146. schadźowanka 146. schadźowanka 21. nazymnika 2020 21. nazymnika 2020 J e n i č k i a k r i t i s k i o r g a n s e r b s k i c h s t u d o w a c y c h J e n i č k i a k r i t i s k i o r g a n s e r b s k i c h s t u d o w a c y c h Wobsah Zawodne słowa 3 Widźał, słyšał, kritizował 5 „Game of Church“ wjedźe so dale! 8 Zapřisahanske myty w realitnym tesće 10 To maska wo nošerju wupraji 13 Newsy ze wsy 14 Karikaturje 16 QuizSerb ... nětko z duelowym modusom 17 Serbscy mužojo sej změny žadaja 18 Termometer lubosće 21 Serbske karantenowe spěwy 22 Digitalna schadźowanka – njezasłužene podhódnoćenja 24 Fabula wo zamołwitosćach lěsnych zwěrjatow 25 Nowe hudźbne wideja w syći 27 Serbski bachelor pyta žonu za žiwjenje 29 Duch małeho knjeza 30 Student a starosta 32 Korona Serbow wutupi – Nahłownik ma před tym škitać! 34 Hódančko 37 Zrodźenje serbskeho „line dance“ trěbne? 38 Wuhlad do přichoda 42 Wabjenje za serbski paninijowy album 44 Zasłuženy dowol 46 Impresum 47 Zawodne słowa Jana-Jurja Serbomichla Lubi lubowarjo Šeršenja! Ludo Serbski! „Bohu dźak, zo je tute lěto zdokonjane“, budu sebi zawěsće mnozy prajić, hdyž na sylwestrje rakety skónčnje złe duchi lěta 2020 – korona lěta – wuhnaja. Wono bě wěsće wobćežne lěto. Wobćežne za mnje, za tebje a wosebje tež za naš serbski lud. Tute móličke wirus-zwěrjatko je nam naše nałožki, naše žiwe wuznaće wěry a tu a tam tež našeho wjesołeho ducha na serbskej wsy rubiło. Schadźowanja so tak wobmjezowachu, zo so husto-hdy samo cyle wotprajichu. Wosebje za młodostnych bě to bolostne lěto. Někotři wjeselachu so na šulsko-wotchadne swjatočnosće, hotowachu so na dyrdomdej we wukraju abo sonjachu wo zeznaću wulkeje lubosće na wjesnym swjedźenju. Haj, njezwosta jim prosće ničo druhe, hač zo dale sonja. Tola wjesołu a wosebje pomocliwu mysl njedachu sebi młodostni wzać a tak zblakami za dźědow a wowki we wsy nakupowachu abo iniciatiwu při přewjedźenju nałožkow na onlinowym puću přewzachu. Samo ja móžach tak zdaloka mejemjetanju abo tež tej abo tamnej serbskej Božej mšě sćěhować. Snadź njeje so při wšěch socialnych aktiwitach našich młodostnych kóžda wěstotna regula dodźeržała a tak bě lětsa Łužica nic jutrowneho jěchanja dla, ale za to dla ekstremnje wysokich infekciskich ličbow samo na zwjazkowej runinje w medijach prezentna. To so stanje. Tola mój serbski lud njeje jenož medialnje w powěsćach prezentny, ale je tež w tutym času domahokanja tón abo tamny onlinowy poskitk wuwił abo 3 z pomocu astronawtow do nowych hudźbnych galaksijow měrił. Njech čerpamy z našeho onlinoweho bohatstwa tež potom, hdyž njejsmy wjac tak wotwisni wot njeho. Tež redakciski team wokoło Šeršenja je so lětsa za onlinowy poskitk w formje pdf-ki rozsudźił, wšako móže tak jenički a kritiski organ serbskich studowacych tež kóždeho lochce docpěć. Listowanje, abo lěpje „scrollowanje“ so tež tutón króć wudani. Byrnjež sedźachmy abo ležachmy wšitcy lětsa telko hodźinow w našich bydlenjach, kaž ženje do toho, je so tola tu abo tam zajimawostka wotměła, wo kotrejž wědźa naši studenća rozprawjeć. Lětsa mějachu wšako wosebje wjele časa sebi přinošk wumyslić a tak wočakowach nimale dataju, kotraž so njeda ani na mój