انجیل عیسی مسیح ترجمۀ هزارۀ نو شامل کتب عهد جدید انتشارات ایلام 2015 میلادی 978-1-78۳۴9-۰9۴-۳ شابک عهد جدید ترجمۀ هزارۀ نو از زبان اصلی قطع جیبی، ویراست 2014 چاپ 2015 حق چاپ محفوظ The New Testament in Persian New Millennium Version Pocket Size, 2014 Edition Printed in 2015 Copyright © 2014 Elam Ministries Elam Ministries P.O. Box 75, Godalming Surrey, GU8 6YP United Kingdom ISBN 978-1-78349-094-3 publications@elam.com www.kalameh.com پیشگفتار کتابمقدس پرفروشترین کتاب در سرتاسر جهان است. چندی است که توجه به کتابمقدس در میان هموطنان ایرانی نیز اوج گرفته و بســیاری خواهان مطالعۀ آنند. نیز تحولات گستردهای از چند دهه پیش زبان گفتاری و نوشتاری فارسی را دستخوش دگرگونیهای بســیار کرده است. بهتبع این دگرگونیها، دیرگاهی است که نبود ترجمهای دقیق و در عینحال شیوا، به زبان فارسی امروزی و درخور کلام خداوند احساس میشود، ترجمهای که بتواند پاسخگوی ضرورتهای مطالعۀ دقیق فردی و نیز قرائت، تعلیم و موعظه در جلسات کلیسایی باشد. به ســال 1995 میلادی، گروهی از مترجمان و ویراستاران و صاحبنظران ایرانی مســیحی با همــکاری اهل فن و کلام از کلیساها و فِرَ ق مختلف مسیحی، ترجمهای بر مبنای زبان اصلی فراهم آوردند کــه بخش عهدجدید آن را به خوانندگان گرامی تقدیم کردیم. در ســال ۲۰1۴، پس از اتمام ترجمۀ عهدعتیق، بخش عهدجدید نیز مورد بازنگری قرارگرفت و واژگان کلیدی و برخی از قسمتهای آن با عهدعتیق هماهنگ شد. هماکنون عهدجدید از ترجمۀ هزارۀ نو را با ویراست نهایی به خوانندگان تقدیم میکنیم. در تهیۀ ترجمۀ هزارۀ نو سعی بسیار شده که متن در عین سلاست و سادگی، از نظر ادبی وزین و از نظر دقت مطابق با متن اصلی باشد و مفهوم اولیه بدون تفسیر منتقل شود. کوشش ِ شده که معنا فدای صورت ظاهری کلمات و شکل جملهبندی متن اصلی نشود بلکه در عین حفظ صورت ظاهر، درست منتقل گردد. ولی هر جا از انتخاب بین یکی از این دو گریزی نبوده، در ترجیح معنا درنگ نشده است. نیز هر جا امکان ترجمه به دو صورت مختلف وجود داشته، ترجمۀ محتملتر در متن آورده شده و ترجمه یا ترجمههای دیگر در پانوشت ارائه گردیده است. برای هر کتاب، مقدمهای فراهم آمده که در آن به اختصار به معرفی کتاب و خصوصیات آن پرداخته شده است. جای متون معادل و مشابه در اناجیل و برخی نامهها، در ذیل عناوین بخشها در پرانتز ذکر گردیده اســت. پانوشتها در متن با علامت ستاره مشخص شده اســت و به توضیحات مختلف و ارائۀ معادلهای قابل قبول دیگر اختصاص دارد. در خصوص مقیاسهای زمان و مکان، به منظور حفظ خصلت کهنســالگی متن، مقیاسها به همان شکل اولیه به فارسی برگردانده شده و معادل امروزی آنها در پانوشت ارائه گردیده است. قسمتهایی از متن که در برخی نسخههای اصلی وجود نداشته، در کروشه قرار داده شده است. ترجمه هزارۀ نو از مراحل عدیدهای گذشته تا به صورتی که در دست شماست درآمده است. نسخۀ نخست ترجمه بهوسیلۀ دستکم سه ویراســتار از نظر فارسی ویرایش شده و سپس به وســیله استادان فن تفســیر و تأویل کتابمقدس، از نظر دقت در انتقال معنای اولیه بررســی و اصلاح گردیده است. پس از مطالعۀ قسمتهای زیادی از متن به وسیله افراد مختلف، ابهامات و کلمات دشوار و جملهبندیهای