پێناسھی ڕۆمان ڕۆمانێک کھ قوڵ دەبێتھوە بۆ ناو دڵی گھنجێک کھ دایکی لھدەست دەدات و لھنێوان ئازار و نائومێدیدا دەژی کھ ھھموو ڕۆژێک دەبێتھ ململانێ بۆ مانھوە و ھھموو یادەوەرییھکانی دایکی سێبھرێک بھسھر ژیانیدا دەھێنێت پێشھکی ڕۆمان لھ دونیایھکدا کھ شھو و ڕۆژ کاڵ دەبێتھوە کھ بێدەنگی ھھندێک جار بھ دەنگێکی بھرزتر لھ مرۆڤھکان قسھ دەکات محمد لھ نێو پاشماوەی دڵ و یادەوەرییھکانی دایکیدا دەژی ژیان بۆ ئھو ھیچ مانای نییھ جگھ لھ زنجیرە ساتێکی بھتاڵ کھ ھھریھکھیان لھوەی تر قورسترە چیتر نازانێت ئھوەی ھھستی پێدەکات ئازاری ژیانھ یان بۆشایی مردنھ خۆشی دەتوانێت تھنھا خھیاڵێک بێت بۆ ساتێکی کورت فریودانی پێش ئھوەی خھم جارێکی تر قوتی بداتھوە ھھموو شتێک لھ دەوروبھریدا بھ یھک دەنگھوە دەچرپێنێت ئھو بوونھ پارێزراو نییھ و ئھو لھدەستدانھ دەتوانێت ببێتھ بارگرانییھکی بھرگھ نھگیراو لھگھڵ ئھوەشدا شتێکی شاراوە بھ ژیانھوە دەیبھستێتھوە شتێکی بچووکی بھردەوام کھس نایبینێت ڕەنگھ تھنانھت خۆی لێی تێنھگھیشتبێت شتێک کھ وا دەکات ھھموو بھیانیھک لھ خھو ھھڵسێت سھرەڕای ئھو ھھموو تاریکییھ ھھموو ئازارەکان ھھموو نائومێدییھکھ و بھم شێوەیھ چیرۆکھکھی دەست پێدەکات لھ جیھانێکی پڕ لھ بۆشاییدا کھ دڵێک ھھوڵدەدات شوێنی خۆی لھ نێوان وێرانھکاندا بدۆزێتھوە ئھو ڕۆژەی دایکی مرد ئھو بھیانییھ جیاواز بوو لھ ھھموو بھیانییھک ھھوا قورس بوو وەک ئھوەی ئاسمان خۆی لھگھڵ ھھر ھھناسھیھکدا قورستر بکات محمد لھ خھو ھھڵسا بھ دەنگێک کھ پێشتر نھیبیستبوو زیاتر لھ بۆشایییھک دەچوو کھ شھق لھ دیوارەکاندا دەدات بھ ھھنگاوی ساردەوە بھناو ماڵھکھدا دەڕۆیشت ھھموو شتێک لھ دەوروبھریدا ئاماژەی بھوە دەکرد کھ شتێکی ترسناک ڕوویداوە شتێکی قھرەبوو نھکراوە دایکی لھسھر جێگاکھ پاڵکھوتبوو سیماکانی ترسناک بوو نھک دڵنیاکھرەوە ئھو دەستھی کھ تا ھێمن دەبووەوە دەستی لھ سھری دەدا، ئێستا بێ گیان بووە سھرەتا تێنھگھیشت بھردەوام بھ دەنگێکی نزم بانگی دەکرد پاشان بھ دەنگی بھرزتر بانگی دەکرد وەک ئھوەی بانگ کردنی بتوانێت ژیان بۆ دەموچاوی بگھڕێنێتھوە بھڵام بێدەنگییھکھ وەڵامێکی دڕندانھ بوو ئھو ڕۆژە وەک ساڵێک درێژ بووەوە