ličak sćahnyć. Tola, kaž mi moje pomocliwe ruki přeradźichu, so wosebje srjedźna staroba studowacych na pisanju wobdźěliła njebě, tak zo wam ći stari zajacy a někotři nowačcy nimale sami lětuši zešiwk spisachu. Snadź čuje so jedyn abo tamny runje tróšku narěčany. Žadyn problem, klětu směš wšo zaso narunać. Za lětsa zwostanje mi jenož hišće, zo so pola wšitkich spisarjow, grafikarjow a molerjow wutrobnje podźakuju. Wam pak lube schadźowankarki a lubi schadźowankarjo přeju lětsa wosebje krutu strowotu, wjele wjesela při čitanju a zo nož by něchtó raketu do woneho korona-ducha prasnył, tak zo směće klětu zaso moje wobličo na prěnjej stronje wućišćaneho zešiwka wuhladać. Waš swěrny přećel 4 Widźał, słyšał, kritizował Widźał, słyšał, kritizował Chcemy so na zašłu schadźowanku dopominać, kotraž so wospjetnje w dźiwadle wotměwaše. Wulkej highlightaj běštej, kaž tež hižo w zašłych lětach, reja a zabawa po programje. Na parkeće njewuhladachmy jenož młodźinu, ale wšitke starobne skupiny rejowachu a spěwachu zhromadnje hač do nocy. Kapała, kotraž so tutón wječor wo hudźbu postara, bě hišće młoda skupina “Praskot”. Ju woznamjeni mnohotnosć instrumentow. Nic jenož za publikum, ně, tež za hudźbnikow samych bě to premjera před jewišćom resp. na jewišću. Hudźbnikow so woprašawši wotmołwichu namaj: ,,Smy přezměru spokojom z wječorom a publikumom. Mějachmy zaćišć, zo so naše wjeselo při hudźenju tež na rejowarjow přenjese a zo je schadźowanka tak na wotpowědne wašnje wuklinčeć móhła.” Tež z feedbacka hosći je wusłyšeć, zo bě wustup jara poradźeny. Kak je potom móžno, zo móžemy tydźeń pozdźišo w Serbskich Nowinach raznu kritiku čitać? Słyšimy ,,stajnje samsne stare wotklepanki”? Je tuta kritika scyła woprawnjena? Što su tući hosćo na wječoru schadźowanki hinak činili, zo njejsu kmani byli, zhromadnje swjećić a so ze wšěmi wjeselić? Jako čitachmoj kritiku, zetkachmoj so hišće raz ze čłonom kapały. Jeho na to narěčawši praji: ,,Smy so jara přez raznosć kritiki stróžili. Wězo njewočakowachmy, zo so naše wustupowanje wšitkim hosćom schadźowanki lubi. Tutón narok pak njemóžetej kapała kaž tež wuhotowar nihdy spjelnić. Smy w běhu jednoho měsaca dospołnje nowy repertoire nazwučowali, kotryž wotpowědowaše našemu swójskemu 5 hudźbnemu stilej. Nimo toho dyrbješe publikum k rejowanju a k wjeselu pohnuć. To je so nam po swójskim měnjenju kaž tež po chwalbach a trójnej sławje z publikuma zešlachćiło." Wězo je dospołnje legitimne so kritisce wuprajić, ale nic na njekonstruktiwne a zničace wašnje, kaž bě to w artiklu pad. Tak mjenowane ,,stare wotklepanki” njejsu hańba, ale pospyt woblubowane a wotměnjace hudźbne tworjenja Serbow a wuměłcow z cyłeho swěta hódnoćić a na swójske wašnje interpretować. Runje to so pola kóždeje kapały na hinaše wašnje stanje. Tež wonkowne wobstejnosće so w kritice njewobkedźbuja, kaž na přikład technika, kotraž je so nam ze stron dźiwadła dwaj dnjej do schadźowanki dospołnje wotprajiła. To awtor artikla wězo wědźeć njemóžeše, ale tež to njezamołwi kritiku, kotraž so scyła z organizatoriskimi wobstejnosćemi njezaběra. Njebě to prěni a posledni raz, zo so młodźi serbscy prócowarjo kritizuja. Nowy serbski projekt ,,serbska hudźba”, přez kotryž wozjewi so w poslednich měsacach mnoho nowych serbskich spěwow, smě so tež hižo z kritiku rozestajić. Tež tu pisa awtor artikla, zo je nowa serbska žołma ,,we woprawdźitosći smjerdźaty duch zašłosće”. Tu dyrbi so prašenje stajić, kotre wočakowanja kritikar na projekt ,,nowa serbska hudźba” ma? Hladajo na hudźbne tworjenje eksistuje baza hižo dawno. Cil njeje, nowy hudźbny stil wunamakać, ale so prosće z modernej hudźbu zaběrać. Talentowani serbscy młodostni chcedźa serbšćinu z načasnej hudźbu zwjazać a so wuspytać, zo by so tež na tutym polu nowa serbska hudźba wuwiła. Njeje wotmysl wšitkich za tutu hudźbu zahorić, wona pak přinošuje k dalewuwiću serbskeje kultury a hudźbnikow samych. Tuž namołwjamoj was, napisajće waše mysle k nowym a njeznatym! Ale 6 Tuž namołwjamoj was, napisajće waše mysle k nowym a njeznatym! Ale wša kritika ma być konstruktiwna a pomocliwa. Jeje zmysł njeje druhich w jich prócowanjach zranić, ale ma jich podpěrać a k dalewuwiću idejow pohnuć. Aus-flippa a Ignacius Mudrožwał 7 „Game of Church“ wjedźe so dale! ... wjedźe so dale! Kaž nam telewizijny sćelak KTV sobu zdźěli, je so nowa stafla woblubowaneje serije „Game of Church“ natočiła. Šeršeń skića wam hižo w předpolu ekskluziwny dohlad. Hnydom k informaciji: prašenje „Štó budźe prěni serbski biskop?“ so tež w mjeztym dźewjatej stafli njerozrisa. Tola dźesać nowych epizodow woblubowaneje powědki lubja znowa tójšto napjatych a monumentalnych scenow. Nowe charaktery zapřimnu do jednanja a tež woblubowane figury jednanje wopušća. Lord Buliš na přikład wopušći Winterfell, zo by so do dźiwich kónčin kralestwa Lusacios podał. Tak jězdźi z dźěćacym wozyčkom po swojim horatym kraju wokoło Wotrova, prjed hač jemu „Nócny kral“ skónčnje dźěćo njewukřćije. W dalšich kralestwach so pilnje twari. Tak da sebi Tywin Lenebaš na swojim Cesterly Rock nowu wěžu stajić a lord Sćěpan Bolton wobnowi swój palast wotnutřka. Tež stary wjerch Měrćin Stark wutwari dale swój hród we Winterfellu. Hač pak stwori sebi tež Ser Jorah Dzikiewizc Mormont w swojim eksilu na njeznatym kontinenće Litauus mały hrodźik, so njepřeradźi. Bytostne pak za tutu staflu je, zo přizemi skónčnje Clemens Targaryen na nam znatym kontinenće a zo mamy z tym nětk zaso w Lusacios praweho zmij-jěcharja, kotryž so w powětře wuznaje. Je wón snano samo faworit na 8 stólc prěnjeho serbskeho biskopa w Budyšinlanding? Abo budźe to skerje młody princ Mróz, kotryž je, swojeho bratra pytajo, so bohužel z wopačnym čołmikom do Romos podał a so nětk tamnišim studijam wěnuje? Jeho stawiznje móža přihladowarjo tež na instagramje @florian.kaplan sćěhować. Tójšto gigantiskich twarjenjow, zajimawych wosobow, epochalnych bitwow a njewočakowanych wobrotow čakaja na přihladowarjow. Tola po informacijach Šeršenja wusahuje w dźewjatej stafli wosebje intriga, kotraž jednanje masiwnje wobwliwuje. Po wjacorych naprašowanjach přeradźi nam produkciski team wokoło Davida Benioffa a D. B. Weissa, zo so orientujo na krawnym kwasu z třećeje stafle, wšitcy wjerchojo na swjedźenju schadźuja a so tam z wirusom inficěruja. Tola štó přewozmje tutón króć rólu Waldera Freya a našich rjekow tak