Celsissimo Et Reverendissimo Principi Caietano Sołtyk Episcopo Cracoviensi Duci Severiae Felicis ad Cathedram Cracoviensem Anno [...] M.DCC LIX. Die Maji ingressus Gratulatio -

Please enable JavaScript to view the full PDF

C/?tÀA / O i^ rí^ e J 'O http://rcin.org.pl 10 http://rcin.org.pl CELSISSIMO ET REVERENDKSIMO P R I NC I P I CA I E T A NO S O Ł T Y K Ep Isc o p o . CRACOVI ENSI D U e i SEVERIAE Fclicis ad Cathedram Cracovicnfcm Anno Domini M.IDCC LIX . Die Maji ingreiTus GRATULATIO A Scholis Piis Cracovknjibus tota- que ejufdem Congregationis Proviri" cia Polona. Typis Varfavienfibus S. R. M . & Reîpublicae in Collegio SM arum Ftarum» http://rcin.org.pl ,. ï- iî ,t Ç-. x v H i .z .e i S ' ■ jff ; ' Ą■\ '» ■ i' , http://rcin.org.pl O R A T I O . in hac communi, de Tuo > Princeps CeHilfime , ad Sanćlae Cracovieníium Eccleíiae Pontificatum afeenfu, omni- um ordinum laetitia, noftra etiam haec gratulatio, non nihil ad íplendorem diei hujus ad- ferre poflet; equidempro lingulari noftro de Te bene merendi ftudio, id nobis optatiflimum ac íionoriíicentifíimiim eveniret.^ Tamctsi ,vero ornandis Tuis rebus impariá omnino lint noftra oíficia, utpotcqui omnílaudationis gene­ re íupcriora 6c agisj & coníecutus es, id íaltem ut efíiciant, certe nobis enitendum eft; quo vide­ licet pateat Tibí, 6c omnibus, fumma erga te vo­ luntas noftra, quo amor, 6c obferyantia in Te no­ ftra, cuivis palam fiant, quo gaudia noftra de col- lato Tibi tam íublimi in Hierarchia Ecclefiaftica honore nemínem proríus lateant. Etfi enim no­ bis privatim n o n adeílent, quibus ad máxime Ti- A bi nobisque http://rcin.org.pl bi nobisque gratulandum mcltaremur argumenta, ( habemus vero 6c plurima St maxima,) publica certe, 6c Ecclciiae, & Reipublicae caufa, ad cele- brandam utriufque in hoc Tuo afcenfu fortu- nam, íatis fuperque nos permoverent. Quiseniin civium eft, qui Tuo hoc bono, non utbono Pa­ triae, reique Chriftianae, imo etiam non ut fuo proprio quisque bono laetetur ? Quippe admira- bili vitae tuae ratione, id proferto efeétum eft, quod eft fummorum virorum proprium, ut & omnes qui Te confpiciunt, vi quadam ad a^ morem Tui mirifice pertrahas , 6c ii et;iam qui te non noverint ob incredibilem famam meri- torum Tuorum praeclariifima de Te ferant judi- cia. Quidni nos id nobis prae aliis impeniius fa­ ciendum putemus, quibus 6c Te cum publice turn prlvatim cognoicere, 6c Tuis beneficiis, benevn- lentia , comitate , facilitate, patrocinio mirum in modum frui Temper licuerit. Itaque & Prin- cipi noftro, & Reipublicae, 8c Sacerdotio, praefer- tim vero ampliilimae Cracovienii Eccleiiae, ver­ bo, omnibus , nobifque ipiis , Te inprimis, ut Tulliana de M* Catone laude utar. Virum fan^ prudentijjimum , fortijjimum , amicijjt- mum reipublicae^ virtnte, confilio ratione vitae mi- rahili ad laudem, is“prope Jingulari (4 ) otnatif' fimum, nunc vero ad tam fublime EccleiialHcae dignitatis culmen mérito evedum, maxima qua par eft animorum jucunditate gratulamur. Ut proinde Tui ipfius gratia peraccommode ufur- pandum mihi de noftra illud fit, quod de Ro­ mana República diélum olim erat; Cum multa divini- ( a ) Cicero pro Dom o fu». http://rcin.org.pl divtmtusy Pontífices, A ntAjorihus nofiris inventa, atque infiitutA fm ti turn nihil praeclarius, quam quod •VOS eosdem & religionibus Deorum Immortalium* & fhmmae ręipublicae praeejje voluerunt, ut amplif- fim i (5t cUrijJimi cives , rempuhlicam bene geren* do religiones fapienter interpretando rempublicam conjervarent, (b) Jam cum Te eo dignitatis in hac media flo- rentiffimaque aetate tam profpere tam celeriter,per- venifle iaepe cogitemus, iaepe miremur, faepe nof* met inter id ipfum non fine quadam voluptate dicere confu^erimus;ego mecum qiioties de Te co­ gito, ita re'putare foleo: varios variis in ad&» undis honoribus niti itineribus, quorum alios con- iequi quod expetebant; alios vero aut retarda- tos ipfo in curiii, aut plane non aflecutos vide- mus. Di (crimen profećlo hos inter, 8 c illos > utique efle iftud necefle eft: illos nimirum non hos, verum iter honoris tenuifle, illamque dextre arripuiíle viam quae ( ut in quit Cicero ) facillime •viros bonos ad honorem dignitatemquc perducat. (c) Haec meditanti,compendium laudum Tuarum, ille mihi feciíTe videtur, qui nuperrime Te Princeps nomine fui Cracovieniis Capituli, non minus vc- re quam eleganter fic allocutus eft: ,, ita fapi- ,, enter totius vitae curfum inftituifti,utrećte fa- 3 ) ćta Tua ad maximas in República Chrift'ana res agendas, ad fumma quaevis Ecclefiae & Pa- 9, triae, Te natum cile probarent.,, {d) Sine quae- fo, idem nos de Te uiurpare, idemque cum fummis quibufque viris, laudum Tuarum habere argu- mentunv idem me tota oratione pertraćlare: Te A2 videlicet (b ) Cic: td Ponttf; (c) Cic; i. C ontr. Rull ( J ) Comes Z«iu(ki Epifcopas O refd: SuflTr: Plocen: http://rcin.org.pl v-ídellcet. Princeps Celíiflimc, vcrum itcr perve* niendi ad fumino tenuifíé. Qn^a unä quidém infe,íed eadem honorifi- ccntiíHma. Öc laudum Tuarum ílimmam confiftere, 6c gratulationisnaílrae teftifíGationem veríari peroy portune políe, mihi vifum eft. Summam dixl, illam enim vero duntai^at aggredimur univerías laudes tu- as celebrare nos pollc nec confidimus nec fumimus. Porro ne in uberrima rerum dicendarum copia, inccrtł, dubiique errcmus , neve oratio noftra in illa fine lege vagari videatur; illud nobis in praeclaro ifthoc Tuo c\irriculo, expendendum duximus , quod m omni itinere feliciter con- ficiendo 9 obiervari folet , initium videlicet f medium, 5c finem. IJt omnibus palam fiat: Te verum itcr perveniendi ad fumma iniilíe» verura iemper tenuifle, veroque tandem pervenifle. Argumintum equidem praeclarum & grave turn copiofiifimum nadi íumus, utínam vero eti- am, orationem eidem pertradando acqualem, ad- ferre poiTemus* Certe ne fatifcat ilia, vel in ipfo hiijus itineris, quod Te ineuntem > quo Te pro­ gredientem fequemur, exordio, omni yirium con- tentione enitendum nobis eft: res enim ie ie of- ferunt, cum multae, tum infigncs. Jtafiquidem veram iftam honoris femitam orius es, utftatim ea omnia quae hominem ad omnia íumma aptum reddunt, vel ab ineune aetate, cum a natura, tum a fortuna, non folum naćlus eííe