دراوسێکان دەھاتن و دەچوون دەنگھکان تێکھڵ بوون دەموچاوەکانیان بھ دەربڕینێکی پڕ لھ ئازارەوە سھیری محمدیان دەکرد وەک ئھوەی منداڵێک ببینن کھ لھژێر بارانێکدا بێ چھتر بھجێماوە ھیچی لێیان نھبیست تھنیا گوێی لھ بێدەنگی کۆتایی دایکی بوو و ئھو ساتھ جیھان لھ ژێر پێیھکانیدا داڕما لھگھڵ دەرچوونی تابوتھکھ لھ ماڵھوە ھھستی دەکرد وەک ئھوەی پارچھیھک لھ سنگی کراوەتھوە گریانی نھبوو تھنیا فرمێسکێک بوو کھ بێ ویست دەڕژا وەک ئھوەی جھستھی بۆی بگری چونکھ چیتر نھیدەتوانی کھ ھاوار بکات لھ پشتی خھڵکھکھوە دەڕۆیشت بھڵام لھ ناوەوە لھناو لابیرینتی بێکۆتایی و تاریکدا سھرگھردان ببوو کھ گھڕایھوە ماڵھوە ئیتر ماڵ نھبوو بووبوو بھ توێکڵێکی بھتاڵ دیوار و دەرگا بھ ڕووی ھیچھوە دەکرایھوە بھ تھنیا لھ ژوورەکھی دانیشت خۆی کۆکردەوە وەک ئھوەی ھھوڵی خۆدزینھوە لھ ڕاستییھکان بدات بھڵام دەیزانی کھ خۆدزینھوە بێھودەیھ ئھو ڕۆژە تھنیا دایکی نھبردبوو مانا و ئاسایش و نیوەی دڵی لێ وەرگرتبوو شھو تاریکھکان و ھھوڵھکانی ھھڵھاتن شھوانی دوای ڕۆیشتنی دایکی وەک کھوتنێکی درێژ و بێکۆتایی دەستی پێکرد ھھموو ئێوارەیھک محمد دەگھڕایھوە بۆ سھر جێگا کھ ھیچ گھرمییھکی پێشکھشی نھدەکرد بۆ یادەوەرییھک کھ بێ بھزەییانھ لھبھردەم چاویدا بازی دەدا نھیدەویست بژی بھڵام نھیدەزانی چۆن بمرێت ئازارەکھ ئھوەندە توند بوو کھ پێی وابوو ڕزگاربوون ڕەنگھ ئارامی بێت بھڵام بھ ھیچ شێوەیھکی کۆنکرێتی بھدوای ئارامی نھگھڕا بیرکردنھوەکانی تھنیا ڕادەستبوونێکی خھمناک بوو ئاواتێکی لاواز بوو کھ ھھموو شتێک بھ سادەیی لھسھرخۆ بوەستێت ھھندێک شھو بھ تھنیا لھ تاریکیدا دادەنیشت و چاوی لھ بۆشاییھکھ دەکرد وەک ئھوەی چاوەڕێی شتێک بکات دڵی بھخێرایی لێدەدا پاشان لھناکاو ھێواش دەبویھوە وەک ئھوەی جھستھی لھ نێوان ژیان و لھناوچووندا دوودڵھ ھیچ ھھنگاوێکی زیانبھخشی نھناوە نھ پلانی ھیچ شتێکی دیاریکراوی داناوە تھنیا حھسرەتێکی قورس بوو بۆ نھبوونی ئارەزووێک کھ وەک سێبھرێک بھ مێشکیدا تێدەپھڕی پاشان نھما ھھستی دەکرد لھ نێوان دوو شتدا گیری خواردووە ژیان لھوە بھ ئازارتر بووبوو کھ بھرگھی دەگرت مردنیش بھ شێوەیھکی سھیر ڕەتی دەکردەوە وەک ئھوە