PL PL KOMISJA EUROPEJSKA BIA Ł A KSI Ę GA w sprawie sztucznej inteligencji Europejskie podej ś cie do doskona ł o ś ci i zaufania Bruksela, dnia 19.2.2020 r. COM(2020) 65 final Bia ł a ksi ę ga w sprawie sztucznej inteligencji Europejskie podej ś cie do doskona ł o ś ci i zaufania Sztuczna inteligencja (AI) rozwija si ę w szybkim tempie. Zmieni nasze ż ycie dzi ę ki poprawie opieki zdrowotnej (np. bardziej precyzyjna diagnostyka, lepsze zapobieganie chorobom), zwi ę kszeniu wydajno ś ci rolnictwa, przyczynieniu si ę do adaptacji do zmiany klimatu i jej ł agodzenia, poprawie wydajno ś ci systemów produkcji w wyniku konserwacji predykcyjnej, zwi ę kszeniu bezpiecze ń stwa Europejczyków oraz na wiele innych sposobów, których nie jeste ś my sobie w stanie nawet wyobrazi ć Jednocze ś nie sztuczna inteligencja wi ą ż e si ę zszeregiem potencjalnych zagro ż e ń takich jak nieprzejrzyste podejmowanie decyzji, dyskryminacja ze wzgl ę du na p ł e ć lub inne czynniki, ingerencja w nasze ż ycie prywatne czy wykorzystanie w celach przest ę pczych. W obliczu intensywnej konkurencji na ś wiecie potrzebne jest solidne europejskie podej ś cie oparte na europejskiej strategii na rzecz sztucznej inteligencji przedstawionej w kwietniu 2018 r. 1 Aby osi ą gn ą ć korzy ś ci i stawi ć czo ł a wyzwaniom, jakie niesie ze sob ą sztuczna inteligencja, UE musi dzia ł a ć jednomy ś lnie oraz opracowa ć w ł asny sposób dzia ł ania w celu promowania rozwoju i wprowadzania sztucznej inteligencji w oparciu o warto ś ci europejskie. Komisja zobowi ą za ł a si ę do umo ż liwienia prze ł omowych bada ń naukowych, utrzymania wiod ą cej pozycji UE w zakresie technologii oraz zapewnienia, aby nowe technologie s ł u ż y ł y wszystkim Europejczykom i przyczynia ł y si ę do poprawy ich ż ycia przy jednoczesnym poszanowaniu ich praw. Przewodnicz ą ca Komisji Ursula von der Leyen og ł osi ł a wswoich wytycznych politycznych 2 skoordynowane europejskie podej ś cie do spo ł ecznych i etycznych konsekwencji sztucznej inteligencji, a tak ż e podj ę cie refleksji nad lepszym wykorzystaniem du ż ych zbiorów danych na rzecz innowacji. W zwi ą zku z tym Komisja popiera podej ś cie regulacyjne i inwestycyjne, którego podwójnym celem jest promowanie stosowania sztucznej inteligencji i zaj ę cie si ę zagro ż eniami zwi ą zanymi z niektórymi zastosowaniami tej nowej technologii. Celem niniejszej bia ł ej ksi ę gi jest okre ś lenie wariantów strategicznych dotycz ą cych sposobów osi ą gni ę cia tych za ł o ż e ń . Nie zaj ę to si ę w niej rozwojem iwykorzystaniem sztucznej inteligencji do celów wojskowych. Komisja zach ę ca pa ń stwa cz ł onkowskie, inne instytucje europejskie iwszystkie zainteresowane strony, wtym przemys ł , partnerów spo ł ecznych, organizacje spo ł ecze ń stwa obywatelskiego, naukowców, ogó ł spo ł ecze ń stwa i ka ż d ą zainteresowan ą osob ę , do wyra ż enia opinii na temat poni ż szych wariantów strategicznych i wniesienia wk ł adu w przysz ł e decyzje Komisji w tej dziedzinie. 1. W PROWADZENIE Technologia cyfrowa staje si ę coraz bardziej centraln ą cz ę ś ci ą ka ż dego aspektu ż ycia, dlatego ludzie powinni móc jej ufa ć . Wiarygodno ś ć tej technologii jest warunkiem wst ę pnym jej upowszechnienia. Jest to szansa dla Europy ze wzgl ę du na jej silne przywi ą zanie do warto ś ci i praworz ą dno ś ci oraz potwierdzon ą zdolno ś ć tworzenia bezpiecznych, niezawodnych i wyrafinowanych produktów i us ł ug – od aeronautyki po energetyk ę , motoryzacj ę i sprz ę t medyczny. Obecny i przysz ł y zrównowa ż ony wzrost gospodarczy i dobrobyt spo ł eczny Europy w coraz wi ę kszym stopniu opieraj ą si ę na warto ś ci wytworzonej przez dane. Sztuczna inteligencja to jedno 1 2 Sztuczna inteligencja dla Europy, COM(2018) 237 final. https://ec.europa.eu/commission/sites/ beta-political/files/political-guidelines-next-commission_pl.pdf. 1 z najwa ż niejszych zastosowa ń gospodarki opartej na danych. Obecnie wi ę kszo ś ć danych jest zwi ą zana zkonsumentami i s ą one przechowywane iprzetwarzane wcentralnej infrastrukturze opartej na chmurze obliczeniowej. Natomiast znaczna cz ę ś ć przysz ł ych, znacznie bogatszych danych pochodzi ć b ę dzie z przemys ł u, przedsi ę biorstw i sektora publicznego i b ę dzie przechowywana w ró ż nych systemach, w szczególno ś ci w urz ą dzeniach obliczeniowych pracuj ą cych na obrze ż ach sieci. Otwiera to nowe mo ż liwo ś ci dla Europy, która ma siln ą pozycj ę w bran ż y cyfrowej i w zastosowaniach mi ę dzy przedsi ę biorstwami (business-to- business), ale ma stosunkowo s ł ab ą pozycj ę , je ś li chodzi o platformy konsumenckie. Sztuczna inteligencja to zbiór technologii ł ą cz ą cych dane, algorytmy i moc obliczeniow ą . G ł ówn ą si ł ą nap ę dow ą obecnego rozwoju sztucznej inteligencji s ą post ę py w dziedzinie oblicze ń i coraz wi ę ksza dost ę pno ś ć danych. Europa mo ż e po ł ą czy ć swoj ą przewag ę technologiczn ą i przemys ł ow ą z wysokiej jako ś ci infrastruktur ą cyfrow ą iramami regulacyjnymi opartymi