گروه آزمایشی ریاضی و فیزیک ـ پایۀ یازدهم ساز امتحانات نهایی ماز ـ مرحله 5 هاي شبیه آزمون شود. باشد و با متخلفین برابر مقررات رفتار می حق چاپ و تکثیر سؤالات به هر روش )الکترونیکی و...( پس از برگزاري آزمون براي تمامی اشخاص حقیقی و حقوقی تنها با مجوز »گروه ماز« مجاز می به دلیل عدم رضایت تیم ماز، هرگونه استفادة غیرقانونی از دفترچه سؤالات و پاسخنامه ماز براي تمامی اشخاص، شرعاً حرام است. فارسی عربی، زبان قرآن حسابان درس مسئول درس ویراستاري هندسه انسان و محیط زیست محدثه شیخعلی ـ سیدجواد نظري سوگند روشنی ـ سیدجواد نظري حمیدرضا ولی پور ـ نرجس تیمناك ارسلان حسنوند هاي تشریحی ماز، کاملا ً یکسان با آرایی، فونت و حتی اندازة متن در تمامی آزمون براي شباهت حداکثري به امتحانات نهایی، صفحه شود. استاندارد امتحانات نهایی در نظر گرفته می سال تحصیلی 1404-1403 جمعــه 1403/12/03 دفترچه پاسخ تسلط بـر نیم سال اول تسلط بـر نیم سال دوم حسن وسکري ـ فاطمه عباسی ـ علیرضا جعفري هاله کریمی ـ محمدعلی تابانفر کیارش پورمهدي ـ مریم آقایاري نرگس سودایی عرفان شهرآئینی ـ دنیا فرزان حمزه نوري ـ فاطمه حمیدي های مازی! راهنمای پاسخنامه برای بچه مصحح شو: تر: بررسی دقیق نقشه نهایی: ٢٠ شو: نکتۀ طلایی: پاسخ دقیق سؤال این جا میاد و اسمش روشه: »مصحح شو«، می خواد شما رو به یه مصحح حرفه اي و دقیق تبدیل کنه که بدونین موقع ارزیابی جواب هاتون باید حواستون به چی باشه تا توي آزمون هاي بعدي دقیق تر عمل کنین. اگه جواب یه سؤال رو بشه به شکل هاي مختلف بیان کرد، اون هم، این جا بهتون گفتیم. اگه پاسخ کوتاه به سؤال کافی نباشه تا ببینین چطوري باید به جواب برسین، توي این بخش با بررسی دقیق تر ِ جواب، سؤال رو براتون توضیح دادیم. امتحان نهایی قوانین و قواعد خاص خودش رو داره؛ شما باید بدونین تیپ هاي رایج سؤال هاي امتحان نهایی چیه و باید چطوري بهش جواب بدین. این کادر، مشاورة حرفهاي ماست به شما تا فوت و فن هاي امتحان نهایی رو یاد بگیرین. ً توي »20 شو«، مبحث هر سؤال رو براتون مرور یا جمعبندي کردیم؛ »20 شو« و درسنامه هاش دقیقا فاصلۀ بین نمرة خوب و نمرة 20 رو براتون پر میکنه. با وجود »20 شو«، که کلی درسنامۀ مفصل داره، باز هم اگه نکتۀ مهم و مفیدي بود، توي این کادر براتون آوردیم. 1 رشته: رشته ها ی شاخ ۀ نظری راهنمای تصحیح آزمون شبیه ساز نهایی درس: فارسی 2 مدت زمان: 30 دقیقه ساعت شروع: تاریخ آزمون: 03 / 12 / 1403 دوره دوم متوسطه – یاز دهم گروه آموزشی ماز آزمون شبیه ساز امتحان نهایی نمره راهنمای تصحیح ردیف 0.5 مصحّ ح شو الف: خاره: سنگ خارا، سنگ ( 25 / 0 ) ب: مشتبه: اشتباه کننده، دچار اشتباه ( 2 5 / 0 ) نقش ۀ نهایی یک تیپ از سؤالات مربوط به لغت به این شکل است که در هر گروه واژه، معنی یک لغت نادرست نوشته شده است که دانش آموز باید آن را بیابد و معنای صحیح آن را بنویسد. نکت ۀ طلایی یکی از شگردهای طرّاحان برای فریب دانش آموزان در این تیپ از سؤالات این است که گاهی واژه هایی را برمی گزینند که با واژه های دیگر تشابه ظاهری دارند ا مثل در همین سؤال ، در گروه واژ ۀ « الف » برای واژ ۀ خاره به دلیل شباهت آن با خار، معنای تیغ در نظر گرفته شده است یا در گروه واژ ۀ « ب » کلم ۀ مشتبه را به خاطر همانندی با واژ ۀ شبیه، شبیه بودن معنی کرده اند بنابراین هنگام مطالع ۀ واژه نامه، به این تشابه واژگان ا حتما دقت کنید 1 0.5 مصحّ ح شو الف: اندرز، پند دادن ( 2 5 / 0 ) ب: توانگری، ثروت ( 2 5 / 0 ) نکت ۀ طلایی بعضی از واژه ها در دو درس مختلف ترادف معنایی دارند واژ ۀ «تمکّن» در درس نهم و «غَ نا» در درس هفتم مترادف اند. گاهی در آزمون های نهایی با طرح این واژه ها در دو عبارت، از دانش آموزان خواسته می شود که آن ها را بیابند در آزمون نهایی خرداد ۱۴۰۳ ا عینا از واژه تمکّن و غنا سؤال طرح شده است: در عبارت های زیر کدام واژه ها باهم ترادف معنایی دارند؟ الف) خاله ام با همۀ تمکّنی که داشت به زندگی درویشانه ای قناعت کرده بود. ب) با این همه حضرت غَ نا دیگری را به جای او نخواند. 2 1 مصحّ ح شو الف: مقرّب ( 2 5 / 0 ) ب: برخاستند ( 2 5 / 0 ) ج: صباحت ( 2 5 / 0 ) د: رحیل ( 2 5 / 0 ) نقش ۀ نهایی در بخش امل، کلماتی اهمیت دارند که ا اولا یک یا چند حرف از حروف شش گانه را در خود داشته باشند. (حروف شش گانه املیی عبارت اند از: ء هم زه/ ت ط/ ث ص س/ ح ه/ ذ ز ض ظ/ غ ق) ثانیا ا کلمات هم آوا باشند، مثل: خوار و خار یا اَلَم و عَ لَم. نکت ۀ طلایی علوه بر متن درس، «گنج حکمت، روان خوانی شعرخوانی» هم در امل قابلیت طرح سؤال دارند. بنابراین واژه های مهم املیی همه بخش های کتاب را با دقت بخوانید. 3 1 مصحّ ح شو الف: جرس ( 5 / 0 ) ب: طعن ( 5 / 0 ) نقش ۀ نهایی لغات مهم املایی درس هفتم اصناف موجودات/ وسا ئ ط/ مشتبه/ اختصاص/ بی واسطه/ عزّت و ذوالجللی/ طاقت قرب/ نهايت بُعد/ قربت/ طوع و رغبت/ قبضه/ دندان تحیّر/ خاک ذلیل/ اعزاز/ مذلّت و خواری/ حضرت غنا/ الطاف الوهیّ ت/ حکمت ربوبیت/ ازل تا ابد/ جلّت/ تصرّف/ تعبیه/ نظر عنایت/ خزاین غیب/ آ ب حیات/ صدف امانت / مقرّب / ابلیس پرتلب یس/ طواف/ قالب آدم/ سهل/ موضع/ مشعشع/ آشکار صنعت لغات مهم املایی درس هشتم ملقّب/ اقامت طولانی/ قونیه/ هراس/ به قصد حج/ ملقات/ اسرارنامه/ مناسک/ نواحی/ صاحب بصیرت/ سمرقندی/ اصرار مریدان/ شهر حلب/ عازم دمشق/ تحصیل علوم/ تقوا و زهد/ متّفق/ عالم معنا/ وعظ/ علما و زاهدان/ هیاهو/ خشم و غضب/ صنم گریزپا/ معارف الهی/ منطق الطیر/ دستار/ ستوده/ خیر مطلق/ تحمّ ل عظیم/ طعن و ناسزا/ خویشان و پیوستگان/ مرثیه/ دریغ/ خوش الحان/ گلشن رضوان/ خادم خاص لغات مهم املایی درس نهم شیرخوارگی/ متمکّن/ توکّل/ استحکام/ بحران های عصبی/ تحفه/ منبع بی شائبه/ مشیت الهی/ قناعت/ مباحث/ عوارض مرگ/ ظرافت و نقل/ قصّ ه های اصیل/ ذوق لطیف/ قصاید/ لطایف غزل/ انعطاف جادوگرانه/ هیبت/ آماس/ فوران تخیّ ل/ گشت و گذار/ تقلید/ سبک مسجّ ع/ شیر آغوز/ پای ۀ عضله و استخوان بندی/ حرص/ استسقا/ متعصّ ب/ خوش خلق و بذله گو/ عندلیب انجمن/ تبریک و تهنیت/ نهایت صراحت/ مقدّ مات/ بالبداهه/ حسن سیرت/ صباحت/ فروگذاری/ طهارت/ سلب 4 2 لغات مهم املایی درس دهم باره/ سد ّ خار/ خاره/ بانگ رحیل/ جرس/ راهوار/ قبطیان/ اهریمن/ سامری/ هامون/ فرض/ طور سینین/ علم بر دوش/ رشحه/ هیئت/ محوّ طه/ بار عام/ سهیم/ حماس ۀ سترگ لغات مهم املایی درس یازدهم رعایت/ حکایت/ رقص/ مرهم عاشق/ فرط/ بیعت/ چنبر نفس/ رسته/ عرش/ آدینه/ تعطیل/ جغد/ خویشاوندی 1 مصحّ ح شو ب : بستگان : معطوف ( 5 / 0 ) ج: هر دو: بدل ( 5 / 0 ) بررسی دقیق تر الف : دریغ اوّلی نقش مفعولی دارد و دریغ دوم هم عینا در همان نقش دستوری به کاررفته است ، اما چون شبه جمله است نمی توان آن را تکرار دانست. ب : واژ ۀ بعد از «و» عطف نقش تبعی معطوف دارد؛ در این عبارت «بستگان» معطوف است ، اما حرف «و» قبل از «سلط ان ولد» حرف ربط است ؛ بنابراین نمی توان آن را معطوف دانست. در این عبارت دو واژ ۀ «بستگان» و «بی قرار» معطوف اند و «فرزند مولانا» بدل است. ج : «هر دو» برای توضیح اسم های قبل از خود (او و مادرم) آمده است. بنابراین نقش تبعی بدل دارد 20 شو نقش های تبعی نقش مستقلی نیستند، بلکه همراه با یک گروه اسمی می آیند و تابع نقش قبل از خود هستند؛ یعنی هر نقشی که اسم قبل از آن داشته باشد، آن اسم نیز همان نقش را می پذیرد نقش های تبعی سه دسته اند : 1 معطوف : هرگاه دو یا چند واژ ۀ هم نقش با « و » عطف به یکدیگر بپیوندند، واژه ای که بعد از « و » بیاید، « معطوف » نامیده می شود و نقش آن نیز تابع واژ ۀ قبل از حرف « و » است ا مثل در جمل ۀ « حافظ و سعدی از شاعران بزرگ ایران هستند » ، حافظ نهاد و سعدی معطوف است نمونه های دیگر : - بنمای رخ که باغ و گلستان م آرزوست بگشای لب که قند فراوانم آرزوست - به تولای تو در آتش محنت چو خلیل گویی ــ ا در چمن لاله و ریحان بودم نکته: «و» عطف را با ربط اشتباه نگیرید. «و» عطف بین دو اسم، صفت یا ضمیر می آید، اما «و» ربط دو جمله را به هم پیوند می دهد. ا مثل در مصراع نخست بیت زیر، «و» ربط بین دو جمل ۀ «دور مجنون گذشت» و «نوبت ماست» آمده است: - دور مجنون گذشت و نوبت ماست هر کسی پنج روز نوبت اوست اما در بیت زیر « و » عطف دو اسم « قد » و « قامت » را به هم متّصل کرده است : - ندهم دل به قد و قامت سرو که چو بالای دلپذیر تو نیست 2 بدل بدل اسم یا گروه اسمی است که برای توضیح اسم قبل از خود می آید و عینا ا معادل همان است، به گونه ای که می توان آن را جانشین اسم قبل از خود کرد هم چنین، اگر آن را حذف کنیم، خللی در معنای جمله به وجود نمی آید - خداوند، ایران، کشور عزیز ما را از گزند بدخواهان حفظ فرماید ما دلشدگان خسرو شیرین پناهیم ما کشت ۀ آن مه رخ خورشیدکلهیم بیشتر موارد بدل در میان }، ،{ قرار می گیرد: - سعدی ، بزرگترین شاعر ایرانی، بوستان را سرود. نکته : گاهی ضمیر مشترک ( خود، خویش و خویشتن ) بعد از ضمیرهای جدا، بدل است : - در رفتن جان از بدن گویند هر نوعی سخن من خود به چشم خویشتن دیدم که جانم می رود - او را خود التفات نبودش به صید من من خویشتن اسیر کمند نظر شدم 3 تکرار هرگاه واژه ای در جمله، هم در لفظ، هم معنا و هم در نقش تکرار شود، نقش تبعی « تکرار » دارد - بند ۀ حلقه به گوش ار ننوازی برود لطف کن لطف که بیگانه شود حلقه به گوش - لاف زنم لاف که تو راست کنی لاف مرا ناز کنم ناز که من در نظرت معتبرم نکته : اگر کلم ۀ تکرارشده نقش دیگری داشته باشد، تکرار نیست در سای ۀ گل نشین که بسیار این گل در خاک فرو ریزد و ما خاک شده مضاف الیه نهاد متمّ م مسند 5 1 مصحّ ح شو الف: به سنگ بر ( 2 5 / 0 ) ب: مضارع اخباری ( 2 5 / 0 ) ج: وصفی ( 2 5 / 0 ) د: مصراع دوم ( 2 5 / 0 ) 20 شو الف ) هر کلمه ای که پس از حرف اضافه می آید، متمّ م است. حروف اضافه عبارت اند از: به، با، از، در، بر، برای، تا، جز، چون و ... در شعر و نثر قدیم گاهی برای یک متمّ م دو حرف اضافه به کار می بردند یکی قبل از متمّ م و یکی هم بعد از آن که متمّ م سبک خراسانی نامیده می شود 6 آزمون وی ای پی 3 مثال : - زدش بر زمین بر به کردار شیر بدانست کاو هم نماند به زیر - بفرمود پس کاوه را پادشا که باشد بر آن محضر اندر گوا ب ) فعل مضارع به سه دسته تقسیم می شود : 1 مضارع اخباری : می + بن مضارع + شناسه - که چون زندگانی به سر می برد ؟ بدین دست و پای از کجا می خورد ؟ - به آنچه می گذرد دل منه که دجله بسی پس از خلیفه بخواهد گذشت در بغداد در گذشته برای ساخت مضارع اخباری از روش « بن مضارع + شناسه » هم استفاده می شد : - چند دام از زهد سازی و دم از طاعت زنی ما هم از دام تو دوریم و هم از دم فارغیم می سازی می زنی 2 مضارع التزامی : ب + بن مضارع + شناسه - جانان من برخیز و آهنگ سفر کن گر تیغ بارد گو ببارد جان سپر کن - جانان من برخیز بر جولان برانیم زان جا به جولان تا خط لبنان برانیم در گذشته گاهی مضارع التزامی بدون نشان ۀ ( ب ) به کار می رفت که باید از روی معنی جمله به آن پی برد - کسی نیک بیند به هر دو سرای که نیکی رساند به خلق خدای - وگر توفیق او یک سو نهد پای نه از تدبیر کارآید نه از رای 3 مضارع مستمر : دارم، داری، دارد، داریم، دارید، دارند + مضارع اخباری من با دوستانم به اردو دارم می روم دارم می روم ج ) راه تشخیص ترکیب وصفی از اضافی : در ترکیب وصفی به پایان کلم ۀ اول می توان « ی » نکره ( ناشناس ) اضافه کرد مثل : گل سرخ = گلی سرخ / آسمان روشن = آسمانی روشن در ترکیب وصفی می توان به آخر کلم ۀ دوم، « تر » افزود و یا میان ترکیب « بسیار » اضافه کرد، مثل : هوای پاک = هوای پاک تر ، هوای بسیار پاک / دل عاشق = دل عاشق تر دل بسیار عاشق اما برای تشخیص ترکیب وصفی و اضافی راه دیگری نیز وجود دارد کسر ۀ اضافه را حذف می کنیم و به آخر ترکیب « است » یا « هستند » اضافه می کنیم اگر مفهوم آن منطقی بود، ترکیب یافت شده وصفی است، در غیر این صورت اضافی است خان ۀ بزرگ : خانه بزرگ است ( وصفی ) خان ۀ عشق : خانه عشق است ( اضافی ) د ) هر جمل ۀ مرکب از یک جمله به عنوان هسته (پایه) و یک یا چند جمل ۀ وابسته (پیرو) تشکیل می شود جمله ای که در آن، پیوند (ربط) وابسته ساز وجود دارد، جمل ۀ وابسته است. نکت ۀ مهم: گاهی حرف ربط وابسته ساز «که» و «تا» حذف می شود که ما باید با لحن جمله حذف آن را تشخیص دهیم. ا مثل در مصراع «بیا عاشقی را رعایت کنیم» حرف ربط «که» یا «تا» حذف شده است. (بیا تا عاشقی را رعایت کنیم) 1 مصحّ ح شو الف: نهاد ( 2 5 / 0 ) ب: مفعول ( 2 5 / 0 ) ج: متمم ( 2 5 / 0 ) د: مسند ( 2 5 / 0 ) بررسی دقیق تر یک مصراع : ج : چرا واژ ۀ «ما» مفعول نیست؟ قبلا خواندید که حرف «را» امروزه نشان ۀ مفعول است؛ اما در گذشته گاهی حرف اضافه یا نشان ۀ فک ّ اضافه بود. بنابراین اگر «را» حرف اضافه باشد، واژ ۀ قبل از آن نقش دستوری متمّم دارد. مثلا اگر همین مصراع را معنی کنیم، متوجّه می شویم که «را» به معنی «برای» به کاررفته است: خانه برای ما تنگ است. بنابراین «ما» متمم است ، نه مفعول. مثال دیگر: «که پرسشی نکنی عندلیب شیدا را»: از عندلیب شیدا پرسشی نکنی. متمّ م 7 1 مصحّ ح شو الف: صفت مطلق ( 2 5 / 0 ) ب: صفت فاعلی ( 2 5 / 0 ) ج: صفت نسبی ( 2 5 / 0 ) د: صفت مفعولی ( 2 5 / 0 ) 20 شو صفت های بیانی به پنج دسته تقسیم می شوند : الف ) صفت مطلق : صفت بياني مطلق، هيچ نشانه ای ندارد : پاك، تمیز، روشن، خوب، قرمز، سبز و ... ب ) صفت فاعلی : بن مضارع + َ نده : شنونده، دونده، گوینده، خواننده، بیننده بن مضارع + ا : گویا، جویا، شنوا، بینا، زیبا، زایا بن مضارع + ان : خندان، گریان، روان، دوان، شتابان، خرامان بن ماضی / بن مضارع + گار : آفريدگار، پرهیزگار، کردگار، آموزگار بن ماضی + ار : خریدار، خواستار ، نمودار اسم / بن / صفت + گر : زرگر، توانگر، روشنگر اسم / صفت + بن مضارع : خدانشناس، راستگو ج ) صفت مفعولی : بن ماضی + ـه : بریده، خورده بن ماضي + ار : گرفتار، مُ ردار 8 4 د ) صفت نسبی : اسم + ی : سیستانی، قرآنی، آسمانی اسم + ین : سیمین، زرّین اسم + ینه : زرینه، سیمینه اسم + انه : کودکانه، مردانه، زنانه، دخترانه، پسرانه اسم + انی : روحانی، نورانی، جسمانی ه ) صفت لیاقت : مصدر + ی : رفتنی، ریختنی، خوردنی، دیدنی، پوشیدنی نکته: یکی از راه های ت ش خیص صفت لیاقت این است که می توان برای آن کلم ۀ « قابل » را به کار برد مثل : پوشیدنی : قابل پوشیدن 1 مصحّ ح شو الف: کنایه ( 2 5 / 0 ) ب: حس آمیزی ( 2 5 / 0 ) ج: مجاز ( 2 5 / 0 ) د: استعاره ( 2 5 / 0 ) بررسی دقیق تر الف : «دو اسبه آمدن» کنایه از با شتاب آمدن است. ب : ذوق لطیف آرای ۀ حس آمیزی دارد. حس آمیزی ترکیب دو یا چند حس مختلف است. مثل جواب تلخ که ترکیبی از حواس شنوایی و چشایی است؛ اما به یاد داشته باشید که حس آمیزی همیشه مربوط به آمیختن دو حس از حواس پنجگانه نیست. گاهی یکی از دو طرف ترکیب، یک رفتار یا یک پدید ۀ ذهنی یا انتزاعی است که با حواس پنجگانه درک نمی شود، مثل ذوق لطیف که ذوق یک پدید ۀ ذهنی است و لطافت با حس لامسه درک می شود. ج : «جهان» در معنای حقیقی خود به کار نرفته است و به معنی «مردم جهان» است. پس باید آن را مجاز دانست. د : « بوته» در این عبارت استعاره از اشعار یا حکایات است. نقشه نهایی تعدادی از کنایات درس های هفتم تا یازدهم - تن در ندادن خاک: نپذیرفتن - انگشت تعجب در دندان تحیر: تعجب بسیار - دست در دامن کسی آویختن: متوسل شدن - گریز پا بودن: فراری - دل بر کَندن از : قطع امید نمودن - سر بر بالین نهادن: خوابیدن - ریشه دواندن: مستقرشدن در جایی - برگ سفر بستن: آماده حرکت شدن - دل به کاری بستن : قصد انجام کاری داشتن - عَ لَم بر دوش گرفتن: فرماندهی سپاه را برعهده گرفتن - چرخ می زنند : شادی می کنند - در هوای کسی پر کشیدن: شوق فراوان - گشودن قفل: حل مشکل - تعدادی از مجازهای درس های هفتم تا یازدهم - خان ۀ آب و گِل آدم، من می سازم: کالبد انسان - که در صدف امانت معرفت تعبیه کرده بودند و بر مُ لک و ملکوت عرضه داشته: تمام آفرینش - هر نَفَس آواز ع شق می رسد از چپ و راست : هر طرف - اهل قونیه، از خُ رد و بزرگ ، در تشییع مولانا و خاک سپاری حاضر شدند: همه - این سعدی همدم و شوهر و غمگسار او بود: کلیات سعدی - من در میان جمع و دل م جای دیگر است: حواس - جانان من، اندوه لبنان کشت ما را بشکست داغ دیر یاسین پشت ما را: مردم لبنان ـ مردم دیر یاسین - تخت و نگین از دست اهریمن بگیرید: قدرت - تعدادی از استعاره های درس های هفتم تا یازدهم - تا شما در آینه نقش های بوقلمون بینید: دل ـ جلوه های گوناگون - هم چنین هر لحظه از خزاین غیب ، گوهری ، در نهاد ِ او تعبیه می کردند: عالم ملکوت ـ عشق و محبّت - بگشای لب که قند فراوان م آرزوست: سخنان دلپذیر - ای آفتاب حسن برون آ دمی ز ابر : معشوق (شمس) ـ موانع (دوری و هجران) - به من آورید آخر، صنم گریزپا را: معشوق زیبارو - بکشید سوی خانه، مَ ه خوب خوش لقا: یار - ّ دل بر عبور از سد خار و خاره بندیم: موانع و مشکلت راه - وادی پر از فرعونیان و قِ بطیان است موسی جلودار است و نیل اندر میان است: سرزمین فلسطین ـ حامیان صهیونیست ها ـ دشمنان فلسطین ـ امام خمینی ـ موانع و مشکلت - یعنی، کلیم آهنگ جان سامری کرد: امام خمینی ـ اسراییل - ببین لاله هایی که در باغ ماست: شهدا ـ سرزمین - از چنبر نفس، رَسته بودند آن ها بت ها همه را شکسته بودند آن ها : وابستگی درونی - جغد بر و یرانه می خواند به انکار تو اما خاک این ویرانه ها، بویی از آن گنجینه دارد: ملمت گویان و انکارکنندگان ظهور ـ جهان ـ امام زمان 9 5 1 مصحّ ح شو الف: مرهم بودن زخم برای عاشق ( 5 / 0 ) ب: اشاره به داستان حضرت سلیمان و ربودن انگشتری او توسّط دیو ( 5 / 0 ) 20 شو م تناقض نما در اصطلح ادبی، آوردن دو واژه یا دو مفهوم متضاد است که وجود یکی وجود دیگری را نقض کند. ا مثل در بیت: - کی شود این روان من ساکن؟ این چنین ساکن روان که منم ترکیب «ساکن ِ روان» م تناقض نما دارد. از نظر عقلی امکان پذیر نیست کسی هم زمان هم ساکن باشد و هم روان. وجود یکی، امکان وجود دیگری را نقض می کند. این ترکیب، آن چنان زیبا و اقناع کننده است که مخاطب آن را می پذیرد. در بیت زیر، شاعر ادّ عا می کند که در قفس به آزادی رسیده و با این مفهوم متناقض بر زیبایی کلم افزوده است: - خارخار دیدن گل آشنایی شد مرا از گرفتاری به آزادی رسیدم در قفس در مصراع اول بیت زیر، آیا ممکن است خاطر انسان از رسیدن غم شاد باشد؟ این مسئله ، تناقض مفهومی را در بیت به وجود آورده است: - به هر غمی که رسد از تو خاطرم شاد است که بنده تو ز بند کدورت آزاد است نکت ه 1 : هرگاه دو واژ ۀ متضاد در یک ترکیب اضافی در کنار هم قرار بگیرند، ا حتما متناقض نماست. مانند: هرگز وجود حاضر ِ غایب شنیده من در میان جمع و دلم جای دیگر است ای؟ نکت ۀ 2 : در م تناقض نما دو عمل متضاد باید در یک زمان، در یک مکان و به یک شخص یا یک چیز نسبت داده شود، مثل ا در بیت زیر چون نسبت دادن ، دل بستن و دل کندن در دو روز اتّفاق اف ت اده، تناقض نیست: - یک روز صرف بستن دل شد به این و آن روز دگر به کندن دل زین و آن گذشت نکت ۀ طلایی بسیار ی از دانش آموزان گاهی در تشخیص تضاد و م تناقض نما اشتباه می کنند. می توان با کمی دقّت این دو را از هم تشخیص داد. ما هنگامی با آرای ۀ م تناقض نما مواجهیم که در آن، دو واژ ۀ متضاد با یکدیگر جمع شده باشند یا در آن ِ واحد اتفاق افتاده باشند ، اما در تضاد واژه های مخالف جدا از هم اند . به واژه های «سود» و «زیان» در بیت های زیر دقّت کنید: - نقد بازار جهان بنگر و آزار جهان گر شما را نه بس این سود و زیان ما را بس - اگر تو کم کنی از خود مَ نَت زیاده کنم در این معامله سودی ست هر زیانی را در بیت اول «سود و زیان» دو چیز جدا از هم اند ؛ اما در بیت دوم به گفت ۀ شاعر، در این معامله هر زیانی خود سود است. آیا جمع شدن سود و زیان در آن واحد در یک معامله امکان پذیر است؟ 10 1 مصحّ ح شو الف: م تناقض نما ( 2 5 / 0 ) ب: جناس تام ( 2 5 / 0 ) ج: تضمین ( 2 5 / 0 ) د: استعاره ( 2 5 / 0 ) بررسی دقیق تر الف : «آرامشی ط وفانی» م تناقض نما دارد. امکان پذیر نیست که چیزی در عین آرامش داشتن، ط وفانی هم باشد. ب : «جولان» در مصراع اول نام منطقه ای در سوریه است و در مصراع دوم به معنی تاخت وتاز است. بنابراین آرای ۀ جناس تام یا همسان دارد. اگر دو کلمه عینا شبیه هم باشند؛ اما معانی آن ها متفاوت باشد، آرای ۀ جناس تام شکل می گیرد. ج : در این شعر، شاعر (شفیعی کدکنی) مصراعی از مولانا را آورده و آن را تضمین کرده است. بیت مولانا داخل گیومه «» قرار داده شده است. تضمین یعنی شاعر بیت و مصراعی از شاعر دیگر یا حدیث و آیه ای را عینا در شعر خود بیاورد. د : «رگ روح» استعاره است. روح به انسانی مانند شده است که رگ دارد. 11 1 مصحّ ح شو 1 ) الف: محمدعلی اسلامی ندوشن ( 2 5 / 0 ) ب: سیدحسن حسینی ( 2 5 / 0 ) 2 ) الف: اسرارنامه ( 2 5 / 0 ) ب: نجم الدین رازی ( دایه) ( 2 5 / 0 ) نقش ۀ نهایی : تاریخ ادبیات درس های هفتم تا یازدهم - مرصادالعباد = نجم الدین رازی معروف به دایه - غزلیات شمس = جلل الدین محمد مولوی - اسرارنامه = فریدالدین عطّ ار - الهی نامه = سنایی - منطق الطیر = فریدالدین عطّ ار - اسرارالتوحید = محمد بن منوّ ر - روزها = محمدعلی اسلمی ندوشن - درس میثاق دوستی = لطفعلی صورتگر - شعر بانگ جرس = حمید سبزواری - هم صدا با حلق اسماعیل = سیدحسن حسینی - شعر صبح بی تو = قیصر امین پور نکت ۀ طلایی در بعضی از درس ها در داخل متن درس هم به کتاب ها و نویسندگان آن ها اشاره شده است. ا مثل در درس هشتم، نام عطّ ار و دو کتاب او اسرارنامه و منطق الطیر و نام سنایی و کتاب الهی نام ۀ او آمده است. این موارد قابلیت طرح سؤال در بخش تاریخ ادبیات را دارد. بنابراین لازم است هنگام مطالع ۀ کتاب ها و نویسندگان به این موارد نیز توجّ ه شود. 12 6 1 مصحّ ح شو الف: شیر خدا و رستم دستانم آرزوست ( 5 / 0 ) ب: خواستم از رنجش دوری بگویم یادم آمد ( 5 / 0 ) نقش ۀ نهایی رایج ترین تیپ سؤالات حفظ شعر این است که طراح، مصراعی از شعری را می آورد و از دانش آموز می خواهد که مصراع تکمیل کنند ۀ آن را بنویسد. لازم است هم ۀ ابیات شعرخوانی ها به دقّت حفظ شود تا در پاسخ به این تیپ از سؤالات دچار مشکل نشوید. 13 1 مصحّ ح شو الف: اعتقاد به معاد ( 5 / 0 ) ب: تأکید بر سکوت در راه عشق ( 5 / 0 ) نقش ۀ نهایی یکی از سؤالات پرکاربرد درک مطلب، آوردن چند بیت و تعیین مفاهیم آن هاست. با معنی کردن ابیات در ذهن می توان مفاهیم اصلی بیت را دریافت. نکت ۀ طلایی در طرح سؤال درک مطلب فقط به ابیات متن درس اکتفا نمی کنند؛ بلکه از بیت ها و عبارات قلمرو فکری کارگاه متن پژوهی و شعرخوانی هم بهره می برند ؛ بنابراین دانش آموز نه تنها باید با مفهوم کلی ابیات و عبارات متن درس آشنایی داشته باشد بلکه قلمرو فکری و شعرخوانی را هم باید مدّ نظر قرار دهد. 14 1.5 مصحّ ح شو الف: پرهیز از ظاهربینی ( 5 / 0 ) ب: شناخت هم ۀ ابعاد زندگی ایرانی ( 5 / 0 ) ج: دل ( 5 / 0 ) نقش ۀ نهایی یکی از سؤالات پرکاربرد درک مطلب، آوردن تعدادی مفاهیم به همراه چند بیت است که دانش آموز باید مفاهیم مناسب را برای هر بیت انتخاب کند. با معنی کردن ابیات در ذهن می توان مفاهیم اصلی بیت را دریافت. 