ACTE*IDOCUMENTE RELATIVELA ISTORIARENASCEREIROMAN GHENADIEPETRESCU EpiscopdeArges PUBLICATEDE SI DIMITRIEC.STURDZA. VOLUMULI. c-Q-4- .-"--z BUCURESCI TIF'OGRAFIACAROLGÖBL 14, STRADADOAMNEI, 14. 188E3. DIMITRIEA.STURDZA MembruAcademieiRomâne IEI ,Z-mAite Zavz;yeiloare it)/71't cret4fet jei-tvattla. TRACTATELE DINTRE PRINCIPATELEROMANESITURCIA. No.1.TractatuldintreMirceaI,DomnulT'éreiRoma- nesci,siSultanulBaiazedIlderim,dinanul1391. Art.I.DinmareanoasträcondescendintäinvoimeaPrincipatul Româniel,decurandsupusdenebiruita putereaneinvinselnoastre impgrätii,dimpreunäcuPrincipele sä.secarmuiascädupä,propriele salelegisicaVoevodulRomanieI8gaibàdeplinäputeredeafaceresbel cuveciniisi ideaincheialegäturideamieiäeudinsii,ori icand vavoi,siprinurmaresäfiestäpanpesteviata im6rteasupusilorsèl. Art.II.CaticrestiniarprimireligialuiMohametsipeurmä,ire- cênddinlocurilesupuseimpgrätielnoastreinValahia,arimbrätisaiaräsI crestinismul,säfiepretutindeninesupërati inereclamatl. Art.III. Cati.dinYalahlvortreceIncuprinsulimpérätielnoastre pentruproprielelorinterese,säfienesup6ratideharaciii(contributie personalä) isäfienecereetatipentruimbräcämintealor. Art.IV.Domniicrestinisä,sealeagAdecAtreMitropolitsidecätre boeri. Art.V.Pentruaceastämareanoasträcondescendintäsipentruch." aminserisaceastätéräinlistacelor-lalteOAsupuseprotectiunelnoastre, vafisieaindatoritäadalavisterianoasträimp6räteascä,pean3,000 banirosIdetéráin300leIargintdeaimonetgrielnoastre. BatinNicopoleinanul805inluna1111Rebiul-Ebbelqis'atrecutin condicele(chiutucurile)imp6rätescI. (Ante iDocumente). No.1. 1391. (Traduction). No,1. Art.Ter.Parnotregrandeclémence,nousconsentonsquelaPrin- J391. cipautédeValachie,nouvellementsoumiseparnotreforceinvincible,se gouverneainsiquesonPrince,d'aprèssespropreslois,etquelePrince deValachieaitledroitdefairelaguerreetlapaixavecsesvoisins etdeconcluredestraitésd'amitiéaveceuxetqu'ilaiedroitdevieet demortsursessujets. Art.II.Tousleschrétiensqui,ayantembrassélareligiondeMo- hammed,passerontensuite,descontréessoumisesAnotrepuissance,en Valachie,etydeviendraientdenouveauchrétiens,nepourrontAtre ré- clamésoumolestés. Art.III.TousceuxdesValaquesquiiraientdansquelquepartie denospossessions,serontexemptsdukharatchetdetouteautrecon- tribution. Art.IV.Lesprinceschrétiensserontélusparlemétropolitainet lesboyards. Art,V.MaisacausedecettehauteclémenceetparcequeNous avonsinscritcepaysdanslalistedesautrespayssoumisA,notrepro- tection,ilseratenudepayerparan,A,notretrésorimpérial,troismille piastresrougesdupays,outroiscentspiastresd'argentdenotremonnaie. FaitA,Nicopolel'an805demoisRebiulEvvel. 2 No.2.TractatuldintreVladV,DomnulTérelRoma- nescl,qiSultanulMahometII,din1460. No.2. 1460. Art.I.TurcilnieldecumsänuseamesteceintrebiletareI,niel sastäpaneasca,nielsävieintearä,cinumaIunsingartrimisimperial savinä,insaqiacestanumalcuinvoireadomneasch.Trimisulacesta, cal'étorinddelaDunäreOnglaTirgovigte, sä,fie insotitdeunom domnescsi,primindtributul,saseintoareaiarasIcuoamenidomnescI pé'nälaGiurgiu,undenumarAndu-sedinnotbanainsumade10,000 galbenIsultaninldealmonetärieInoastre,s'a primeascladeverintäde ladregätorulaceluiloc.DelaGiurgiu,trecAndlaRusciuc,säprimeasca qideacoloadeverinta,pentrucatérasaramaienerespunOtoare,daca s'arintimplacabanilsäsepearc,läpedrum. Art.II.TaraRomâneascasaseguvernezedupälegileel, säaiba deplinäputeredeafaceresbelcuveciniIs'él°elyicarol vavoiqi.sä incheielegáturIdeamiciecudinsiI,iDomnulsäfiestAphpesteviata No.2. moarteasupusilorsi. 