Methodus nova & facilis testacea marina in suas debitas classes, genera, & species distribuendi - Lang, Carl Nicolaus, 1670-1741

Please enable JavaScript to view the full PDF

Division of Mollusks Sectional Library METHODUS Nova & facilis TESTACEA MARINA in fuas debitas Claffes, genera, & fpecies diftribuendi. CAR OLI NICOLAI LANGH Lucernenf. Helvet. Phil. & Med.. Acad,Cef, Leopoldino-Carolin.Societ.R eg.Pru(Tice&Phyf.Crit. Rep nec non Reip. Lucernenf. Senatoris. METHODS »npz,,, Nova & facilis . T edaneyj libre, "STACEA LARIN P Pleraque, qua huc ufque nobis nota funt, - án fuas debitas: & diftinGtas Clafles, genera, & fpecies diftribuendi, nominibufque fuis propriis ftructurze potiflimum accommodatis nuncupand:; APPRIME "NECESSARIA ET UTILIS OMNIBUS IIS, -Qui eorum cognitionem ex fundamento fcire cupiunt, & fibi ex illis mufeunm regulare erigete tehtarit 5 BEC 1 "Namiine&non folüm reperient: "NOTAS CHARACTERIST ICAS ti CUJUSCUNQUESeAPAGEQAD ih ET GENERIS pi in'ipfisLibri Titulis quam diligentiffime expreffas Las fd etiam nominá przcipnorum Authorunrj qur illa Ge, s Rute paginarum & Tabulafum, in P adexpofita & delineata Occurrunt, /— . TA UT E PRESENTI METHODO, Lich ob defectum Occafionis Tabulis zeneis prorfus deftitutà facile cujufque teftacei defcriptio & efiges inveniri potlint, Modo B. L. ad hoc neceffariis libris inftru&us (it: Multüm infüber conducet x AD LAPIDES FIGURATOS MARINA REPR/ESENTANTES RITE DISTINGUENDOS, ad quem finem precipue contexta cít, LUCERN/JE .MDCC XXI. Sumptibus Authoris, Typis Henrici Rennvvardi Wyíling. SUPERIORUM PERMISSU. MAT? x ast ws prot ur » (T bd8 io M Quim magnificata funt opera tua Domine! omnia in Sapientiá fecifti: impleta eft terra poffeffio- ne tuà. Hoc mare magnum , & ípatiofum manibus: illicreptilia, quorum non eft nume- rus. Animalia pufilla cum magnis: illic nayes pertranfibunt. P/2/. 103. v. 24. 25. 26. 59€ toíe arof unb beriid) fenb Deine SBerdf! Ou baft alles tueiflid) aemacdbt: bie Grben iftmif beinen Giütteren erfüllt. &8 iftaud) bif arofie 9er /ba fid) tocit auBftred'et mit (einen 9Itz ten : barin fepnb (chfoimmenbe Sbier/Deren Fn 3abl ift. —Die Fleíne S bier mit ben grofz (en? bafelbft fabren bie Cif binburd), 7. e» —: NISÍ ABIPSO D PRAFATIO IS4GOGICA RJ MIT HODIUM Novam & facilem TESTACEA MARINA ' án fuas Claffes, genera, & fpecies diftribuendi. | vie Occafio presentis Opa[culi. E H * cwn ER EGIMUS, AMICE LECTOR, in Plutarco lib. $, 55P* Le- cap. 8. Scipionem & Laclium unum virtute belli , alterum &- Pireiti eloquentià & confilio olim apud Romanos preeflantiffi. «pre con- e) mum , ambos veró ar&iffimá amicitià coniunctos fzepius * Vind Cajeue x Laurenti conchulas & calculos le&itaffe, ut nimirum fuum pem —— à feris & gravibus negotiis defatigatum animum hác innocenti & jucundà contemplatione aliquá ex parte obledarent & füblevarent , quod exemplum poflea plures alii genere & doctrinà illuftres Viri eun- dem ob finem non fine fenfibili emolumento imitati funt, ita ut tan- dem vetus illud adagium exortum fuerit: conchas legere, id eft , fefe oble&are & recreare &c. S'urtmeilen; &dbimpffen. patfer le temps. di. vertirfi. Tantorum virorum przeclaro exemplo invitatus & du&us mihi Q»ed exem- quoque propofui, meum poft tam diuturnam & periculofiffimam fe- do.r jin brim E continuam, ga feliciter tamen j divinof auxilio s fuperatam languidum fio bujus e- ftatum valetudinarium hác fuavi meditatione tranfigere, 1 ficque : mihi Pei. (0) magis Hc — PRJEFATIO ISAGOGICA. magis acceptum & jucundum reddere; viribus enim totaliter fra&us & exhauftus ad alia tam mentis quàm corporis exercitia non eram di- fpofitus, quàm quae eodem tempore fuaviter occupare & fimul deleg- tare , mitigare ac reílaurare poflent. Secunda oc- «afi. Praeter enarratum meum ftatum valetudinarium mihi infüper ad fi- mile dele&amentum inchoandum non minorem prabuit anfam haud exigua mea marina fupellex , quam jam à pluribus annis in fcriniis fed negligenter tantüm & fine ordine difpofitam confervavi, eo nimirum animo, ut illam dáto opportuno tempore & occaíione femperque defi- derato à magis neceffariis occupationibus otio in methodicam quandam feriem collocarem & dirigerem ,optime animadvertens, fimile confi- lium, fi debite ad füuum finem. perduceretur, haud leve ftudio natu- rali praefertim veró Lapideo Lapides Figuratos marina repraefentantes refpicienti adjumentum allaturum. fore , quod etiam mihi in hoc in- Ejnis. cepto exercitio unicus & praecipuus fuit finis & jam ante quatuordecim annos in praefatione Hiftorie meze Lapidum Figuratorum Hlvetie