سنگین آن اصلاح و جایگزین شده است. نیز نمونههایی از متون مختلف جهت اظهارنظر برای رهبران طراز اول از کلیساهای مختلف فرستاده شده و نظرات آنان به دقت بررسی و به کار گرفته شده است. سپس بار دیگر، متن ِ فراهم آمده، توسط ویراستاران طراز اول از نظر سبک ادبی ویرایش گردیده و در آخر به وسیله استادان زبانهای اصلی کلمه به کلمه و جمله به جمله با اصل مقابله شده است. ترجمۀ هزارۀ نو، نه دستاورد یک تن یا شماری اندک، بلکه ثمره کار گروهی بزرگ از اهل فن و کلام اســت که نام بردن و قدردانی از همگی آنها در اینجا مقدور نیســت. بیشک بهترین پاداش برای هر یک از اینان، بهرهگیری هرچه بیشتر هموطنان عزیز از این ترجمه و شنیدن صدای خدا از پس کلمات و عبارات آن است. امیدواریم این ترجمه باعث برکت همۀ خوانندگان، و موجب نزدیکی هرچه بیشتر آنان به خداوند شود. فهرست کتب عهدجدید 11............. انجیل مَتّی انجیل مَرقُس...........93 انجیل لوقا .............145 انجیل یوحنا............229 اعمال رسولان .........293 نامههای پولس رسول به 373............... رومیان قرنتیان (اول) ........411 قرنتیان (دوم) ........446 469..............غَلاطیان 482............. اَفِسُ سیان فیلیپیان...............494 505............. کولُسیان تسالونیکیان (اول) ...514 تسالونیکیان (دوم) ...522 تیموتائوس (اول) ....527 تیموتائوس (دوم) ....537 545............... تیتوس 550.............. فیلیمون نامه به عبرانیان .........553 نامۀ یعقوب ............581 نامۀ اوّ ل پطرس ........591 نامۀ دوّ م پطرس ........602 نامۀ اوّ ل یوحنا..........609 نامۀ دوّ م یوحنا..........619 نامۀ سوّ م یوحنا.........622 نامۀ یهودا ..............625 مکاشفۀ یوحنا..........631 معرفی انجیل مَتّی انجیلهای مَتّــی، مَرقُس و لوقا، اناجیــل همنظر خوانده میشــوند، زیرا میان ســاختار و مطالب آنها شباهت بسیار وجود دارد. انجیل چهارم، یعنی انجیل یوحنا، دارای ساختار و محتوایی متفاوت است. هدف انجیل مَتّی اثبات این حقیقت است که عیسای ناصری همان ‘مسیحای موعود’، یعنی پادشاه و نجاتدهندۀ اسرائیل است که در کتبمقدّ س یهودیان وعدۀ آمدنش داده شده بود. از این رو، صاحبنظران بر این عقیدهاند که مَتّی انجیل خود را در وهلۀ اوّ ل برای مسیحیان ِ یهودینژاد نگاشته است. به همین جهت، مَتّی بیش از سایر انجیلنگاران از پیشگوییهای عهد عتیق نقل قول میکند؛ نیز او با فرض اینکه خوانندگانش از سنن یهودی بهخوبی آگاهند، برخلاف سایر انجیلنگاران توضیحی دربارۀ آنها نمیدهد؛ بهعلاوه، از اصطلاحات متداول در میان یهودیان (نظیر پادشاهی آســمان) بهره میگیرد، و نظایر اینها. امّا انجیل او تنها مختص یهودیان نیست. آمدن سران مُغ برای تکریم عیسای نوزاد، و بخصوص مأموریت بزرگی که مسیح در پایان کتاب به رسولان میسپارد تا انجیل را به سراسر جهان ببرند، گواه این مدعاست. علاوه بر این، انجیل مَتّی عیسی مسیح را در مقام معلّمی بزرگ به تصویر میکشد، چراکه او با اقتدار، شریعت را تفسیر میکند و دربارۀ پادشاهی خدا تعلیم میدهد. یکی از ویژگیهای انجیل مَتّی آن است که بیشتر ِ تعالیم عیسی را با هم در چند بخش گرد آورده است. این بخشهای تعلیمی عبارتند از: 1- موعظۀ بالای کوه (بابهای 1۰-5) ۲- تعالیمی