1460. Art.III.CállcrestinIs'arturciinTurcia,iardupäaceea,trecAnd InTaraRomâneascá,arluaiaräsIlegeacrestineascásäfiecutotulne- supératl inereclamatI. Art.IV.C41RomânIarmergeinTurciapentrutrebilelor,sänu fiesuperatIpentruharaciti,nielpentruimbräcämintealor. Art.V.DomniisäsealeaghdecutreMitropolitul,Episcopil. boeril. Art.VI. Childvre-unmaliometanaravea,vreunprocescuvre unRomAn,procesullulsäsetractezeindivanuldomnescdupä,obiceiul tereI isentinajudecáteIsäaIbáputere. Art.VII.Negutitorilturd,cariarvenicunegot,säviecuscirea DomnuluI cuaretaredinceloesuntsifäráinthr4ieresàvinçläsalt sá,cumperecurädicatamade,*prinorasesisä,iasá,nemijlocitdintérä, nefiindu-leertatacutreerataraspreacumperasivindeindeosebite Art. VIII.AcestInegutätoriturcl sä,nuaibá,voealuacusine servitoriromânInielservitoareromâne,nielaavealoedeosebitpentru rugäciunilelor. Art.IX.Pentrunielunfeldereclamajesänuseliberezefirman asupravreunuIindigen,nielsä,nurädicepecinevadintalica ducä,laConstantinopolsaillaaltloedinTurcia. Datinanul872. (Traduction). Art.I.LesTurcsn'aurontaucuneingérencedansles affairesdu pays,ilsnepourrontposséderaucunimmeuble,niséjournerdanslepays; maisunseulenvoyéimpérialpourrayentrer,avecleconsentementpréa- lableduPrince.Cetenvoyé,serendantduDanubeA, Tirgoviste,sera accompagnéparunofficierdaPrinceetrecevantletribut,ilretournera avecunegardeprincièreàGiurgewo,oùl'oncompteradenouveaula sommeremisededixmille ducatsdenoiremonnaieimpériale, etoil l'administrateurlocaldonneraquittance.DeGiurgewoilpasseraàRous- tchouketla-basondélivreradenouveauunequittance,afinquelepays nesoitplusresponsable,siquelqueaccidentarrivait,quifassedisparaitre l'argentenroute. Art.II.Lanationvalaquecontinueraàjouirdulibreexercicede sespropreslois,etauraledroitdefairelaguerreavecsesvoisinsou No.2. deconcluredestraitésd'amitiéaveceux,etlesPrincesaurontledroit 1460. devieetdemortsurleurssujets. Art.ITT.Tousleschrétiensqui,ayantunefoisembrassélafoimu- sulmane,serendraientenValachieetreviendraient5,lareligion chi:6- tienne,nepourrontkreréclamésoumolestés. Art.IV.Lessujetsvalaquesquiauraientoccasiond'allerenTurquie pourleursaffairesneserontpasforcésdepayerlekharatchoumolestés pourleurhabillement. Art.V.LesPrincesserontélusparParchevé'que,lesévêquesetles boyards. Art.VI.SiquelqueTurcaunprocèsenValachieavecunsujet decepays,sacauseseraentendueetjugéeparleDivanvalaque,con- formémentauxloislocalesetlasentenceseraexécutoire. Art.VII.Lesmarchandsturcs,serendantpourleurcommerce,doi- ventimmédiatementfaireconnaltreaugouvernementlocal,d'oùilsvien- nentetacheterouvendrelamarchandiseengrosdanslesvilles,etsortir aussit6tdupays,n'ayantpaslafacultédeséjournerdanslepayspour acheteretvendredansdifférentsendroits. Art.VIII.AucunOttomann'estautorisé5,emmeneravecluiun domestiquenatifdeValachie,dequelquesexequecesoit; etlesmu- sulmansnepourontavoirdelocalseparépourleurprière. Art.IX.LaSublime-PortenedélivrerapasdeFirmanA,larequête d'unsujetvalaqueA,Constantinople,oudevantunautretribunal,et ellen'enleverapersonnedu'pays,pourleconduiredanslespossessions ottomanes. 4 No.3.TractatuldintreBogdanIII,Domn.ulMoldovel, siSultanulBaiazedII,din1511. Art.I.PoartarecunoascepeMoldovadepäinêntlibersinesupus. Art.II.Legeacrestineasca,carese-tineinMoldova,nuvaficalcath' sailturburata,ciinc5,poporulvaavealiberebisericelesalecasimai inainte Art.III.PoartaseobligaaapäraMoldovadetoff eelcearpu- teasaocalce,pazind'oînstareaincareafostmal'nainte,fáraai sefacevre-onelegiuire, sails5, suferecasä, isefacavre-odatacea maimicadesbinaresaildesprtire. Art.IV.Moldovavafisthpânit icarmuitadup.legile iasezä- mintelesale,filra s'ciseamesticePoartachtdepu-tin. No.3. 1511. 5 Art.V.DomniIvorfialesidepoporsiintaritIdePoarta. Art.VI.DomniIvorfistaphnitorlaltotpamintululMoldovels'ivor puteaavea oaste cuplatadela sine, pamintenI sail si oamenii strainI. Art.VII.MoldovenilvorputeacumparasitineocasalaConstan- tinopolepentrusedereasolilorlor,undevorputeafacesiobiserica. Art.VIII.Turcilnuvorputeacumpëranielstäpa,nipäminturlin Moldova,nielaseasezaintéra, nielaaveasailafacegeamiIniel inteunchip. Art.IX.Domnulimpreunlcupoporulvaingrijiasetramitepe totanallaPoarta4.000galbenlturcesel,adica,11.000ley,40soimIsi 40iepefatatoare.Acestetoatecanumedepeche,adicadar. Art.X.InvremederesbelDornnulMoldovelvadaajutorPorteI cuostilesale. (Traduction). Art.I.LaPortereconnaitlaMoldaviecommeunpayslibreetnon conquis. Art.II.Lareligionchrétienne,professéeenMoldavie,neseraja- maisoppriméenitroublée,etlanationauralalibrejouissancedeses églises,commeparlepassé. Art.III.LaPortes'engageadéfendrelaMoldaviecontretoutea- gressionéventuelle,et5,lamaintenirdansPétatotiellesetrouvaitpré- cédemment,sansqu'illuisoitfaitlamoindreinjusticeetsansqu'elle