na europejskich warto ś ciach podstawowych, aby sta ć si ę ś wiatowym liderem w dziedzinie innowacji w gospodarce opartej na danych ijej zastosowaniach , jak okre ś lono weuropejskiej strategii wzakresie danych 3 . Na tej podstawie mo ż na rozwija ć ekosystem sztucznej inteligencji zapewniaj ą cy korzy ś ci p ł yn ą ce z tej technologii dla ca ł ego spo ł ecze ń stwa i gospodarki: • dla obywateli – na przyk ł ad lepsza opieka zdrowotna, rzadziej psuj ą cy si ę sprz ę t AGD, bezpieczniejsze i czystsze systemy transportu, lepsze us ł ugi publiczne; • dla rozwoju przedsi ę biorstw – na przyk ł ad nowa generacja produktów i us ł ug w obszarach, w których Europa jest szczególnie silna (sektor maszyn, transportu, cyberbezpiecze ń stwa, rolnictwa, zielona gospodarka oobiegu zamkni ę tym, sektor opieki zdrowotnej isektory o wysokiej warto ś ci dodanej, takie jak moda i turystyka); oraz • dla us ł ug interesu publicznego – na przyk ł ad zmniejszenie kosztów ś wiadczenia us ł ug (transport, edukacja, energia igospodarowanie odpadami), poprawa zrównowa ż onego charakteru produktów 4 oraz wyposa ż enie organów egzekwowania prawa w adekwatne narz ę dzia zapewniaj ą ce bezpiecze ń stwo obywateli 5 przy zachowaniu odpowiednich zabezpiecze ń w odniesieniu do ich praw i swobód. Bior ą c pod uwag ę znaczny wp ł yw, jaki sztuczna inteligencja mo ż e wywiera ć na nasze spo ł ecze ń stwo oraz konieczno ś ć zbudowania zaufania do niej, bardzo wa ż ne jest, aby europejska AI opiera ł a si ę na naszych warto ś ciach i prawach podstawowych, takich jak godno ś ć ludzka i ochrona prywatno ś ci. Ponadto nale ż y bra ć pod uwag ę wp ł yw systemów AI nie tylko z perspektywy indywidualnej, lecz równie ż z perspektywy spo ł ecze ń stwa jako ca ł o ś ci. Systemy sztucznej inteligencji mog ą odegra ć znacz ą c ą rol ę wosi ą gni ę ciu celów zrównowa ż onego rozwoju oraz we wspieraniu procesu demokratycznego i praw socjalnych. Dzi ę ki swoim niedawnym wnioskom w sprawie Europejskiego Zielonego Ł adu 6 Europa przoduje w stawianiu czo ł a wyzwaniom zwi ą zanym z klimatem 3 4 5 6 COM(2020) 66 final. Sztuczna inteligencja i cyfryzacja ogó ł em s ą kluczowymi czynnikami umo ż liwiaj ą cymi osi ą gni ę cie ambitnych celów Europejskiego Zielonego Ł adu. Jednocze ś nie szacuje si ę , ż e obecny ś lad ś rodowiskowy sektora ICT wynosi ponad 2 % wszystkich emisji na ś wiecie. W europejskiej strategii cyfrowej towarzysz ą cej niniejszej bia ł ej ksi ę dze zaproponowano ś rodki na rzecz ekologicznej transformacji sektora cyfrowego. Narz ę dzia w zakresie sztucznej inteligencji mog ą przyczyni ć si ę do lepszej ochrony obywateli UE przed przest ę pczo ś ci ą i aktami terrorystycznymi. Takie narz ę dzia mog ł yby na przyk ł ad pomóc w identyfikowaniu internetowej propagandy terrorystycznej, wykrywaniu podejrzanych transakcji sprzeda ż y niebezpiecznych produktów, identyfikowaniu niebezpiecznych ukrytych przedmiotów lub nielegalnych substancji lub produktów, czy te ż oferowa ć pomoc obywatelom w sytuacjach nadzwyczajnych i wspomaga ć s ł u ż by interwencyjne. COM(2019) 640 final. 2 i ś rodowiskiem. Technologie cyfrowe, takie jak sztuczna inteligencja, s ą kluczowym czynnikiem umo ż liwiaj ą cym osi ą gni ę cie celów Zielonego Ł adu. Bior ą c pod uwag ę rosn ą ce znaczenie sztucznej inteligencji nale ż y odpowiednio uwzgl ę dni ć wp ł yw systemów AI na ś rodowisko w ca ł ym cyklu ż ycia i w ca ł ym ł a ń cuchu dostaw, np. w odniesieniu do wykorzystania zasobów do szkolenia algorytmów i przechowywania danych. Wspólne europejskie podej ś cie do sztucznej inteligencji jest konieczne do osi ą gni ę cia wystarczaj ą cej skali i unikni ę cia rozdrobnienia jednolitego rynku. Wprowadzenie inicjatyw krajowych mo ż e zagrozi ć pewno ś ci prawa, os ł abi ć zaufanie obywateli i uniemo ż liwi ć powstanie dynamicznego przemys ł u europejskiego. W niniejszej bia ł ej ksi ę dze przedstawiono warianty strategiczne umo ż liwiaj ą ce bezpieczny rozwój godnej zaufania sztucznej inteligencji wEuropie, przy pe ł nym poszanowaniu warto ś ci ipraw obywateli europejskich. G ł ówne elementy niniejszej bia ł ej ksi ę gi to: • Ramy polityczne okre ś laj ą ce ś rodki s ł u ż ą ce po ł ą czeniu wysi ł ków na szczeblu europejskim, krajowym iregionalnym. Dzi ę ki partnerstwu sektora publicznego iprywatnego ramy te powinny zmobilizowa ć zasoby w celu osi ą gni ę cia „ekosystemu doskona ł o ś ci” wzd ł u ż ca ł ego ł a ń cucha warto ś ci, pocz ą wszy od bada ń naukowych i innowacji, a tak ż e stworzy ć odpowiednie zach ę ty do przyspieszenia przyjmowania rozwi ą za ń opartych na sztucznej inteligencji, w tym przez ma ł e i ś rednie przedsi ę biorstwa (M Ś P). • Kluczowe elementy przysz ł ych ram regulacyjnych dotycz ą cych sztucznej inteligencji w Europie, które stworz ą wyj ą tkowy „ekosystem zaufania” . W tym celu musz ą one zapewnia ć poszanowanie przepisów UE, wtym przepisów s ł u ż ą cych ochronie praw podstawowych i praw konsumentów, w szczególno ś ci w odniesieniu do wykorzystywanych