ejufque vicinize diligenter inculcavi & ad opus tam neceffarium feduló perficiendum Philophyficos quofcunque, potiilimüm vero illos , qui ciz- ca maria degunt, invitavi & exhortatus fum, licet non cum illo de- fiderabili fucceífu, quem mihi (latim promiferam. Aaberis(e — Meam vero fupelle&ilem marinam majori ex parte 1ipfemet collegi, ellexlige. dum circa maria degerem , nobiliorem tamen ejufdem portiouem mi- ^ — hi tranfmiferunt e pracipuis duobus Europae noftrae Emporiis nimi- rum Venetiis &Amftelodamo Illuítris &magnificus Dominus PETRUS VALKENIER olim Prapotentum Belgii Ordinum ad Refpublicas Helve- ticas Ablegatus extraordinarius, &, dum viveret ,Fautor ftudiorum , eo- rumque promotor femper eximius, nec non Nobiliffimus & Clariíli- mus Dominus Joannes Hieronimus Zannichelli praeftantiffimus apud Venetos Philofophus & Pharmacopaeus , Amicus meus integerrimus ; quorum amborum virorum innumeras gratias & favores in me colla- tos hic reticere non parvum foret ingratitudinis piaculum ; quaenam autem & qualia curiofa naturalia à Benevolis iftis Fautoribus non mi- nüs quàm ab aliis pluribus amicis receperim, magis diftincté & majori cum gratiarum. actione propalabo in enumeratione rerum naturalium in mufeolo meo contentarum, quod annuente DIVINO NUMINE brevi iere defcribam , & hoc opufculum tanquám parvus prodromus prac- cedit. Teflacerme —Rem itaque, licét illam valde arduam, admodum amplam & ab(truàm difficul- PRJÉFATIO ISAGOGICA. — IH difficultatibusque innumeris plenam ftatim in principio agnoverim, ta- copiis e» men tanquam. ftudio naturali apprime neceilariam & utilem aggredi co- 4s ordo natus fum , & ad tale opuículum, quod pra: manibus jacet, Colo ad- peg pu juvante durante meo flatu. valetudinario perduxi, fi illud non. omni- 2,5 Nie bus numeris abfolutum deprehendatur ,vel non debito ordine pertrac- r«/e ; tatum judicetur, parcatur, quao, Valetudinario ,condonentur erro- res viro mente & coipore adhuc imbecilli.& infuper longinguo à ma- ri, confequenter exigua vel nullà quafi occailione materiam tam va- ftam cognofcendi , multo minus debité explanandi futfulto. —Hic igi- tur unice bonus refpiciatur Animus , finceraque & conítans ac quafi1n- nata ftudii naturalis promovendi cupido, indeque qualifcunque deriva- tus labor, quem, uti fpero, Benevolus Le&or aequis falutare oculis, bonique confulere minime dedignabitur. $. II. Pifces teflacei quid [mt , (j' quomodo generentur. LIN!V ERSI&X pene innumerabiles immenfi maris incola. com- p;7, 4, muni & proprio nomine Pifces vocantur , fine dubio à verbo grae- isa vocentur €o Pio, Bibo, quód fint animalia aquatilia femper bibentia feu in aquis *e4»e decentia; Hi vel funt fanguine praedii & piíces proprie dicti, vel ían- siii guine defüituti. —De primis hic nullus fiet fermo , fecundi veró iterum dividuntur in molles, cruftaceos, teílaceos, infecta & zoophita, inter quos nobis folummodo felegimus teftaceos in debitum fuum ordinem redigendos , utpote qui reliquos omnes fanguine deftitutos pifces ru- mero, elegantia & varietate colorum, mirabilique fuà. ftructurà lorgé fuperant & antecellunt. Pifces teftacei autem funt illi, qui conftanter in mari degunt , & vel Pifees teff«- totaliter vel faltem majori ex parte teílà duriore obte&i & inclufi (unt. ** 24 f^" Plerique ( paucitfimis exceptis , qui à Plotio aliifque Zoographis vivi- pari deprehenfi funt) obíervantur Ovipari, hoc tamen diícrimine, Plerig; funt quód aliqui fint divifi fexüs, quorum ova à femine maículino foecun- Ovigari- dari debent, alii veró naturam obtineant quaíi androgynam pifcium inflar, qui ova fua emittunt jam germine & teftulis donata, at aíper- fione liquoris cujufdam la&ei, quae genitura feu lac marium à Lafte- Io vocatur, denuó fzecundanda, Tefítacea pleraque ex ovulis nafci confirmatur à pluribus Authoribus , Gesta. qui hàc de re icripferunt, —Willis in uo Tra&l, de Animá Brut. cap. 4. in * "^^ P X ACCHTA- IV ^» PRIJÉFATIO ISAGOGICA. rium. in a. accuvetifintá offrem anatonriá afferit :teftas in. oftreis ab ovo. conatas. effe qualibus, s primó molles, prout mole accrefcunt ,fenfim indurari , idem fentit cum. Clarilfimis. Virts Aldrovando , Stenone , Gefnero ,Hardero , Raio , Loe- vvenboech, diligentil]imus nature Ru[pater D. Martinus Liflerus, & poft hunc pulcherrimá experientià illud evincit Reverendiffimus ,& Wuftrif- D. An- tonius. Felix Abbas Marfilius poflea Epifcopus Perupianus digniffTmus in [uà de ovis: cocblearum |Epiflolà. ad Marcellum Malpighium Medicum Bononienfem , ad cu- jus rei majorem confirmationem alia quamplurima experimenta addidit jam faepius laudatus Leevvenboech. Nullus igitur inficias ibit, teftacea more plerorumque viventium ex ovulis nafci fuá aurá feminali , germine & fucco nutritio inftruis , ita ut. in iisanimalculum integrum uná cum teftà jam contineatur. Ovatefae- —Ovaautemteftaceorum tam terreftrium quàm utriusqueaquae id eft, Ape fluviatilis & marinze in fummá quantitate & valde minuta deponuntur ;. fuia. quan. (à Ut quoad parvitatem molis & ingentem faetuum copiam nec femini-- tizase, bus infectorum nec plantarum cedant. Sempertamen ràcematim emit.