وابوو ھھر جارێک ھھوڵی ھھڵھاتنی دەدا لھ ناوەوە شتێکی بچووک بیھێنێتھوە وشھیھک یادەوەرییھک ساتێک لھ ترس یان ئازارێکی لھناکاو کھ دەیھھژێنێتھوە بۆ ھۆشی خۆی. وەک ئھوە وابوو ھێزێک کھ سھرچاوەکھی نادیارە قوڕگی گرتبێت و بڵێت ئێستا نا لھگھڵ تێپھڕبوونی ڕۆژەکاندا ئیتر نھیدەزانی ئایا ڕەحمھتھ کھ خۆی دەگرێت یان سزایھ کھ ئازارەکانی درێژ دەکاتھوە تھنیا ئھوەندەی دەزانی کھ شھوەکھ لھ ھھموو شتێک قورستر بووە و ھھستی بھ تھنیایی کردووە وەک ئھوەی دیوارێک لھ ھھموو لایھکھوە بھسھریدا دابخرێت بھڵام سھرەڕای ھھموو ئھوانھ ھھموو بھیانیھک لھ خھو ھھڵدەستا بھبێ ئارەزوو بھبێ ھیوا تھنھا لھبھر ئھوەی جھستھی ڕەتیدەکردەوە کۆتایی بێت تایبھتمھندیھکانی کھسایھتی محمد ترس نائومێدی ململانێی ناوەوە خھمۆکی توند محمد ئیتر ھھمان ئھو کھسھ نھبوو کھ ڕۆژێک بوو دوای نھخۆشکھوتنی دایکی و مردنی مێشکی بوو بھ ژوورێکی داخراو خاڵی لھ ڕووناکی ئیتر وەک ئھوانی تر جیھانی نھدەبینی ھھموو شتێک مات و سست بووبوو وەک ئھوەی ژیان خۆی بێدەنگ کردبێت خھمۆکی توند لھناکاو بھسھریدا نھھاتھ خوارەوە بھڵکو بھ بێدەنگی خۆی خزاند سھرەتا بھ لھدەستدانی ئارەزووی قسھکردن دەستی پێکرد پاشان لھدەستدانی ئارەزووی ھھڵسانھوە لھ جێگاکھی تھواوی ڕۆژەکان بھ سوڕانھوە لھ ژێر بھتانییھکھیدا بھسھر دەبرد جگھ لھ ئازارێکی ناڕوون لھ سنگیدا ھھستی بھ ھیچی تر نھدەکرد ئازارێکی بێ ناو ھھندێک جار گھمارۆ دەدرا بھ بیرکردنھوە تاریکھکان کھ نھیدەزانی چۆن مامھڵھیان لھگھڵدا بکات بیرکردنھوەکان وای لێدەکرد باوەڕی بھوە ھھبێت کھ چیتر سھر بھم دونیایھ نییھ ترس بووبوو بھ بھشێک لێی ترس لھ شھو لھ بێدەنگی لھ داھاتووی بھتاڵ ترسی ئھوەی ھھبوو بگھڕێتھوە ماڵھوە ھیچ کھسێک نھبێت کھ پێشوازی لێ بکات ترسی ئھوەی ھھبوو بۆ ھھمیشھ تھنیا بێت بکھوێتھ ناو کۆڵییھکی بێ کۆتایی نائومێدی ھھموو ڕۆژێک لھگھڵیدا دادەنیشێت بھبێ ڕێگھدان دێت ژەمھکانی ھاوبھش دەکات و خھوی دەدزێت پێی دەڵێت ھیچ شتێک شایھنی ھھوڵدان نییھ ھھر ھھنگاوێک تھنیا دەتباتھوە بۆ ھھمان شوێن ھھی نھگبھت محمد دەزانێت ئھم بیرکردنھوانھ بھشێکن لھ نھخۆشییھکھی بھڵام زۆر قورسن ھھندێکجار زۆرن ناتوانێت