viderere, vcrum etiam ad ea omnia incubuiíTe quae Te ad adipi- feendam maturiusy quamjamaíTecutus es, metam, juvare, perficere, ornare, commendareque potu- iíTcnt. . , , Frincipe http://rcin.org.pl Príncipe enîm Softykorum gente orîundus, quae videlicet propriis Tuis decoribus iliudaddi- dit, ut magis inTe fuipicerentur, atque eviden- tius paterent, praeclarae dotes Tuae. Ad cujus profedo gentis amplitudinem commendandam, prae oratorum laudibus, purum putumque hiftp- ricorum (e) teftimonium & fides, an non mngijs facere videntur ? qui praeclaram Familiae hujus fe- riem , longa Senatorum , Epifcoporum , Magi* ftratuum, Officiorum Regni, Virorum fago» & to­ ga, virtute, eximiisque dotibus, non minus quam generis nobilitate praeftantium, enumeratione per- texunt. Quae quidem mihi nihil opus eft hue ad- ducere, vel ad nobiliflimae proiapiae iplepdorem augendum, vel adTeipfum ornandum: cum Ti­ bi aTeipib iktis iit decoris. Neque vero etiam elariiîîmi Senatoria Parentis Tui Cafteliani Lubli- nenfis, Matrisque e Drzevicciis Palatini Lublinen- fis filiae,praeftantiifimae fœminae, aut genus, aut dotes, aut virtutes, & merita proiequar, cum ne horum, nedum laudibus, fèd ôc reminifcentia ipia nimis longe provehar, tum,^ ne rem in recenti omnium memoria poiitam poriequi videar, com- mendationemque Tui a Tuis magis mutuari, quaip a Te ipfo repetere. Jifdem etiam de cauiis iilenti^ o praeteribo Patruum Tuum Cai^ellanum Sando-- mirienfem, Virum probitate ? fapientia , ôc au- ¿boritate («) Softykornm Domas in Ruifico Jmperio, a-que Throneinclaru» it. Qjiippe Ann» Ruffiae Impernrtx , Patre Joanne Alexiowic* Imperatore RulTorum, & Anna Softykown* Piliá Michaelis nau, j^uaeque prius eiocata fait Vilhalmo Kettlerp, Curpni^ ^ Sem|gaU Jiae JJuci Priqias yero Regni Theodoras PototJ^i Mątre Softy- kown* oatis. Nuficcki d« Stcmmatibuf. http://rcin.org.pl ¿tori tate % in República clarum» in primifqut po* pukrem. Jtaque ad propria Tua ornamenta fe- ftinando, vel invitus, praetermitto magna cum lau de vi ventes, Fratres Patruelefque Tuos, Varfavi- eníem Caftellanum, Succamerarium Lublineníem, Fraefećlum Zwinogrodenfem Succamerarium & Enliferum Sandomirienfes, Cracovienfem Cano- nicum, aliofque bene multos, cum genere, tum alia quavis neceíIitudineTecum junćlos. qui viro- rum fortium, atque optimorum civium in Re­ pública & nomine ornantur, & funguntur officio. Jlludque unum perlibenter repeto, Te cumpn- mis a Familia Tua ôc ingens ad aggrediendam vir- tutis laudifque viam incitamentum, &incaglo- riofe tenenda, domeftico?um cxemplorum lucem ac copiam, &per eam perveniendi ad fumma, vi­ res & adjumenta Îumplilïè, 6c maximum illi ex Te adtuliilè decus. Quorum unum uti commune Tibi cum Gentîlibus Tuis eft, ita alterum, quod Îèquitur, Tibi foli proprium. Jndoles nempe haec Tua, quae vel in imma­ ture aevOjfatis fuperque portendere viia eftid,quod modo omnes & admirantur, 6c fatentur, oftende- bat Te eiïè exceliiori quadam , nec non fummis concipiendis 6c exequendis rebus, pari mente, ièmper Tui fimilem id eft magnum, iplendidum, lupcriorem. Nihil jam mirum profećfco eft , ft acerifte, excciíus, Ôc paratus animus Tuus, íub aufpiciis ampliiîîmi illius , celeberimique Vi- ri Theodori Potocki Primatis Regni omnis eru- ditionis tanta incrementa fecerit. In cujus par­ tem gloriae, etiam nos ( quae Tua humanitas eft ) (kepe iaepius honorifice adíciícere non dubitas. Quod http://rcin.org.pl Quod dum Tu ipíe fumma cum benevolentia me­ moras, non eft ccr de hoc honore noftro, cum laude taccamus. Dumque Tu ipie noftris Lovi- cienfibus fcholis glori« hujus fruftum aliquem impertiri non dubitas, qui excellentiflimae menti Tuae atque indoli debetur; atque dum id, quod cx Tua iblertia, & genio eíRoruerat, noftris cu» ris edudum, öcartibus excultum praedicas, huic Tuo lam iliuftri de nobis teftimonio, prae reve- rentia tantae audoritati debita, fortalTe non repu- gnabimus. Nihil inquam mirum, fia natura op­ time comparatus, egregiifque artibus, & libera- libus difciplinis inftrudus, poftquam ad exterarum gentium non folum mores, 6c urbes viiendas, vc- rum étiam inde locupletem omnis do6trinae pe­ ri um, rerum pulcherrimarum notitiam conquirca* dam, profedus cs, fi 6c gentibus illis voluptati, 6c admirationi fueris , & rediens nationi Tuae dccus quoddam fingulare afTulferis, fi ex Socie- tatis JESU ieminario Romano icverioribus diici- plinis'apprime inftrudus, pedem retraxcris; fi ex Jtalica peregrinatione, quidquid ilia regio fan- £li, 6ciblidi habet; fi ex Gallica, quid quid haec affabilis, civiiis, 6c iplendidi ; fi ex omnibus in quas Te contulifti regionibus , quidquid illae laudis plenum poflident, in Poloniam Tuamadtule- ris. Nihil mirum fi rerum Divinarum» huma- narumque fcientia aprime imbutus, nationum indolis, originis, fortunae , incrementorum, vi- ciilitudinum notitia praeditus ; fi adminiftran- darum rerumpublicarum rationibus, religionum, domirationis, 6c potentiae firmandae arcanis, do- cnixiandique> atque terra 6c mari^ cum coniervan* B darum http://rcin.org.pl darum, tum äugen darum virium, commerciorumj aerariiadminiftrandi, magiftratuum muniortimque gerendorum, artibus inftrudus, potentiae, foede- rum , ibciorum , hoftium , uniufcujufque gentis gnarus, de his omnibus öc perquam accurate, ver­ ba facias, 6c idem íapientiflime decernas. Qiaan- tum ergo jam vel injuvenili aetate, in hac quam mox inde caepifti, vera honoris vía, profeceris, quivis omnino, qui vel primos vitae Tuae an- nos, memoria repetierit, facile judicabit. Certe in Patriam redux, Principibus in.Repú­ blica fummifque Viris probatus,in eorum confuetu- dinem adícitus es. Te enim in primis nunquam fine laude memorandus, Regni Primas, Gnefnen- fis Archi-Epiícopus, Theodorus Potocki, non mo­ do ob neceílitudinem fanguinis, quae illi Tecum intererat, verum etiam obpraeclaras dotes Tuas, in famiiiáribus fuis habere voluit. Te negotio­ rum íuorum adjutorem cííe, Tua opera in rebus diíficillimisjpro temporum illorum ratione uti,T i­ bi ardua quaeque committere non dubitavit.Hoc Tu duce fummo ufiises, in inceptó ad fummas qüasvis dignitates itinere, a quo tanti exempli, ÖC fapientiae luce condućlus, aberrare amplius haud potueris. At enim vero