aitA,souffrirlamoindredistractiondesonterritoire. Art.IV.LaMoldavieserarégieetgouvernéeparsespropreslois, sansquelaPortes'yingèreenaucunemanière. Art.V.SesprincesserontA,vie,élusparlanationetconfirmés parlaSublime-Porte. Art.VI.Ladominationdesprincess'étendrasurtoutleterritoire moldave;ilspourrontentretenirA,leursoldeunetroupearmée,indi- gèneeouétrangère. Art.VII.LesMoldavespourrontavoiretentretenirunemaisonA, Constantinople,pourlarésidencedeleuragent.Espourrontégalement avoiruneéglisedanscetterésidence. Art.VIII.LesTaresnepourrontavoirniacheterdesterres en Moldavie;ilsnepourrontnonplusy'hairdemosquées,nis'yétablir enaucunemanière. IXLeprince,conjointementaveclanation,aurasoind'envoyer No.3. 1511. 6 No.3. chaqueannéealaPorte,4.000ducatsturcs, soit11.000piastres,40 1511. fauconset40cavalespleines,letoutA,titredeprésent. Art.X.Encasd'armementenguerre,leprincedeMoklavieviendra aiderlaPorteavecsestroupes. No.4.TractatuldintreVasileLupul,DomnulMoldo- vei,siSultanulMahomedIV,din1634. No.4. Art.I.PoartarecunoascepeMoldovadetéräliberg sinesupusg. 1634. Art.II.PoporulMoldoveisevabucura,casiintrecut,detoate libertätilesale,fgranielosupkare,siMfgcaPoartaOtomangsgpag punevre-opedieg.Legile,obiceiurile,drepturile si prerogativeleterel acesteiavorfipurureaneviolabile. Art III.Principiiyordomniintaracutoatglibertateacasimai inainte,fkgcaPoartasäsepoatgamestecainyre-unmoddirectsail indirect. ArtIV.AsemeneaPoartanusevaamestecainnielocausgsail ceartádintreparticulari,ciDomnulimpreunácuAdunareasavaayea alejudeca.NielinteuncasPoartanuvaputeapunevre-opediegin- teaceasta,nieldirectnielindirect. Art.V.MargineleMoldovelseyorpgstraneatinsein t6t5,intin- derealor. ArtVI.Esercitiulcultuluimahometanvafiopritintotcuprinsul Moldovei. Art.VII.Nielunmahometannuvaputeastgpâni inMoldova,cu titlul deproprietate, nielpämint, nielcasa, nieldughéng,niciva puteapetreceIntérápentrutrebidenegot,decatnumalchildyaa- YeaautorisareaPrincipelui. Art.VIII.ComerciulMoldoyelvafideschistuturornatiunilornegu- tätoare.CutoateacesteaTurcilvoraveapreferintäasupraorisi&Axel' natiunIpentrucump5rareaproductelordinterg, pentrucareseyor tocmidebungvoeinporturileGalati,IsmailsiChilia;lush'elnuyor puteainframaideparteintergfgráespresainvoireaPrincipeluI. Art.IX.Moldovavapástratitluldeteräindependentá. Titlula- cestasevareproduceintoatescrisorilecePoartaOtomanáyaadresa Principelui. Art.X.Turcii,pecallPoartailvatrAmitecuscrisori,adresate ' Principelui,nuyortreceDungrea,cisevoropri pemalulopusala- cestuiriti,danddepesileinmAnaguvernatoruluIdelaGalati, carele vatramitePrincipelui,liasemeneasevordacurierilorInalteIPorti siréspunsuriledelaacesta. Art._XI.PrincipiiMoldovelsevoralegede catre diverseleclase alepoporuluiterel.AlegereasevarecunoascedecatrePoarta,Pa'raea aceastas'Aaibavoedeaseamesteca,deanumiDomn,dearadicacat demicagreutate,8a-adeapuneceamalmica'pedicaInprivintaaceasta. Art.XII.TérasevaaparadecatrePoartaOtomanaIntoateim- prejurarile,incarepoporulMoldoveivacere sprijinul siajutorul di. Art.XIII.PentruacestetoatefolosintepoporulMoldoveivada PortelOtomanenumalundar(peche)dedecemilgalbeni. (Traduction). Art.I.LaPortereconnaltlaMoldaviecommepayslibre etnon conquis. Art.II.Lepeuplemoldavejouira,commeanciennement,detoute seslibertéssansétremolestéetsansquelaPorteOttomanepuissey mettreaucuneentrave.Leslois,lesusetcotItumes,lesdroitsetpré- rogativesdecepaysserontajamaisinviolables. Art.III. LesPrincesexercerontlibrementleurdominationsurle pays,commeautrefois,sansquelaPortepuisses'yingérerd'unema- nièredirecteoùindirecte. Art.IV.LaPortenes'immisceranonplusdansaucunecauseou différendentreparticuliers;mai-c'estlePrince,avecsonassemblée,qui auraAjuger.EnaucuncaslaPortenepourrayapporterunempé- chementquelconque,d'unefaçondirecteouindirecte. Art.V.LesfrontièresdelaMoldavieserontconservéesintactos danstouteleurétendue. Art.VI.L'exerciceducultemusulmanestdéfendudanstoute1'6- tendueduterritoiremoldave. Art.VII.Aucunmusulmannepourraavoir,enMoldavie, A, titre depropriété,niterre,nimaison,niboutique; il nepourranonplus séjournerdanslepayspouraffairedecommerce,qu'autantqu'lseraau- toriséparleprince. Art.VIII.LecommercedeMoldavieseraouvertatouteslesna- tionscommerçantesCependantlesTaresaurontlapréférencesurtoute autrenationpourPachatdesproduitsdupays,qu'ilsnégocierontdegré A,grédanslesportsdeGalatz,d'IsmailetdeKilia;maisilsnepour- 7 No.4. 