w UE systemów AI charakteryzuj ą cych si ę wysokim ryzykiem 7 . Budowanie ekosystemu zaufania jest celem politycznym samym w sobie i powinno zach ę ca ć obywateli do stosowania sztucznej inteligencji oraz oferowa ć przedsi ę biorstwom i organizacjom publicznym pewno ś ć prawa umo ż liwiaj ą c ą innowacyjno ś ć z wykorzystaniem AI. Komisja zdecydowanie popiera podej ś cie, wktórego centrum jest cz ł owiek iktóre b ę dzie opiera ć si ę na komunikacie wsprawie budowania zaufania do sztucznej inteligencji ukierunkowanej na cz ł owieka 8 . Komisja uwzgl ę dni równie ż wk ł ad uzyskany w fazie pilota ż owej prac nad wytycznymi dotycz ą cymi etyki przygotowanymi przez grup ę ekspertów wysokiego szczebla ds. sztucznej inteligencji. Europejska strategia w zakresie danych, która towarzyszy niniejszej bia ł ej ksi ę dze, ma na celu umo ż liwienie Europie stania si ę najbardziej atrakcyjn ą , bezpieczn ą i dynamiczn ą gospodark ą sprawnie wykorzystuj ą c ą dane – wyposa ż aj ą c Europ ę w dane umo ż liwiaj ą ce podejmowanie lepszych decyzji i popraw ę ż ycia wszystkich obywateli. W strategii okre ś lono szereg ś rodków z zakresu polityki, w tym mobilizacj ę inwestycji prywatnych i publicznych niezb ę dnych do osi ą gni ę cia tego celu. Wp ł yw sztucznej inteligencji, internetu rzeczy iinnych technologii cyfrowych na przepisy dotycz ą ce bezpiecze ń stwa i odpowiedzialno ś ci zosta ł przeanalizowany w sprawozdaniu Komisji towarzysz ą cym niniejszej bia ł ej ksi ę dze. 7 8 Mimo ż e konieczne mog ą by ć dalsze ustalenia w celu zapobiegania i zwalczania stosowania AI w celach przest ę pczych, wykraczaj ą one poza zakres niniejszej bia ł ej ksi ę gi. COM(2019) 168. 3 2. W YKORZYSTANIE MOCNYCH STRON RYNKÓW PRZEMYS Ł OWYCH I PROFESJONALNYCH Europa jest dobrze przygotowana do korzystania z potencja ł u sztucznej inteligencji nie tylko jako u ż ytkownik, ale równie ż jako twórca i producent tej technologii. Znajduj ą si ę w niej doskona ł e o ś rodki badawcze i innowacyjne start- upy. Odgrywa ona równie ż wiod ą c ą rol ę w dziedzinie robotyki i konkurencyjnych sektorów produkcji i us ł ug, od motoryzacji po opiek ę zdrowotn ą , energetyk ę , us ł ugi finansowe czy rolnictwo. Europa rozwin ę ł a siln ą infrastruktur ę obliczeniow ą (np. komputery na potrzeby oblicze ń wielkiej skali), co ma zasadnicze znaczenie dla funkcjonowania sztucznej inteligencji. Posiada równie ż du ż e ilo ś ci danych publicznych i przemys ł owych, których potencja ł nie jest obecnie w pe ł ni wykorzystywany i dysponuje uznanymi zasobami przemys ł owymi w zakresie bezpiecznych systemów cyfrowych o niskim poborze mocy, które s ą niezb ę dne do dalszego rozwoju sztucznej inteligencji. Wykorzystanie zdolno ś ci UE do inwestowania w technologie i infrastruktur ę nowej generacji oraz wkompetencje cyfrowe, takie jak umiej ę tno ś ć korzystania zdanych, zwi ę kszy technologiczn ą suwerenno ś ć Europy w zakresie kluczowych technologii wspomagaj ą cych i infrastruktury gospodarki opartej na danych. Infrastruktura powinna wspiera ć tworzenie europejskich puli danych umo ż liwiaj ą cych powstanie godnej zaufania sztucznej inteligencji, np. opartej na warto ś ciach i zasadach europejskich. Europa powinna wykorzysta ć swoje silne strony, aby umocni ć pozycj ę w ekosystemach i wzd ł u ż ł a ń cucha warto ś ci, pocz ą wszy od niektórych sektorów produkcji sprz ę tu, poprzez oprogramowanie, a ż po us ł ugi. W pewnym stopniu ju ż si ę to dzieje. W Europie wytwarza si ę ponad jedn ą czwart ą wszystkich us ł ugowych robotów przemys ł owych iprofesjonalnych (wykorzystywanych np. w sektorach rolnictwa precyzyjnego, bezpiecze ń stwa, zdrowia, logistyki). Odgrywa ona wa ż n ą rol ę w opracowywaniu i wykorzystywaniu oprogramowania dla przedsi ę biorstw i organizacji (np. oprogramowanie wykorzystywane mi ę dzy przedsi ę biorstwami s ł u ż ą ce planowaniu zasobów przedsi ę biorstwa czy oprogramowanie do celów projektowania i zastosowa ń konstrukcyjnych), jak równie ż oprogramowania do celów administracji elektronicznej i „inteligentnych przedsi ę biorstw”. Europa przoduje we wdra ż aniu sztucznej inteligencji w przemy ś le wytwórczym. Ponad po ł owa jej czo ł owych producentów stosuje sztuczn ą inteligencj ę przynajmniej wjednym aspekcie procesu produkcji 9 Jednym zpowodów silnej pozycji Europy wdziedzinie bada ń naukowych jest unijny program finansowania, który okaza ł si ę niezwykle istotny, je ś li chodzi o ł ą czenie dzia ł a ń , unikanie ich powielania oraz pozyskiwanie inwestycji publicznych iprywatnych wpa ń stwach cz ł onkowskich. W ci ą gu ostatnich trzech lat unijne ś rodki finansowe przeznaczone na badania naukowe i innowacje w dziedzinie sztucznej inteligencji wzros ł y do 1,5 mld EUR, co oznacza wzrost o 70 % w porównaniu z poprzednim okresem. Inwestycje wbadania iinnowacje wEuropie stanowi ą jednak nadal niewielk ą cz ę ś ć inwestycji publicznych i prywatnych w porównaniu z innymi regionami ś wiata. W 2016 r. w Europie w sztuczn ą inteligencj ę zainwestowano oko ł o 3,2 mld EUR, w porównaniu z oko ł o 12,1 mld EUR w Ameryce Pó ł nocnej i6,5 mld EUR wAzji 10 . Europa musi zatem znacznie zwi ę kszy ć poziom inwestycji. Skoordynowany plan w sprawie sztucznej inteligencji 11 opracowany wraz z pa ń stwami cz ł onkowskimi 9 McKinsey (2017). 