بھرەنگاریان ببێتھوە ململانێ ناوخۆییھکانی لھیھکتری زیزن نیوەی دەیھوێت بۆ ڕێزگرتن لھ یادی دایکی بژی نیوەکھی تر دەیھوێت لھو ئازارەی کھ بھسھر ڕۆحیدا ھاتوە نھمێنێت لھ نێوانیاندا وەک کھسێک دەژی کھ لھ ناوەڕاستی ڕووبارێکدا وەستابێت و نھتوانێت بپھڕێتھوە و نھتوانێت بگھڕێتھوە و لھگھڵ ئھوەشدا سھرەڕای ئھو ھھموو وێرانکارییھی لھناخیدا شتێکی بچووک و سھرسھختانھ بھ زیندووی دەمێنێتھوە تارێکی زۆر تھنک بھ ژیانھوە دەبھستێتھوە نایبینێت بھڵام لھ وێنھیھکی کۆنی دایکیدا بھ وشھیھکی میھرەبان کھ گوێی لێدەبێت لھ ھھوایھکی فێنکدا کھ دەست لھ دەموچاوی دەدات ھھستی پێدەکات محمد بوونھوەرێکی لاواز نییھ ئھو تھنیا مرۆڤێکھ کھ بێ پێوانھیی تاقی کراوەتھوە و دڵی بارگرانی نھبینراوی ھھڵگرتووە ھھموو ئھمانھ بھو مانایھ نییھ کھ کۆتاییھکھی نووسراوە بھڵکو بھو مانایھیھ کھ شھڕ دەکات بھ بێدەنگی ھھموو ڕۆژێک کھوتنھ ژێر قورسایی خھمۆکی محمد پێی وابوو تھنیاییھکھی کاتییھ کات ئازارەکھی کھم دەکاتھوە بھڵام ھھڵھ بوو ڕۆژەکان دەستیان کرد بھ گۆڕینی بۆ شکاوی ژیانێک کھ چیتر نھیدەزانی چۆن دەستی پێ بگرێت ژوورەکھی وەک گۆڕێکی کراوە بوو شھو ئیتر کاتێکی پشوودان نھبوو بھڵکو حسابێکی توند بوو کھ ھھموو بیرکردنھوەیھکی تاریک بھبێ بانگھێشت لھگھڵیدا دانیشتبوون خھمۆکی ئیتر ھھستێک نھبوو بووبوو بھ بوونێک کھ لھناویدا نیشتھجێ بووبوو بھیانیان لھ خھو ھھڵدەستا و قورسایی لھسھر سنگی وەک ئھوەی کھسێک لھسھر سنگی دانیشتبێت بھ ماڵھکھدا دەسوڕایھوە و ھھستی بھ بێ ھێزی دەکرد ھھستی بھ پێیھکانی نھدەکرد لھ ئاوێنھدا سھیری دەکرد و ڕووخساری خۆی نھدەناسیھوە ئھو ڕووخسارەی کھ جاران بۆ دایکی زەردەخھنھی دەکرد ئێستا ڕووخسارێکی بێ گیانھ وەک ئھوەی دوا ڕووناکی دونیا کوژابێتھوە ئیتر نھگریا گریان پێویستی بھ ھێز ھھیھ و محمد زۆر لھمھوبھر ئھو ھێزەی لھدەستدابوو شتھ سادەکان بوون بھ ئازار ئھو کوپھ چایھی دایکی بۆی دروست دەکرد، ئھو کورسییھی کھ ھھموو بھیانیھک لھسھری دادەنیشت تھنانھت بۆنی جلھ کۆنھکانیشی بھ ئازارەوە ڕەنگاوڕەنگ بوو وەک چھقۆیھک دەستی کرد بھ کشانھوە لھ مرۆڤھکان لھ ژیان لھ خۆی وازی لھ وەڵامدانھوەی ھھموو کھسێک ھێنا