alteri íapientliGíimo, pruden- tiífímoque dudori, quafi de manu in manum tra- ditus, qua felicitate, fed qua íimul docilitate,quam faćla ad dirigentis nutum indole, quam apto ad omnem virtutem pedore, 6c ingenio, rećlum, íau- däbilem, 8c ad fumma ducentem proíecutus es tramiteml Te enim ille immortali memoria dignus, JöannesLipikiS.R»E.Cardinalis 8c Cracovieniis An- tijftes. http://rcin.org.pl tift&s in intimorum iuorwm focietiatcm adlegit, cui Te nonminus utiiem 6c carum , fümma Ula Tua in rebus agendis, qua polles, dexterit te red- didifti. Quijam tum in Te non vukare aliquid, fed eximium excelíumque fufpiciens , Te ununi qui illi olim fuccederes, non folum digniilimum judicavitj vcrum etiam optavit, imo vero etiam id aliquando futurum augurar!, mente quocam- modo futuri praefaga,. non dubitavit, Talium virorum confuetudoł & perhonorifica deTeju- dicia, uti Tibi non iummo ornamento eííé non potuerunt, ita exempla eorundem, talem Te ef- iinxcrunt: ut & vitae ratione, & animi magnitu- dine, 6c iumma arud omnes aućloritate, iecun* dus iis nemini. Didiciiti a Pontificibus iacerri- mis, intcgerrimifque Antiftitibus, Religionem Dei O p t; Max; Sacra caeriincniafque rite tradare; a Senatoribus ampliifimis, Rempublicam bene ge rere; a clariflimis Civibus, quc modo vere popu- laris & habcreris 6c elies. Felicem Te íane, qui tales viros germanos virtutis aeftimatores, naćlus cs, praeciariflimarum dctum Tuarum adjutores, 6c fautores. Felices 6c illos^ qui Te' laudum fu- arum imitatorem habuere . At maximus certe pro temporum illorum memoria, illiufque aeta- tis Tuae commendatione, laudibus Tuis acceffit cumulus, ex Regis Staniflai, Lotharingiae Duels» fumma in Te benevolentia, qua Te ob eximias do­ tes Tuas fingulariter fibi proiequendum judica- vit. Certe Regibus, & Priccipibus piacuiUe yi- ris , 6c perhcnorifcum Tibi fuit, 6c ir.axin ae ju- ftaeque apud omnes exiftimationi efle debuit. Bz Expccla- http://rcin.org.pl Expe^atloni profedo & iummae de Te fpei conceptae omnium, mirum quantum refpondifti. Nihil enim vero fuit, quod iibi de Te fummi viri & Potoccius & Lipfcius non pollicerentur. Au- diftis, ( VOS teftor ) audiftis, 6c meminiftis clarify limi cathedrarum Gnefnenfis , & Cracovieniis, Canonici, audiftis plerique 8c tunc 8c nunc Epiico' pi, Senatores, illuftrefque Cives,utriufque tam Pri- matis, quam Cardinalis, iingularia quaedam de Ca- jetano S O L T Y K, fere divinitus iaepe prolata judicia, ilium ad magna natum elTe, ilium primis aptum muneribus, ilium fummos honores olim pro dignitate gefturum, ilium 8c Eccleiiae, 8c Reipublicae fore utilem : haec de Te eorum , haec maximi illius in Rep: viri, Joanñis Tarfo Palatini Sandomiriae, praecipui conftantifque Tem­ per Tui aeftimatoris ac laudatoris, haec Comitum Wielopolfciorum , quorum hominum? qua cum praeftantiifima apud cundos laude viventium? Ti- bique iemper amiciiiimorum, haec cunótorum il- lojam tempore fuit opinio, utjam turn praecla- ra laudum Tuarum , 8c praefentis exiftimatio- nis omnium, fundamenta jecifte viderere. Sum- mis enim 8c probis iifdem viris probari, maximum virtutis teftimonium eft, caque demum laus vera, íblid^que haberi folct, quae a laudatiiiimis homi- nibus proficiicitur. Quem vero magni homines conftanter probent, 8c commenderit> graviilimum eidem imponunt oificium, ne in mediocri conii- ftat, ne haereat, fed ut ad optima quaevis 8c altif- fima cniti ftudeat. Potuitne itaquc quis felicius, aut jnelius, honoris iter ingredi, quam tu illud, horum http://rcin.org.pl horum duorum Ecclciiae, Sc Reipublicne lumi- num, dućtu, 6c aufpiciis , ingrefsus es ? Et haec funt fortunatiilima, his viae vitaeque Tu^e ma- giilris, faćli a Te mirifici progreflus, initia. Jam ut illud etiam palara fit omnibus, quo- modo videlicet in decurfu huius itineris Tem­ per idem fueris, ideft fummis rebus dignum Te exhibueris, ad hoc jam ut oratio mea conver- tatur, nccefíe cil, Te nedum laudabili^er incepii^ ie, fed etiam verum iter honoris Temper tenuiífe. Qua in re etiam ii me laudum Tuarum major pars fit praeteritura, fi me piura fugiant, ii non pa­ ribus celebrabere praeconiis , parces quidem exiguis ingenii, 6c eloquentiae meae viribus volun- tatem ceite optimam, aequibonique conTules, tum vero illud etiam recordabere,magnitudinem rerum Tuarum in caufa eife, ut eas pro dignitate tra- Órare, mearum virium tenuitatem longe íliperet. Jllud enim vero in praeientiarum oratione perie- quendum eft: quemadmodum verum iftud hono­ ris tenendo iter, ea omnia, quae hominis ad Tum- ma nati Tunt propria, egiife 6c confeciife viTus es. Atque hie TaneOratori, rerum aTe prae- clarilfime geftarum, qua ląte patet , ingredient! c a m pu m , optaiidum mérito eíTet, eundem, non auditorem Tolum laudum Tuarum, Ted etiam ipe- ctatoTcm eife potuiife, quippe: Segnius irritant animo$y demijjh per auresy ^ a m quae funt ocuHs fuhjedta fidelihus , 8c cum mirum quantum Tummorum virorum vel narratis, quae rećte ab ijs gefta Tunt, affici Tole- amus; certe fi oculis etiam ilia obverfari con- tin http://rcin.org.pl tingat, tüm eiimi vei*o oratorem oeílro quaíí quodam percitum conv-enientiora, 6c magis pro­ pria de illis dicere oportet, id quod etiam hac de caufa deíiderandum eft, ne non modo iníigni- um quorumvis facinorum, vcrum etiám ( íi ita io- qui fas eft ) rerum minimarum, in íummis viris notitia fruftremur. , Qujdquid enim ab ornatiííi- mis hominibus proficiícitur, íive illud dićtum live faćtum sit, omnes noíTe percupiunt, perquam gra- túm id cunćtis eft , 6c mira quadam nos aiiicit voluptate , atque hujus vel teftem efl'-, in laude poni folet. Tuarum vero Princeps Celíiílime rerum (qui multa praeclare cum dicis, tum facis, quique pulcherrima vitae Tuae ratione omnium in te áni­ mos atque oculos convertilH) cognofcendarum cu- riosi tatem, tanto cVtiam majorem 6c laudabiliorem eííe neceífe eft. ^ a r e perfequamur quod femel itcr caepimus, vmeamusque, quibus de ÉccleíTa» de l^ege, de República univerfa optime fis meritus, videamus Antiftitem, Senatorem, Civem Patriae, longe praeftantiflimum. y A t ftatimne, ut nonnullis, tantum quia fe- licibus, even iré íblet, quaíi fortunae humeris 6c alis, ad altiíTima quaeque fublatus proveckusque Praeful nofter