11 COM(2018) 795. Kolejne s ą Japonia (30 %) i USA (28 %). Ź ród ł o: CapGemini (2019). 10 10 imperatives for Europe in the age of AI and automation (10 imperatywów dla Europy w erze AI i automatyzacji), 4 okazuje si ę dobrym punktem wyj ś cia do budowania ś ci ś lejszej wspó ł pracy w zakresie sztucznej inteligencji w Europie oraz tworzenia synergii w celu maksymalizacji inwestycji w ł a ń cuch warto ś ci sztucznej inteligencji. 3. W YKORZYSTANIE PRZYSZ Ł YCH MO Ż LIWO Ś CI : KOLEJNA FALA DANYCH Europa znajduje si ę obecnie na s ł abszej pozycji w dziedzinie zastosowa ń konsumenckich i platform internetowych, co prowadzi do niekorzystnej sytuacji konkurencyjnej je ś li chodzi o dost ę p do danych. Nadchodz ą jednak du ż e zmiany wodniesieniu do warto ś ci iponownego wykorzystania danych w ró ż nych sektorach. Ilo ś ć danych generowanych na ś wiecie gwa ł townie ro ś nie – z 33 zettabajtów w 2018 r. do prognozowanych 175 zettabajtów w 2025 r. 12 Nowe fale danych stwarzaj ą za ka ż dym razem Europie szans ę ugruntowania pozycji w gospodarce sprawnie wykorzystuj ą cej dane oraz stania si ę ś wiatowym liderem w tej dziedzinie. Ponadto sposób przechowywania i przetwarzania danych diametralnie si ę zmieni w ci ą gu najbli ż szych pi ę ciu lat. Obecnie 80 % operacji przetwarzania i analizy danych, które maj ą miejsce w chmurze, odbywa si ę w centrach danych i w ramach scentralizowanej infrastruktury obliczeniowej, a 20 % w inteligentnych przedmiotach pod ł ą czonych do internetu, takich jak samochody, sprz ę ty gospodarstwa domowego czy roboty produkcyjne, oraz wobiektach przetwarzania danych znajduj ą cych si ę w pobli ż u u ż ytkownika (tzw. edge computing ). Oczekuje si ę , ż e do 2025 r. proporcja ta ulegnie zasadniczej zmianie 13 Europa jest ś wiatowym liderem w dziedzinie elektroniki o niskim poborze mocy, która ma kluczowe znaczenie dla kolejnej generacji wyspecjalizowanych procesorów na potrzeby AI. Rynek ten jest obecnie zdominowany przez podmioty spoza UE. Mog ł oby to si ę zmieni ć dzi ę ki inicjatywom takim jak europejska inicjatywa dotycz ą ca procesorów, która odnosi si ę do rozwoju systemów obliczeniowych o niskim poborze mocy zarówno na potrzeby przetwarzania danych na obrze ż ach sieci, jak i oblicze ń wielkiej skali nowej generacji, a tak ż e dzi ę ki dzia ł alno ś ci wspólnego przedsi ę wzi ę cia wobszarze kluczowych technologii cyfrowych, która rozpocznie si ę w2021r. Ponadto Europa przoduje w rozwi ą zaniach neuromorficznych 14 , które doskonale nadaj ą si ę do automatyzacji procesów przemys ł owych (przemys ł 4.0) i transportu. Mog ą one zwi ę kszy ć efektywno ś ć energetyczn ą o kilka rz ę dów wielko ś ci. Najnowsze osi ą gni ę cia w dziedzinie oblicze ń kwantowych pozwol ą na gwa ł towny wzrost zdolno ś ci obliczeniowych 15 . Europa mo ż e sta ć si ę liderem tej technologii dzi ę ki swoim osi ą gni ę ciom akademickim dotycz ą cym kwantowych technologii obliczeniowych, a tak ż e dzi ę ki silnej pozycji europejskiego przemys ł u w dziedzinie symulatorów kwantowych i ś rodowisk programowania oblicze ń kwantowych. Europejskie inicjatywy maj ą ce na celu zwi ę kszenie dost ę pno ś ci obiektów przeprowadzaj ą cych testy i do ś wiadczenia z zastosowaniem kwantowych technologii obliczeniowych pomog ą w stosowaniu nowych rozwi ą za ń kwantowych w ró ż nych sektorach przemys ł u i ś rodowiska akademickiego. Jednocze ś nie Europa b ę dzie nadal przewodzi ć post ę pom wzakresie algorytmicznych podstaw sztucznej inteligencji, opieraj ą c si ę na swojej w ł asnej doskona ł o ś ci naukowej. Istnieje potrzeba budowania po ł ą cze ń mi ę dzy dziedzinami, które obecnie funkcjonuj ą osobno, takimi jak uczenie si ę maszyn iuczenie g ł ę bokie (które charakteryzuj ą si ę ograniczon ą interoperacyjno ś ci ą ipotrzeb ą • 12 IDC (2019). • 13 Gartner (2017). • 14 Rozwi ą zania neuromorficzne oznaczaj ą ka ż dy bardzo du ż y system uk ł adów scalonych imituj ą cych architektur ę biologiczn ą wyst ę puj ą c ą w uk ł adzie nerwowym. • 15 Komputery kwantowe b ę d ą mog ł y przetwarza ć – w czasie krótszym ni ż sekundy – wielokrotnie wi ę ksze zbiory danych ni ż najszybsze dzi ś komputery, co umo ż liwi rozwój nowych zastosowa ń AI we wszystkich sektorach. 