Η γένεση της Εύβοιας.pdf - user

Please enable JavaScript to view the full PDF

Η γένεση της Εύβοιας από Γιώργο Κατσαμάγκο Π ριν 20 εκατ. χρόνια η μορφολογία της Ελληνικής γης ή- ταν τελείως διαφορετική. Η Ελληνική γη ήταν μια συνε- χής ξηρά με την απέναντι του Αιγαίου, διακοπτόμενη από λίμνες, χωρίς διέξοδο προς την μεσόγειο και την Προπο- ντίδα-Εύξεινο πόντο. Η μεγάλη αυτή ξηρά ονομάστηκε Αιγαιϊδα. Διασχιζόταν από υψηλές οροσειρές αλλά και μεγάλες και μικρές λίμνες. Μια μεγάλη λίμνη σκέπαζε τον χώρο της Θεσσαλίας1.. Πανίδα της Αιγαιϊδας Η σύνδεση της ηπειρωτικής Ελλάδας με τη Μικρά Ασία έως το πρόσφατο γεωλογικό παρελθόν, επέτρεψε τη μετανάστευση και επιβίωση σε πάρα πολλά είδη ζώων. πριν 20 εκατ. χρόνια Στην Εύβοια ανακαλύφθηκαν απολιθωμέ- νοι σκελετοί τέτοιων θηρίων στην Κερασιά, τον Αλμυροπόταμο, την Αλόνησσο… Χλωρίδα της Αιγαιϊδας Την επιφάνεια της Αιγηίδας κάλυπταν εκτεταμένα δάση και σα- βάνες, που τις διέκοπταν εκτεταμένες λίμνες με γλυκό νερό. Στις αβαθείς –γλυκού νερού – λίμνες θεριεύουν πυκνά δάση που σκεπάζονται με τα χρόνια από επιχώσεις ποταμών και απανθρα- κώνονται. Έτσι δημιουργήθηκαν τα κοιτάσματα λιγνίτη στην Κύμη, το Αλι- βέρι τον Πάλιουρα αλλά και στις απέναντι ακτές του Ωρωπού και της Αταλάντης. (Πιθανότατα ενιαίες λίμνες που το ενδιάμεσο τμήμα καταποντίστηκε). Αν και το Αιγαίο –σε γενικές γραμμές- έχει πάρει τη μορφή του, η ΕΥΒΟΙΑ εξακολουθεί να είναι τμήμα της απέναντι ξηράς. 1 Θεσσαλία =θέση άλός Καθώς η αφρικανική λιθοσφαιρική πλάκα κινείται προς τα βό- ρεια. υπο-βυθίζεται κάτω από την περιοχή του Αιγαίου, και από τα ανατολικά το μεγάλο ρήγμα της Ανατολίας σπρώχνει με την κίνησή του ένα μεγάλο τμήμα της περι- οχής προς τα δυτικά, οι παραμορφώ- σεις του φλοιού μεταβάλλουν συνεχώς το ανάγλυφο. Οι μεγάλοι σεισμοί και οι ηφαιστεια- κές εκρήξεις καταβυθίζουν ή ανυψώ- νουν ακτογραμμές,. Πριν από περίπου 3 εκατομμύρια χρό- νια σχηματίστηκε το ηφαιστειακό τόξο του Νοτίου Αιγαίου, το οποίο αποτελεί- ται από τη σειρά των ενεργών ηφαι- ο κατακερματισμός στείων της Νισύρου, της Σαντορίνης, της της Αιγαιϊδας Μήλου, των Μεθάνων και του Σουσακί- ου. Το ηφαιστειακό τόξο και οι περιβάλλουσες τον Ελ- ληνικό χώρο τεκτονικές πλάκες ε Τελικά πριν από 2 εκατομμύρια χρόνια η Αιγηίδα κομματιάστηκε και ύστερα από πολλές καταβυθίσεις σχηματίστηκε το Αιγαίο πέλαγος Ρηγματώσεις μεταξύ Στερεάς και Εύβοιας καταβυθίζουν μεγάλα τμήματα γης και σταδιακά το νησί