zachribjetnje pohosći? Wotwobaraja naši wjerchojo njedźiwajcy toho zadobywanje „Nócneho krala“ do kralestwa Lusacios, zo by serbskich młodostnych firmował? A štó je scyła luby a štó zły? Kaž spisowaćel zakładneho romana Jurij R. R. Měrćin měni, je kóždy rjek swójskeje stawizny. Z tym je prašenje za dobrym a złym potajkim prašenje perspektiwy. Jeli pak chceće wotmołwy na dalše prašenja namakać, dyrbiće zaso zapiknyć, hdyž so zahraje pěseń wo lodźe a wohenju! Rhodondendon 9 Zapřisahanske myty w realitnym tesće Zapřisahanske myty w realitnym tesće Korona je jenož wunamakanka, zo by nas tajna swětowa elita ze šćěpjenjemi chipować móhła (dla toho tež słowo š chip ić). Hačrunjež mjeztym wěmy, zo tute mysle wězo wěrne wumyslene łžě su, dawa tež mjez Serbami mnohich, kiž do zapřihanskich mytow wěrja. Dla toho je Šeršeń-eksperta, Chipowany Chap, ekskluziwnje za was aktualnje kursěrowace zapřihanske myty wo koronje a druhich temach přepytował. 1. Kwasny komplot Tutón mytos wuchadźa z toho, zo je so koronowa pandemija jenož inscenowała, zo bychu so serbske hosćency zawrěć móhli. Čehodla? Dokelž eksistuje w němskej telewiziji, wosebje pola sćelaka VOX, tučasnje sylny zajim za wusywanja, kotrež so z temomaj kwas a žeńtwa zaběraja. Dokelž pak nochcedźa Serbja swoje ekstrawagantne kwasy cyłemu swětej, ale jenož cyłej wosadźe pod nós dźeržeć, dyrbjachu sej korčmarjo něšto wumyslić. Za čas zawrjenja w pandemiji su wšitke hosćency z tajnymi kamerami wuhotowali. Trjebaće dopokaz? Wulki interłužiski kwas biobura Ignaca W. so w lěću hišće ze zjawnymi kamerami natočeše. Zmysł bě, kwalitu tajnych objektiwow w napřećiwku k standartowym nastrojam testować. Dale měješe wosebity kulturelny raz za marketing zamołwitych pola šćelakow wo zajimawosći ideje přeswědčić. To so tež zdokonja a w nazymje so tak mjenowana “druha žołma” inscenowaše, zo bychu w hosćencach móžnosć měli, kamery dojustěrować. Šeršeń-eksperta měni: Skerje njewěrne, ale kedźbujće radšo při 10 přichodnym wopyće nuznika w Šunowje abo Haslowje na to, nic wótře punkać abo peplować. 2. Posthumny wotstawk W Chrósćicach je so lětsa mnoho na cyrkwi a kěrchowje ponowiło, mjez druhim dósta Boži dom nowu trěčhu. Insiderojo wědźa wězo, zo bě trěčha hišće intaktna, kaž nam tež znaty třěchikryjerksi mištr ze Smječkec zdźěli. Za ponowjenje so dla toho wězo wosebje cuze firmy skazachu. Čehodla to wšo? Wšitcy wšako wědźa, zo je Serb tak wćipny, zo njemóže swojej woči wot nowostkow wotwobroćić. Mjeztym, zo wosadni potajkim kóždy króć na twar třěchi wudźěrachu, njewidźachu scyła, zo so na kěrchowje row po rowje přehrjebaše. Po najnowšich koronapostajenjach wšak dyrbjachu so krěsćanscy pohrjebani na wotstawk 1,50m přepołožić, zo njebychu so při zrowastanjenju hnydom znowa natyknyli. Druzy měnja wězo, zo bě so třěcha přetwariła, zo by so tajny škričkowar zatwarił, kiž móže mysle kemšerjow kontrolować. Tak by so móhło w přichodźe tomu zadźěwać, zo so někotři přeco hišće ”sława” město “krasnosć” modla. Dale bychu hnućeni byli prawje spěwać a nic stajnje połzynka pod abo nad pišćelemi. Šeršeń-eksperta měni: Njemóžu to posudźować, njejsym hižo w Chrósćicach z toho časa był, zo su dobrowólnych pomocnikow na třěše trjebali. Ale w Radworju so njedawno tež třěcha ponowješe... 