apparuit ? Felicitatem illi divmi- tus adjunćtam, fortunatum Jilum eíIe, ego qui- dem non negavero, at enim 6c laborioíiííimo íi- mul eum fuilTe progreíTum tramite, 6c nrultis quaíi gradibus, multo cum anhelitu, ad primam quoque Scnatoriam curulim eum eíTe enifum u- niveríi fpedaftis. Per diverfas Ęcclefiae digni- tates j eo gradatim , conícendit, Lencici- enfis in primis Scholafticus , tutu Gnefnenfis, tum http://rcin.org.pl tum Cracovieniis Canonicus, deinde omnium in Polonia Praelatorum primus, Pracpoíitus San6tae Gnefnenfis Ecclefiae creatus, ad Tribunal Regni Judex deputatus, & Vice-Praefidens, augufti illi­ us Areopagi praecipuum ornamentum,fulcrumquc faéfcus, paulatim & meritis 6c hoAoribus ita cre- vit, utad facrum Coadjutoris Praefulis Kiovien- fis munus vocatus, atque a fandiíHmo illo omni^ bufque nominibus venerabili Antiftite Ozga ma- gnopere cxpetitus, perveniret. Jam a magno illo Cardinal i Lipfcio prae­ matura ac nunquam fatis dolenda ejus morte cum fuiíTet fejundus , toto hoc ab obitu ejus laudabiliíHmi fui curfus intervallo , fi illum ob fequiís Aulae Regiae quodammodo alligatum yidiííes, fere totum ibi eum eííe putaíTes. Com- pluribus his certe annis ita Regi Patriaeque in íerviit, íe ut integrum Principis 6c Reipublicae rebus coníecraíle vifus quodammodo fuerit. Quod enim gravius negotium, cui Jlle confilio, diligen­ tia, opera, non adfuerit? non profuerit? Nam fin- gula vel attingere, modum omnem orationis ex- ced&ret. Continui certe labores diurni, frequen­ tes fcrihentis no£turñae vigiliae , laboriofiorem illo vix poííe Miniftrum videri, omnibus tefta- bantur. Jta toto illo tempore, ingens vis ingenii, ita, mira quaedam excelíae,vaftaeque mentis fubtif litas, ita magnitudo animi : contemprix invi- diae, ita folidae gloriae íludium, ita prudentiae rarum lumen , ita juftitiae , redique 6c honefti amor, ita indefefíae in lucubrando 6c laborando vires, -in eo 6c Principi cognitae 6c omnibus eí^ íe admirationi caeperunt. Sed http://rcin.org.pl Sed eum íta agentem .ín aula vidiftis, ut in tcgrum folíüs Principis eíTe arbítraremini, inte­ grum Jllum iterum to tum que Eccleílae 6c fa- cris ofíiciis tribueretis. Spedate Coadjutorem Kiovicníem, fpedate Pracfulem. Quibus de Eccleíia Antiftes meritus fit,adeo clara, evidentia , ftabiliaque funt, uteacomme* moraíle, audiíTe, vidiííe, fatis fit ad laudem Jlli- us fjmpiternam. Gaudet 6c fruitur, gaudebitque de fruetur íemper,ad praeteritorum invidiam tem­ porum, ad decus 6c exemplum futurorum Kiovi- eníis Ecclefia, illius liberalitatis, laborum, cura- rum, 6c íapientiae frućtibus , gratamque benefici- orum fibi praeftitOrum perpetuo confervabit me- moriam, Quae inibi Jlle Adjutoris Epifcopi of­ ficio funĆlus, annorum fex decurfu, quae Epifco- pus annis tribus praeftiterit, tempore quidem bre- vi, fed quod abunde iuffeęerit, animo Antiftitis Optimo, atque ad benefaciendum paratiifimo, haec omnia, nihil eft opus, verbis extollere, cum res ipia iatis fuperque loquatur. Adjutoris ille tunc muñere fungebatur, cum jam nullis parceret ium- ptibus, qui fibi e proprio erogandi tum erant, cum in hac üiaecefi tanto refidexet tempore, quanto periTiuItis ab annis nullum ante ipium ibidem nianfilfe, memoriae proditum fit. Quantam jam laudem meretur ilium omnium primum , pro ea qua eft animi magnitudine, ferre non potuifle, Epifcopum in fua Diaccefi fedem, 6c doi>?icilium fixum non habere, id quidem non tulit, iuoque 6c iucceflbrum commodo liberaliter coniuluit, palatiura nempe ad Cathedralem Ecclefiam per- amplum http://rcin.org.pl dfTiplmii- ita quldeni crexít, ut illud Omnibus quoque rebus ad commoditatem & fplendorem in- itruxerit, Jllud vero qualcm non folum laudem> fed etiain grati fignificationem animi, fibi vendi- cat, quod bona Epifcopalia, pro fua in omnibus rebus dexteritate, non iblum prudenti admini- ftratione , in meliorem florentemque ilatum re- degerit, verum etiam magna ex parte, folicitu- dine ilia, cura, & aućtoritate, vindicando ex u- íurpantiunv'manibus, magnopere auxerit. Quo yero non íuae tantum fuorumquc fucceíibrum u- tilitati, ftd etiam totius Diaecefis bono provide- ret, íeminarium ( ut vocant ) ad educationem clericorum amplum, & íplendidum, ílio aere exci- tandum curavit. Quanta porro íupellcftiU com- pluresaedes facrasexornaverit,quantum incubuerit, ut nova in honorem Dei Opt: Max: ad fovcn- dam populi Chriiliani pietatcm, erigerentur tern-» pla, ipfcque ercxerit, verbis efferre non attinet, ubi res ipfae 6c parietes loqui videntur. Tamen ut evidentius diicrimen illud, quod priorem in* ter, 6c praefentem Diaecefeos hujus ftatum inter- cedit > appareat, committere non potui, quin verba Epi^opi propriai quae ille ad Regem, pro collato iibi Epiflopatu Kioviensi gratias agens "liaberetur fecit: „ Quare immenfas „ Tibi Rex; ( ait ills ) ago gratias, tantoque 5 , vividiori grati animi fenfu ago, quod poft fqüalidam illam vaftitatem^ nunc primüm, íub Tuo fuaviflimo regimine, fuis reftitutá fedibus 9, Ukrainae provínciá, cum noviá ilia tcmplis fpleiidefccre incipiat> veraeque iidei lumine in- C clare- http://rcin.org.pl clare (cere, cumque majora in dies cul tus Dei Opt: Max: fumat incrementa, re, ôc nomine, „ Kiovieniis Epiicopus incedam, (ecus ac multis >, iis, qui m:; praeceflerunt, contigit, quibus pro- ,, pter oppreflum fere Latinae Eccleiiae nomen ,, regionifque folitudinem, vacui ovilis paftori- „ bus elTe necefle fuit. ,, Veftram jam appello fidem Kiovienfes, quid hie pro immunitate Eccle- iiaftica naviter propugnanda non egerit, imo vero etiam veftram fidem Graeci ritus iedatores, uti ille beneficentiam fuam nullis definiendam ter- minis ratus, vos ab oppreíToribus defendendos fuíceperit, vos inquam teftes appello, qui illius patrocinium vobis implorandum duxiftis, quid e* gerit, quid veftri cauia fecerit, quantum ab au- ¿toritate ejus vobis praefidii acceiîcrit^ Haec ad decus & jura Ecclefiae. Jam quae ad curam pafcendi gregis pertinent , videamus. Non eum a vifitanda qua late patet Diaecesi, ma­ xima ejuíHem amplitudo abducere, non itinerum dificultas revocare, non fil varum iblitudo abftra- herCj non frequentia fluminum trajiciendorum, périculaque abfterrerc potuerunt. . Omnia haec forti di