5 dysponowania du ż ą ilo ś ci ą danych w celu szkolenia modeli i uczenia si ę poprzez korelacje) oraz podej ś ciami symbolicznymi (gdzie zasady s ą tworzone w drodze ludzkiej interwencji). Po ł ą czenie rozumowania symbolicznego z g ł ę bokimi sieciami neuronowymi mo ż e przyczyni ć si ę do poprawy wyt ł umaczalno ś ci wyników AI. 4. E KOSYSTEM DOSKONA Ł O Ś CI Aby zbudowa ć ekosystem doskona ł o ś ci, który mo ż e wspiera ć rozwój istosowanie sztucznej inteligencji w ca ł ej gospodarce UE i w administracji publicznej, nale ż y zintensyfikowa ć dzia ł ania na wielu poziomach. A. W SPÓ Ł PRACA Z PA Ń STWAMI CZ Ł ONKOWSKIMI Realizuj ą c strategi ę na rzecz sztucznej inteligencji przyj ę t ą w kwietniu 2018 r. 16 , w grudniu 2018 r. Komisja przedstawi ł a opracowany wspólnie zpa ń stwami cz ł onkowskimi skoordynowany plan wspierania rozwoju i stosowania sztucznej inteligencji w Europie 17 W planie zaproponowano ok. 70 wspólnych dzia ł a ń na rzecz ś ci ś lejszej i skuteczniejszej wspó ł pracy mi ę dzy pa ń stwami cz ł onkowskimi a Komisj ą w kluczowych obszarach, takich jak badania, inwestycje, wprowadzanie na rynek, umiej ę tno ś ci i talent, dane i wspó ł praca mi ę dzynarodowa. Oczekuje si ę , ż e plan b ę dzie realizowany do 2027 r. oraz b ę dzie regularnie monitorowany i poddawany przegl ą dom. Celem jest zmaksymalizowanie wp ł ywu inwestycji wdziedzinie bada ń naukowych, innowacji iwdra ż ania, ocena krajowych strategii wzakresie AI oraz rozwijanie skoordynowanego planu w sprawie sztucznej inteligencji wraz z pa ń stwami cz ł onkowskimi: Dzia ł anie nr1: Uwzgl ę dniaj ą c wyniki publicznych konsultacji wsprawie bia ł ej ksi ę gi, Komisja zaproponuje pa ń stwom cz ł onkowskim przeprowadzenie do ko ń ca 2020 r. przegl ą du skoordynowanego planu Unijne finansowanie wdziedzinie sztucznej inteligencji powinno przyci ą ga ć iscala ć inwestycje w obszarach, w których wymagane dzia ł ania wykraczaj ą poza to, co mo ż e osi ą gn ą ć pojedyncze pa ń stwo cz ł onkowskie. Celem jest przyci ą gni ę cie w nast ę pnym dziesi ę cioleciu w ca ł ej UE rocznie ponad 20 mld EUR 18 ł ą cznych inwestycji w sztuczn ą inteligencj ę . Maj ą c na uwadze potrzeby s ł abiej rozwini ę tych regionów i obszarów wiejskich oraz w celu zmobilizowania inwestycji prywatnych ipublicznych UE udost ę pni ś rodki zprogramów „Cyfrowa Europa” i „Horyzont Europa” oraz europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych. W skoordynowanym planie mo ż na równie ż uwzgl ę dni ć kwesti ę dobrostanu spo ł ecznego i ś rodowiskowego jako kluczow ą zasad ę w odniesieniu do sztucznej inteligencji. Systemy sztucznej inteligencji maj ą pomóc wrozwi ą zaniu najpilniejszych problemów, takich jak zmiana klimatu idegradacja ś rodowiska. Musi si ę to odbywa ć wsposób przyjazny dla ś rodowiska. Sztuczna inteligencja mo ż e i powinna krytycznie ocenia ć zu ż ycie zasobów i energii oraz by ć przeszkolona w zakresie dokonywania wyborów, które s ą przyjazne dla ś rodowiska. Komisja we wspó ł pracy z pa ń stwami cz ł onkowskimi rozwa ż y mo ż liwo ś ci wspierania i promowania rozwi ą za ń w zakresie AI s ł u ż ą cych osi ą gni ę ciu tych celów. • 16 Sztuczna inteligencja dla Europy, COM(2018) 237. • 17 Skoordynowany plan w sprawie sztucznej inteligencji, COM (2018) 795. • 18 COM(2018) 237. 6 B. U KIERUNKOWANIE DZIA Ł A Ń SPO Ł ECZNO Ś CI BADAWCZEJ I INNOWACYJNEJ Europa nie mo ż e sobie pozwoli ć na utrzymanie obecnego rozproszonego krajobrazu o ś rodków kompetencji w sytuacji, gdy ż aden z nich nie osi ą gnie skali niezb ę dnej do konkurowania z czo ł owymi instytutami na ś wiecie. Konieczne jest stworzenie wi ę kszej synergii isieci mi ę dzy ró ż nymi europejskimi o ś rodkami badawczymi zajmuj ą cymi si ę sztuczn ą inteligencj ą oraz skoordynowanie ich dzia ł a ń w celu poprawy doskona ł o ś ci, zatrzymywania i przyci ą gania najlepszych naukowców oraz opracowywania najlepszych technologii. Europa potrzebuje sztandarowego centrum bada ń naukowych, innowacji i wiedzy fachowej, które b ę dzie koordynowa ć te dzia ł ania, stanowi ć ś wiatowy wzór doskona ł o ś ci w dziedzinie sztucznej inteligencji oraz przyci ą ga ć inwestycje i najwi ę ksze talenty w tej dziedzinie. Centra i sieci powinny koncentrowa ć si ę w sektorach, w których Europa mo ż e sta ć si ę ś wiatowym liderem, takich jak przemys ł , zdrowie, transport, finanse, rolno-spo ż ywcze ł a ń cuchy warto ś ci, energia/ ś rodowisko, le ś nictwo, obserwacja Ziemi iprzestrze ń kosmiczna. We wszystkich tych dziedzinach toczy si ę wy ś cig o pozycj ę ś wiatowego lidera, a Europa posiada znaczny potencja ł , wiedz ę i do ś wiadczenie 19 . Równie wa ż ne jest tworzenie o ś rodków badawczych i do ś wiadczalnych w celu wspierania rozwoju i pó ź niejszego wprowadzania nowych zastosowa ń w dziedzinie sztucznej inteligencji. Dzia ł anie nr 2: Komisja u ł atwi tworzenie centrów doskona ł o ś ci i centrów badawczych, które mog ą ł ą czy ć inwestycje europejskie, krajowe i prywatne, by ć mo ż e przy u ż yciu nowego instrumentu prawnego. Jako cz ę ś ć wieloletnich ram fi nansowych na lata 2021–2027 Komisja zaproponowa ł a przeznaczenie ambitnej kwoty na wsparcie ś wiatowych o ś rodków badawczych w Europie w ramach programu „Cyfrowa Europa”, w razie potrzeby przy wsparciu dzia ł a ń w dziedzinie bada ń i innowacji w ramach programu „Horyzont Europa”. C. U MIEJ Ę TNO Ś CI Europejskie podej ś cie do sztucznej inteligencji b ę dzie musia ł o k ł a ś ć silny nacisk na umiej ę tno ś ci, aby zape ł ni ć powstaj ą