پیرامون دوازده شاگرد و مأموریت آنها (باب 1۰) ۳- مَثَلهایی دربارۀ پادشاهی آسمان (باب 1۳) ۴- تعلیم پیرامون معنی شاگردی (باب 18) 5- تعلیم پیرامون پایان عصر حاضر و آمدن پادشاهی آسمان (بابهای ۲۴ و ۲5) تقسیمبندی کلّی 1- تولد و کودکی عیسی (بابهای 1 و ۲) )11 : 1 تا ۴ : ۲- آماده شدن عیسی برای رسالت خود (۳ )1۲ : 1۴ 1۲ تا : ۳- خدمات عیسی در جلیل (۴ )۲1 : 17 1۳ تا : ۴- کنارهگیری عیسی از جلیل (1۴ ۲۲ تا : 5- آخرین خدمات عیسی در جلیل (17 )۳5 : 18 6- خدمات عیسی در یهودیه و نواحی شرق رود اردن (بابهای 19 و ۲۰) 7- هفتۀ آخر زندگی زمینی عیسی و رنجهای او (بابهای ۲1 تا ۲7) 8- رستاخیز عیسی مسیح (باب ۲8) شجره نامۀ عیسی مسیح 1 عیسی مسیح، * کتاب تاریخچۀ پسر داوود، پسر ابراهیم: ابراهیم، اسحاق را آورد، ۲ اسحاق، یعقوب را، و یعقوب، یهودا و برادرانش را. یهودا، فِرِ ص و زِ راح را از تامار آورد. ۳ فِرِ ص، حِ صْ رون را آورد، و حِ صْ رون، رام را. رام، عَمّ یناداب را آورد، ۴ عَمّ یناداب، نَحشون را، و نَحشون، سَ لمون را. سَ لمون، بوعَز را از راحاب آورد، 5 و بوعَز، عوبید را از روت. عوبید، یَسا را آورد، و یَسا، داوود پادشاه را. 6 داوود، سلیمان را از زن اوریا آورد. سلیمان، رِ حُ بعام را آورد، 7 رِ حُ بعام، اَبیّا را، و اَبیّا، آسا را. آسا، یَهوشافاط را آورد، 8 یَهوشافاط، یورام را، انجیل مَتّی یا: “کتاب شجرهنامۀ عیسی مسیح”. 1:1 و یورام، عُزّ یا را. عُزّ یا، یوتام را آورد، 9 یوتام، آحاز را، و آحاز، حِ زِ قیا را. حِ زِ قیا، مَنَسی را آورد، 1۰ مَنَسی، آمون را، و آمون، یوشیا را. یوشیا، یِکُنیا و برادرانش را آورد. 11 در این زمان یهودیان به بابِل تبعید شدند. پس از تبعید یهودیان به بابِل: 1۲ یِکُنیا، شِ ئَلتیئیل را آورد، و شِ ئَلتیئیل، زروبابِل را. زروبابِل، اَبیهود را آورد، 1۳ اَبیهود، اِلیاقیم را، و اِلیاقیم، عازور را. عازور، صادوق را آورد، 1۴ صادوق، اَخیم را، و اَخیم، اِلیود را. اِلیود، اِلعازار را آورد، 15 اِلعازار، مَتّان را، و مَتّان، یعقوب را. یعقوب، یوسف همسر مریم را آورد 16 که عیسی ملقّب به مسیح از او زاده شد. بدین قرار، از ابراهیم تا داوود بر روی هم چهارده نسل 17 و از داوود تا زمان تبعید یهودیان به بابِل، چهارده نسل، و از زمان تبعید تا مسیح چهارده نسل بودند. میلاد عیسی مسیح تولد عیسی مسیح اینچنین روی داد: مریم، مادر عیسی، 18 نامزد یوسف بود. امّا پیش از آنکه به هم بپیوندند، معلوم شد 12 18-9:1 مَتّی “عیسی” یعنی «یهوه نجاتدهنده است». 21:1 یا: “هنگام طلوعش”. 2:2 از آنجا که شوهرش 19 که مریم از روحالقدس آبستن است. یوسف مردی پارسا بود و نمیخواست مریم را رسوا کند، بر امّا چون این تصمیم ۲۰ آن شد که بی سر و صدا از او جدا شود. را گرفت، به ناگاه فرشــتۀ خداوند در خواب بر او ظاهر شد و گفت: «ای یوسف، پسر داوود، از گرفتن زن خویش مریم مترس، زیرا آنچه در بطن وی قرار گرفته، از روحالقدس است. خواهی * او پســری به دنیا خواهد آورد و تو او را عیسی ۲1 نامید، زیرا او قوم خود را از گناهانشان نجات خواهد بخشید.» این همه رخ داد تــا آنچه خداوند به زبان نبی گفته بود، به ۲۲ حقیقت پیوندد که: «باکره آبستن شده، پسری به دنیا خواهد آورد ۲۳ و او را عِمانوئیل خواهند نامید،» چون یوسف از خواب بیدار ۲۴ که بهمعنی ‘خدا با ما’ است. شد، آنچه فرشــتۀ خداوند به او فرمان داده بود، انجام داد و امّا با او همبستر نشد تا او پسر خود را ۲5 زن خود را گرفت. به دنیا آورد؛ و یوسف او را عیسی نامید. دیدار مُغان 2 ِ چون عیسی در دوران هیرودیس ِ پادشاه، در بِیتلِحِ م یهودیه به دنیــا آمد، هان چند مُغ از مشــرقزمین به و پرسیدند: «کجاست آن مولود که پادشاه ۲ اورشلیم آمدند دیدهایم و برای * یهود است؟ زیرا ستارۀ او را در مشــرق ِ چون این خبر به گوش هیرودیس ۳ پرســتش او آمدهایم.» پادشاه رسید، او و تمامی اورشلیم با وی مضطرب شدند. پس او همۀ سران کاهنان و علمای دین ِ قوم را فرا خواند ۴ پاسخ دادند: 5 و از آنها پرسید: «مسیح کجا باید زاده شود؟» «در بِیتلِحِ م ِ یهودیه، زیرا نبی در این باره چنین نوشــته است: 5:2–19:1 مَتّی 13 منظور شهرهای یهودا است. 6:2 “مُر” مادۀ تلخ و خوشبویی است که از شیرۀ درختچهای به همین 11:2 نام فراهم میآید. «“ای بِیتلِحِ م که در سرزمین یهودایی، 6 به هیچ روی کمترین * تو در میان فرمانروایان یهودا نیستی، زیرا از تو فرمانروایی ظهور خواهد کرد که قوم من، اسرائیل، را شبانی خواهد نمود.”» پس هیرودیس مُغان را در نهــان نزد خود فرا خواند و 7 سپس آنان را 8 زمان ِ دقیق ِ ظهور ستاره را از ایشان جویا شد. به بِیتلِحِ م روانه کرده، بدیشــان گفت: «بروید و دربارۀ آن کودک به دقّت تحقیق کنید. چون او را یافتید، مرا آگاه سازید ایشان پس از شنیدن سخنان 9 تا من نیز آمده، سَ جدهاش کنم.» پادشاه، روانه شدند. و هان ستارهای که در مشرق دیده بودند، پیشاپیش آنها میرفت تا سرانجام بر فراز مکانی که کودک ایشان با دیدن ستاره بینهایت شاد شدند. 1۰ بود، بازایستاد. چون به خانه درآمدند و کودک را با مادرش مریم دیدند، 11 روی بر زمین نهاده، آن کودک را پرســتش نمودند. سپس صندوقچههای خود را گشودند و هدیههایی از طلا و کُندُ ر و و چون در خواب هشدار یافتند 1۲ به وی پیشکش کردند. * مُر که نزد هیرودیس بازنگردند، از راهی دیگر رهسپار دیار خود شدند. فرار به مصر پس از رفتن مُغان، فرشــتۀ خداوند در خواب بر یوسف 1۳ ظاهر شــد و گفت: «برخیز، کودک و مــادرش را برگیر و به مصر بگریز و در آنجا بمان تا به تو خبر دهم، زیرا هیرودیس پس او شبانگاه 1۴ در جستجوی کودک است تا او را بکشد.» و 15 برخاست، کودک و مادرش را برگرفت و رهسپار مصر شد، تا مرگ هیرودیس در آنجا ماند. این واقع شد تا آنچه خداوند 14 15-6:2 مَتّی به زبان نبی گفتــه بود تحقق یابد که «پســر خود را از مصر فرا خواندم.» چــون هیرودیس دید که مُغان فریبش دادهاند، ســخت 16 برآشفت و فرســتاده، همۀ پسران دو ســاله و کمتر را که در بِیتلِحِ م و اطراف آن بودند، مطابق زمانی که از مُغان تحقیق آنگاه آنچه به زبان اِرمیای نبی گفته شده 17 کرده بود، بکشت. بود، به حقیقت پیوست که: «صدایی از رامَه به گوش میرسد، 18 صدای شیون و زاری و ماتمی عظیم. راحیل برای فرزندانش میگرید و تسلی نمیپذیرد، زیرا که دیگر نیستند.» بازگشت به ناصره پس از مرگ هیرودیس، فرشتۀ خداوند در مصر به خواب 19 و گفت: «برخیز، کودک و مادرش را برگیر و به ۲۰ یوسف آمد سرزمین اسرائیل برو، زیرا آنان که قصد جان کودک داشتند، پس او برخاست، کودک و مادرش را برگرفت