کھسیش نھھاتھوە لای ھھندێک شھو بھ دانیشتنی لھسھر زەوی کۆتایی دەھات ھھستی دەکرد کات بووەتھ بازنھیھکی داخراو و ھھرچھندە ھھوڵی خۆی بدات ناتوانێت لھ گێژاوی ناوەوەی خۆی ڕزگاری بێت تھنیا شتێک کھ گھشھی کرد ھھستێکی خنکێنھر بوو کھ ژیان زۆر درێژ بووە بۆ ئھوەی بھرگھی بگرێت وردە وردە خھمۆکی لھو بھھێزتر بوو بھھێزتر لھ یادەوەرییھکھی لھ مێشکی لھ دڵی وە محمد تھنیا لھبھر ئھوەی نھیتوانی ڕێگھیھکی قھناعھت پێکھر بدۆزێتھوە بۆ وەستان نھک لھ ترسی مردن بھڵکو لھبھر ئھوەی جھستھی بھرەنگاری بووەوە ناچاری کرد بمێنێتھوە لھ کاتێکدا ڕۆحی ھێواش ھێواش کاڵ دەبویھوە ئھو کۆتاییھی کھ ئارامی پێ نھبھخشی ئھو شھوە بێدەنگییھکھ بھ شێوەیھکی سھیر قورس بوو وەک ئھوەی دونیا نھمابێت و محمد بھ تھنیا مابێتھوە لھ تھنیشت ئھو جێگایھ دانیشت کھ دایکی دوایین جار لێی خھوتبوو دەستی بۆ بھتانییھکھ برد بھ نھرمی دەستی لێدا وەک ئھوەی ماڵئاوایی لھ شتێک بکات کھ دەیزانی ھھرگیز ناگھڕێتھوە ھھستی دەکرد خھمۆکی ھھموو شتێکی ناو خۆی خواردووە وزە ئارەزوو واتا تھنانھت ترسیش نھمابوو بڕیارەکھی لھناکاو نھدابوو چھند ھھفتھیھک بوو لھناو ئھودا دروست بووبوو بھ بێدەنگی گھشھی دەکرد وەک ئھوەی خھم خۆی ھھنگاو بھ ھھنگاو پاڵ بھوەوە بنێت ئھو کۆتایییھکی دەویست ھھر کۆتایییھک تھنیا بۆ ئھوەی ئھم خوێنبھربوونھ ناوەکییھ بوەستێنێت کھ کھس نھیدەبینی دەرگاکھی بھ داخراویی جێھێشت و لھ تاریکیدا دانیشت و شتێکی بھدەستھوە گرت کھ بھ تھواوی دەیزانی ھھرگیز ناگھڕێتھوە نھ گھڕا نھ پلانی دانا ھھموو شتێک پێشتر لھوێ بوو لھناو ئھو ئازارەی کھ بھرگھی گرتبوو دیمھنھکھ توندوتیژ نھبوو بھڵام بھ ئازارەوە بێدەنگ بوو بێ ھاوار بێ بھرگری وەک ئھوە وابوو ڕۆحی لھ دوای مردنی دایکیھوە چاوەڕێی ئھم ساتھوەختھ بووبێت سھری بھرز کردەوە بۆ سھقف چاوەکانی زەردەخھنھکھی دەنگھکھی کھ ھھموو جارێک ژیانی دەھێنایھوە یاد بانگی دایکی دەکرد بھدەنگێکی نزم وخھماوی پاشان ئھنجامیدا پێویستی بھ وردەکاری نھبوو دڵێکی شکاو زۆر بیر ناکاتھوە و پاشان لھ چاوتروکانێکدا جیھان دەستی کرد بھ کاڵبوونھوە ڕووناکی نھما دەنگھکان نھمان یادەوەرییھکان کاڵ بوون زۆر کاڵ جھستھی