- Semper 74* tuntur, & vel aliquo infenfibili glutine inter fe. coherent , vel aliquá vot inibi geniturà vifcosà albicante. geniturae fpermatis ranarum. haud ditfimili, Ceclearsm. quod 6 fequentibus obfervationibus clariffimorum Philofophorum.hác: terrefiris* in re valde exercitatorum luculenter manife(latur. ip "i Prima eft Lifieri de Cocbl. in geuere pag. 107. Illis vero(.cochleis terre- ftibus) ova fphaeriga funt , quibus fc. mollis & membranea teíta five: cortex elt. Terreftrium cochlearum ova feré racematim inter fe cohaerent imper- Fluviatilis.. ceptibili quodam glutine, at fluviatilium ova quádam geniturà limpidà Cochles foli- nltar ranarum fpermatis implicantur. Hác etiam maturefcunt , donec hu Mie ad formam fingulae fpeciei propriam & perfectam pervenerint ; ipsáà Íc. fuoi ,n ea- geniturà adhuc integrà & non refolutà , & paulum inferius. pag. 109. rum GX. nam & valde amplae funt quzedam ex Africá ,. quee folitanze vocantur;. - persis ita ut earum calices quadrantes octogi nta capere poffint ;.& ficin aliis re-- & majores. gionibus ezedem inter fe collatae & minores funt à Hae.in fzeturà pariunt innumerabilia , earum femen minutum& teft: molli , diuturnitate obdurefcit.. Ex Varro ,de re rac. lib. 3. ) Item pag. 132. Sub initium Maji ad radices lapathi paululum fub ter- rà eorum ova velut in maffanr conglomerata invenimus, his autem co- lor pallide caeruleus, fingula ad magnitudinem piperis grani fphaerica cor- tice molli conte&a. —Et pag. 138. de cachl. fiiv. item vere coeunt, quod: ipli fxpius vidimus. Majo ineunte in quibufdam pifcinis ;ubi hae coch- leac PRJEÉFATIO ISAGOGICA. V lez: abundarunt, & paucee aliae repertae funt ,harum femen genitale ma- gná copiá obfervavimus. Herbis autem quibuslibet aquaticis adhaere- Dvd t bat, eratque hujufmodi : longitudinem unius unciz , aut duarumaliquan- 4 ca» » do , craffitudinem peunze anferinze majufculae implebat ; teresadmodum ; arietis, utràque extremitate paulo tenuius , & obtufum ; inflar. cryftalli pel- eferipiio. lucidum; ta&u fatis firmum ; fi illud luci oculisque interponas, innume- rze exiguze cicatriculee figurá ovali tibi fient manifeflee ; ordinatim difpo- fitze ; quibus omnibusjuxta cicatriculze limbum fingula fua punctula fla- vicantia. Etpag. 140. Medio Majo harum fperma diligenter obfervavi; erat autem craffum, pauló longius fupra unciam dimidiam ; inflar cryflal- li pellucidum. — In cujus medio (adhuc enim non refolvebatur ) inerant plurimae exiguae cochlezead magnitudinem feminum papaveris;ipsá ta« men teftze figurà maxime notabiles, & facilé cognofcibiles. Iu autlario pag. 43. Ex afperitate veró teflze exigua proles extrinfecus adhzerens, fatis confpicua fuit, at in dies illa fzetura aucta eft, ut poft menfem tubercul inftar finapis a féeminum quodammodo vif funt; jam- que microfcopio modice virtutis infpecta , inftar cujufdam favaginis mi- hi apparebant : Et in exercit. anat. 3. Conchyl. Bivalv. pag. 9. Ovarium Mufcnli Lati autem ( de mufculo lato maximo &c. loquitur )quod pedi carinato fubef. ?2ximi ova- fe cujufdam burfe diximus, in faminis flavefcebat , à quo incifürà T aperto, exiit liquor tenuis innumeris ovulis farinaceis & albicantibus refertus, microfcopio certe vifibilibus ; imo veró nudis oculis attento. | & pag. feq. de ovis autem hzec praeterea ad eam partem mufculi, quá re- g, ,, T fpirat, nempe ab ipfo cardine ad imam marginem plurimaova fphzerica cortici duriufculo adhaerere; fed multo luto aliisque fordibus interfperfa. Iu difféctione mufculi anguftioris fequentia obfervavit. pag. 14. Me- Mauftati n: dio autem Julio menfe ab his mufculis e fluvio recenter expifcatis, in g»/Leris ova fi&ilibus; ubi eos biduo fervaveram , faeturam forte emiffam vidi : nempe farinaceam & albitfimam quandam materiam fruítulatim inter fe. & levi- ter tantüm cohzerentem. Ab unoautem mufculo tanta erat copia, ut facilé totum ejus latus tegeret ; 1pfà vero farina tante erat fübtilitatis ,ut nudis oculis vel. confpicillis vulgaribus nihil omninó: difcernere potui ; cüm