و ۲1 مردهاند.» امّا چون شنید آرکِلائوس به جای ۲۲ به سرزمین اسرائیل رفت. پدرش هیرودیس در یهودیه حکم میراند، ترسید به آنجا برود، و چون در خواب هشــدار یافت، رو به ســوی نواحی جلیل و در شــهری به نام ناصره سکونت گزید. این واقع شد ۲۳ نهاد تا کلام انبیا به حقیقت پیوندد که گفته بودند ‘ناصری’ خوانده خواهد شد. یحیی، هموارکنندۀ راه مسیح 3 در آن روزهــا یحیای تعمیددهنــده ظهور کرد. او در میگفت: «توبه کنید ۲ بیابان یهودیه موعظه میکــرد و این همان است ۳ زیرا پادشاهی آسمان نزدیک شده است!» که اِشعیای نبی درباره اش میگوید: «ندای آن که در بیابان فریاد برمی آورد: 3:3–16:2 مَتّی 15 یا: «... را دید که برای تعمید نزد او میآیند». 7:3 یــا: «او چنگک خود را در دســت دارد و خرمن خویش را پاک 12:3 خواهد کرد». “راه خداوند را آماده کنید! طریقهای او را هموار سازید!” » یحیی جامه از پشم شتر بر تن داشت و کمربندی چرمین بر ۴ مردمان 5 کمر میبست، و خوراکش ملخ و عسل صحرایی بود. اورشلیم و سراسر یهودیه و تمامی نواحی اطراف رود اردن، و به گناهان خود اعتراف کرده، در 6 جملگی نزد او میرفتند رود اردن از او تعمید میگرفتند. امّا یحیی چون بســیاری از فَریسیان و صَ دّ وقیان را دید 7 به آنان گفت: «ای * که به آنجا که او تعمید میداد میآمدند، افعیزادگان! چه کسی به شما هشدار داد تا از غضبی که در و 9 پس ثمری شایستۀ توبه بیاورید 8 پیش است، بگریزید؟ با خود مگویید “پدر ما ابراهیم است.” زیرا به شما میگویم خدا قادر است از این ســنگها فرزندان برای ابراهیم پدید هماکنون تیشه بر ریشــۀ درختان نهاده شده است. 1۰ آورد. هر درختی که میوۀ خوب ندهد، بریــده و در آتش افکنده خواهد شد. «من شما را برای توبه، با آب تعمید میدهم؛ امّا آن که پس 11 از من میآید تواناتر از من است و من حتی شایستۀ برگرفتن کفشهایش نیستم. او شما را با روحالقدس و آتش تعمید خواهد او کجبیل خود را در دست دارد و خرمنگاه خود را پاک 1۲ داد. و گندم خویش را در انبار ذخیره خواهد نمود، امّا * خواهد کرد کاه را با آتشی خاموشیناپذیر خواهد سوزانید.» تعمید عیسی آنگاه عیســی از جلیل به رود اردن آمد تا از یحیی تعمید 1۳ ولی یحیی کوشید او را بازدارد و به او گفت: «مَنَم که 1۴ گیرد. عیســی 15 باید از تو تعمید بگیرم، و حال تو نزد من میآیی؟» 16 15-4:3 مَتّی یا: «تو که پسر خدایی»؛ همچنین در آیۀ 6. 3:4 در پاســخ گفت: «بگذار اکنون چنین شــود، زیرا شایســته اســت که ما پارســایی را به کمال تحقق بخشیم.» پس یحیی چون عیســی تعمید گرفــت، بیدرنگ از آب 16 رضایت داد. برآمد. همان دم آسمان گشوده شــد و او روح خدا را دید که ســپس 17 همچون کبوتری فرود آمــد و بر وی قرار گرفت. ندایی از آسمان در رسید که «این است پسر محبوبم که از او خشنودم.» عیسی در بوتۀ آزمایش 4 آنگاه روح، عیســی را به بیابــان هدایت کرد تا ابلیس عیسی پس از آنکه چهل شبانهروز را ۲ وسوسهاش کند. آنگاه وسوسهگر نزدش آمد ۳ در روزه سپری کرد گرسنه شد. به این سنگها بگو نان شوند!» * و گفت: «اگر پســر خدایی، عیسی در پاسخ گفت: «نوشته شده است که: ۴ «“انسان تنها به نان زنده نیست، بلکه به هر کلامی که از دهان خدا صادر شود.”» سپس ابلیس او را به شهر مقدّ س برد و بر فراز معبد قرار 5 و به او