1634. No.4. rontpénétrerplusavantdansl'intérieurdupayssansuneautorisation 1634. expresseduPrince. Art.IX.LetitredepaysindépendantseraconservéàlaMoIda- vie; ilserareproduitdanstouslesécritsquelaPorteOttomaneadres- seraauPrince. Art.X.LesTurcsquelaPorteenverraitavecdespapiers A, l'a- dresseduPrince,nefranchirontpasleDanube.Ils s'arrêterontsurla riveopposéedufieuve,enremettantleursdépêchesaugouverneurde Galatz,quilesferaparvenirauprinceetontransmettrademêmeles réponsesauxcourriersdelaSublimePorte. Art.XI.LesPrincesdelanationMoldaveserontélusparlesdif- férentesclassesdelapopulationdupays.L'électionserareconnuepar laPorte,sansqu'ellepuisses'yingérer,nommerlePrince,souleverla moindredifficultéouapporterlamoindreentraveàcesujet. Art.XII.LepaysseradéfenduparlaPorteOttomanedanstoute circonstanceoulanationMoldavedemanderaitsonappuielsonsecours. Art.XIII.Enretourdetouscesavantages,lanationMoldavene donneraàlaPorteOttomanequ'unprésentannuelde10.000ducats. Cesquatredocumentssontreprodnitsd'aprèslesmellieurstextesconnus,pu- bliésparConstantinilourmouzaki,undesSecrétairesduDivanad-hocdeMolda- via',dansleNo.1dnBuletinulsedintelorAdnn'arelad-hocaMoldervetfol.Iassi 1857." II LeTraitéde1393aététraduitdutextegrec:DionyseFutino`Isropich vil;Ica)satAuv.laq,"1819.III, p.369etsuiv. II Letraitéde1460aété&admit dutextegrec,Tounousliqatopia Tq Maxig4,"1806pag. 128.Ontrouvece traitéaussidansDionyseFotino,loc.cit.III,pag.372.Fotinoaffirmequeletexte desdeuxtrait&(de1393etde1460)aétéreproduitd'aprèsdescopiesquele grandBanloanVacarescuavaitfaitprendre grandsfraisdanslesarchivesdes Sultans,pendantsonséjour Constantinople. II Letextedecesdeuxtraitésa étéfortement altérédansdesouvragesultérieurs(p e.dansWilkinson,Tableau historiquedelaMoldavieetdeValachie.Ed.franc1821p.18). j Letraitéde 1511estreproduitd'aprèsletextedonnéparlechroniqueurmoldave,leGrand LogothèteNicolasCostindanssonouvrage: LesancienstraitésdelaMoldavie aveclaPorteOttomane." (TractatelevechlceaavutMoldovacuPoartaotto- manA,In A.rhivaRomAneasadeMihailKogalniceanu,IassiFoaiaSäteasc6. 1845,II,p.347-364.") J Letraitéde1634estreproduitd'aprèsunecopie faitedanslesarchivesduRoyaumedePologneparleChambellanBalche,pen- dantqu'il setrouvait VarsovieA.lacourduRoiPoniatowski.Onasonvent ernquecederniertraitéavaitétéconcluparlePrincePierreRareo.Leschro- niqueursmoldavesUreche,CantemiretNicolasCostinattestent,quoPierreRa- reschpréférarenoncerautr6nequemodifierletraitéde1511;d'autrepartNico- lasCostinaffirmequeleSultanSoliman,venantenMoldavie,confirmaletraitéde 1511,avecunemodificationimportante,Levantletributde4.000à10.000ducats, etsupprimantlesdonsenfauconsetJuments. H. TRACTATELE DINTRE PRINCIPATELEROMANECURUSIA. No.5.ConditiunilepentruincheiareaunuitractatIn- treStefanPetra,DomnulMoldoveI,Constantin Serban,DomnulMuntenieI,siTarulRusieIAlexie IVIihailovicl,inanul1674August10.(i) CumilalulDumneqeilde laMamieDomnTarul i Autocrato- rultuturorRusiilormaresimicasiaIb, i ainalmultorstaturl OminturIdesprereserit,despreapusidesprenord,sisuccesorulstrl- mosesc iDomnul iSuveranul,careStefanPetraVoevod iSuveran alpgmintuluilMoldoveI, i c5,treConstantin erbanVoevodsiSuveran alpemIntuldiMunteniei,gratiosuleuvintalMaiestetiINoastreImperiale. Inanulcurent182FebruaritiIn26,inpetitiuneavoasträInfätisatä,Ma- iestàiii ImperialedecareFeodorIeromonahul ì Egumenul dinShntulMunte,se,vedescri8cävolVoevogiI iSuveranil terilor MoldovasiMunteniaveInchinatIsiceret1delaMaiestateaNoastrlIm- perialàiertare imisericordie,pentrucämal'nainten'atIpututgäsitimp favorabilcas'a'nescrietl, aflatisubjugulsclgviel;acumIn* CumilalulDumnegeti,atlprofitatdetimpulfavorabil iv'aluminat putereacrestineasce, in'atIputut1.6136,pine,'anuyeInchina dupe. cuviintäInainteatronuluIImpergieiNoastre,si atIpetitionatpentru marl i grele invasiunlsidespremaImultestrambAtetI.Càvenind (0.Dincoleetiunealegilor5reseed,FormeSobranieZakonov.Tom.II,peg.968. Mitilinen , CollectiunedeTratatele ConventiunileRomdnier,Bucuresd1874, pag.68. No5. 