magno animo, pertulit, fuftinuit, fupe- ravit. Quid enim hune îfta a propofito dimove- re 'potuiilent , quem vel ipià vitae difcrimina, quae non vifitanti modo Diaecefim iùam, fed e- tiam in ilia commoranti, a praedonibus in vaftii^ fima ükrainac provincia graiîàntibus impende^ bant, de animi fententia nec quidquam deducere potuerunt. Vifitavit enim vero ubique, rebus aliis pro fumma fuá prudentia bene ordinatis, ftatutis http://rcin.org.pl ftátutis pro fapientia alib , aliis pro au^oritafee firmatis, frućlu máximo, maximoque Eccleiiae & populi fui bono. Longior eíTem, fi omnia Paílori« oíHcia per- fequi vellem, quae noiter Epifcopus, magna fua gloria, magno gregis fui emolumento , imple- vit. Jtaque non fum praedicaturus , quomodo ille Jubilad (u t vocant) tempore, opere, 6c fer- mone, fuis omnibus prodefle ftuduerit, & pro- fuerit. Nihil dicam de iis, quae charitatis ilmt propria, in quae fe fe totum effaderit. Non re- cenfcbo, ut verbo, di doctrina, gregeni faumpave- rit, ut verba plena caeleftis fapientiae ad popu- lum toties pro concione fecerit. Non comme* morabo, ut exemplo omnibus praeluxerit. Ne ver- bum quidem proferam, ut ad meliorem frugem cohortatus fuerit^ 8c reduxerit. Quae omnia cum a me delibata tantummodo fint, fatifque ilia ce- • lebtare non poilim; lit tamen fuus illis ftet ho­ nor, atque a praeclarorum virorum au61:oritate & pondus accedatSc decus,en inclyti Canonicorum Cracovieniium Collegii nomine, illuftre teftlmo- riium, pervagatae ubique rerum in Kiovienfi Ec- cleiia ab eo ianćte gloriofeque géílarum . famae. { f) ,, Epiicopus ( Legati Capituli ad eum verba) 5, j a m Kiovieniis, faclus gregis exemplar cx ani- „ mo, quanta folicitudine , labore, ftudio tuam 5 , perluilrando Diaeccfim, Divino cultui religi- onique promovenda-e, mentibus hominum fapi- entia Ghriftiana 8c virtute imbuendis, clero ad dodrinam, fancloique mores formando , tem- plis 8c iacris locis inllaurandis, € fundamentis Cz Tuo ( f) Comci Czerny Ciflonicus Crac: in oratione ad Celf: Pxincipen* http://rcin.org.pl >» Tuo fiimptu, Sc cura aedifícandís, bonis Eccle- ííafticis cum vindicandis, tum in meliorem fta- 99 tum reducendis , totus omnino incubuifti , i- ,9 píamquc quondam anteceíTorum Tuorum fe- „ dem , multis inacceííam Kioviam viíitafti: or- thodoxos in fide firmando , errantes ad fidem „ revocando , Teque verum Paftorem exhibendo. i, Jtaque nedum tuis dilectis ovibus , verum „ etiam & iis, qui 'a Romanis íacris, ritibusque 99 diícrepant, popuiis, amori & veneration! fuilti, j, ÔC catholicae rei mí^jeftatem in illis oris vene- rabiliorem reddidifti : „ His ego uti nihil gra- vius afFerri poíle cenfuerim, ita ad laudes Epi- píopi íktis eiïè crediderim. Píura fortaíle etiam in re adeo manifefta. Sed ea tamen dicenda de Praefule erant , quo ex his faltem ejus veftigiis utcunque pateret, quam viam Cracovienfis Ca­ thedrae culmen afcenfiirus, quanto niíu , quo labore, qua ceíerítate confecerit; plura etiam ilu­ dió practermitténda fuerunt, ut aliquando ab Epifcopi, ad Senatpris laudes perveniremus, quae eft ejus altera , ad facram Cracovieníium curulin> pulcherrima & rećliifima femita. Senatorem enim vero omni laudatíonis ge­ nere longe digniffimum eíficiunt, fi Regi fidus, Reipublicae ftudioíus, utriufque amantiííímus fit, fi in commune bene confulat, benequc Rei- "publicae voveat. Sunt quippe Senatores, qui corfili- 0 & prudçnfia, regere Rempublicam pojjtnt (g) Eftque Senator 9 honus auBor puhlici cor¡filii ^ reBor rei- puhlicae (h) Quis porro illo Regi fidelior, quis Reipublicae ftudiofior, aut fuit aut eííe debuit? quis (g ) Cicł lib: I. de Grat; ("I) Idem ibidem. http://rcin.org.pl quís utriufque amantiorf quís animo, optime confiilendi Reipublicae,flagrantior? Hinc profećtus eft ardor ille in tuendis, ac vindicandis Reipublí- cac legibus, ac juribus> cum grave illud ac per- dilíicile Ordinationis Oftrogianae opus, tanto partium ftudio ac contentione agitaretur. Jam vero in recęntiflima memoria eft, in anni fupe- rioris Senatusconfulto, Senatoria illius ibnten- tia, quapraeclare, quid deRege Regiaque Fami­ lia , quidve de República fcntiret, dęclaravit# qua cum aliis Senatoribus, fufFragium ampliffi- nium de Principatu Curoniae & Semigalliae Re­ gio Principi CAROLO, non minori Reipublicae honore , quam utilitate deferendo , tulit, qua- que (0 Legis comitiorum pacificatipnis fenfum pro dignitate,atque veritate,intellexit, aperuit,de- claravit. Quam denique praecipuam in toto hoc graviflimo Reipublicae negotio > dextre compo- ne«ido, in conciliandis aliorum animis 6c ienten- tiis partem ille habuit? Jd vero cum primis in eo, tanquam vero Se- natore laudandum celebrandumque eft, quod in praefenti Domus Regiae fato , publicaque cala- mitatę, lateri Regis conftantilTime adhaerendum fibi pro officio Senatoris duxerit, quod propriis ftipendiis, fuique patrimonii quodam iacrificio, Regiae fplendorem, in calamitoso adeo tempore, non fortunae, fed dignitati Principis velificatus, non parum auxerit: qua quidem re, quantum de Optimo Principe , Patriaque meruerit, vel hofti- bus ipfis bene conftare potuit. Ut proinde be- iievoien> (ij Conftiiutio Comit; Regni Varfav; Anni . Vol. 6 fol 664. http://rcin.org.pl ncvolentia, in cum: Regis, ac lihcralitas aínpliíEma & maxima» bene collocata eiie mérito omnibus videantur, utque Rex Auguftus,bonus Princeps, ju- ftus, aeqmifqueejus de Te, & Patria meritorun;! arbiter , máximo, id eft; digno fe, ei gratificari non dubitaret beneficio. Sed quid ego haec pluribus > quo ilium exi- mlum probumque fuiile Senatorem* oliendo? bre- vibus: bomis civis fuit itaque & bonus Senator. Bonum enim Senatorem , bonum in primis Ci- vem eife oportet, praeconiaque iftius, illi etiam maxima ex parte con venire. Quid vero iftud eft> ex eorum, qui de hac re cum copioie, tum fa- pienter disputarunt, placi^is, ita conftat ; Gravis ¿r fortis Civisi ( inquit praeclarus ipiemet & ci- vis 8C confuí ) (S’ in República principatu dignus, tradet fe totum reipub'icae, noque opes, aut potenti^ am confiSiabiturt totamque eamßc tuebitur, ut o- mnihus confulat. f ^ ) ruríusqueí Oportet aequo b* pari cum civibus j tre vivere, neque^^fubmijjum (3 * abje^tiim, neque fe efferentem, tum