گفت: «اگر پسر خدایی، خود را به زیر افکن، زیرا 6 داد نوشته شده است: «“فرشتگان خود را دربارۀ تو فرمان خواهد داد و آنها تو را بر دستهایشان خواهند گرفت، مبادا پایت را به سنگی بزنی.”» عیسی به او پاسخ داد: «این نیز نوشته شده که، 7 «“خداوند، خدای خود را میازما.”» دیگر بار، ابلیس او را بر فراز کوهی بس بلند برد و همۀ 8 حکومتهای جهان را با تمام شکوه و جلالشان به او نشان داد و گفت: «اگر در برابرم به خاک افتی و مرا سَ جده کنی، این 9 عیسی به او گفت: «دور شو 1۰ همه را به تو خواهم بخشید.» ای شیطان! زیرا نوشته شده است: 10:4–16:3 مَتّی 17 «“خداوند، خدای خود را بپرست و تنها او را عبادت کن.”» آنگاه ابلیس او را رها کرد و فرشتگان آمده، خدمتش کردند. 11 آغاز خدمت عیسی در جلیل چون عیسی شــنید که یحیی گرفتار شده است، به جلیل 1۲ سپس ناصره را ترک کرده، به کَفَرناحوم رفت و در 1۳ بازگشت. آنجا اقامت گزید. کَفَرناحوم در کنار دریاچۀ جلیل و در نواحی این واقع شد تا کلام اِشعیای نبی 1۴ زِ بولون و نَفتالی واقع بود. به حقیقت پیوندد که گفته بود: «دیار زِ بولون و نَفتالی، 15 راه دریا، فراسوی اردن، جلیل ِ ملتها؛ مردمی که در تاریکی به سر میبردند، 16 نوری عظیم دیدند، و بر آنان که در دیار سایۀ مرگ ساکن بودند، روشنایی درخشید.» از آن زمان عیسی به موعظۀ این پیام آغاز کرد که: «توبه 17 کنید، زیرا پادشاهی آسمان نزدیک شده است!» نخستین شاگردان عیسی چون عیسی در کنار دریاچۀ جلیل راه میرفت، دو برادر را 18 دید به نامهای شَ معون، ملقّب به پطرس، و برادرش آندریاس، به ایشــان 19 که تور به دریــا میافکندند، زیرا ماهیگیر بودند. گفت: «از پی من آیید که شما را صیاد مردمان خواهم ساخت.» آنان بیدرنگ تورهای خود را وانهادند و از پی او شتافتند. ۲۰ چون به راه خود ادامه داد، دو برادر دیگر یعنی یعقوب پسر ۲1 زِ بِدی و برادرش یوحنا را دید که با پدرشــان زِ بِدی در قایق بودند و تورهای خود را آماده میکردند. آنان را نیز فرا خواند؛ ایشــان بیدرنگ قایق و پدر خود را ترک گفتند و از پی او ۲۲ روانه شدند. 18 22-11:4 مَتّی یا “انجیل”. 23:4 “دِکاپولیس” یعنی “دَه شهر”. 25:4 یا “پارسایی”. 6:5 شفای بیماران بدینســان، عیســی در سرتاســر جلیل میگشت و در ۲۳ پادشاهی را اعلام * ِ کنیسههای ایشان تعلیم میداد و بشــارت پس ۲۴ میکرد و هر درد و بیماری مردم را شــفا میبخشــید. آوازهاش در سرتاسر سوریه پیچید و مردم همۀ بیماران را که به انواع امراض و دردها دچار بودند، و نیز دیوزدگان و مصروعان پس ۲5 و مفلوجان را نزدش میآوردند و آنان را شفا میبخشید. اورشلیم و یهودیه و * جماعتهای بزرگ از جلیل و دِکاپولیس، فراسوی اردن از پی او روانه شدند. موعظۀ بالای کوه 5 چون عیســی آن جماعتها را دید، بــه کوهی برآمد و و او به تعلیم ۲ بنشست. آنگاه شاگردانش نزد او آمدند دادنشان آغاز کرد و گفت: «خوشا به حال فقیران ِ در روح، ۳ زیرا پادشاهی آسمان از آن ایشان است. خوشا به حال ماتمیان، ۴ زیرا آنان تسلی خواهند یافت. خوشا به حال حلیمان، 5 زیرا آنان زمین را به میراث خواهند برد. خوشا به حال گرسنگان 6 * و تشنگان عدالت، زیرا آنان سیر خواهند شد. خوشا به حال رحیمان، 7 7:5–23:4 مَتّی 19 یا “صلحدهندگان”. 9:5 یا “عدالت”. 