1674 Aug.10. No.5. 1674 Aug.10. 10 inimiculcumareputereacälcatam6ndouëpäminturilevoastre,Mol- dovasiMuntenia,asemeneaaocupatCamenita i altemalmultedis- tricteInpámintulPoloniel, i cg,cumilaluiDumnecjeti,asositostirea polongsubHotinasupraostireITurciel,voIcumilalulDumnecleii,v'atI intimplatcuostirea crestingsi bätutsidincausamortiIintru veclnicapomenireafratelulnostru,PreaLuminatuluIMareleDomnMichail, cumilalulDumnecleti,RegelePolonidsiMamiePrintalLitvaniel,Rusiel, etc., hatmaniI InapoiatcumulteostirIcasä,aleaggpenoulRege, andu-vécuvéntulcg-vorvenicutoatäostireaasupranecredinciosilor; sicácupartedinostireacev'aremas,cumilaluiDumnecleil,putetI apäratlcontranecredincic*.lor, si rugatl.peMaiestateaNoasträ ImperialäcasävdgmajutorulNostruspreaväapära i scäpade suferinte,opartedinostirilenoastres'oträmitemincontraTätarilor, iargopartes'oträmitemlavoI,ca,cumilaluiDumnegle cuno- roculMaiestätelNoastreImperiale,sáscäpatideInveninatulserpe isä fitIsubascultareanoastrá, isáV arätämImperialaNoasträgratie. IaräträmisulVostruIeromonahul iEgumenulPeodor,fiindInMos- cva apropus iverbaloamenilorNostricredinciosl,caNoIsáor- donämasesupuneUcrainadepesteDnipru,adgogândcävoIdoriti cacut6tedomenurilesipgménturilevoastresáfitlsupuslMaiestäteI NoastreImperiale,siNoldaráamordonattrgmitereaostilorspreob- .servareapáménturilor ilocurilorVoastre.IarädespresupunereaVoastrá VoevoglsiSuveranIaltärilorMoldovasiMunteniasubmaltaNoasträ Imperialä,maná,numitulEgumenajuratinainteas'antelEvangeliIcä, pentrumalbunáasigurareyetitrámitelanolpeeelmatcredinciosldin clersidinboerI, iacestItrámislfiindlanoi,vorincheiaconvenfuneape basacäreiavetlrämâneainsupunereanoasträsivorjurainainteasánteI Evangelii, ivorInthriarticoleleconventiunel iNoI,MajestateaNoasträ, Imperial',pevolVoevoclI iSuveranlaïpámAnturilorMoldoveIiMan- teniel,pentrudbrintavoasträ, ipentrucäcäutatlgratianoasträsivoitl sgfitlsubInaltaImpäräteascaNoasträmängcup'ämAnturilevoastre, milostivindu-necugratiositatevóläudäm, iavemdesprevoItotipra- voslavnicil crestinlIngrijirenesträmutatä,sivomdaajutorcu°stile noastrefratilornostriprealuminatilor imarilorDomniRegelePoloniel simareleprintalLitvaniei,Rusieletc.IoanCazimirsiMihail,peapä peuscat,IncontrainamicilorcrucellulChrist,IncontraSultanululturcesc HanululCrimeel..Acum,petemeiulrugäciunelorvoastresiadieteIdin Polonia,NoIamordonatcaboiarinulnostru iVoevogiiiloco-tiitorul deViatka,printulloanAndreeviclHovanskicutovaräsilsel icu noastrechläretesipedestresäImpiediceresbeluldinparteaSul- 11 tanululturcesc iaHanulul CrimeeI,casä,nupoatäintrainOink- turilevoastrecuresbel. II Prinucazulnostrus'aordonatBoiarinulul nostru iVoevod iloco-tiitordeBelogorod,printululGrigorieGrigo- rievidRomodanovski,asemenea isupusuldinostruHatmanIvanSa- moilovicIcacutoatäostireazaporojanä,sä,treacá,Dniprul is sileascä' peDorosencoanisesupunesiast-felresbeluldinpartea Turciei Crimeeisäsedepártezedevol.sidedietaPoloi icurailalulDuna- pedalsicuajutorulPreaSäntelNäscet6reldeDumnedetisicualnostril, TarulsimarelePrintAlexieMihailovici, autocratorultutulorRusielor mare,micasiaIb iacelalfiilorMaiestätiINoastreImperiale,albinecredin- ciosululTareviclimarelePrintFeodorAlexieviclaltutulorRusielormare simid, ialbä,albine-credinciosuluiTarevicisi1VlarelePrintIoanAlexie- vicialtutulorRusiilormaresimicä ialbg,albine-credinciosuluITarevicI marelePrintPetreAlexieviclaltutulorRusiilormaresimic ialbä,din norocire,multeregimentecuorasesiculocurilededincolodeDnipru Nis'aspusnougMareluiDoren,MaiestätilNoastreImperiale, ipentru trebuintele indestuläreIostirilor noastre, boiarinulnostru siVoevod PrintulGrigoreGrigorievidRomodanovskiatrecutinaceaparteaDni- pruldi,iaräprinucä'zulNostruImperial,NolamordonatPrintuluIMi- hailGrigorieviclRomodanovski istolniculuIIvanVerderevski,coman- dantiIregimentelorCerkarkKanewsksiamaImultor°stiffcälärete pedestre,siboiarinuluinostruVoevod iLocotiitordinBelogorod,Printul