15 1.5 مصحّ ح شو ب: امید به آینده ای روشن ( 5 / 0 ) ج: بازگشت به اصل ( 5 / 0 ) د: اشتیاق به دیدار یار ( 5 / 0 ) بررسی دقیق تر ب : معنی بیت: «آن کسی که کلید دنیای آرمانی و پاک و روشن را در دست خود دارد، ناگهان قفل ظلم و ستم را باز می کند و عدالت و روشنی را به ارمغان می آورد.» معنی بیت نشان می دهد که مفهوم آن امید به آیند ه ای روشن است. ج : معنی بیت: «ما در آسمان و عالم ملکوت یار و همراه فرشتگان بودیم، دوباره بعد از مرگ، همه به همان جا می رویم؛ زیرا آن جا وطن ماست.» مفهوم بازگشت به اصل خویش در بیت کاملا مشخص است. د : معنی بیت: « ای خورشید زیبایی! لحظه ای از ابر بیرون بیا که آرزوی دیدن چهر ۀ درخشان و تابان تو را دارم. » با معنی بیت متوجّه می شویم که مفهوم آن اشتیاق به دیدار یار است. 16 4 مصحّ ح شو الف ) شما در وجود انسان ( 2 5 / 0 ) جلوه های گوناگون خداوند را می بینید. ( 2 5 / 0 ) ب ) من نهایت دوری را انتخاب کردم ( 2 5 / 0 ) که نزدیکی (به خداوند) دشواری های فراوانی دارد ( 2 5 / 0 ) ج ) به زودی پسر تو عاشقان را ( 2 5 / 0 ) شیفته و بی قرار خواهد کرد ( 2 5 / 0 ) د ) ذهنم مثل خانه ا ی بود که ( 2 5 / 0 ) ظرف ی ت و گنجا ی ش آن ب ی شتر م ی شد ( 2 5 / 0 ) ه ) عاقبت آن معشوق فراری را ( 2 5 / 0 ) نزد من بیاورید. ( 2 5 / 0 ) و ) اطاعت از رهبر ( 2 5 / 0 ) واجب است ( 2 5 / 0 ) ی ) با تمام وجود ( 2 5 / 0 ) عاشقانه می رقصند ( 2 5 / 0 ) و با دست خونین ( 2 5 / 0 ) دف عشق می نوازند. ( 2 5 / 0 ) 17 20 موفق باشید 7 رشته: ریاضی و فیزیک / علوم تجربی راهنمای تصحیح آزمون شبیه ساز نهایی درس: عربی ، زبان قرآن 2 مدت زمان: 30 دقیقه ساعت شروع: تاریخ آزمون: 03 / 12 / 1403 دوره دوم متوسطه – یاز دهم گروه آموزشی ماز آزمون شبیه ساز امتحان نهایی نمره راهنمای تصحیح ردیف 1 مصحّ ح شو: الف) دروازه ( 5 / ۰ ) ب) چه بسا ( 5 / ۰ ) نقشۀ نهایی : برای نوشتن ترجمۀ کلمات به این نکات خوب دقت کن: 1 حواست به تعداد باشه! ترجمۀ مفرد، مثنّی و جمع باید درست انجام بشه. 2 اگه کلمۀ مد ّ نظر فعل بود، حتما ً زمان و صیغه ش رو در نظر بگیر! 3 این واژه ها ممکنه از هر جایی طرح بشن؛ متن درس، تمارین، حِ وار، پاورقی و ... . همه رو باید خوب بخونی! 1 1 مصحّ ح شو: الف) أَحسَ ن = أَطیَ ب (نیکوتر، نیکوترین) ( 5 / ۰ ) ب) لین (نرمی) ≠ خُ شونَة (سختی، شدّ ت) ( 5 / ۰ ) نقشۀ نهایی: این سؤال ممکنه به سبک های مختلفی مطرح بشه: • تعدادی کلمه داده می شه و از شما می خوان که یک جفت مترادف و یک جفت متضاد بنویسین. • یک متن کوتاه می دن و می خوان توی کلمات اون متن، یک جفت مترادف و یک جفت متضاد رو پیدا کنین. • دو کلمه به شما می دن و از شما می خوان برای یکی مترادف و برای اون یکی متضاد بنویسین. (از حفظ!) بررسی دقیق تر: دقت کن که نوع کلمات مترادف و متضاد باید مانند هم باشند! یعنی چه؟ مثلا ً اگر یک طرف فعل می نویسی، آن طرف هم باید فعل باشد. بیشتر اوقات طراح از همین ترفند استفاده می کند به عنوان مثال «صَ عَ دَ : بالا رفت» و «صعود: بالا رفتن» را بین کلمات می آورد و ممکن است که شما آن را مترادف بگیرید ولی چون نوع این دو کلمه مانند هم نیست و یکی فعل و دیگری مصدر است، نمی توانند مترادف باشند. علاوه بر این به تفاوت های ریز هم دقت کن! مثلا ً «بالا رفتن» و «بالا بردن» مترادف نیستند. 2 0.5 مصحّ ح شو: ب ) ا لـمِ شکاة ( 5 / ۰ ) ترجمۀ موارد: الف) د) چراغدان ج) تیم ب) گل داور 3 1 مصحّ ح شو: الف) التُّ هَ م (تهمت ها) ( 5 / ۰ ) ب) الرّ یح (باد) ( 5 / ۰ ) نقشۀ نهایی: ً عزیز دل این سؤال کل رو ی محور جمع مکسّ ر می چرخه ها! خیلی کم پیش اومده توی امتحان نهایی جمع سالم بخوان! 4 4.5 مصحّ ح شو: الف ) به راه پروردگارت ( 25 / 0 ) فرا بخوان ( 25 / 0 ) ... و با آنان به روشی که بهتر است ( 25 / 0 ) بحث کن ( 25 / 0 ) ب ) این ساختمانی است ( 25 / 0 ) که گردشگران را از ( 25 / 0 ) بزرگترین شهرها ( 25 / 0 ) جذب می کرد ( 25 / 0 ) ج) هیچ استانی در این کشور نیست ( 25 / 0 ) مگر اینکه هوای سردی ( 25 / 0 ) در زمستان دارد ( 25 / 0 ) د ) از دانشمندی پیروی نکن ( 25 / 0 ) که دیگران از دانشش ( 25 / 0 ) بهره نمی برند (سود نمی برند) ( 25 / 0 ) هـ) به دنبال فرهنگ لغتی ( 25 / 0 ) گشتم که در فهم متن ها ( 25 / 0 ) به من ( 25 / 0 ) کمک کرده بود ( 25 / 0 ) بررسی دقیق تر: برای پاسخ به سؤال ها یی که به هر سبکی «ترجمه» از تو می خوا ه ن د ، باید حواست به نکات زیر باش د : 1 - د ا نستن معنای کلمات (باید کتاب و واژگانش ر ا دقیق و عمیق بخو ا نی) 5 8 2 - توج ه به کلمات مفرد ، مثنّ ی و جمع و درست ترجمه کردن آن ها از نظر تعداد (حواست باش د مثنّ ی و جمع ِ عربی، در فارسی به صورت جمع ترجمه می ش و ن د ) 3 - توج ه به ضمایر (اگ ر کلمه ای ضمیر دار د حتما ً باید در ترجمه لحاظ شود ) ُ کتاب ـ ُ ـه : کتاب ـ ش تَجِ دو ُ ه : آن را می یابید اُنصُ ر نا : ما را یاری کن ضمایر متّ صلی که به انتهای اسم می چسبند، مضاف الیه برای آن اسم هستند و ضمایر متّ صلی که به انتهای فعل می ً چسبند، غالبا مفعول برای آن فعل هستند. 4 - توجه به انواع فعل ها و صیغه ها و ضمایر. 5 - تکنیک ترجمۀ فعل که در این مورد باید حواست به سه چیز باش د : الف) معنای مصدری فعل (رفتن، گفتن، نوشتن و ...) ب) زمان فعل ج) صیغ ۀ فعل 6 - در امتحانات نهایی چینش عبارت های کتاب تغییر می کند و با حفظ کردن، نمی توان به سؤالات پاسخ داد. بنابراین حتما ً به نحوۀ دقیق ترجمۀ عبارات دقت کنید. 20 شو: در جدول زیر انواع زمان هایی ر ا که تا الان خو ا ندی برایت آورده ایم ! نکات 1 ) اسم اشاره + اسم بدون «ال»: به صورت جمله ترجمه می شوند و پس از اسم بدون «ال»، فعل «است» می آید. مثال: هذِ ه عِ مارَة: این ساختمانی است. 2 ) اسم تفضیل + اسم: اسم تفضیل در حالت «ترین» ترجمه می شود. مثال: أَکبَر المُ دُ ن: بزرگ ترین شهرها. 3 ) ما مِ ن + اسم: هیچ + اسم + نیست مثال: ما مِ ن مُ حافَظَ ة: هیچ استانی نیست 4 ) به تفاوت معنایی این دو فعل دقت کنید: 0.5 مصحّ ح شو: « الف » ( 5 / ۰ ) بررسی دقیق تر: َ م ِ ل ك : یک پادشاه 6 1.5 مصحّ ح شو: الف) گرامی تر خود یا گرامی تر خود مان یا گرامی ترمان ( 5 / ۰ ) ب) نمازی ( 5 / ۰ ) ج) بالا برده نمی شود ( 5 / ۰ ) 7 فعل ساختار معادل فارسی مثال ترجمه ماضی مثبت فعل ماضی گذشته ذَ هَ بْ ت رفتم مضارع مثبت فعل مضارع حال َ یَ جلِ سون می نشینند مضارع مثبت (کمتر واقع شده) قَ د ْ + مضارع گاهی / شاید + حال قَ د یَ کون گاهی می باشد ماضی منفی ما + فعل ماضی گذشته منفی َ ما کَ تَ بْ ت ننوشتی مضارع منفی لا + فعل مضارع حال منفی َ لا تَ فعَ لون انجام نمی دهید امر فعل مضارع با تغییرات دستوری مثبت اکْ تبا بنویسید نهی لا + مضارع تغییر کرده دستوری منفی لا تَ نظروا نگاه نکنید مستقبل + فعل مضارع َ / سَ وف َ س آینده مثبت سَ نخْ رِ ج خارج خواهیم کرد ماضی استمراری + مضارع َ کان می + ماضی َ کانوا یَ بحَ ثون جستجو می کردند ماضی نقلی مثبت قَ د ْ + ماضی ...ـه (صفت مفعولی) + ام/ای/است ایم/اید/اند ِ قَ د ْ أَ حْ ضَ رْ ت آورده ای ماضی مجهول عین الفعل: ــِ ـ حروف متحرک قبل عین الفعل: ـــ ...ـه شد َ قرِ ئ َ تعلِّ م خوانده شد یاد گرفته شد مضارع مجهول عین الفعل: ــَ ـ حرف مضارعة (حرف اول): ـــ ...ـه می شود یضْ رَ ب یعَ لَّ م زده می شود یاد داده می شود یَ نْ فَ ع: سود می رسانَ د نَ فَ عَ : سود رساند یَ نْ تَ فِ ع: سود می برد، بهره می برد اِ نْ تَ فَ عَ : سود برد، بهره برد ن وی ای پی آزمو 9 1.5 مصحّ ح شو: الف) انداخته می شود ( 5 / ۰ ) ب) می رفت ( 5 / ۰ ) ج) سود می رسانَد یا سود برسانَد ( 5 / ۰ ) نقشۀ نهایی: این سؤال هم کامل ً با نکات « ۲۰ شو » سؤال 5 حل می شه ! 8 1 مصحّ ح شو: ِ الف) صاح ب ( 5 / ۰ ) ب ) خیر ( 5 / ۰ ) 20 شو: جدول اسم هایی که وزن خاص دارند: 9 0.5 مصحّ ح شو: ُ الف) یَلعَ ب ( 5 / ۰ ) 20 شو: جملۀ وصفیه ـ جملۀ بعد از اسم نکره شناخت جمله ٔ وصفیه : ٔ جمله بعد از نکره ، فعلی است که یک اسم نکره را توصیف می کند. یعنی توضیحی در مورد آن اسم نکره برای ما بیان می دارد. « إ غایَة ٌ لا تُدْ رَكُ : راضی کردن مردم هدفی است که به دست نمی ِ رضاء ُ النَّاس آید » َ ل ُ «رُب َّ کَلم ٍ یَجْ لِب َ ك الْمَ شاکِلَ: چه بسا حرفی که مشکلت را برای تو می آورد » اگر دقت کنید، می بینید دو فعل «لا تُدْ رَكُ » و «یَجْ لِبُ » در حال بیان ویژگی ٔ ها و صفاتی در مورد «غایَةٌ » و «کَلمٍ » هستند. بنابراین این دو، جمله وصفیه محسوب می شوند. نکات طلایی 1 - گاهی میان اسم نکره و جمله ٔ وصفیه فاصله می افتد. « ً عَ صَ فَت ریاح ٌ شَ دیدَ ة ٌ في القَ ریَة ِ خَ رَّبَت بَیتا :» بادهای شدیدی در روستا وزید که خانه ای را خراب کرد 2 - هر جمله ً ای که پس از یک اسم نکره بیاید، لزوما وصفیه نیست. باید ببینیم که با آن اسم ارتباط معنایی دارد یا خیر. ُ «رأیت َ التَّلمیذ ُ یُدَ رِّس ٍّ الأُستاذ َ في صَ ف :» استاد را در کلسی دیدم که به دانش آموزان درس می داد در جمله بالا بین « ٍّ صَ ف « و » ُ یُدَ رِّس » ارتباط معنایی برقرار نیست. 3 - فعل شرط و جواب شرط نمی توانند جمله ٔ وصفیه باشند. اللّهُ»: ُ «ما تُقَ دِّ موا مِ ن خَ یر ٍ یَعْ لَمْ ه هرچه از نیکی انفاق کنید خدا آن را می داند. در این جمله ٔ «یَعْ لَمْ هُ » جواب شرط است و وصفیه نیست. نکات ترجمه 1 در ابتدای ترجمه ٔ جمله ٔ وصفیه حرف «که» می آوریم. «اسم نکره ... + «که» + جمله ٔ وصفیه» «سَ جَّ ل َ ال ُ لّ عِ ب ْ هَ دَ فا ً فَ رَّح َ ال َ فَریق :» بازیکن گلی را زد که تیم را خوشحال کرد. 2 هنگام ترجمه ٔ جمله ٔ وصفیه، باید به زمان جمله ٔ قبل از آن توجه داشته باشیم. الف) «ماضی + ... + مضارع»: ماضی استمراری ُ «رأیت ً تِلمیذا َ ی ِ آخِ ر ِ السَّ نَة ِ لاِ متِحانات ُ درُس :» دانش آموزی را دیدم که برای امتحانات آخر سال درس می خوانْد ب) «ماضی + ... + ماضی»: ماضی بعید یا ساده ٰ إِلی ُ «وَ صلت ٍ صالَة َ َ اِمتَل ت بِال ِ طُّ لّ ب »: به سالنی رسیدم که از دانش آموزان پر شده بود. ج) «مضارع + ... + مضارع»: مضارع التزامی یا اخباری «اُرید ُ کِتابا ً یُساعِ دُ ني في فَهم النُّصوص»: کتابی را می خواهم که در فهمیدن متن ها به من کمک کند (کمک می کند) 10 نوع وزن اسم تفضیل «أَ فْ عَ ل» ـ » ّأَ فَ ل« ـ «أَ فْ عیٰ » ـ «فعْ لیٰ » (جمع: «أَ فاعِ ل») مانند: «أَ کْ بَ ر، أَ فْ ضَ ل» ـ » ّأَ قَ لّ ، أَ حَ ب« ـ «أَ عْ لیٰ ، أَ غْ لیٰ » ـ «صغْ ریٰ ، دنْ یا» / «أَ راذِ ل، أَ کابِ ر» خَ یْ ر ـ شَ ر ّ (در صورتی که معنای «بهتر، بهترین» یا «بدتر، بدترین» بدهند ) کلمات «آخَ ر، أخْ ریٰ » اسم مکان «مَ فْ عَ ل» ـ «مَ فْ عِ ل» ـ «مَ فْ عَ لَ ة» (جمع: «مَ فاعِ ل») مانند: «مَ طْ بَ خ» ـ «مَ شْ رِ ق» ـ «مَ زْ رَ عَ ة» / «مَ طابِ خ، مَ شارِ ق، مَ زارِ ع» هم باید معنای «مکان» داشته باشند و هم بر یکی از سه وزن بالا باشند در نتیجه «بَ یْ ت» و «مَ سْ ئَ لَ ة» اسم مکان نیستند اسم فاعل فاعِ ل ـ مـ ... ــِ ـ ـ فاعي (جمع ِ «فاعِ ل»: «فَ عَ لَ ة ـ فعّ ال ـ فعَ لاء» ـ جمع ِ «فاعي»: «فعاة») مانند: «عامِ ل، کافِ ر، عالِـم، ناهي» ـ «عَ مَ لَ ة، کفّ ار، علَ ماء، نهاة» / «معَ لِّ م، مبْ صِ ر، مسْ تَ کْ بِ ر» اسم مفعول مَ فعول ـ مـ ... ــَ ـ (جمع ِ «مفعول»: مَ فاعیل) مانند: «مَ شْ هور، مَ عْ روف، مَ ـحْ صول» ـ «منَ ظَّ م، مـحْ کَ م، مـحْ تَ رَ م» / «مَ حاصیل، مَ عاریف، مَ شاهیر» اسم مبالغه «فَ عّ ال» ـ «فَ عّ الَ ة» مانند: «خَ لاّ ق، عَ لاّ مَ ة» ـ «قَ صّ اب، خَ بّ از» ـ «نَ ظّ ارَ ة، فَ تّ احَ ة» دارای سه معنا: بسیاری صفت ـ شغل ـ ابزار 10 1.5 مصحّ ح شو: جانور کوچکی را دیدم ( 5 / ۰ ) که از درختی به درخت دیگر ( 5 / ۰ ) می پرید ( 5 / ۰ ) بررسی دقیق تر: اگر زمان ِ فعل ِ قبل از اسم نکره، ماضی باشد و خود ِ جملۀ وصفیه مضارع باشد باید جملۀ وصفیه را به حالت ماضی استمراری ترجمه کنیم. 11 2.5 مصحّ ح شو: الف) اللهَ : مفعول ( 5 / ۰ ) قَ ولاً: مفعول ( 5 / ۰ ) سَ دیداً: صفت ( 5 / ۰ ) ب) صَ دیقٌ : خبر ( 5 / ۰ ) ّ الـمُ صیبَ ةِ : مجرور به حرف جر ( 5 / ۰ ) بررسی دقیق تر: 1 ) نکتۀ بسیار مهم در تعیین محل اعرابی: در زبان عربی هر کلمه، یک نقش دارد و هر نقش، برای یک کلمه است. نمی توان دو کلمه را با هم «خبر» یا «مبتدا» بدانیم و از طرفی یک کلمه نمی تواند هم «مبتدا» و هم «فاعل» باشد. 2 ) مبتدا و خبر مختص جملۀ اسمیه است. 3 ) فاعل و مفعول وابسته به فعل هستند. اگر در جمله ای فعل نداشته باشیم، قطعا ً فاعل و مفعول در آن جمله وجود ندارد. 