vero illam microfcopio mediz virtutis objeciffem , planevifaeft ovorum exiguorum fphaericorum eleganscongeries. —Haec tamen potiüsabortio, quàm fzeturze niaturá & fpontanea ejectio exiftimanda eft. Prztter proprias obfervationes indefeffus in rebus naturalibus fcru- RN tandis Author aliorum etiam adducit , & primam quidem ex Hilloriá Éeura Ciel. R, S. Adugl. atglice editá pag. 307. menfe Majo facturam ejiciunt o- X fiea Vi PRIEFATIO ISAGOGICA. €pift — flrea, id quod a notis piícatoribus € patt vocatur. Id aurem figurá lenticulari eft, at ipíis lenüiculis paulo majus. Saxis vero veteribus- Glutj. ^— que oflreorum teitis rebusque fimilibus, quae omnia Glutd) vocantur; per maris fundum difperfis adhaeret. Non fine ratione conjiciunt , recenter edita ova intra 24. horas te- ftis contegi. LI Meníe Majo legibus maritimis pifcatoribus permiffum eft, omnigena oflrea, cujufcunque ea magnitudinis fint, expifcari. — Quibus captis fzeturam à re, cui adhaeret , leniter cultello feparant; eàáre mari rurfus commifsà , ut loci fzecunditas inpofterum praefervetur; nifi ubi adeo recenter edita fit proles , ut tutó dividi non poffit , quo ca- fu iis conceflum eft, lapidem aut teftam &c. auferre, cui adh«ret fetura: cum füper unicam teftam viginti tenella oftreafepiusnumerentug, ——.— Poft menfem vero Majum id auferre , quod &lutd) vocatur, furtum eft ;nec nifi ea oftrea, quae juftae magnitudinis funt ,impune capere licet, Üfrearum Hanc vero prolem aliaque oftrea ad quofdam maris finus devehunt; lechi,cfira- ubi ea alveis quibufdam maritimis demittuot ; quos lectos five ftrata vo- d cant: ibi adolefcunt , & pinguefcunt ;duobus certe aut tribus annis mi- nutiífima proles ad juftam magnitudinem perveniunt. | Porro recenfet pulcherrimas obfervationes ex obfer. microfc. part. 3. octtlatil]imi Leevvenboekii defumptas. ^Ac, ut verbo. dicam , multe ex his partibus quoad £guram cum mytulis fuis conveniebant ,nec tan- Myislorum. tiim mihi perfuafi mytulorum haecefle ova, fed& vidi , cüm tenaces illas e»a, membranas infringerem. —Varia quidem ovaextra membranas fuas ja- centia figurá fuá cum mytulis convenientia. Cüm vero ejufmodi my- tulum nondum formatum fepararem , mihi perfuafi me vaía aut nere vos videre. OvsPyrslo- Vidi quoque varia ovorum putamina five membranas vacuas, quas rum infa- poftea obíervavi , vel potius mihi perfuafi, effe ova intzecunda. Et pauló DU: inferius: haec ova majora non erant vulgari glareze granulo. tems praeterea attendi ad numerum ovorum , quibus mytulorum teftze funt obíitz; & ex rudi calculo cenfui multos mytulos bis mille& amplius ovis effe onuftos. Afirearum Et pag. $66. 120. ut arbitror, longitudinem pollicis lati aequare pot- 172900. fe. ta 1728000. oftrearum aequat tantum globum, cujus axis polli- po ns cem atum aequat. Quatuor adhuc fervaveram poítero die aperienda, iasi «quan;, Inter. quae unum erat , in quo tantus erat exiguorum oftreorum nume- rus , ut alia longé fuperaret: atque ego horum numerum rudi galcu- lo ad PRZJEFATIO ISAGOGICA, VII lo ad tria quidem aut quatuor millia fupputarem. .Ex hucufque adductis obfervationibus facile colligitur innumera te- 0v«teflaces. flaceorum ovorum copia, eorumque minutiilima parvitas ; ob quam ?'*7 Jepar- etiam farinacea vocantur , & levi negotio , nifi fuo glutine vel alià genitu- Libia rà vifcosà faxis, teflis arenis , aut limo firmiter adhaereant, ab aquá ramere?fa- hinc inde transferri poffunt, vel etiam unà cum vaporibus aqueis tam A hinc fubterraneis, quàm 1is, qui à mari in atmofpharam noftram attollun- 77;hou. tur , elevari, & mediantibus illis, vel ipíis ventis intima terrae penetra- lia pervadere & illaefa quidem, non fecus ac à pifcatoribus falva hinc inde tranfportantur. $. III. buc] pifcium teflaceorum nutritio & accretio quomodo &jin quà materià potil]omiam fiat. ACOBUS GRANDIUS in [uá dodi. Epiflolà de veritate diluvii univerfalis Qj Tefacea Icflaceorumyque procul a mari reperiuntur, generatione pag. 66. allerit : teltacea plantarum omnia plantarum more creícere ,caputque infrà habere , ventrem fuprà , ein dtr quia cibum de imo capiunt, caufamque addit , cur citius moriantur in íi; aquá dulci , quàm in aere, nimirum tenuitatem aquae non fufficientis entum ef eorum refpirationi , & falfam lympham, quà diutius confervantur, in Dympha (aifa aere attenuantis "atque falinum fpiritum , quo ellychnium vite alitur; ebibentis. Que eadem caufaeft, quód in Poato , cujus orz crebris Hu- minum oftiis alluuntur, non funt teftacea , nifi quibufdam in locis pau- ca; ob id etiam in Venetis zeítuariis obfervatur , te(lacea interire, quando immodicis pluviis paluftris (alfedo diluitur. Praecipuum igitur pifcium intra teftacea contentorum nutrimentum erit lympha feu liquor falfus. Porróé füpradictis jam patet, ovateftaceorum terreftrrium in maffam r,g4:,, i5, conglomerata fub terrà ad radices plantarum faepius inveniri, luviatilium t4 errem, veró aut marinorum modo in te(lis ipfis conchyliorum obfervari, & ple- a3 pn rumque multo luto aliisque fordibus caenofis aut arenofis interfperfa ,1;,, e»/axa modo (àxis veteribusrebusque fimilibus per fundum maris difperíis ad- germinam. ha'rere , adeoque etiam utplurimüm intra terram, aut in limo, ceno, arenofis ,faxis, aliisque teftis hujufmodi quisquiliis afperíis germinare , quod praeter authoritatem |Zfriflozels lib. s. Hill. au. cap. 15. afferentis, univerfim omnia teítacea fponte naturz in limo diveríà pro differentià limi oriuntur , nam in cgnofo oftrez ; in arenofis conchae, pluribus aliis VI ^. PRAEFATIO ISAGOGICA aliis experimentis confirmari poteft, quorum Migua tcantüm à Celebrio- ribus Authoribus allata fubjungam. ObMewaioR, Primo quidem ILzffrif. Duus Zintonius Felix: Abbas Maoyfiliusin. cit. Epifi. Mavfilii.Ab- de ovis. cochlearum deícribens locum , in quo inventa funt, hac habet: dE Effodebantur. bulbuli florum in hortulo nunc ufui fimplicium à4 me de- tereflrium, tinato.. Dum terra removebatur , faepius accidit, ut aliquot ovorum acervi reperirentur , quz primó non cognofcebam,nam licet multa pate- rent, quód nondum perfectionem effent adepta ,albumen merum emitte- bant, nec poteramin illis reperire principium aliquod animalculi. Taa- dem veró fa&um eft, ut prope lapides cujufdam horrei fefe eorumdem ovorum tantus eum proderet ,ut impletà manu facile mihi fueritob- fervare quadam eorum fractioni proxima, alia ad dimidiam fui partem, alia omni ex parte jam fracta;atque ex illis cochleolas exeuntes. .Hzec invenimus die 1o. Julii. Bucina cre, —Dein Martin. Lijierus jam [apius laudatus in cit. "Track. pag. 158. ob- in fopalis. fervavit, Buccina marina Junio ineunte poft aeftus recellum in ficco fcopu- egeta lo tempore matutino coire, & pleraque conchylia marina in Ícopulis Fal. teflis ad marisinveniri. Ets Exercit. Zinat. zertià pag. Y6.. Exeunte vero Augu- baremia, fto ova aliquot fub cardine ad 1mam tefte marginem adherentia videre licuit,duriufculo cortice & albicante ;multis etiam fordibus in eà tantum Are parte tefte cumulaté adcretis. |Hae vero fordes faeturae causá adcretae mi- rie 2:2, hin memoriam revocant illud ziriftolelis de l'iumá Hifi. $. cap. 19. Scilicet eas locis arenofis caenofisque erectas ex byflo naíci. Ita forte commodi- tas fordium ad byffum colle&arum pro materiá fztura generandze malé reputata eft :qua vulgi obfervatio Philofopho de pinnarum fpontaneo quodam ortu impofuitle videtur. Sicut & Oppiano in. Halieutico ita. ca- nenti: Qui.non concumbunt , nec fztus nexibus edunt , Per fe nafcuntur, faedo velut oítrea caeno. Sed ceenum illud , in quo nafcuntur oftrea , plenum e(t humore genitali. Jacobus. Grandius l. c. idem afferit , dari nimirum. quaídam terras, in "quibus teftacea mirà faecunditate multiplicantur, & infigni magnitudine Chals. fisa augentur, ut in mari rubrojimo obftupui, cüm in canali Veneti hujus arma- Iymp^á co xgentarii obfervaviripis, quae corruerant ,novo muro refe&is, innume- ad opi ros pectiaes,minutiífimos turbines , mytulos, verticilla , conchas ,coch- flaceis pre- leasque fpatio unius anui nata bios: Quae obíervatio conje&uram bes. faciebat,fortaffe chalcem falsà ymphá commiftam aptum hujufmodi ani- snalibus prebere nutrimentum ,eorumque femen promovere. Imo refert Bonanni PRJEFATIO ISAGOGICA. ix Bonanni nelle obfer. delle cbiocciole part. Y. pag. 43. & Muf. Kirch. Dag. 410. que gene- ex rifl. lib. 3. de peu. an. cap. x1. In ionnulio finu maris paludofo ma- '4*/onem o- nam oftreorum copiam crevifle primum poft aquarum exficcationem i dx"ap vel fubíidentiam ,quarum prezefentia eorum generationem impediebat. (4s; Quod adhuc magis mirandum eft , teftacea non folüm intra terram ,r,g,1, js. limum, arenas germinant & crefcunt, fed quoque intra ipfa faxa eorum «ra ipfa faxa generatio perficitur , prout jam notum eft de Pholadibus & Daáilis Ta- DAR ua rentinis, qui in faxis germinant, & é minimo femine in fatis magnam ac" molem accreícunt. Hoc ipfum legitur in Bonanno l. c. fcribente, fe Gepius inaliquo ma- — efe gno lapide é profunditfimo maris loco extra&o ,& poftea rupto vidi(- Bename. fe minutiffima teftacea diveríze fpeciei , przefertim veró mytulos ne vix quidem formatos & tam