GrigorieGrigorievialRomodanovski,sàporneascä,incea-laltäpartea Dniprulul,indatäcesevacurätaapadeghiata,spreayedaajutor. DacälugvolVoevocll iSuveranIinch'nuv'atisupusfrateluinostru debungmemorieluminátielsale,marelulDomn,cumilaluIDumnegeti, RegelePoloniei imarelePrintalLitvaniel iRusidetc., sidacä,nu recunoascetldietaPoloniel,yeprimimdupedorintavoasträimpreuná cupáménturile imaplevoastreinveclnicasupunereaMaiestätätel NoastreImperiale,pentrucaresfärsitvoIsàträmitetllaMaiestateaNoasträ ImperialäpeoamenilvostriceImalcredinciosldincler sidinmirenl -cuarticolesubscrisedevoI,deMitropolitI,deArhiepiscopisidetoatä treaptaspiritualä,deboieriivostri sidealteclasemarl , mijlociisi micIsisubsiginca,pebasaacestorarticolesäsepoatäIncheiatractatul cucredinciosilMaiestätelNoastreImperialeinprivintacredincioaseivoastre supuneri,careapolsäseIntäreascä,prinsävärsireajurämintuldinaintea S'antelEvangelil,inurmaarora,NoImareleDomn,MaiestateaNoasträ, vombinevoiayeprimisubImperialanoasträocrofirepe volsuveranilcutoatepämenturilesioraselevoastre,sipedatävom incepeaveapäracuostirilenoastredeinamicilSantelCruelsivvom No.5. 1674 Aug.10. No.5. 1674 Aug.10, 12 daajutordebani.VetIscic5,peträmisulvostruieromonahulFeodor egumenulmonastirel SantuluIPaveldinS'AntulMunte,l'amgratificat siamordonatsávi-1libereze. ScrisinmareleorasalnostruMoscva,anuldelacrearealumel 7182(1674)Martein10. No.6.TractatintreSerbanCantacuzin,DonanulMun- teniei,siloansiPetraTarilRusiel,din28De- cemvrie1688.1) No.6. CumilaluiDumnededinSantaTreimeläudatdelaPrealumi- 1688 natiIsi autocratilMariDomnI,Tari, iMarl:PrintlIoanAlexievicl, Dec.28.Petra AlexievicIsiMareaDoamnabine-credincioasaTarevnasiMarea PrincipesaSofiaAlexievna,autocratiltuturorRusielorinanesimicä albhsiamultordomnilsipánaInturideräsärit,siapussinord,sue- cesorlsträmosesei iDomnI iSuverant II CuvintulgratiosalMa- jestätilorN6streImperiale,atreloanSerbanCantacuzin,Voevodsi SuveranalpámintuldiMuntenesc. II PrinarhimandritulIsaiadinmo- nastireaSt.Pavel,dinsantulmunteAthos,tune-alscrisnouëMarilor Domni,MaiestätilorNoastreImperiale,complimentându-neifelicitându-ne impreunácutotpoporulbine-credincios,iceretl'delaMaiestätileNoastre Imperialeajutor imisericordie iNecomunicaticumpoporulcrestindin pärtilevoastresuferejugulpägänesc,mund i distrugere, asupriri altegutätI,pentruaceeadarárugatipreNolMariDomnl,Maiestätile NoastreImperiale,casáneaducemamintesisä,neindurämdeasupri- rilesisuferintelepopoarelorbine-credincioasedintärilevoastre, si cd, säntaBisericiaräsäritululseelating, iinast-feldesuferintefiind,astep- tatiscápareavoasträ,caNoIMarlDomnI,MaiestátileNoastreImperiale, pentrunumelelulDumnededsipentrurädicareasiintärireasantelBi- sericlaresärituldi,sebine-voimavescApa.Atiordonatsusmentiona- tuldiarhimandritsánesupuiäcerereavoasträ irugatIcassa-1dam gratioasasicredincioasanoasträascultare. iNAMariDomnl,Ma- iestätileNoastreImperiale,amordonataproapeluInostruBoiarinuluI PrintVasileVasilevicl,pästrátorulmareIpecetlImperialesiinsärcinat caafacerilesträine, iVoevodululdeCurtesiLocotenentalNovgorodulul, siBoiarinulPrintMarelulPermAlexieVasilievicIGolitincatovarásiI 1).Dincoleetinneachrisoavelor §iconventinnilorImperiuluIRusieI,vol.IV, pag.591-594. Mitilineu,Collegiune,p.71. 13 'tor,casä,ascultecomunicareaverballaträmisululvostruarhimandrit, careleaargtatcaNAMariDomnl,MaiestätileNoastreImperiale, bine-voimsä,liberAmprevoltoilbine-credincioslcrestinldesubjugul tiranieIsis v priimimInvecinicasupunereaMaiestätelNoastreIm- periale,sisäträmitem°stilenoastreInBudgeac,iaräaltelecubärcl preDunáre,iarätuVoevod i Suveranalpämintuluimuntenesceu toateostiletalevelveniinajutorulostilornoastre,sipentruocuparea Cr5,muluisäläsämopartedin°stilenoastreinZaporojia. iNoiMari Domnl,MaiestateaNoasträImperial,petineVoevod iSuveranalpä- mintululMuntenescsipetotl bine-credinciosilcrestinlträitorlinpär- tilevoastrepentrudorintavoastrácatreNoI,sipentrucäcäutatIgra- ía subcuventuluneia i aceleaslreligiunlcrestine,dorind sä, fitIcupäminturilevoastre sub autoeratamânaNoasträImperialä, cumilostivireläudämsinuvomlipsideaingrijidesprevoi idespre