in república ea velle, quae tra iquilla ér' honeßa funti talem enim (s' fentire bonum civem & dicere fbkmus* (I) Quis jam eil, qui cum praeclaram iftius* quem cele- bramus, magni Civ s vivendi rationem perfpeĆlam habeat, id totum de hoc facro Kiovienfi Sena- tore verum eife non fateatur? quis eum principatu dignum non fentiat? quis eum totum fe reipubli­ cae tradidiife,-quis omnibus velle confulere , non videat? quis iilum cum civibus aequo & pari ju ­ re vivcre, quis in República ea velle, quae tran** quilla 6c honefta funt, n-on perfpiciat? Addu­ ce) Cici lib. 1 . dc O&et (/; Idćmłbid. http://rcin.org.pl Adducendae hîc mihi eiîent îiiumerabiles ab eo inter cives, fopitae lites, ÔC jurgia, eau- iàe perplexae, & inveteratae quaeíliones decisae, tranquillitarque,ôc paxinter litigantes reftituta. Jri his ille rebus pro fumma fua prudentia, comi­ tate, juftitia, aequitate, definiendis , atque ad utriufque partis commodum componendis, nun- quam fuam operam, boni communis caufa col- locare deftitit. Jn quo tanta felicitate fuit: ut nemo fibi eum fuae caufae judicem non optaret-, adeo quidem, ut faepius contingeret, eum nec quîdquam cogitantem , exortarum litium atbi- trum deftitiari.Haec privata boni civis officia,tanto magis etiam publice geftis in República magiftrati- bus, illuftravit, & auxit» cum non folum pro fu* premo Regni tribunali grayiffimus federet judex fed etiam vices Praefîdentis oblret ampliiïîmas. Quid ego hic alia ejus decora, 6c dotes enume^- rem> quibus ie civibus reddidit longe utiliffimum jurtaque cariffimiw^ C^iddexteritatem, pruden- tiani in rebu^ agendiis, hberalitatem., magnificen- tiam 5 amicitiam , facilitatem, aliaqtte id genus praedîcem ? De quibus omnibu;s ut fileam; gra- tum tamen illius animtrm» tacîtus praeterire nul- lo modo poifum, & virtutum enim omnium com- pcndium eft, ÔC in illo mirum in modum elucet» 3e qua praeclàre OratorumPrinceps: eifew/wÇinquit) cum omnibus njirtutibus me nffeBum effè cupiam,fum t iih il e fi , quoà m a lim , quam me ë ' g ra tu m e jje , v id e r i, H aec e fl u n a 'v ir t u s , n o n f o l u m m a x i m a t fed e t ia m m a t e r v i r t u t u m c m i ù u m r e l i q u a r u m , ^ ¿ u ià ^ e f l p r ê ta s , n i ß v o l u n t a s g r a ta , i n p a re n te s ? funt http://rcin.org.pl fu n t hônî cîvüs ^qnt hello, quiihmt y qui dę-p.itria hcnć merèntes, n ip qnTpatriae beneficia mem'ineruñtf fil: B i 9 qui religionem colentes^ nifi qui meritAm Dits tmmort.xlihus gratiam^ ]ufiis honoribusmemo- fi mente perfolvunt\ ^¡uaepotefi ejje jucunditas v t' tae, fuhhtis amicitiisi quae porro amicitia ejfi;potef i inter i::grotos ) J¿uis efi noprum liberaliter eJuca- tuSf cut non educatores, cui non magistri fuit at“ que dcâoreS, cui non locus illemutusy ubi ip[e a- li us atque doâus eftycum grata recordatione in men­ te verfetur t {m) Multa quidem jam , cum hujus, turn aliarum illius dotum, documentai intraćiu orationis vidimus , at enim vero iftius virtutis commendationi locUs quidam fuus propriufque ier- vandus utique erat, qua una dignis celebrata prae^ coniis, etil nihil amplius diceretur, perorari certc poiTet.Principibus equidem fatis nos gratos efle pof fcjnequaquam nobis datum eft. Regum beneficiis gratiam quidem habere poflumus, referre non poflumus. Benefada illorum praedicare, atque confiteri non vero reddere noftrarum viriumeft. Fide , obiequiis ♦ benevolentiam Regum mereri, non exfolvere licet. Haç tamen ratione, qua u* n o n -ingratis nobis beneficia collata eiîe, Prin- cipibus teftari pofliinius, nofter Epiicopus, Opti' mo Principi ie gratum exhibere voluit calamitofif- iimis nenrpe his temporibus » throno aiîidue adhaelit> anniique jam aliquot ab eo nullis do- mellicis rationibUs, nullis bonorum propriorum impcnfis, & jadüra, ícjungí palTus, praeterquam quod continuo ben« de Rege & República 'me* ttndi, bene confulendi, & in omnibus externis inter («») Cic:prd Cs: Plancie. http://rcin.org.pl internifque Regni negotiis fingularem iuam de»- terkatem probandi, opporturiitatcm nulłam pror- fus praeterierit, ea infuper magnificentia > Var- faviae ibcietatem in hac Regia civilem fovit or- navitque, ut cum opulentiifimis quibufque, ob- fequio in Principem, certare videretur: liberalita- tern ejus in fe, cum privatim tum publice má­ xime celebrando, feque totum ilłi devotum, qua Verbis , qua faćtis, exhibendo. Haec vero fen^ía animi iui, in ultimo Senatusconfulto, pro Kio- yienii Epifcopatu gratias Regi agens, pulcherrimt ipiemet declaravit: „ Beneficiis Tuis(inquiens) in Rempublicam REX, uti omnes, ita iingulos devindiflimos Tibi reddidifti, ut vel mihi u- ni infinitus titulorum, in perpetuum obligati animi, accedat cumulus. Tu me pro immenfii 5Í Tua beneficentia, in hoc dignitatis collocafti 5 , gradu. Tu quidquid fim quidve fuerim,dedifti, adeo, uttotus quantus quantus fim beneficio fim Tuo, totumque Tibi unice debeam, perli- „ benterque fateor, me non de ullius omnino , fed de Tuis unice largis beneficifque manibus, 5 , tenere honorem, fubfidiaquc omnia, & orna- menta. ,, Sic ille Prtncipi gratiam, beneficium dum fatetur , habet. Aliis vero quibus redderc poteft, refert. Atque hie mérito honoris caufa memorandús rogandufque mihi es, Vir Amplify fime LipiH Regni Notarie> veluti pukherrimi Im*- jus, ab excellent! illius profefti animo facinoris, ÖC compos, & teftisj ut Tu ipie edijßeras, quibua eum laudibus, celebrandum exiftimes, qui Tein obtincndaNotarii Reeni dignitate, adjuvandum • D fibi http://rcin.org.pl fibi judîcaÿît. Quae îpla res cum praccíara eft, atque nobilis, tum principia cauíaeque rei, longe etiam praedarioraatque nobiliora, plenaqucd i­ gnitatis. Cum enim ille ab immortali memoria digno Cardinale Lipfcio omnibus fe íe affedum cífíciis, non grate recordarinon poflit, non eaque temper menti infíxa habere, nullomodo íibi com- mittendum putavit, quin id nobiliílímae Familiae te/lifícaretur,Lipfcianoquegratiam referret nomini* atque beneficio vicem exfolveret, officiumque vi­ vo & mortuo redderet. Tuam appello fidem Regni Notarié, quid de hoc íentiendum dicen- dumque judices > quippe nulla ego verba reperiri i poflc exiílimo , nullumquc orationis genus, quo faćli huius gloriam , non modo fatis extollere , fed etiam pro.dignitate enarrare valeam. Quid in rebus humanis animo ita comparato puchri- U S , quid praeftantius, quam ut nulli beneficium debeas, certe: nihil efi rermi*2eratione berevolcntiact nihil vicijjttudinefiudiorum ofpciorumque jucundiuí, in ) Jta vero ille omnibus iis, qui de eo quoquo modo meriti eífe videantur , gratiam referre, patrocinari, omnibufque adelTe officiis ftudet, ut íervitia etiam fua remuneratione vacua non ÍQX?it.Gratus quippe etiamji aJérvo berefcium accipit, txiflimaty non a quo fed quid acceperit.