parvos, ut non nifi ope microfcopii obfer- vari poflent , in internis lapidum cavitatibus hzerentes, qui earum pa- rietibus fubtili lamento nerveo ex ipfo pifciculo intra conchulam de- litefcente prodeunte alligat! erant, & ex 11s non aliter ac fructus ex ar- bore pendebant, hoc ipfum intra faxa maris Tarentini frequenter ob- fervavit, hoc folüm difcrimine, quód in his tantummodo conchylia bivalvia continerentur. Idem ipíemet vidi Venetiis in lapidibus du- r, ipf A4u- fiflimis mytulis & mufculis quafi omnimode repletis. shore. Hujufmodi minimas cochleolas perfecte jam formatas intra ipfas are- r; inter aye. nulas in magná quantitate etiam deprehendi ait. DR Defcriptis locis nativis, in quibusteftacea plerumque naturaliter ger- minare folent, fuccedit explicandus modus eorumdem germinationis & accretionis feu nutritionis, Cum veró fuperius jam de generatione pif- cium teílaceorum abundé tractatum fit, hic. tantüm de accretione & nutritione teítlarum fermo erit. Mart. Lift. in difJecf. Mac. ng. fup. jam citat. pap. 16. putat, tetam Tete. smu[- muí(culi ex vitali contenti pifcis fucco accrefcere & nutriri , fubftantiam- «verum?vi- que fuam lapideam inde acquirere; ejus verba funt haec: —Ex internà Hipfauhi autem teftarum parte membranam aliquam tenuiffimam feparavi ex ar- e» f;5/fanii- gento pulchre cerulefcentem , id eft, ejuídem cum ipfis colorismican- e» 4£apide& ts; neque tamen iis, quae fubfuerant , nudatis defuit fuus elegans nitor M M prifünus. Unde conjicere licet, materiam lapideam five teftaceam fea »sem- plurimis membranis lamellatim difpofitis includi, perinde ut in mar- rani Jamet- garitis, fed in his orbiculatim una alteri circuminjicitur, in illis veró ^4". dipt- eaedem membranze ex plano fibi invicem fuperextenduntur. Ipfaautem pug WS materia lapidea. membranis ifliufmodi illita, ac obdurata, à fucco ani- (o) malis x PRIEFATIO ISAGOGICA 3nalis vitali decedit, unde & nitorem fuum elegantem , (ive micationem illam pulcherrimam ex albido czeruleam , quam tantopere in margaritis miramur, acquirit. Cüm in plerifque conchyliis illum fuccum ita ex aquà & per fe & ex cocüone colorari folere ,faepius diximus in fuperio- ribus exercitationibus. i Huic opinioni affentitur Z/onius ab Heide à praedico Aut. pap. 32. adduélus :'Yeftas autem increfcere; inquit Zmfouius ab Heide, vero (i- mile eft , quatenus inferiori earum fuperficiei lamellae ex humoreab ani- Tefle à filia mali exudanti agglutinentur , fiquidem teftze & lamellis compofitae con- obliquis con. fpiciuntur. Praeíertim ubi vacuae in litore aliquamdiu aeri expofitae flant. fuere. —Porró teftze é filis obliquis conítare apparent. Et ipíe Seno im [uo tradatm de [olidis im [olidis comprebenfis. —Primó. T ad Teftas , puta oftrei , ex toto poffe refolvi in exiguas teftas: illas au- fripi, tem teftulas in fibras: iftas fibras duorum effe generum à fe invicem differentes & colore & fubítantiá & loco. Secundó. In exiguis teftulis fuperficiem infmam & fuperiorem ni- hil aliud effe nifi extremas partes fibrarum :at teítularum limbi fiveam- bits fuperficies conftat lateribus fibrarum earundem teítularum. 'Tertió. In ipsà veró teftulà ejus interior fuperficies eadem eít cum interiore füperficie maximae five integrae tefle: fed exterior fuperficies conftat ex exteriore fuperficie minutae cujusque teftulae ,& fuperficie omnium limborum intermediarum teftlarum. —Ita Szeno. n De modo veró formationis teftarum haec, quae fequuntur ,demon- cdi $ie-flrari poffe ait Sene. —Scilicet: nonem, Primó. Fibrarum, é quibus conftituuntur quzeque teftulae ,mate- riam effe animalium fudori in illo fimilem , quód fit humor excretus ex exteriore animalis fuperficie. Figura fibva- Secundó. Fibrarum figuram poffe produci duobus modis ; vel in rum unde ipfisanimalis porulis, per quos excernuntur , vel dum füperficies ani- productit alis aucti major fit fuperficie jam concretas teftube , fic ab eà recedens partim in fibras humorem glutinofum trahit, qui inter ambas fuperfi- cies continetur (ut fieri folet vifcofis humoribus )partim incrementum ei dat, novum humorem excernendo , maxime (i illud perpendatur , nullam aliam materíam penetrare pofle inter illas duas fuperficies. Unde fbra- —Tertió. Fibrarum difcrimenàporulorum differentià ,qui inanimalis vum. diferi- (aperficie inveniuntur, dependetà materi diversá,quae per eofdem poros men. pr** excernitur. .Nam dat. 1 id 5genusanimalium : fuperficiei ^ duplex 3 materia ineft : ; quarum una durior, altera mollior ;ambae veró fibrofae. —Hllarum inve- ftigatio PR/IEFATIO ISAGOGICA. XI ftigatio