4 ) نقش های صفت، مضاف الیه و جارومجرور مشترک بین جملۀ اسمیه و فعلیه هستند. 20 شو: به توضیح نقش ها «اَلمَ حَ ل ّ الإِعرابيّ » دقت کنید: (البته سه مورد در دوازدهم به این ها اضافه می شود.) 12 نقش توضیح مبتدا ✓ اسمی که ابتدای جمله می آید و در مورد آن خبر می دهیم. تقریبا ً معادل نهاد در زبان فارسی است. مثال: « سَ ـیِّ د ِ الـقَ وم خادِ مـ ـ هم في السَّ فَ رِ : آقا و سرور گروه، خدمتگزار آنان در سفر است.» مبتدا خبر خبر ✓ کلمه ای که در مورد مبتدا خبر می دهد و جمله را به لحاظ معنایی کامل می کند. ✓ دو نوع دارد: اسم ـ فعل ✓ همواره بعد از مبتدا می آید. (بلافاصله یا با فاصله) مثال: « َ اَ لطّ الِبــون َ یَ جلِ سون عَ لَ ی الْ کَ راسيِّ : دانش آموزان بر صندلی ها می نشینند.» مبتدا خبر فاعل ✓ اسمی که انجام دهنده ٔ فعل است و همواره بعد از فعل می آید. ✓ در پاسخ به سؤال «چه کسی؟» و «چه چیزی؟» از فعل می آید. مثال: «یطالِع عَ ـلي َ کِ ـتاب اللُّ غَ ة ِ العَ رَ بیَّ ةِ : علی کتاب زبان عربی را مطالعه می کند.» فاعل مفعول (اسم ظاهر) مفعول ✓ اسمی که عمل فعل روی آن انجام می شود و غالبا ً بعد از فعل می آید. ✓ در پاسخ به سؤال «چه کسی را؟» و «چه چیزی را؟» از فعل می آید. ✓ دو نوع دارد: اسم ظاهر ـ ضمیر بارز (ضمایر متّ صل در انتهای فعل، مفعول هستند. در صورتی که مفعول ضمیر «ي» باشد، قبل آن نون وقایه می آید.) مثال: «أَ عطِ ن ـي سِ روالا ً مِ ن هذا النَّ وعِ : شلواری از این جنس به من بده.» مفعول صفت ✓ اسمی که در ترکیب وصفی همواره در جایگاه دوم قرار دارد. ✓ در چهار چیز با موصوف مطابقت دارد: جنس، اعراب (حرکت حرف آخر)، داشتن یا نداشتن «ال»، عدد ✓ ترکیب «الاسم الاسم» غالبا ً ترکیب وصفی است. ✓ «موصوف» بودن هیچگاه محل اعرابی محسوب نمی شود و همواره نقش دیگری از موارد مذکور در این جدول را دارد. مضاف الیه ✓ اسمی که در ترکیب اضافی همواره در جایگاه دوم قرار دارد. ✓ سه چیز برای مضاف ممنوع است: ال ـ تنوین ـ «ن» مثنّ ی و جمع مذکر ✓ در ترکیب «اسم + ضمیر متّ صل»، ضمیر همواره مضاف الیه است. (عَ مَ ل ـه ) ✓ ترکیب «اسم الاسم» غالبا ً ترکیب اضافی است. ✓ «مضاف» بودن هیچگاه محل اعرابی محسوب نمی شود و همواره نقش دیگری از موارد مذکور در این جدول را دارد. ✓ اسمی که پس از اسامی «کلّ ، بَ عض، عِ ند، مَ عَ ، أَ حَ د، بَ عد، قَ بل، تَ حت» قرار بگیرد، همواره مضاف است. مثال: ُّ کل ِ النّ اس ـ َ تَ حت ِ عیون ـ بَ عض ِ الحَ یَ وانات مثال: مدیر ِ الـمَ درَ سَ ة ِ الاِ صطفاف َ أَ مام ٌ واقِ ف ِّ الصَّ باحي : مدیر مدرسه مقابل صف صبحگاهی ایستاده است.» مضاف الیه صفت ّ مجرور به حرف جر ✓ اسم یا ضمیری که پس از حروف جر ّ «في، مِ نْ ، إِ لیٰ ، عَ لیٰ ، عَ نْ ، بِ ـ ، لِـ ، کَ ـ» قرار می گیرد. ✓ به مجموع ِ «حرف جر ّ + اسم»، جار ّ و مجرور گفته می شود. ِ في الـمَ درَ سَ ة : جار ّ و مجرور إلی ِ البَ یت ّ : مجرور به حرف جر 11 0.5 مصحّ ح شو: ال خطأ ( 5 / ۰ ) ترجمۀ عبارت: سخن گفتن قبل از سلام کردن، از آداب سخن گفتن است. 13 2 مصحّ ح شو: الف) أَربَعَ ة. ( 5 / ۰ ) ب) قَ ویَّین ِ یا قَ ویّانِ . ( 5 / ۰ ) ج) بِسَ بَ ب ِ التَّ سَ لُّ لِ . ( 5 / ۰ ) د) کانوا یُحاوِ لون َ لِتَ سجیل ِ أَهداف أَ کثَ ر. ( 5 / ۰ ) ترجمۀ متن: تصمیم گرفتم که با سه نفر از دوستانم به ورزشگاه برویم برای دیدن مسابقۀ فوتبال. مسابقه بین دو تیم قوی بود و هنگامی که به ورزشگا ه رسیدیم، تقریبا ً از تماشاچیان پُر شده بود. مسابقه واقعا ً زیبا و جالب بود. دو تیم بسیار خوب بازی کردند و مهاجمین برای زدن گل های بیشتر تلاش می کردند. در پایان یکی از دو تیم موفق شد که گلی بزند ولی داور گل را به دلیل آفساید نپذیرفت. در نتیجه دو تیم بدون گل مساوی شدند. الف) چند نفر به ورزشگاه رفتند؟ چهار نفر. ب) دو تیم چگونه بودند؟ قوی. ج) چرا گل پذیرفته نشد؟ به دلیل آفساید. د) مهاجمان چه می کردند؟ برای زدن گل های بیشتر تلاش می کردند. نقشۀ نهایی : برای حل سؤال های متن به چند نکته دقت کنیم: 1 از متن نترسین و اگه معنای کلمه ای رو نمی دونستین، همچنان به مطالعه ادامه بدین. در بیشتر اوقات اون کلمه تأثیری توی پاسخ دهی نداره یا اینکه نهایتا ً یک یا دو سؤال رو نمی تونین جواب بدین. 2 داشتن گنجینۀ لغات بالا تأثیر زیادی توی قدرت درک مطلب شما داره. لذا کلمات کتاب رو کامل و دقیق بخونین. (هرچی کلمه توی کتاب هست یاد بگیر حتّی توی پاورقی و جاهایی که عقل جن ّ هم ممکنه نرسه بهش!) 3 به نکات ریز و دقیق متن دقت کنین. برخی کلمات با اینکه ظاهر کوچیکی دارن، اما تأثیر بزرگی رو توی معنا می ذارن. «إِلاّ : مگر»، «فَقَط»، «جَ میع: همه» و «بَعْ ض: برخی» نمونه هایی از کلمات اثرگذار هستن. 4 از سؤالا شروع کن! خیلی وقتا لازم نیست تمام متن رو بخونی. کافیه سؤالات رو نگاه کنی و بگردی کلمات کلیدی سؤال رو توی متن پیدا کن ی! در اکثر موارد پاسخ سؤال همون جاهاست! 14 0.5 مصحّ ح شو: «الف» ( 5 / ۰ ) ترجمۀ عبارت ها: چه کسی به فینال می الف) کسی که گل رود؟ می ب) کسی که در مسابقه سوت می زند زند ب ررسی دقیق تر : برای این سؤال ها حتما ً مکالمه های کتاب رو دقیق بخون! 15 20 موفق باشید. 