totIbine-credinciosiicrestinlcesegäsescsubjugulpägänesc,camilos- tivulDomnulDumnegletis5v seapedenisteasemeneasuferinte iin- tristärl.SiamarätatNol,MaiestateaNoasträ,Imperialä,innumelelui Dumnec,leii,gratiepentruvol i pentrutotpoporulbine-credinciosce estesubjugulpägänesc ipentruintreagacrestinätatea,simaicuose- bireauelinddespreruinareavoasträ,Insträmtorare,fiind-eä,avemne- strämutatulNostruscop,casáträmitempeapropiatiiNostri Voevoc,IIcuinsemnateotiricäläretesipedestrechiarasupraCrâmuluI, ca,cuajutorulluiDumnejeui,sáimprästiemlocasurileionnecredincioase sädistrugemcuibulIonpägänesc,fiind-c5,suntpägäni ifacprovin- ciilorcrestine imaIcuseamä,päminturilorvoastredevastäilsimulte rele.CunoascetisiVoIcáPoartaotomanä,Inafacerileresbelnicearecea malsigurasperantädeapärareinHanulCrimeelsiInordiaBelogorod, sideaceeasevorduceapropiatiinostrilBoiarinl iVoevoc,11cupute- rileNoastreImperialeIncälkoriasusmentionatàchiarlainceputulpri- mäverel,pelajumkatealuiAprilie,casäajungälalocuintelepägänesci. SituSuveransiVoevodalpämintuluiMuntenesc itoppravoslavnicii locuitoridinpärtilevoastre,attiteelspirituaricât icelmireni,yetisci cádespreliberareavoa,strädesubjugulpägänescvomaveagrijäpentru voI,esprimandu-v5gratiaNoasträ, ;asemeneavetIfiauclitde numeroasele°stileNoastreImperiale,earlmal'naintedeaceastavorfi trämisepentrudistrugereainamicului, ifitlsiguriingratiaNoasträ ImperialäInconsideratiuneaaceleasireligiuniortodoxecrestine, vétinetltarl inesträmutatl,silaaltestaturlsänuvganexatI, niel SA.vésupunetl; iacteafirmativedesupuneresänufacetl isänusg- vêrsitifägädueli ijufämintedesupunere;ci, gätindu-te,tuVoevod, No.6. 1688 Dec.28. 14 No6. atAtcua tél,Cat icualteostirlcrestine,sàmergIinsutIsailsgtrg- 1688 mitlpealtcine-vaouostiletalesäseIntruneascäcu°stileBoiarinilorsi Dee..28. VoivolilorNostri,earlinprimgvaräsevortrámiteasupraCrimeeI,prin acelelocurlpeundevafimaIinlesnicioasäintalnireasianume,care oraseleturcescIaflatepeDnipru,ca,cuajutorulluIDumnedefi,sásme- rimpemándrilpäganl.IargpevoltotIpravoslavnielcrestinIsáväli- berämdesubjugullor.Dacginsgeuajutorul luiDumnec,leg ostile NoastreImperialevorsdrobipeacelealeinimiculuiatoateIerestinitätl, atunelNoIMaraDomnivomordonaostilorNoastre, cacutine, sail euostiletaleceleaïtrgmis,sámeargásiasupraordieidinBelogorod altorlocurlpsäggneseldeacolo.SipeVolcutoateorasele sipamin- turileVoastre,vombine-voiaväprimisubautocrataMaiestäteINoa- streIrnperialámanä, iostileNoastresävéaperedeinimicil SänteI CruelaDomnulul,sivvomaveaingratioasaNoastrgmilostivire.Iar tu,Voevod iSuveranaltuturorortodoxilorcrestini, velaveanesträ- mutata,Ingrijirecasä,viila°stileBoiarinilorundeveIsocotimalbine, darfärä.Intárdiere ieupazädespreinimiel; asemeneavelaveacea maldesävêrsitgsperantä,fàrà ceamalmicgbánuialá, eä Maiesatile NoastreTmperiale,Inconsideratiuneauneia i aceleaI religiunI orto- doxe,nuvomlipsi,cuajutorulluIDumnedeildeaapäratotneamul crestinesc,cuajutorulPreaSänteiNäseätoareideDumnedeu i pu- rureafecioareiMariasicuruggciuniletutulorSäntilordinMoscvasi Kievopecerska,fädtorIdeminunI, iv 70MapäradeinamicI, si gratiaNoasträImperialánicIo datänuvaincetade aväapära, siintrutoatesä,aveijsperantä.lartu,Voevod,cándveipornicu°stile talespreateImpreunacualeNoastre,sativeItrámitepealtcine-va cuacoleostl,Neveiseridespreaceastaprecum idesprealtescopuil vointeceveIaveaprintrimisulNostra;camelepentruacestsfArsittis'a trämiscususmentionatularchimandrit, casáavemgrabnielcunos- cintä.InainteaacesteiaNoIti-amträmisdiplomulasigurätorpringre- culDementie,carenicIpingacumnus'ainapoiatlaNoI, siNoI ni- mienuscimdesprescopulvostru. Pesusnumitularchimandrit l'amsalariatdingratiositateaNoasträImperialá iamordonatsávi-1 libereze; iar ceasornicelecuornamentelede aur ceNeai trämis, NoI,MariDomnI,ambine-voitaleprimicugratiositate. 15 No.7.TractatuldintreDimitrieCantemir,Domnul Moldovel,siPetru-cel-MareTarulRusiel,din 13Aprile1711.