3. MDR manipuluje připosłucharjow Tutón mytos wuchadźa wot toho, zo je so nowa platforma “Serbska hudźba wšudźe a přeco” jenož wot MDR załožiła, zo by připosłucharjow manipulowała, husćišo serbski program zapiknyć abo při rańšim 11 wysyłanju zazwonić. Tučasnje je wšako tak, zo jenož starše wowki, kiž trjebaja někoho za rozmołwu, naiwni dźěći, kiž chcedźa šokolodu chłóšćić abo potrjebni młodotsni, kiž chcedźa kartku za přichodnu fetu dobyć, do studija zwonja. Zo by so zaměr docpěł, je so rjad nowych spěwow natočił, kiž ma zhromadnu kajkosć: prěnje pismiki štučkow tworja tajne hesła, kaž na přikład “zazwoń Tomaša”, “słuchaj młodu žołmu” abo “rěč z Dianu”. Ideju k tomu su sej wot Beatlesow wothladali, kiž su na tute wašnje stajnje z fanami komunikowali. Šeršeń-eksperta měni: Čehož intelekt tole akceptuje, je šamały element, runiž šamały element njebył. 4. Causa Jens B. Hižo dlěje kursěruje tutón mytos w Serbach. Jedna wo njezjawnych činkach našich katolskich duchownych a zaběra so z prašenjom, hdźe su woni jich tajnych potomnikow schowali. Mytos wopřija tež, zo su so njemandźelske resp. njecelibaterne dźěći duchownych lěta dołho ewangelskemu fararjej Malinkej do hóstneje swójby dali abo přez njeho na dalšich ewangelskich kolegow. Dokelž bě wotwidźeć, zo budźe Malinkowy naslědnik Němc, dyrbjachu sej katolikojo alternatiwu wumyslić. Tuž přiwzachu sej konwertita, Jensa B., do swojich rynkow a slubjachu jemu za to swójsku mału wosadu. K dźěćom z wutroby dobry nowoměšnik nadawk z radosću přewza. Hišće dwěle? Jako dopokaz wotkaza so na twjerdźenje, zo namakachu so wokoło mandźelskeje Jensa B., stajnje hdyž bě samodruha, małe běłe pjerka. Tute padnychu pječa ze zawka, kiž wona w tutym času pod pulowrom nošeše, zo by samodruhosć tež realna skutkowała. 12 Šeršeń-eksperta měni: Ryzy njewěrnosć. Tež hdyž su mnozy z našich duchownych pola žónskeho splaha, dla jich doprědkarskeho zmyslenja, wosebje woblubowani, njewidźu tu žadyn indic. Wšako su w kóždej swobodnej mjeńšinje na to wusměrjeni na jich prědowanjach filować a so retorisce abo teologisce dowukmanić, to njeje scyła čas za žónske stawizny. To skerje wěrju, zo je kapłan Mróz so na tajne wukubłanje na someliera za liturgiske wino podał – ale wo tym klětu wjace. Chipowany Chap To maska wo nošerju wupraji Dunder Čertowski je štyri typy wobchada z Covid-19 na dopołdnišich kemšach wobkedźbował: Typ A: Wěri do wědomosće. Typ B: Ignoruje wědomosć. Typ C: Njezrozumi wědomosć. Typ D: Wěri do jutrowneho zajaca. Dundyr Čertowski 13 Newsy ze wsy Newsy ze wsy Njewšědna křižerska rozprawa Budyšin. Jutrownu póndźelu překwapi MDR z njewočakowanej nowosću. W mjeztym hižo tradicionelnej křižerskej rozprawje wozjewichu, zo njeje so lětsa ani jenički křižer wokoło Jutrow zranił. Zadźiwana redakcija njezamó sej tutu dźiwnu powěsć rozkłasć, wšako běchu ličby zranjenych muži w minjenych lětach poměrnje wysoke. Tež reporterojo Šeršenja zamóžachu na zakładźe naprašowanjow chorownjow w Budyšinje, Kamjencu a Wojerecach fenomen wobkrućić. Jeničce Herta-Marja Bobkec bě so při kachlach tróšku spaliła, jako mandźelskemu