αποκόπτεται από την απέναντι ξηρά. Οι κινήσεις αυτές συνεχίστηκαν για εκατ. χρόνια. Στην διαμόρφωση του Αιγαίου συνέβαλε και η τήξη των παγε- τώνων που ανύψωσε την στάθμη της θάλασσας κατά ⩪200 μέ- τρα. Στα βόρεια της Δίρφυς στα νότια του όρους Κανδήλι, στα βουνά της Χιλής αλλά και σε πολλά άλλα σημεία, οι απότομες ρηγματώ- σεις είναι εμφανείς… Ρηγμάτωση στην βόρειες ακτές (Γεροβουνό, Μαντουδίου) ε Στο πλαϊνό σχήμα φαίνεται μια τομή του λιγνιτικού κοι- τάσματος Κύμης. Είναι χαρακτηριστι- κό της καταβύθισης οι σταδιακές ρηγμα- τώσεις και η «βύθι- ση του προς την α- νατολική πλευρά του Αιγαίου… ….και μετά τι; Το κανάλι του Ευβοϊκού, αλλά και όλο το νησί- υπό την πίεση των τεκτονικών πλακών- δεν έπαψε ποτέ να «ανησυχεί». Έχουν παρατηρηθεί ανυψώσεις παραλιών (Βόρεια της Δίρφυς, νότια του Καντηλιού…), αλλά και ε ταπεινώσεις παραλιών (π.χ. στα Ψαχνά , από Βάθεια μέχρι Αλιβέρι) κ. α. Οι μετακινήσεις αυτές πολλές φορές ήταν βίαιες με αποτέλεσμα μεγάλους ή μικρότερους σεισμούς. Στα ιστορικά χρόνια (που μπορούμε να έχομε κάποια πληροφό- ρηση) αναφέρονται αρκετές καταβυθίσεις με αποτέλεσμα μι- κρούς ή και ισχυρούς σεισμούς  Το 106 ή 396 π.χ περιγράφεται ισχυρός σεισμός και τσουνάμι στην Λοκρίδα και τους Ωρεούς.  Το 426 π.χ. καταβυθίζεται η περιοχή των Ροβιών. Η περιοχή χτυπήθηκε από ένα παλιρροϊκό κύμα, στο οποίο α- ναφέρεται ο Θουκυδίδης Η γη καλύφθηκε από το νερό και μέ- ρος της βυθίστηκε, ενώ οι κάτοικοι υποχώρησαν στα γύρω ο- ρεινά.  Το 551 π.χ. έχομε ανοδικές και καθοδικές κινήσεις στις Λιχά- δες που –από ακρωτήρι- μετατρέπονται σε νησίδες.  Το 1421 μεγάλος σεισμός καταστρέφει τμήματα του κάστρου της Χαλκίδας  Το 1694 καταστρέφεται το μοναστήρι του Αγ. Γεωργίου στη Μαλεσίνα.  Το 1758 σεισμός καταστρέφει μέρος της Λαμίας και βυθίζει το νησί «Ποντίκα»  Το 1894 καταβυθίζεται μια λωρίδα γης 10-20 μ πλάτους από Σκάλα Αταλάντης μέχρι το Κυπαρίσσι και σχηματίζεται το νησί «γαϊδαρος». …ίσως και άλλες τεκτονικές αναταράξεις να έ- χουν γίνει που δεν καταγράφηκαν απ’ τους αρχαίους συγγρα- φείς. Οι κινήσεις του στερεού φλοιού είναι ένα σύνηθες γεγονός που ακολουθεί την συμπίεση των λιθοσφαιρικών πλακών και θα συ- νεχίζεται όσο θα υπάρχει ο πλανήτης (ιδιαίτερα ο Ελληνικός χώ- ρος που περιβάλλεται από τρεις λιθοσφαιρικές πλάκες. Παρ’ όλες τις κοσμογονικές κινήσεις της, η Εύβοια θα είναι για εκατ. χρόνια ένα όμορφο νησί, που μόνο η ανθρώπινη επέμβαση μπορεί να το καταστρέψει …..