11 رشته: کلیۀ رشته ها راهنمای تصحیح آزمون شبیه ساز نهایی درس: انسان و محیط زیست مدت زمان: 30 دقیقه ساعت شروع: تاریخ آزمون: 03 / 12 / 1403 دوره دوم متوسطه ـ یازدهم گروه آموزشی ماز آزمون شبیه ساز امتحان نهایی نمره راهنمای تصحیح ردیف 1.5 مصحّ ح شو الف) درست ( 5 / 0 ) ب) نا درست ( 5 / 0 ) ج ) نادرست ( 5 / 0 ) ّ راهنمای مصح ح: چنانچه دانش آموز برای پاسخ گویی به این نوع سؤالات، از کلمه هایی مانند «صحیح» یا «درست»، «غلط» یا «نادرست»، حروف (د) و (ص) یا (ن) و (غ) و یا علامت های « ✓ « و » » استفاده نموده باشد، باز هم پاسخ او درست و قابل قبول است. بررسی دقیق تر ب : مواد آلی خاک یکی از مقادیر کیفی در سلامت خاک است و در حاصل خیزی خاک های کشاورزی بسیار اهمیت دارد ج : تنها تعداد اندکی از آلاینده های اصلی به عنوان آلاینده های معیار، پایش و گزارش می شوند نقش ۀ نها یی این نوع سؤالات نیاز به دقت در بررسی جزئیات و واژه ها دارند. طراح سؤال اغلب با تغییر کلمات، بدون تغییر ساختار، معنی را تغییر می دهد مشابه مورد (ج) . بنابراین با تمرکز و توجه دقیق به تفاوت های ظریف در واژه ها می توان به پاسخ صحیح رسید نکتۀ طلایی با توجه به محدودیت آب در ایران، استقرار صنایع در هر استان دق ی قا باید مورد ارزیابی محیط زیست ی و مکان یابی قرار گیرد 20 شو: انواع آلودگی 1 1.5 مصحّ ح شو الف) الکتریکی ( 5 / 0 ) ب) فولاد ( 5 / 0 ) ج ) مستقیم ( 5 / 0 ) بررسی دقیق تر الف : تولید و تأمین انرژی الکتریکی از مهم ترین دغدغه های کشورهای دنیاست ب : برخی از صنایع نظیر صنایع فولاد عموما به آب زیادی نیاز دارند. ج : آلاینده ها به صورت مستقیم از طریق استنشاق یا جذب پوستی روی سلامت انسان و جانوران تأثیر می گذارند نقشۀ نهایی برا ی پاسخ به سؤالات انتخاب از پرانتز ب ی ن دو گز ی نه، ابتدا گز ی نه ها را به دقت بررس ی کن ید و به معنا ی دق ی ق هر کلمه یا اصطلاح توجه کن ید . سپس جمله را با هرکدام از گز ی نه ها کامل کن ید و بب ی ن ید کدام ی ک منطق ی تر است . باید به معنا ی کل ی جمله توجه داشته باش ید تا بتوانید گز ی نه صح ی ح را انتخاب کن ی د نکتۀ طلایی نیروگاه های زباله سوز تولید ا نرژی گرمایی و الکتریکی از طریق سوزاندن زبا له نیروگاهای بیوگاز یا ز ی ست گاز تولید برق و گرما با استفاده از گاز حاصل از زباله هایی که منشأ زیستی دارند 2 انواع آلودگی آلودگی نوری نورهای مصنوعی که در زمانها یا مکانهای نامناسب و با کیفیت نامطلوب، محیطزی ست و آسمان شب را آلوده میسازند آلودگی هوا در محیط بسته عوامل افزایش آلودگی هوا در چند دهۀ اخیر تراکم و نزدیکی بی ش از حد ساختمانها مبلمان و وسایل شخصی عدم تهویۀ مناسب هوا به منظور جلوگیری از اتلاف انرژی استفاده از حشرهکشها، موادشوینده، تمیزکننده و ضدعفونیکننده استفاده از مواد مصنوعی و شیمیای ی در ساختمان آلودگی الکترومغناطیسی امواج الکترومغناطیسی که ویژگیهای فی زیکی محیط زیست را تغییر میدهند توسعه فناوریهای مختلف در زندگی افزایش این نوع از آلودگی آلودگی صوتی امواج ناخواستهای است که بر فعالیت موجودات زنده بهویژه انسان تأثیر میگذارن د تأثیرگذاری بر سامان ه اعصاب و شنوایی انسان بروز عوارض روحی بروز عوارض جسمی 12 20 شو: انواع مصارف آب 1.5 مصحّ ح شو الف) گزینۀ « 4 » افزایش ارتفاع ( 5 / 0 ) ب) گزینۀ « 2 » جستجو برای یافتن و مصرف انرژی های پاک و تجد ی د ناپذ ی ر ( 5 / 0 ) ج) گزینۀ « 2 » حریم بستر رودخانه ( 5 / 0 ) بررسی دقیق تر الف : در حالت عادی در لایه اولیه جو ( تروپوسفر ) با افزایش ارتفاع از سطح زمین، دمای هوا کاهش می یابد ب : برخی از راهکارهای پیشنهادی به منظور کاهش ردپای محیط زیست ی: - جستجو برای یافتن و مصرف انرژی های پاک و تجد ی د پذ ی ر - استفاد ۀ بهینه از منابع انرژی - اصلاح الگوهای مصرف و سبک زندگی - تصویب سیاست جهانی، ملی و پیروی از آ ن ها - به کارگیری سوخت های سبز ج : حریم بستر رودخانه ها باید همیشه رعایت شود و از هرگونه ساخت وساز یا بهره برداری غیراصولی در محدودۀ رودخانه ها خودداری شود نقشۀ نهایی برا ی سؤالات چهارگز ی نه ا ی ، سؤال را دق ی ق بخوان ید و تمام گز ی نه ها را بررس ی کن ید . گز ی نه صح ی ح معمولا با اطلاعات منطق ی تر و دق ی ق تر مطابقت دارد. اگر شک دار ی د ، گز ی نه ها ی نادرست را حذف کن ید و بهتر ی ن گز ی نه را انتخاب کن ید ، اما حتما به سؤال جواب بده ید ، چراکه نمره منفی ندار د 3 1.5 مصحّ ح شو الف) خاک ( 5 / 0 ) ب) صوتی ( 5 / 0 ) ج) اتانول ( 5 / 0 ) بررسی دقیق تر ب : منظور از آلودگی صوتی ، امواج ناخواسته ای است که بر ّ فعالی ت موجودات زنده به ویژه انسان تأثیر می گذارند ج : از تخمیر نیشکر، اتانول به دست می آید که می تواند جایگزین مناسبی برای بنزین باشد نقش ۀ نها یی برا ی پاسخ به سؤالات جا ی خال ی ، به کلمات کل ی د ی و مفاه ی م مهم دقت کن ید . از روش ها یی مثل خط کش ی ز ی ر کلمات ی ا بولد کردن نکات اصل ی هنگام مطالعه استفاده کن ید تا بتو ا ن ی د سر ی ع تر اطلاعات ضرور ی ر ا پ ی دا کن ی د و پاسخ دق ی ق تر ی بد ه ی د 20 شو : اهمیت خاک 4 حوزۀ کشاورزی چرا در ایران بخش عمدۀ کشاورزی وابسته به آبیاری است؟ بارش در بسیاری از نقاط کشور به اندازۀ کافی نیس ت بخش عمدۀ بارشها در فصول مورد نیاز برای کشاورزی اتفاق نمیافتد حوزۀ شهری و روستایی آشامیدن، آبیاری فضای سبز شهری و مصارف بهداش تی سرانۀ مصرف هر فرد بیش از 200 لیتر حدود 6 % مصارف کل آب کشورمربوط به این بخش است حوزۀ صنعت برخی از صنایع مانند فولاد نیاز به آب زیادی دا رند در تعیین مکان مربوط به احداث این دست صنایع، باید به دست رسی مناسب به منابع آبی توجه شود آب مجازی آبی که به صورت مستقیم و غیرمستقیم برای تولید کالاها و محصولات به ک ار میرود مواد شیمیایی ( کود اوره ) محل ذخیر ۀ آب محل زندگی جانوران محل تولید مواد غذایی توسط انسان منشأ مصالح ساختمانی ( گچ، آجر و ... ) منشأ تولید سرامیک و موزائیک کاهش ردپای محیط زیستی ( ردپای کربن ) استفاده بهی نه از منابع انرژی جست وجو برای یافتن و مصرف انرژی های پاک و تجدیدپذیر به کارگیری سوخت های سبز تصویب سیاست جهانی، ملی و پیروی از آن ها اصلاح الگوهای مصرف و سبک زندگی آزمون وی ای پی 13 1.5 مصحّ ح شو الف) مورد « 3 » آب های زیرزمینی ( 5 / 0 ) ب) مورد « 1 » نصب کنتور هوشمند ( 5 / 0 ) ج) مورد « 4 » حفر چاه ( 5 / 0 ) بررسی دقیق تر الف : آب های زیرزمینی بخش عمده ای از آب موردن ی از ما را در مصارف خانگی، کشاورزی و صنعتی تأمین می کنند ب : برای مدیریت برداشت آب از منابع، ابتدا نیاز است تا بتوانیم مق