^'imo etiam decelToris fui memoriae,id tribuendum judicavít,ut ièrvitium eius omne,diu carere domino non paiTus fuerit, ied in aere íuo ílatim eííe voluerit.Palam eít omnibus,ut illeofEcia in íe omnium memoria te- neat,ut viros de (e méritos requirat, eofdemque be- . neficiis fuis compleat. Palam eíl, ut illum ipfum ' .. diem Cic: de Amicit: ('«) Se«.- in Ępł «dlucii!-. http://rcin.org.pl diem, quo Epifcopatum Cracovienfem adiit, prae- ftito praeceptori olim fuo, non contemnendo be­ neficio, illuítravit. Munifícentia ejus incredibi* lis, liberalitas fumma, 6c humanitas in omniuni oculis iita funt. Jn amicitiis autem fände colen- dis, quis illo aut religiofior, aut fidelior fit? cer­ te patct omnibus, utcum quibus illi vei ab in- eunte aetate, amicitiae neceilitudo interceflit, iis nunc quoque fit amiciflimus, ut primorum in Re­ pública virorum Miniltrorum, Senatorumque, conjunĆbione clareicat, utque crebris id fo^eat uiurpare iermonibus: ,, Sc veteres amicitias cole- „ re inviolabiliter omnino velle, inimicoique^ „ fi quos habere fortafle poílet, omni officiorum genere fibi adjungere, amiciilSmofque facere. Sed quid ego haec periequar , quafi vero aut omnia enumerari, aut recenfita pro dignitate tradari, celebrariquc polle exiftimem? Jmo vcro cum nihü certius fit, quam ea, quae mtxime lau- dabilia íunt, in fummis quibufque viris, iatis laudari non pofle , paucahaec velfic com memo­ rare voiul, quae modo dicantur> fatis ad glori- am funt. Ex iis tamen inferre pronum eft omni­ bus, quibus dotibus praeclarus ifte Civis ornetur, quod fi cxcellens Civis, excellens fit 6c Senator oportet, 6c majorem in modum Patriam ornet fuam. Vidi.’nus enimvero jam 6c Epifcopi, 6c Senatoris; Ecclefiae, Regi, Reipublicae; devoti, dediti>addidi; lbllicitudinem,fidemjmerita; vcrum nempc iter honOris, quod femper tenuit vidimus; quo porro via haec regia> laudis^ virtutisque pie« Dz A» http://rcin.org.pl a n , ilium deduxcrit, jam tandem vidcamus. Ecquid autem Princeps Celíiílime coníecu- tus es? quo vero ifthoc ad fumma itinere perve- nifti.^ ad locumne duntaxat amplillimum & il- luftrem, quod omnes, quibus dignitas aliqua tri­ buta ell, confequuntur ? an vero aliquid etiam praeterea adeptus, quod niíi fummi vlri adipi- fci non pollunt? Jta enimvero eft, & excelJentem gradum confcendifti, ut multi , & in hoc ipfo verum honorem confecutUs es, utpauci. Ñeque enim íemper conveniunt, locus honoratus, 6c verus honor. Neque magis locus virum coho- neftare folet, niíi etiam ilk ipfe a viro ornetur. Multique funt, qui gradum honoris aięendunt, honorem quidem verum utique non adeunt. Nomen honoris habent, rem autem non tenent, Te vero Princeps Celíiífimc ita vero ad fumma pervenifle itinere omnes fateantur neceffe cft, ut non locum tantiim vel gradum , vocabulumque honoris , fed reipía verum honorem > capeífere ceníendus fis . Js tmvw,qui vere appęllan potefi bonos 5 non invitAmentum ad tempus, fed perpe­ tuas virtutis efi pracmium, (p ) atque is honós videri folet, qui non propter fpcm fitturi heneficiu fid propter magna merita, claris viris defirtur, & dafur. (q) Verus itaque hie, quem laborioia adeo via adeptus es, honor eft, iit pote quiju^ ftum ampliffimumque meritorum Tuorum-tefti* monium & praemium eft. Verus iterum hie tuus honor ex co eft, quod 6c Rcgium, & fummorum hominum de hoc Tui deledu . (p) Cic; lo. Bp; ail Faro: (^) Cic: ad Plane««. http://rcin.org.pl deleílu, 5c judíela» & ífjesj omníno conve/i/ant. Jnterpres certe Regis, quid de Te nempc feníe- rit REX AUGUSTUS , teftisque nullus religio- íior fídeliorque Tibi accidére potuit, quam O- ptimi Parentis, Filius Optimus, Regius rrinccps, Curoniae & Semígalliae Dux, qui pon mitius rá» tris, quám fuam mentem, Ki^ praecłaris honori- ficentillimifque de Te verbis declaravit: „ Re- »5 gem videlicet Patrem íiium, dumTibi Epiíco, „ patum Cracovienfem contulit, non magis Tuo 99 quam publico omnium bono coníuluiflc, ut pote qui non Tibi vivas, íed omnibus. „ Quod Regii Principis judicium, incredibiliá con- íénfus omnium , 6c tacita quaedam in Te cele­ brando colendoqueconfpíratio comprobavit. Qms enim eft, qui fua Tibi 'non exhibeat oíficia» quis, qui Tibi dehónore ifthoc non graCuletur? quis eft praeíens, qui verbís, quis atóns ; qui per literas, animum Tibi non teftetur fuum ? Qupt S. R. E. Cardinalium, quot Regni noftri Proce- rum, veluti lucentifíima hujus rei teftimonia honorifícentiíHmas prae manibus tenes epiftolas^ Q^otus quifque eft, qui non dicat, ampliorení optimae voluntati Tuae, de República benemeren- di campum obla tum eñe? Quis non praedicetae- quum theatrum Te praeclaris dotibus Tuis exer- cendis naćtum eífe? Quis denique eíl:, qui cum publice, tum privatim, votis te ampliííimis fibi profequendum non ccníeat ? Qua de re profećlo & omnes Tibi gratulari, magis etiam quam di-^ ci poífit, & Te ipíiim exultare laetitia, & trium^ phare gaudio eft neceíle . Js enim verus trium* phus http://rcin.org.pl phur efit cum hue ce republic.'i.moritis ieflimo mm a co'ifenfu civitatis datur, (r) Haec profeáo o- mnia talia funt, ut non folum optimo jure, ho=- norem hunc ad Te delatum teftenturjverum etiam* eundem meritorum Tuorum quandam veluti mercedem declarent. Si enim vero, qui honorem fcnłeniiiSi qui Juffragiis adeptus ejły is honeflus & honoratus videtur (s) certe ex éntentiis de Te, fuffragiifque cundorum, palam fe ie manifcftan- tibus, fatis fuperque conitarc debet omnibus, ae- quiffimae remunerationis loco ,, virtuti meritif- que Tuis honorem hunc & verUm, & eundem ampliilimum accelliile. Es itague vere fortuna- tus. Princeps CelíiíHme, de cujus bono, non mi­ nor fere ad omnes, quam ad Te ipfum laetitia pervencrit. Jnter omnes tamen, totam Cracovieníem Diaeccr fim, quanta quanta eft, illiusque in primis in^ clytum Canonicorum Cathedralium collegium; viris nobilitate natalium, doćtrina, meritis, toto Regno longe celeberrimum, verumque iílud (u t audit ) Epifcoporum Seminarium, omnibus in- cedere laetitüs, neceílt eft, quod non ;aliunde quaeíitum, íed e medio fui aííumptum Pontifi- cem ad occupandam Cathedrae illius amplitudi- nem, videant. Gaudere etiam plurimum & exul­ tare par eft, Sacerdotium omne, clerum, religio- fofque iftius Diaecefis ordines, totumque popu- lum; quod Caput, Patronum, Paftorem optimum, nadi fint. Maximafque poft D E tlM , AUGU­ STO Regi, Ciernen ti ^ Pacifico» habere gratias; quod ^ (r) P h tH p p : ią . (í) C ic : de C l& r i O ia t.