accurata plurimüm confert ad ofteologiam explicandam. Quartó. Quaslibet minutitfimas teftulas ( exceptis folis exterioribus) 45, au. products fuifle inter exteriorem teflam , & ipfum animalis corpus , & per malis e? ma- confequens figuras fuas nonà fe ipfis , fed à loco habuiffe , unde evenit, "A in te- motum animalis & materie copiam,non raró aliquam in oftreis figurae ER pul varietatem efficere folere. sermánanb, De maximé veró externá teftulá dubitari poteft, an ambiens fluidum aéris exteriorem ejus fuperficiem tetigerit ; an veró aliquà membranu- là tecta fuerit ? Equidem hoc pofterius tantüm verum effe credo ,quód omnium aliarum teftularum fibras, quo tempore concreverint , ab am- biente fluido non tactas fuiffe videtur: quód in hirfutis chamis diis ali- quod tanquam corium extrinfecus fuperinjicitur. Sed quaeritur de re feré infenfili & dici poteft , fibras primae teftulae tantüm induratas fuiffe, dum p; tefle adhuc in ovo latuit. Conftat enim experientiá oftrea , aliaque teflata jam i» ove animalia ex ovis nafci , & nonà putridá materiá. Hactenus S/eno. indwraint. Quem autem meritó excipit & firmat Lewvvenboechins part. Y. Concham. megarum id eít teftam , ait, oftreorum animadverti non nifi ex putaminibus in fe formario fe- magná multitudine cumulatis confiflere ; quorum ultimum concretum ecd ras maximum eft : ita ut concha oftrei magnitudine non capiat incrementum, ,,,. dcs quin intra concham oftrei totum de novo fiat putamen,omnia reliqua pu- tamina magnitudine fuperans. An fingulis noviluniis oftreum , craffi- tieunius putaminis ,accrefceret nempe propter celerem accretionem ,& brevem vitam ? Hiecautem putamina, prout perfpicere potui ,conflarent ex fiftulis /4ccreiío gu- admodum per fe mixtis ;quód quodlibet horum putaminum ad magni. teminum er tudinem juftam perveniretex protrufione five propulfione parvorum 5 Mrio fubfufcorum putaminum ex globulis compofitorum , atque extrinfecus magná multitudine in plano conchze Jacentium : unde accretio ; ipfarum quoque fiftularum origo. Tandem Clariffiems Lifferus pzo. 121. prudentiffimé concludit : Equi- Tefarum dem iis viris libenter accedo de teftulis & fibris fitulofis teftulas con(ti- formano fe- tuentibus: fed de materià, é quibusfiant teftulae, earumque fibris hoe rm. Lee reo. Hanc veró effe ipfiffimum fuccum vitalem in fibras, tanquam in Mareria. fi- totidem vafíà excretoria expulfum , ibidemque ob moram , cüm jam ex- /rarwm. eff tra curriculü iftius fucci circulati fit , paulatim induratü, verifimile eft.Ete- Eier 2 nim fuccus vitalis fectione miffus , leviterque co&us in grumum quendam exsravafasue coalefcit, ipfas teftas fplendore opalino five fübceerulefcente pulchre re- 74 fewfm ferentem ;prout fuprà expofitum eíl. Privatim autem materia, quce "4r. X eum *XII PRIEFATIO ISAGOGICA eum promptius accrefcere facit in teftam firmiorem , vel faxi cujufdant semulam eftalter quidam. fuccus lapideus vitali permiftus, quo aquae tan dulces quàm marinze naturaliter ac neceflarió ob vegetationem ac facilem folutionem lapidis calcis, fane omnium longé copiofiffimi metalli, ime. Fibre €^. butze fint. lpío autem fibrae teftulaeque ex iis compaginatze , ac fiquae menbr4'£. yyembranze fuerint inveftientes ,hae in ipfo animalis. cujufque ortu for- a mate funt, & quoad numerum, & quoad formam: neque enim in his je formaig non. magis quàm in nobis cafus, aut. nefcio quae vis plaftica aliquid. di- funt. fponit. Igitur fi qui errores fuerint in. aliquibus individuis , has prae- ternaturaliter iis contigiffe exiftimandum eft. Teítas namque non aliter crefcere quàm reliquas plantas ( lithodendra di&as)ipfe innuit Zfri/loziles tom. 4. mar. pag. $62. 4. 23. 'Yeílacea ita fe Planse [45i habent ad aquam , ficut plantae ad terram , ideoque plantae poflunt voca- seflace& **"- pj.teftacea terreílria , teftacea poffunt vocari plantee aquatiles , aut r^VT in etiam cornua. in capitibus beftiarum obvia. valde probabile eft, etei.im t aqnaiiles, cum: horum feminibus feu radicibus femina teftaceorum eandem feré ftru&uram habent , ab. ilis autem. quoad. nutrinonem & accretionenx minimé differunt. Siquidem germen feu radix v. g. cornuum tauri conftruitur à multis & diverfis qua(i coriis feu cruftis, quae funt totidem diverfi annuli con-- centrici ,quorum quilibet tanquam proprium íemen fuam cruíftam feu. corium germinat velut quoddam plicatile folium , quod tractu cemporis: Tejaes in cornu accrefcit. —Hinc videntur cornicula fuis quafi thecis infita, & pi ce EE quibus, exíiccato fcilicet cornu, faciliter educuntur. Haud ditfimili s»nubur a- inodo