ھێواش ھێواش کھوتھ خوارەوە وەک ئھوەی دواجار خۆی ڕادەستی ئھو قورسایی ساڵھ بکات کھ چیتر بھرگھی نھدەگرت وە کاتێک بێدەنگی دەستێپێکرد کھس سھرنجی نھدا کھس نھیدەزانی وە ھیچ شتێک نھبوو کھ لھ کۆتایییھکی خۆش بچێت تھنیا کۆتایییھک بوو کۆتایییھکی بێدەنگ و قورس شایستھی دڵێک بوو کھ بھ بێدەنگی سووتابوو کھ چیتر بھرگھی نھدەگرت دۆزینھوەی کۆتایی دوای چھند ڕۆژێک لھ دیارنھمانی محمد دراوسێیھک ھاتھ ناو ماڵھکھوە ھیچ شتێک لھ دەموچاویدا ئاماژەی بھوە نھدەکرد کھ چی دەدۆزێتھوە بێدەنگی ماڵھکھ زیاتر بوو لھ نھبوونی دەنگھکان قورس بوو کێشێک کھ دڵی خێرا بھبێ ھۆکارێکی دیار لێدەدا کاتێک گھیشتھ ژوورەکھی بینی ئھوەی ئامادە نھبووە بۆی: محمد بێ جووڵھ کھوتووە چاوەکانی داخراوە ھھموو شتێکی دەوروبھری زۆر ھێمن بوو زۆر سھرسوڕمان پاشان شۆک پاشان ئازار ڕاستھوخۆ لێیدا نھیدەزانی چۆن کاردانھوەی ھھبێت چۆن ھاوار بکات چۆن ھھر شتێک بجوڵێنێت. ساتھکھ بێدەنگ بوو قورس بوو وەک ئھوەی کات وەستابێت ئھندامانی خێزان و دراوسێکان کۆبوونھوە ھھر ڕووخسارێک جۆرێکی جیاوازی شۆکیان ھھڵگرتبوو ھھندێکیان دەگریا ھھندێکیان بێدەنگ بوون ھھندێکیان نھیاندەزانی چی بڵێن قسھکانیان شکستی پێھات وەک ئھوەی زمان لھ بھرامبھر ئھم لھدەستدانھ خیانھتیان لێ بکات خانووەکھ کھ سھردەمانێک پڕ بوو لھ گھرمی و ئاسایش ئێستا شایھتحاڵی بۆشایییھکی پڕنھکراو بوو ھھموو گۆشھیھک یادەوەرییھکی لھخۆگرتبوو ھھموو یادەوەرییھک زیاتر لھ جاران ئازاریانی دەدا کۆتاییھکھی کارەساتبار بوو بھڵام ڕاستھقینھش بوو ئھو ڕاستییھی کھ نھیاندەویست ڕووبھڕووی ببنھوە ئھو ڕاستییھی کھ لھ دوای مردنی دایکی خھریکی خۆخزاندنھوە بوو محھمھد نھمابوو لھ دڵی ھھرکھسێکدا کھ دەیانناسی بۆشایییھکی جیاواز لھ ھھموو کھسێکی دیکھ بھجێھێشت بۆشایییھک کھ وا دیار بوو ژیان وەستابێت کھ ھھموو زەردەخھنھیھک ھھموو وشھیھک ھھموو ڕۆژێک بێمانا بوو شۆکھکھ بھ خێرایی تێنھپھڕی ئازارەکھش بھ ئاسانی کھم نھبووەوە محمد جیھانی شکاوی خۆی و جیھانی شکاوی ئھوانی و وانھیھکی پڕ لھ ئازاری بھجێھێشت ھھندێک جار ئازارێکی بھرگھ نھگیراو دەتوانێت مرۆڤ بھ تھواوی بخوات ھھرچھندە ھھوڵی یارمھتیدانی بدەن