10:5 زیرا بر آنان رحم خواهد شد. خوشا به حال پاکدلان، 8 زیرا آنان خدا را خواهند دید. * خوشا به حال صلحجویان، 9 زیرا آنان فرزندان خدا خوانده خواهند شد. آزار میبینند، * خوشا به حال آنان که در راه پارسایی 1۰ زیرا پادشاهی آسمان از آن ِ ایشان است. «خوشا به حال شــما، آنگاه که مردم بهخاطر من، شما را 11 دشنام دهند و آزار رســانند و هر سخن بدی بهدروغ علیهتان خوش باشید و شادی کنید زیرا پاداشتان در آسمان 1۲ بگویند. عظیم اســت. چراکه همینگونه پیامبرانی را که پیش از شما بودند، آزار رسانیدند. نور و نمک «شما نمک جهانید. امّا اگر نمک خاصیتش را از دست 1۳ بدهد، چگونه میتوان آن را باز نمکین ســاخت؟ دیگر به کاری نمیآید جز آنکه بیرون ریخته شود و پایمال ِ مردم گردد. «شما نور جهانید. شــهری را که بر فراز کوهی بنا شده، 1۴ هیچکــس چراغ را نمیافروزد تا آن را زیر 15 نتوان پنهان کرد. کاســهای بنهد، بلکه آن را بر چراغدان میگذارد تا نورش بر پس بگذارید نور شما بر مردم 16 همۀ آنان که در خانهاند، بتابد. بتابد تا کارهای نیکتان را ببینند و پدر شــما را که در آسمان است، بستایند. تحقق عهدعتیق «گمان مبرید که آمدهام تا تورات و نوشتههای پیامبران را 17 نسخ کنم؛ نیامدهام تا آنها را نسخ کنم، بلکه آمدهام تا تحققشان 20 17-8:5 مَتّی اصطلاح “آمین” را یهودیان در واکنش به کلامی که میشنیدند به 18:5 زبان میآوردند و معنی آن این بود: «چنین بشود» یا «براستی چنین است». بعدها مسیحیان “آمین” را در پایان دعا و یا پس از شنیدن کلام خدا به کار میبردند. اما عیسی با به کار بردن آن در آغاز بعضی از گفتههای خود، بر اهمیّت و صحت کامل کلامش تأکید میورزید. یا: «تا آسمان و زمین برقرار است، نقطه یا همزهای از تورات هرگز از 18:5 .17 : میان نخواهد رفت ...»؛ در خصوص معنی این آیه رجوع کنید به لوقا 16 “راقا” کلمهای است آرامی، که بیانگر انزجار است. 22:5 به شما میگویم، تا آسمان و زمین زایل * زیرا آمین، 18 بخشم. نشــود، نقطه یا همزهای از تورات هرگز زایل نخواهد شد، تا پس هر که یکی از کوچکترین ِ این 19 * اینکه همه به انجام رسد. احکام را کماهمیت شمارد و به دیگران نیز چنین بیاموزد، در پادشاهیِ آسمان، کوچکترین به شمار خواهد آمد. امّا هر که این ِ احکام را اجرا کند و آنها را به دیگران بیاموزد، او در پادشاهی زیرا به شما میگویم، تا ۲۰ آسمان بزرگ خوانده خواهد شــد. پارسایی شما برتر از پارســایی علمای دین و فَریسیان نباشد، هرگز به پادشاهی آسمان راه نخواهید یافت. خشم «شــنیدهاید که به پیشینیان گفته شده، “قتل مکن، و ۲1 امّا من ۲۲ هر که قتل کند، ســزاوار محاکمه خواهد بود.” به شما میگویم، هر که بر برادر خود خشم گیرد، سزاوار گوید، سزاوار * محاکمه است؛ و هر که به برادر خود ‘راقا’ محاکمه در حضور شوراســت؛ و هــر که به برادر خود پس اگر هنگام ۲۳ احمق گوید، ســزاوار آتش جهنم بُوَ د. تقدیــم هدیهات بر مذبح، به یاد آوردی که برادرت از تو هدیهات را بر مذبح واگذار و نخست ۲۴ چیزی به دل دارد، برو و با برادر خود آشــتی کن و سپس بیا و هدیهات را با شاکی ِ خود که تو را به محکمه میبرد، تا ۲5 تقدیم نما. هنوز با وی در راه هستی، صلح کن، مبادا تو را به قاضی سپارد و قاضی تو را تحویل نگهبان دهد و به زندان افتی. 25-18:5 مَتّی 21 در یونانی: “کُدْ رانْتِس” که سکهای مسی با ارزشی بسیار ناچیز بود. 26:5 واژۀ یونانی میتواند به مفهوم زنا، ناپاکی جنسی، خیانت در زناشویی، 32:5 و یا ازدواج نامشروع باشد. یا: «سوگند خود را مشکن». 33:5 .۲1 : ۲؛ تَثنیه ۲۳ : 1۲؛ اعداد ۳۰ : نگاه کنید به: لاویان 19 33:5 آخر را نپردازی، از زندان * آمین، به تو میگویم که تا قِران ۲6 به در نخواهی آمد. شهوت امّا من به شما ۲8 «شنیدهاید که گفته شــده، “زنا مکن.” ۲7 میگویم، هر که با شهوت به زنی بنگرد، همان دم در دل خود پس اگر چشم راستت تو را میلغزاند، ۲9 با او زنا کرده است. آن را به در آر و دور افکن، زیرا تو را بهتر آن است که عضوی از اعضایت نابود گردد تا آن که تمام بدنت به دوزخ افکنده و اگر دست راستت تو را میلغزاند، آن را قطع کن و ۳۰ شود. دورافکن، زیرا تو را بهتر آن است که عضوی از اعضایت نابود گردد تا آن که تمام بدنت به دوزخ افکنده شود. طلاق «همچنین گفته شده که “هر که زن خود را طلاق دهد، باید ۳1 امّا من به شما میگویم، هر که زن ۳۲ به او طلاقنامهای بدهد.” طلاق دهد، باعث زناکار شدن او * خود را جز بهعلت بیعفتی گردد؛ و هر که زن طلاق داده شده را به زنی بگیرد، زنا میکند. می سوگند «و باز شنیدهاید که به پیشینیان گفته شده، “سوگند دروغ ۳۳ امّا من ۳۴ * بلکه به سوگندهای خود به خداوند وفا کن.” * مخور، به شما میگویم، هرگز سوگند مخورید، نه به آسمان، زیرا که و نه به زمین، چون کرسی زیر پای ۳5 تخت پادشاهی خداست، اوست، و نه به اورشلیم، زیرا که شهر آن پادشاه بزرگ است. و به سر خود نیز سوگند مخور، زیرا حتی مویی را سفید یا ۳6 22 36-26:5 مَتّی یک “میل” معادل 1۴78 متر بود؛ همچنین در بقیۀ آیه. 41:5 پس ‘بله’ِ شما همان ‘بله’ باشد و ‘نه’ِ شما ۳7 سیاه نمیتوانی کرد. ‘نه’، زیرا افزون بر این، شیطانی است. انتقام «نیز شنیدهاید که گفته شده، “چشم به عوض چشم و دندان ۳8 امّا من به شــما میگویم، در برابر شخص ۳9 به عوض دندان.” شریر ایستادگی نکنید. اگر کسی به گونۀ راست تو سیلی زند، و هر گاه کسی بخواهد ۴۰ گونۀ دیگر را نیز به سوی او بگردان. تو را به محکمه کشیده، قبایت را از تو بگیرد، عبایت را نیز به با او بروی، دو * اگر کسی مجبورت کند یک میل ۴1 او واگذار. اگر کسی از تو چیزی بخواهد، به او بده و ۴۲ میل همراهش برو. از کسی که از تو قرض خواهد، روی مگردان. محبت به دشمنان «شــنیدهاید که گفته شده، “همســایهات را محبت نما و با ۴۳ امّا من به شما میگویم دشمنان خود را ۴۴ دشمنت دشمنی کن.” محبت نمایید و برای آنان که به شما آزار میرسانند، دعای خیر تا پدر خود را که در آسمان است، فرزندان باشید. زیرا او ۴5 کنید، آفتاب خود را بر بدان و نیکان میتاباند و باران خود را بر پارسایان اگر تنها آنان را محبت کنید که شــما را ۴6 و بدکاران میبارانــد. آیا حتی خَ راجگیران محبت میکنند، چه پاداشی خواهید داشت؟ و اگر تنها برادران خود را ســلام گویید، چه ۴7 چنین نمیکننــد؟ برتری بر دیگران دارید؟ مگر حتی اقوام بتپرست چنین نمیکنند؟ پس شما کامل باشید چنانکه پدر آسمانی شما کامل است. ۴8 صدقه دادن 6 «آگاه باشید که پارسایی خود را در برابر دیدگان مردم به جا میاورید، به این قصد که شما را ببینند، وگرنه نزد پدر خود که در آسمان است، پاداشی نخواهید داشت. 1:6–37:5 مَتّی 23