* http://rcin.org.pl quod îllîs potîiïïmum praealîis, fiimmaDEIrro- videntia, atque optimi Priucipis gratia > bono iílhoc potiri datum fit. Noftra quidem ipíbrum , proprîaque fok- tia j conceptis verbis , in primis teilari > no- ftrarum eftpaftium: Ell equidem cur vere de ¡fthoc Tuo ad Cracovieniis Diaeceieos regimen afeen ill magis magifque gaudeamus, ut pote qui cum hic in ipfa urbe, atque Epifcopatus Tui Cede, tum in reliqua Diaeceii collegia, domicilia- que, fub iacris tuis habemus fafcibus, quorum fa­ ne intererit, cum fibi ipii^, tum toti ProVinciae, atque etiam Ordini,patrocinium Tuum maximum, ÔC validum, promereri. Q^ofi nos dignos pro fpe- ftata Tua in nos benevolentia, atque noftro in Te ll;udio,judicaris,erit certe quod majorem in mo­ dum nobis gratulemur, atque laetemur . A- nimum fane hunc tuum in nos propenfum 6c be­ nevoium, cum maxima tptius Provinciae exfulta- tione, parique grati animi ienfu, diu eft cum peripeilum habemus? cujus quidem jugi teftifica- tiqne, nimium quantum nos recreari necçiïe eft. D«m praefcrtim cum ea, qua par eft, gratiarum aélione nobifcum meminimus iemperque recor- dabimur, quanto bono, jam nobis auxilium Tu­ um fuerit, cum Cracovieniis tum Canonicus, ad Opolienfis noftrae colonice conficiendum nego- tmm , magna noftra fortuna , deftinatus elfes. Ubi res noftras tam apud optimum ilium fapi- cntiiÏÏmuqueCardinalemLîpfciumLociOrdinarium» quam ^n venerabilis Capituli Cracovienfis conci­ lio, i'umma dexteritate promovere,dumque ad earn in http://rcin.org.pl in marxma cum piâ-rpurato illo- Chriiliaoae Rci* publicae Principe, Senatorum, Miniftrorum, Pro- cerum, Nobilitatifque frequentia, omni iacra ai> ćtoritate, introduceremur Eccleiiam, Tuipfe ce- lebritatem iJlius aćlus, rpîeod.Q.rem> ordinem,Tu jurium noftrorum perpetuam ftabilitatem , pro praecipua pro.peniione in nos Tua, follicite procu­ rare non dubitafti. Quod íane nisi iub tantis aufpiciis, feliciter concludi non poterat. Quid- ^ ni nunc Te eundem divinitus nobis datum Prae- '' fulem > non laetemur ? quid non omnia nobis faufta 5 ii nos praefidio Tuo fovere dignaberis, polliceamur? Jam itaque Îî optime Tecum aćtum eíl Princeps Celíiílime* dum ad Regis latus Senator proximus acceífiíli, dum Cracovieníium Eccleíiae Paítor divinitus datus es; certe ÔC cum univer- ísi Chrifliana, & noílra República, & cum Cra- covieníí piaeceíi, imo etiam ( íi. privata publici« conjungere fas eít ) cum Scliolis Piis, Te Sena^ tore ampliíÍímo,Te Épifcopo,Te Principe renunti- ato, ad'um eft optime. Digniííima íane eft Cra- ccvienfís Eccleńa tanto Antiílite, dignus tantus Antilles prima in Regno Epifcopali fede. Viro ampliiîîmo , menti huiç exceliàe, máximo huic animo, ampliiïimus, excelius, & maximus locus debebatur. Jam gloriofum, diligens, indefeÎTum, laboriofumque, quo laudabiliter hucufque perre^ xifti, iter, iile, ifte inquam exfpedabat terminus. At enim vero fi unquam Platonis ilia iententia valuerit, qui nobiliores animas ajebat alis qui- tusdam inilrudas eiTe> quibus attollercnt fè ^ hume > http://rcin.org.pl Łumo, & in íüblíme ferrentur, certe ic{ ín Te va­ lere oportet; cujus mentem, quibus tándem ali* & quam valentibus, vegetisque nixam putabimus, quem jacentem, aut repentem, nemo viderit un- quam, nemo humilia confedantem, fed femper lummo quodam, perpetuoque niíii ad fumma teji-^ dentem? At fi vel longius excurrere , & Tecum in tam aperto patcntique campo , exultare eíFu- fius gelliret oratio mea, tutins tamen jam Thi- mantis exemplo , permulta quae dicendo con- lequi non valeo, tacitüs praetérire cogor, adeo .quidem , ut orationis hujus curfus, non pro re­ rum dicendarum magnitudine ; nec vero etiam pro volúntate noftra , íed certe pro praeftituto ordme. , atque praefcriptis limitibus, non tam confíci, quam abrumpi videatur. Quippe ut płurima filerentur, & ea quae dićla íunt, magis delibtita vidcrcntur, irigens laudum Tuarum co­ pia íecit. Jtaque de praeclara Tua caque verií- íima ad íumma perveniendi vía, verba faciens orator, tarquam ipfcmet iter faceret, rec con- t<. mplari oninia, nec mcminilíe, nec receníere pe» tuit, fed viatoris inftar, aliqua tantum in prae- claro viae hujus in itio , medioque laude ple­ no, atque in fine gloriofo obfervavit. Quan* quam quid finem dicamus? cujus uti meritorum» ita honorum , & gloriae , ícmpiternus curíus fu» turus eft? Quaíi vero iidem eficnt h'ujus itincris, qui 8c meae orationis termini 8c an^uftiae. Jn oratione http://rcin.org.pl \ ' ■' oratione .fi^uidem omninp; tandem ^crorandujni it hie glpriqie yxv& Heiinere neutiquani pqteltjihis, ibis i^He^Princeps CelEffime,‘fo to pallu, quo caepifti. Et cujus ^Ipfiam, cele- bribus fadis, ¿c praeclara vivendi ratione, jifiÄ iflecutus es, ( imaio'rtaíi memoria digÍDum, ,Cáír^ dínalem Lipíciiiní Ciicoüieiiiem AriÜftitem la- telii^i voló ) i^liusque honores jam ex parte ádé- ptis ep, 'ejus ut' & múrice lílo ^bmapó exornß- ris, optandum, íperaridum, exjpeéfcandumqtie e^. y ita m modo quam longíílíniam, ( qucd unum vb<» yendum 'íupereífé'vidétur*) Superi Tibi Jargian# tur. Utinam' vero etiam Princeps Cerítífime ím- mbrtalem Te & ^ t á r e , 'jSc hajbere liceré^ Jama méritorum Tuorum, 6c ipnorum perenri^ futura eft. Cujus aeternitati nos etiam ítudend<¿ í non praecon», cefte maxima noftra in Te ftij. Ília»^ac óíEciorum noftrórum tefíificatione> íní- íaortalitati commendata voluimjis. X X V U K 1 3 2 .S http://rcin.org.pl http://rcin.org.pl http://rcin.org.pl