(1) CumilaluiDumnedetiNolPetruI,TarulsiAutocratorultuturor Rusiilor,etc.etc etc. Printr'aceastafaeem cunoscutcui seenvineasei, caSultanul turcescIncheandpacepe30anl, i intärindstipurárile acestel päcl prinjuramInt,arenoit-oInanul1710cuNoIsitul(prinjuramInt,acum auitatfagaduialasacalandu-o,rarasit aitäcelmaImicmotivdin parteaNoasträ,siinteunmodbarbaramaltratatijefuitsilainehi- soaregreaapuspeambasadorulNostru, iprinridicareaHanululCri- meelcuordeledeCram,deNogalsideBudgealc,InpämintulNostru aintrat, siresbelIncontraNoastraaInceput. Pentruaceeadar NoiMareleDomn,MaiestateaNoastre,Imperial,chemendInajutorpe PreaInaltul,nädajduimindreptateaarmelorsale,Nolasemeneai-am declaratresbelsiamordonatostilorNoastrecasubcomandaNoastra personara,sitintreInpáminturile turcescI, isperamcá,vomblruipe acestperfidinimicnunumalalNostrucisialtoatelerestinétatI,side reauapreertgetarealul,funestäpentruNolvomsalpa,sicacuarmelé Noastreerestinesialtopopoarecrestineaflatesubjuguls'eabarbarse voremancipa,desprecareNolcaMonarhbinecredinciosalcrestinilor, suntemgatase,nesilimspremarireanumeluIDomnulul,färacrutarea sanatäteINoastre.A.sadarluminatulDomnsiPrintalpamIntuluiMol- dovelDimitrieCantemir,cabine-credincioscrestinluptatormntru Istz Cristos,vedadapropiereaostilorNoastre,achibzuitdefolositorse,se trudeasaimpreunäcuNoipentruemancipareasiaescelentuluipopa Moldavaflatsubstepanireasa,Inpreuna icualtepopoarecrestinece segäsescInsuferintelebarbare,necrutandnielviata nielfericirea sa, neasupusprinepistolelesale,asolicitacutotpamintul ipoporul Moldavs'a'sesupuieprotectiuneIMaiestatelNoastreImperiale.Nol,ve- clendaceastácrestineasa,rivnadinparte-1,11primimsubgratioasaNoas- traaperare,si consimtim la articolelecene-apropusInchipulur- mätor: Art.I.LuminatulPrintalMoldoveIcutotIboeriI,boerinasil icu oamenildetoateclaselepoporululMoldovel icutoateoraselesilocurilé aceluIpamInt,casupuscredincios,deasta-41sevasocotisubaperarea (i)DincoleetiunealegilormesaPulnoeSobranieZakonov,tom.4pag.659. Mitilineu,Collectiune,p.74. No.7. 1711 April13. No.7. 1711 April13. 16 MaiestateiNoastreImperiale,sidupäpriimireaacestul alNostruact nevafacenouäMarcialDonm,maIantaifi secret,veclniculjuramint, cispreIncredintareIIvascriecsubscriecumamasacupunereasigiliu- lulPrinciar,pecareapoIIivatramiteMaiestátelNoastreImperialecu unomsigursicredincios,catmalIngraba,celnaultpelafinelelunel luIMaiás.v.,sipinälaintrarea ostilorNoastreInpamintulMoida- vieI,sevapastracelmaImaresecret.Toto-dataelnevaartaNouë, MarelulDomn,MaiestäteINoastreImperiale, totputinciosulc credin- ciosulserviciùprincorespondenta,' altele,totInsecret. Art.IÏ.Madinsävorintra ostileNoastreinPrincipatulMoldo- veI,atunclsevacomunicaluminatuluIPrint,casupusululNostru, seatasezecutoataoasteasapelangä,°stileNoastre iimpreunasä, cooperezeincontrainamicululc aliatilorc partisanilorcesuntIn contraeruedDomnulul,iarNolnefagaduimcapeaceavremes'oIn- tretinemcubanIdinVisteriaNoasträ,asemeneaNevaajutacu pre- tioaselesaleconsiliIdespreurmariledeacolo,sisafiesubprotectiunea cisupunereaMaiestätelNoastreImperialec aIMostenitorilorNostri, gatelcatsiurmasiIluI. Art.III.DreptaceiaNoI,MareleDomn,MaiestateaNoasträ,Impe- rialä,11asiguram c pentruMostenitoriiTronuluIrusesesccàNoinu vomaveadreptulsäpunemDomnInMoldova,nicldinpamIntulMun- tenesc,nieldinorl-cefamiliesträinä,malcuseamacàLuminatulPrint DimitrieCantemirneaarätatcredintasa; sitoatafamiliasapartea barbateascaovomsus-tinepeTronulMoldovelcutitluldeSuveran, afaránumaidacävre-unuldinaceafamilieci-arschimbareligiunea santelBisericlaräsaritului, saltsi-ar&akacredintacatreMaiestatea NoastraImperiala. Art.IV.Daca,"vre-unnedemnarcausaImpedicareadecretelorNoas- trepentrucares'arosandi,oridupalegeabisericeasca, orlcea atunclvamostenifiiulskidesevaconstatacredintasa;iarclack'cre- dintaacestuiavafibanuitä,atunclva fi altul, capabil, credinciossi nepatatdinaceiasIfamilieaCantemirescilordinacestPrincipatcareva mostenidemnitateaPrinciarä,pinglaceldinurmäsuccesor,chiarfiind prunculInpintece;guvernareasevaIncredintaepitropilordintre Mol- dovenI,alesiprinadhesiuneaMaiestäteINoastreImperialepinälanas- cereamostenitoruluI. Art.V.DacaDomniaMoldoveIarfipromisalaaltiDomnI,atuncI aceapromisiuneseanuleazä,prinaceasta. Art.VI.DupavechileobiceiurlaleMoldoveI,toataputereaStatd- laivafiInmamaDomnulut