Jurjej wosušk zašłych hód sćopleše. Na tutym městnje přejemy Herće-Marje dobre wustrowjenje, zo nož by so pucher bórze zaso pozhubił. MDR pak wozjewješe město křižerskeje rozprawy lětsa CDku z nowej serbskej hudźbu. Rapakojo wolili Chrósćicy . Sobotu, dnja 13. smažnika, zetkachu so čłonojo Lipšćanskeho studentskeho towarstwa „Sorabija“ k nowowólbam předsydstwa. Wuwzaćnje dolećachu sej za to do Chrósćic a njepřewjedźechu wólby w domjacym hnězdźe w Lipsku. Stare předsydstwo wokoło šefiny Marje so rozžohnowaše a chcyše nawod towarstwa młodym ptačkam přepodać. Po hodźinydołhim wuradźowanju wuzwoli so Michał Donat za pilota rapakoweho procesiona. Dale sedźitaj w cockpiće Matej Mark jako Michałowy co-pilot, a financy přewozmje, mjeztym hižo zadźěłany, 14 Maximilian Zahrodnik. Ze stron Šeršenja přejemy rapakam Sorabije dale dobry lět pod nowym nawodom, wosebje w tutych wichorojtych časach. Steinmeier hru přetorhnył Radwor. Njedźelu, dnja 11.winowca, bě skónčnje tak daloko. Mały Franc Radworski smědźeše prěni króć ze swojim Radworskim towarstwom wo dypki pola f-juniorow wojować. Sylny přećiwnik TSV Wóspork/Hrodźišćo lubješe napjatu hru. Wot zakopa sem pak zamóchu ći młodźency z Radworja wotežki do rukow wzać a hru po swojich předstawach kontrolować. W 23. mjeńšinje měješe tež Franc swoju wulku šansu a wuhra samo hižo wrotarja, tak zo dyrbješe kožanu kulu jenož hišće do prózdnych wrotow sunyć. Tola što bě to? Sudnik hru njejapcy přetorhny. „Bě njemóžne dale hrać, wšako nad nami helikopter lětaše a harowaše!“, zakituje so sudnik Beno Wósporkski po hrě. A woprawdźe, na hrajnišću přizemi zwjazkowy prezident Steinmeier, zo by so dale z awtom do Smochćic podał. Byrnjež zamóžachu Radworscy hru z 1:0 dobyć, so Franc chětro hněwaše: „Tutón čert****i wuj Frank-Walter je mi moje wrota skazył! Što da sej wón mysli, štó wón je?“, skorži bječacy Franc po hrě žurnalistej do mikrofona. Rhodondendon 15 Karikaturje Karikaturje Frajdejs for 2020 Izmir André Wótry Tesak 16 QuizSerb ... nětko z duelowym modusom QuizSerb ... nětko z duelowym modusom Měriš so rad’ z přećelom, z dźědom, z wowku, z fararjom? Za duely horiš so? Dobywać je wjeselo? To njech pój a z nami hraj, sej wulku wědu nadźěłaj, wo Serbach a wo serbskosći – dopokaž, zo njejsy jejo. Dopokaž, zo sy ty liška mudriša hač kóžda knižka. Wot lutka hač ke Krabatej – postupować lochko njej. Tola, štóž sej prócu dawa, tomu wěčnje česć a sława. Tuž QuizSerb sej na šmóratko sćehń, a hnydom testuj so. Warnować pak dyrbimy: jutře sy ty wotwisny! Serbski Muler 17 Serbscy mužojo sej změny žadaja Serbscy mužojo sej změny žadaja Lětsa sta so jedyn z najwuznamnišich podawkow młódšich serbskich stawiznow. Wo tutym pak w zjawnosći bohužel nichtó wulce rěčał njeje. Snano so njeje wo tym dosć w nowinach pisało, snano dyrbi so najprjedy dalše wuwiće wobkedźbować, prjed hač so to hódnoći, abo snano to cyle jednorje nikoho zajimowało njeje. Na kóždy pad staj so Serbski sejmik a Domowina za blido sydnyłoj a wo zhromadnym dźěle wuradźowałoj. Wuslědk bě, štó bě to hinak wočakował, wostrózbjacy: wulke rěče wo zajimawej diskusiji a wo dobrym zakładźe za přichodne rozmołwy. Potajkim přełožene: wobě stronje matej twjerdu heju, a wobjed je wšěm zesłodźał. Što pak bychu ludźo měnili, hdyž bychu zhonili, zo so tučasnje na wutworjenju dalšeje institucije dźěła? Hišće mjenje ludźi zhoni lětsa mjenujcy wo nowej iniciatiwy „Rada serbskich muži“. Tola što je to do ideje? Štó tči za njej? A mamy ju dale wobkedźbować, abo je to hotowy humbug? Hižo jako su w lěće 1949 wustawu ZRN nadźěłali, su wědźeli, zo to bjez dobreje kapki njeńdźe. Liter piwa, poł litra wina a 12 cigaretow su tehdom na dźeń a na wobdźělnika sydali. Při wutworjenju Rady serbskich muži bě to podobnje - so wě we wjetšich dimensijach, wšako běchu tež naroki wyše. K swjatokej staj sej dwaj mužej kašćik piwa popřałoj a k tomu wo móžnosćach a problemach swójskeho splaha w Serbach filozofěrowałoj a skónčnje zwěsćiłoj: Ně, takle to dale njeńdźe. Tola na dalše pokročowanje so njejstaj móhłoj dojednać. Mark Lukaš, prěni z dweju, zastupuje měnjenje, zo měli mužojo w serbskim zjawnym 18 žiwjenju wjetšu rolu zabrać: „Bože ćěło, putnikowanja do Róžanta, čerpanje Jutrowneje wody. To su wšitko serbske nałožki, při kotryž smědźa jeničce žony a holcy čestne nadawki přewzać. Družki njesu swjatu Marku do Róžanta, a my maksimalnje ćěło k rowu. Sym za to, zo zawjedźemy runja žónskej kwoće w zawodach musku kwotu při nałožkach.“ Na prašenje, kak sej to Jutrońčku předstaji, so nastróži: „Trjechi!“ Na tamnym boku mamy cyle druhe stejišćo Lukaša Marka. Wón chce spěšne naprawy a bórze hižo płody žnjeć. „Lětsa je njezmysł, na změny w zjawnym žiwjenju twarić“, tak Mark. Za čas pandemije koncentruje so serbske žiwjenje na swójbu. „Muž sedźi ze žonu w karantenje a nima ničo prajić. Wěm tola, kak to pola nas doma je. Hdyž chcu raz něšto za nas warić, so hnydom wšitcy hórša, zo to njeje k jědźi. Hdyž pak mojej žonje zašłu njedźelu rjeknych, zo jeje juška zajimawje słodźi, to hnydom rěkaše: Hdyž ći njesłodźi, to njech war sam. Hotowy dilema!“ Lukaš Mark chce so wo to prócować, zo so muskemu splahej na tydźeń hodźina přilubi, w kotrejž je šef w domje. Je samo wo tym přeswědčeny, zo je „tak k muskej kwoće za nałožki jenož hišće mała kročel.“ Nětko chcetaj zhromadnje ze serbskimi mužemi wo tym wuradźować, kotry puć ma lěpše wuhlady. K tomu wotměwaja so sobotu za dwě njedźeli wólby do „Rady serbskich muži“. Kak maja wólby dokładnje wotběžeć, je hišće njejasne. „Pytamoj muži ze wšěch wsow serbskeho rěčneho ruma, kotrež bychu jich pincu na wonej soboće wot jědnaćich do dwěmaj jako wólbny lokal k dispoziciji stajili. To so tak a znak wšitcy tam schadźujemy“, Lukaš zdźěli. Wolić dać móže so kóždy, kiž bě znajmjeńša jónu křižer. „Nochcychmoj poprawom nikoho wuzamknyć, tola na někajki kriterij dyrbjachmoj so dojednać“, praji Mark. Lukaš hišće doda, zo 19 njemóže wšako kóždy “Jank a Frank” sobu činić, jedna so wšako wo chutnu naležnosć. Tola kotry kandidat ma lěpše šansy? Jako so pasanta na Budyskej Bohatej hasy woprašach, koho drje budźe wolić, mi jenož wotmołwješe: „Sobotu připołdnju chcedźa wolić? To pak je špatny čas, dla wobjeda a tak. To dyrbju so najprjedy moju žonu woprašeć.“ Tak zwostanje mi na kóncu jenož, Lukašec Markej a Markec Lukašej wunošne dźěło přeć. Ćichi Holanski 20