Faint o estroniaid sy’n byw yn y llwybr llaethog? Mae nifer o seryddwyr yn credu dydyn ni ddim ar ben ein hun yn y bydysawd, neu hyd yn oed yn ein galaeth! Maent yn cyfeirio at y ffaith bod yna cymaint o blanedau mas yna fel bod y siawns taw’r ddaear yw’r unig un gyda bywyd arni’n bitw! Ond mae yna lawer o ddadlau ynglŷn â’n benodol pa mor fach yw’r siawns hwn... Un o ddulliau’r seryddwyr i gyfrifo’r siawnsiau yw trwy Hafaliad Drake. Mae’r fformiwla’n cymryd i ystyriaeth yr holl gamau sydd angen i fywyd bodoli, i amcangyfrif faint o wareiddiadau estron sydd yn y llwybr llaethog nawr! Mae yna saith ran i’r hafaliad – beth yw’r gwerthoedd cywir am rai rhannau o’r hafaliad yw’r pwnc llosg ar y foment. Ymwelwch ag https://www.omnicalculator.com/physics/alien - civilization i roi gwerthoedd eich hun I’r hafaliad, I weld faint o wareiddiadau estron gallai fod yn ein galaeth nawr! Jyst newidiwch y model ar yr ochr chwith o’r tudalen i “Dra ke equation” Dyma eiriadur i’ch helpu chi. Mae’r ddau werth cyntaf yn gweddol sicr (2 a 100%), ond mae’r gweddill yn ddadleuol, felly cael hwyl! R* = graddfa ffurfiad s ê r yn yr alaeth fp = y ffracsiwn o’r rheiny sydd gyda phlaned ne = Y ffracsiwn o’r rhe iny sydd o bosib yn cynnal bywyd fl = y ffracsiwn o’r rheiny sydd gyda bywyd fi = y ffracsiwn o’r rheiny sydd gyda bywyd clyfar fc = y ffracsiwn o’r gwareiddiadau hynny sy’n datblygu technoleg i ddarlledu i’r gofod L = Yr hyd o amser mae’r signalau’n darll edu Eich gyrfa yn y gofod Os ydych am gymryd rhan yn chwilio am estroniaid, lanio pobl neu robotiaid ar y blaned Mawrth, neu ddarganfod planedau newydd, mae yna gannoedd o swyddi yn gysylltiedig â‘r gofod (nid gofodwyr yn unig!). O beirianyddion i ddylu nwyr graffeg, doctoriaid, cyfathrebwyr gwyddoniaeth, a hyd yn oed cyfreithwyr gofod, mae yna yrfa ofodol i bawb! Darganfod eich un chi yn: https://spacecareers.uk/?p=mars_quiz Ble mae estroniaid yn fyw? I’r gorau o’n dealltwriaeth ni, y Ddaear yw’r unig lle yng nghysawd yr Haul gyda bywyd, er gall cyrch yr ExoMars newid hynny! Gallai rhai lleuadau megis Europa a Titan o bosib cynnal bywyd. Fodd bynnag, byddai’r rhan fwyaf o estroniaid siwr o fod yn byw a r blanedau y tu allan i’r cysawd. Gelwir rhain yn allblaned. Hyd heddiw, darganfuon ni dros 4,000 allblaned, ond rydym yn sicr bod TRILIYNNAU yn fodoli! Kepler - 186f (isod) oedd yr allblaned carregog cyntaf i’w canfod yn yr ardal trigiadwy. Ymwelwch ag wefan ‘eyes on exaplanets’ NASA https://exoplanets.nasa.g ov/eyes - on - exoplanets/ i gymryd cannoedd o deithiau tywys 3D o allblanedau ! Beth ddylen ni wneud os ddarganfyddwn ni estroniaid? Does dim protocol rhyngwladol am beth i’w wneud os ydym byth yn cael cyswllt ag estroniaid. Fodd bynnag, mae Graddfa Rio SETI yn defnyddio nifer o ffactorau i’n helpu ni benderfynu pa mor arwyddocaol yw’r signalau estron posib rydym yn clywed. Gallai hyn helpu llywodraethau penderfynu sut i ymateb iddynt. Mae’r raddfa’n dynodi signala u ar raddfa o 0 I 10, gyda 0 yn signal dibwys, a 10 yn “MAEN NHW’N DOD!”. Dychmygwch glywed signal estron a thrïwch y raddfa i’ch hun: https://iaaseti.org/en/rio - scale - calculator/. Neu defnyddiwch eich hoff gyfarfodydd ag estroniaid o ffuglen. Er enghraiff t mae darganfod y Maen hir ar y lleuad yn 2001: A Space Odyssey yn 6, ac E.T . yn glanio yn 10! How many aliens are in the Milky Way? Many astronomers beli eve we are not alone in the Universe, or even in our own galaxy! They point to the fact that there are so many planets out there that the chances of Earth being the only one with life are absolutely tiny! However, there is a lot of debate over exactly how tiny this chance is... One of the methods astronomers use to calculate there chances is the Drake Equation. This formula takes into account all the steps necessary for life to develop, to estimate how many alien civilisations are in the Milky Way right now! There are seven parts to the equation – the correct values for some of the parts are the main source of d ebate. Visit https://www.omnicalculator.com/physics/alien - civilization to plug your own values into the equation, to see how many alien civilisations might be in our galaxy right no w! Just change the model on the left side of the page to “Drake equation” Here is a jargon - buster to help get you started. The first two values are fairly well agreed upon (2 and 100% respectively), but the rest are debatable, so go wild! R* = rate of st ar formation in the galaxy fp = fraction of those with planets ne = fraction of those that could potentially support life fl = fraction of those with life fi = fraction of those with intelligent life fc = fraction of those civilisations which develop tech nology to broadcast into space L = length of tim e these signals are broadcast Your career in space! If you want to be involved in searching for aliens, landing humans or robots on Mars, or finding new planets, there are hundreds of jobs related to space (it’s not just astronauts!) From engineers to graphic designers, doctors to science communicators, and even space lawyers, there is a space career for everyone! Find yours at https://spacecareers.uk/?p=mars_quiz Where do aliens live? To the best of o ur knowledge, Earth is the only place in the Solar System with life, although the ExoMars mission could change that! Some moons in the Solar System, such as Europa and Titan, might also be able to host life. However, most aliens, if they exist, probably l ive on planets outside our Solar System. These are known as exoplanets. To date, we have discovered over 4,000 exoplanets, but we are confident that there are TRILLIONS out there! Kepler - 186f (below) was the first rocky exoplanet to be found in the habitable zone. Visit NASA’s ‘eyes on exaplanets’ site https://exoplanets.nasa. gov/eyes - on - exoplanets/ to take 3D tours around hundreds of exoplanets! What do we do if we find aliens? There is no international protocol for what to do if we are ever contacted by aliens. However, SETI’s Rio Scale uses different factors to help us decide how significant any potential alien signals we detect are, which might help governments decide how to r espond to them. The scale classifies signals on a scale from 0 - 10, with 0 being a signal with no significance and 10 being “THEY’RE COMING!” Imagine detecting an alien signal and try t he scale for yourself https://iaaseti.org/en/rio - scale - calculator/ Or use your favourite alien encounters from fiction! For example, discovering the lunar monolith in 2001: A Space Odyssey is a 6, and E.T. landing is a 10!