cy niedobór kompetencji 20 . Komisja przedstawi wkrótce aktualizacj ę programu na rzecz umiej ę tno ś ci, którego celem jest zapewnienie, by wszyscy mieszka ń cy Europy mogli odnie ś ć korzy ś ci z ekologicznej i cyfrowej transformacji gospodarki UE. Inicjatywy mog ł yby równie ż obejmowa ć wsparcie sektorowych organów regulacyjnych w zakresie zwi ę kszania ich umiej ę tno ś ci zwi ą zanych z AI w celu skutecznego i wydajnego wdra ż ania odpowiednich przepisów. Zaktualizowany plan dzia ł ania wdziedzinie edukacji cyfrowej przyczyni si ę do lepszego wykorzystania danych i technologii opartych na sztucznej inteligencji, takich jak uczenie si ę i analizy predyktywne w celu poprawy systemów kszta ł cenia i szkolenia oraz dostosowania ich do potrzeb ery cyfrowej. Plan zwi ę kszy równie ż powszechn ą wiedz ę na temat sztucznej inteligencji na wszystkich poziomach edukacji, aby przygotowa ć obywateli do podejmowania ś wiadomych decyzji, które b ę d ą w coraz wi ę kszym stopniu opiera ć si ę na wykorzystaniu sztucznej inteligencji. Rozwój umiej ę tno ś ci niezb ę dnych do pracy z AI i podnoszenie kwalifikacji si ł y roboczej w celu przygotowania si ę do transformacji opartej na sztucznej inteligencji b ę dzie priorytetem zrewidowanego skoordynowanego planu w sprawie sztucznej inteligencji, który zostanie opracowany 19 Przysz ł y Europejski Fundusz Obronny oraz sta ł a wspó ł praca strukturalna (PESCO) równie ż zapewni ą mo ż liwo ś ci w zakresie bada ń i rozwoju w dziedzinie AI. Projekty te powinny by ć zsynchronizowane z zakrojonymi na szersz ą skal ę cywilnymi programami UE dotycz ą cymi sztucznej inteligencji. 20 https://ec.europa.eu/jrc/en/publication/academic-offer-and-demand-advanced-profiles-eu 7 wraz z pa ń stwami cz ł onkowskimi. Mo ż e to obejmowa ć przekszta ł cenie listy kontrolnej zawartej wwytycznych dotycz ą cych etyki worientacyjny program nauczania dla deweloperów sztucznej inteligencji, który zostanie udost ę pniony jako zasób instytucjom szkoleniowym. Nale ż y podj ą ć szczególne starania w celu zwi ę kszenia liczby kobiet przeszkolonych i zatrudnionych w tym obszarze. Ponadto sztandarowe centrum bada ń naukowych iinnowacji wdziedzinie sztucznej inteligencji w Europie przyci ą gn ę ł oby talenty z ca ł ego ś wiata z uwagi na mo ż liwo ś ci, jakie mog ł oby zaoferowa ć . Przyczyni ł oby si ę równie ż do rozwoju i rozpowszechnienia doskona ł o ś ci w odniesieniu do umiej ę tno ś ci w Europie. Dzia ł anie nr 3: Ustanowienie i wspieranie – za po ś rednictwem fi laru „zaawansowane umiej ę tno ś ci” – sieci wiod ą cych uniwersytetów i instytucji szkolnictwa wy ż szego w ramach programu „Cyfrowa Europa” w celu przyci ą gni ę cia najlepszych profesorów i naukowców oraz zaoferowania najlepszych na ś wiecie wzorcowych programów magisterskich w zakresie sztucznej inteligencji. Obok podnoszenia umiej ę tno ś ci bezpo ś redni wp ł yw na pracowników i pracodawców ma architektura i stosowanie systemów sztucznej inteligencji w miejscu pracy. Zaanga ż owanie partnerów spo ł ecznych b ę dzie mia ł o kluczowe znaczenie dla zapewnienia ukierunkowanego na cz ł owieka podej ś cia do sztucznej inteligencji w miejscu pracy. D. U KIERUNKOWANIE NA M Ś P Wa ż ne b ę dzie równie ż zapewnienie M Ś P dost ę pu do sztucznej inteligencji i mo ż liwo ś ci korzystania zniej. Wtym celu nale ż y jeszcze bardziej wzmocni ć o ś rodki innowacji cyfrowych 21 iplatform ę dost ę pnych na ż ą danie us ł ug z zakresu sztucznej inteligencji 22 oraz wspiera ć wspó ł prac ę mi ę dzy M Ś P. Program „Cyfrowa Europa” b ę dzie mia ł tu zasadnicze znaczenie. Chocia ż wszystkie o ś rodki innowacji cyfrowych powinny zapewnia ć M Ś P wsparcie wzrozumieniu istosowaniu sztucznej inteligencji, wa ż ne b ę dzie, by co najmniej jeden o ś rodek innowacji zka ż dego pa ń stwa cz ł onkowskiego posiada ł wysoki stopie ń specjalizacji w dziedzinie sztucznej inteligencji. M Ś P i przedsi ę biorstwa typu start-up b ę d ą potrzebowa ć dost ę pu do finansowania w celu dostosowania swoich procedur lub wprowadzania innowacji z wykorzystaniem sztucznej inteligencji. Bazuj ą c na planowanym pilota ż owym funduszu inwestycyjnym dysponuj ą cym ś rodkami w wysoko ś ci 100 mln EUR w dziedzinie sztucznej inteligencji i ł a ń cucha bloków, Komisja planuje zwi ę kszy ć dost ę p do finansowania w zakresie sztucznej inteligencji w ramach programu InvestEU 23 . Sztuczna inteligencja zosta ł a wyra ź nie wymieniona w ś ród kwalifikowalnych obszarów korzystania z gwarancji InvestEU. • Dzia ł anie nr 4: Komisja b ę dzie wspó ł pracowa ć z pa ń stwami cz ł onkowskimi, aby zapewni ć wysoki stopie ń specjalizacji w zakresie sztucznej inteligencji w co najmniej jednym o ś rodku innowacji cyfrowych w ka ż dym pa ń stwie cz ł onkowskim. O ś rodki innowacji cyfrowych mo ż na wspiera ć w ramach programu „Cyfrowa Europa”. • Komisja i Europejski Fundusz Inwestycyjny uruchomi ą w pierwszym kwartale 2020 r. program pilota ż owy dysponuj ą cy bud ż etem w wysoko ś ci 100 mln EUR w celu zapewnienia fi nansowania kapita ł owego na rzecz innowacyjnego rozwoju sztucznej inteligencji. 21 ec.europe.eu/digital-single-market/en/news/digital-innovation-hubs-helping-companies- across-economy-make-most- digital-opportunities. 22 www.Ai4eu.eu. 23 Europe.eu/investeu 8 Z zastrze ż eniem ostatecznego porozumienia w sprawie wieloletnich ram fi nansowych Komisja zamierza znacznie zwi ę kszy ć fi nansowanie od 2021 r. poprzez InvestEU. E. P ARTNERSTWO Z SEKTOREM PRYWATNYM Nale ż y równie ż zadba ć o to, by sektor prywatny by ł w pe ł ni zaanga ż owany w okre ś lanie programu bada ń naukowych iinnowacji i by zapewnia ł niezb ę dny poziom wspó ł inwestycji. Wymaga to utworzenia szeroko zakrojonego prywatnego partnerstwa publiczno-prywatnego oraz zaanga ż owania kadry kierowniczej przedsi ę biorstw. Dzia ł anie nr5: W kontek ś cie programu „Horyzont Europa” Komisja ustanowi nowe partnerstwo publiczno-prywatne w dziedzinie AI, danych i robotyki w celu po ł ą czenia wysi ł ków, zapewnienia koordynacji bada ń naukowych i innowacji w dziedzinie AI, wspó ł pracy z innymi partnerstwami publiczno-prywatnymi w ramach programu „Horyzont Europa” oraz wspó ł pracy zobiektami badawczymi io ś rodkami innowacji cyfrowych, októrych mowa powy ż ej. F. P ROMOWANIE STOSOWANIA SZTUCZNEJ INTELIGENCJI PRZEZ SEKTOR PUBLICZNY Istotne jest, aby administracja publiczna, szpitale, przedsi ę biorstwa u ż yteczno ś ci publicznej i przedsi ę biorstwa transportowe, organy nadzoru finansowego oraz podmioty dzia ł aj ą ce w innych obszarach interesu publicznego szybko zacz ę ł y stosowa ć produkty i us ł ugi, które w swoim dzia ł aniu opieraj ą si ę na sztucznej inteligencji. Szczególny nacisk zostanie po ł o ż ony na obszary opieki zdrowotnej i transportu, w których technologia jest wystarczaj ą co dojrza ł a, aby wprowadzi ć j ą na du ż ą skal ę Dzia ł anie nr 6: Komisja zainicjuje otwarte i przejrzyste dialogi sektorowe, traktuj ą c priorytetowo opiek ę zdrowotn ą , administracje wiejskie i operatorów us ł ug publicznych, tak aby przedstawi ć plan dzia ł ania maj ą cy u ł atwi ć rozwój, testy i wprowadzanie AI. Dialogi sektorowe zostan ą wykorzystane do przygotowania specjalnego programu s ł u ż ą cego wprowadzeniu sztucznej inteligencji, który b ę dzie wspiera ł zamówienia publiczne na systemy AI i przyczyni si ę do przekszta ł cenia samych procesów udzielania zamówie ń publicznych. G. Z APEWNIENIE DOST Ę PU DO DANYCH I INFRASTRUKTURY OBLICZENIOWEJ Obszary dzia ł ania przedstawione wniniejszej bia ł ej ksi ę dze uzupe ł niaj ą plan przedstawiony równolegle w europejskiej strategii w zakresie danych. Poprawa dost ę pu do danych i zarz ą dzania nimi jest kwesti ą o zasadniczym znaczeniu. Bez danych rozwój sztucznej inteligencji i innych zastosowa ń cyfrowych nie jest mo ż liwy. Ta ogromna ilo ś ć nowych danych, które jeszcze nie zosta ł y wygenerowane, stanowi dla Europy szans ę na utrzymanie si ę na czele transformacji w zakresie danych isztucznej inteligencji. Propagowanie odpowiedzialnych praktyk wzakresie zarz ą dzania danymi i zgodno ś ci danych z zasadami FAIR przyczyni si ę do budowania zaufania i zapewnienia mo ż liwo ś ci ponownego wykorzystywania danych 24 . Równie wa ż ne s ą inwestycje wkluczowe technologie obliczeniowe i infrastruktur ę obliczeniow ą W ramach programu „Cyfrowa Europa” Komisja zaproponowa ł a ponad 4 mld EUR na wspieranie oblicze ń wielkiej skali i oblicze ń kwantowych, w tym przetwarzania na obrze ż ach sieci i sztucznej 24 Dane ł atwe do znalezienia, dost ę pne, interoperacyjne imo ż liwe do ponownego wykorzystania, jak okre ś lono w sprawozdaniu ko ń cowym i planie dzia ł ania grupy ekspertów Komisji w sprawie danych FAIR, 2018, https://ec.europa.eu/info/sites/info/files/turning_fair_into_reality_1.pdf. 9 inteligencji, infrastruktury na potrzeby danych i chmury obliczeniowej. W Europejskiej strategii w zakresie danych priorytetom tym po ś wi ę cono wi ę cej uwagi. H. A SPEKTYMI Ę DZYNARODOWE Europa mo ż e odgrywa ć wiod ą c ą rol ę wbudowaniu sojuszy woparciu owspólne warto ś ci oraz w promowaniu etycznego korzystania ze sztucznej inteligencji. Prace UE nad sztuczn ą inteligencj ą mia ł y ju ż wp ł yw na mi ę dzynarodowe dyskusje. Opracowuj ą c wytyczne etyczne, grupa ekspertów wysokiego szczebla zaanga ż owa ł a szereg organizacji spoza UE oraz obserwatorów rz ą dowych. Jednocze ś nie UE by ł a ś ci ś le zaanga ż owana w rozwój zasad etycznych OECD dotycz ą cych sztucznej inteligencji 25 . Grupa G-20 popar ł a te zasady w deklaracji ministrów z czerwca 2019 r. w sprawie handlu i gospodarki cyfrowej. Jednocze ś nie UE zauwa ż a, ż e na innych forach wielostronnych s ą obecnie prowadzone wa ż ne prace nad sztuczn ą inteligencj ą – w tym w Radzie Europy, Organizacji Narodów Zjednoczonych do spraw O ś wiaty, Nauki i Kultury (UNESCO), Organizacji Wspó ł pracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD), Ś wiatowej Organizacji Handlu oraz Mi ę dzynarodowym Zwi ą zku Telekomunikacyjnym (ITU). W ramach ONZ Unia jest zaanga ż owana w dzia ł ania zwi ą zane ze sprawozdaniem panelu wysokiego szczebla ds. wspó ł pracy cyfrowej, w tym z jego zaleceniem dotycz ą cym sztucznej inteligencji. UE b ę dzie nadal wspó ł pracowa ć zkrajami opodobnych pogl ą dach, ale równie ż zglobalnymi graczami w dziedzinie sztucznej inteligencji, w oparciu o podej ś cie promuj ą ce zasady i warto ś ci UE (np. wspieranie pozytywnej zbie ż no ś ci przepisów, dost ę p do kluczowych zasobów, w tym danych, tworzenie równych szans). Komisja b ę dzie ś ci ś le monitorowa ć strategie polityczne pa ń stw trzecich, które ograniczaj ą przep ł yw danych izajmie si ę nadmiernymi ograniczeniami wdwustronnych negocjacjach handlowych oraz poprzez dzia ł ania w ramach Ś wiatowej Organizacji Handlu. Komisja jest przekonana, ż e wspó ł praca mi ę dzynarodowa w dziedzinie AI musi opiera ć si ę na podej ś ciu propaguj ą cym poszanowanie praw podstawowych, w tym godno ś ci ludzkiej, pluralizmu, w ł ą czenia, niedyskryminacji i ochrony prywatno ś ci i danych osobowych 26 i b ę dzie pracowa ć nad szerzeniem tych warto ś ci na ca ł ym ś wiecie 27 . Jasne jest, ż e odpowiedzialny rozwój i stosowanie sztucznej inteligencji mog ą by ć si ł ą nap ę dow ą osi ą gni ę cia celów zrównowa ż onego rozwoju i realizacji agendy na rzecz zrównowa ż onego rozwoju 2030. 5. E KOSYSTEM ZAUFANIA : RAMY REGULACYJNE SZTUCZNEJ INTELIGENCJI Podobnie jak w przypadku ka ż dej nowej technologii wykorzystanie sztucznej inteligencji niesie ze sob ą zarówno szanse, jak i zagro ż enia. Obywatele obawiaj ą si ę , ż e nie b ę d ą w stanie broni ć swoich praw i bezpiecze ń stwa, stoj ą c w obliczu asymetrii informacyjnej zwi ą zanej z procesem podejmowania decyzji przez algorytmy, za ś przedsi ę biorstwa obawiaj ą si ę niepewno ś ci prawa. Chocia ż sztuczna inteligencja mo ż e przyczyni ć si ę do ochrony bezpiecze ń stwa obywateli ikorzystania z przys ł uguj ą cych im praw podstawowych, obywatele obawiaj ą si ę równie ż , ż e mo ż e ona mie ć niezamierzone skutki lub nawet by ć wykorzystywana wz ł ej wierze. Obawy te wymagaj ą przedstawienia rozwi ą za ń . Co wi ę cej, obok braku inwestycji i umiej ę tno ś ci, g ł ównym czynnikiem powstrzymuj ą cym upowszechnianie sztucznej inteligencji jest brak zaufania. • 25 https://www.oecd.org/going-digital/ai/principles/ • 26 W ramach Instrumentu Partnerstwa Komisja sfinansuje projekt o warto ś ci 2,5 mln EUR, który u ł atwi wspó ł prac ę z partnerami o podobnych pogl ą dach, w celu promowania unijnych wytycznych etycznych w zakresie sztucznej inteligencji oraz przyj ę cia wspólnych zasad i wniosków operacyjnych. • 27 Przewodnicz ą ca Von der Leyen, Unia, która mierzy wy ż ej. Mój program dla Europy, s. 17 10 Dlatego te ż 25 kwietnia 2018r. Komisja przedstawi ł a strategi ę na rzecz sztucznej inteligencji 28 uwzgl ę dniaj ą c ą wymiar spo ł eczno-gospodarczy wraz ze zwi ę kszeniem inwestycji w badania naukowe, innowacje i zdolno ś ci dotycz ą ce AI w ca ł ej Unii. Aby dostosowa ć strategie, z pa ń stwami cz ł onkowskimi uzgodniono skoordynowany plan 29 . Komisja powo ł a ł a równie ż grup ę ekspertów wysokiego szczebla, która w kwietniu 2019 r. opublikowa ł a wytyczne w sprawie godnej zaufania sztucznej inteligencji 30 Komisja opublikowa ł a komunikat 31 , w którym z zadowoleniem przyj ę ł a siedem kluczowych wymogów okre ś lonych w wytycznych grupy ekspertów wysokiego szczebla: • przewodnia i nadzorcza rola cz ł owieka, • techniczna solidno ś ć i bezpiecze ń stwo, • ochrona prywatno ś ci i zarz ą dzanie danymi, • przejrzysto ś ć , • ró ż norodno ś ć , niedyskryminacja i sprawiedliwo ś ć , • dobrostan spo ł eczny i ś rodowiskowy oraz • odpowiedzialno ś ć Ponadto wytyczne zawieraj ą list ę kontroln ą , która mo ż e zosta ć wykorzystana przez przedsi ę biorstwa. W drugiej po ł owie 2019 r. ponad 350 organizacji przetestowa ł o t ę list ę i przes ł a ł o informacje zwrotne. Grupa wysokiego szczebla jest w trakcie przegl ą du wytycznych w kontek ś cie otrzymanych uwag i zako ń czy te prace do czerwca 2020 r. Z otrzymanych informacji wynika, ż e chocia ż wiele wymogów jest ju ż uwzgl ę dnionych w istniej ą cych systemach prawnych lub regulacyjnych, przepisy dotycz ą ce przejrzysto ś ci, identyfikowalno ś ci inadzoru przez cz ł owieka nie s ą uwzgl ę dnione wobecnym prawodawstwie w odniesieniu do wielu sektorów gospodarki. Oprócz tego zbioru niewi ą ż ą cych wytycznych grupy ekspertów wysokiego szczebla oraz zgodnie z wytycznymi politycznymi przewodnicz ą cej jasne europejskie ramy regulacyjne przyczyni ł yby si ę do budowania zaufania do AI w ś ród konsumentów i przedsi ę biorstw, a tym samym przyspieszy ł yby upowszechnianie tej technologii. Takie ramy regulacyjne powinny by ć spójne z innymi dzia ł aniami na rzecz wspierania potencja ł u innowacyjnego i konkurencyjno ś ci Europy w tej dziedzinie. Musz ą one zapewnia ć optymalne pod wzgl ę dem spo ł ecznym, ś rodowiskowym i gospodarczym wyniki oraz przestrzeganie unijnych przepisów, zasad i warto ś ci. Ma t