fufpicor effe conflitutum ovulum feu femen teftaceorum nimirum. »iraliwm. praeter pifciculum in fe continere plures teítulas fibi invigem füperindu-- &as , quarum qualibet praecipuum nutrimentum ab ipío mari , vel àma- terià in ipfo contentá , cui. fcilicet femina tef'aceorum iuhserent ,fuppe- ditatum imbibit, ac fecundum accretionem & exigentiam ipfius animalis germinat & expanditur, donec omnes teftulag unà cum animali fuam ac- quifiverint perfectionem. Ceralliaqw- —Eodem modo cum lithodendris quoque conveniunt, non aliter enim W Liécipeà corallia in fundo maris e femine liquori la&teo glutinofo, qualem ficus ef- ean. fundere folet,analogo in fruticem lapideum ramuículis fuisdonatum pro-- Teflaeea |germinant , & quemadmodum hac frutici foliolis, fozibus deftituto com- Veicuoc m parari. poffunt , ita. teftacea noftra quoad ftru&turam: fuam certis agarici. vids. 4" fpeciebus ad radices & truncos arborum efflorefcentibus non, inepté affi- milantur, qui non. minus ac teftaceae pluribus putaminibus , & quorum. fuperius munus eft inferiore, conítruuntur. : Se E e zs Ed ec AE * » c wa * fh^e Dd 5 5m 1 v r- " * x PRIEFATIO ISAGOGICA. bei $«d hoc ipfum ipíà ftructura concharum perfuadere videtur , quae à pluribus lamellis fibi invicem impofitis conitat, & quarum fuprema feu extima reliquasque omnes in germine complectens , licét in potentiá mi- niina fit; femper primo crefcit & induratur , cui fuccedit in acgretione ; Cur€» femper quae magis debet expandi , & fic dereliquis ,donec demum ultima & ma. grim xima etiam repullulet, ac integra concha unà cum contento pifciculo in Lnd primi fuá completà fit perfectione , quod non alio fit &ine, quàm ut primó fü- accrefcent- perior lamina reliquas ,quae adhuc accrefcere debent tanquam. firmum involucrum ab irruente fucco nutritio & petrificante defendat , ne ineptac ad ulteriorem expanfionem reddantur. Secundó, ut inferioribus & magis expandendis lamellis relinquatur fufficiens fpatium ,- per quod in fuá accretione fuccum nutritium e mari imbibere poflint, qui fine dubio in principio germinationis tam per commifluras lamellarum , quàm ipfos poros füperioris & incumbentis putaminis attrahitur. —Tertió demum, ne conchulz five teítulze inferiores & maximae primó germinent, quac, cim citius crefcant quàm contentus pifcis, brévi majus fpatium forma- rent, quàm pifcis occupare poffet , & confequenter non folàm conten- tum pifcem in fuis functionibus naturalibus peragendis preefertim in pa- bulo quaerendo imipedirent ; dum fefe extra valvas exferere non pof- fet, fed in ipsá quoque teflarum accretione ,quibus animalculum firmi- ter praefertim in concliis bivalvibusalligatum eft, ligamenta difrumperent aliaíque partes principaliores laedi neceffe effet. Nullus tamen negabit ; integram teftularum feriem cum accrefcente Colo qu pifce incrementum ( fed non folidum ) fümere à fucco vifcido ac glutino- ex fre b & fale fufo , à quo nitorem futim acquirurit, perfufo , qui à poris pifci- //cermeus €uliindefinenter tranfudat , & fenfim in membranas coalefcit, illisque ab vo dj hoc communicari pulchrum illum colorem ex argenteo & leviter incar- aniaais y;- nato fübczerulefcentem ( qui color etiam in bullis ex aquà fapone imbutà !4/i procedis. excitatis & telis aranearum radiis folaribus illuftratis quafi idem obfervari folet )unà cum lzevore;qui paffimin interná teftarum parte deprehenditur: fed ab illo folo indurari ac perfici & accedente unice proportione poro- runi pifcis, per quos calis liquor tranícolari folet , nec non ipfo animalis intra teflani contenti peculiati motu in corpus tain regulare ac ftriis fuis , fulcispapillis , taberculis&aculeis &c. pulcherrimo ordine fitis exornatum accre(cere, nulláalià adjuvante aurà feminali in ipfo teftularum germine 44 figuran fefidente, omuiaque ad nutum ZEterni Plafmatoris illiinprimá creatione teflaceorum infpiratum difr onente magnum fane dubium eft. Quomodo enim talis Aeon E. liquor glutinofus folus fubftantiam teftaceam penetrare , & inextimá ejus is fegeram fuperficie tam admirandam tantarum diverfarum rerum fymmetriam ef. 4eierminans à P4 - formate XIV PRJIEFATIO ISAGOGICA formare poteft ? Ut taceam de motu animali , quod validé alligatum in- ternis valvarum parietibus ultra feextendere nequit , & fine lege movetur. Teflaca ad. —Porro fübftantiam teftaceam ad lapideam proxime accedere non fo. fubflantiam làm omnes fermé cam Veteres quàm Recentiores Philofophi aíferuntjimo cri ^" plures opinantur eandem effe , fed infuper ipfa fubftantia teftaceaid fua- ^on ^* dere videtur, etenim eft lapidum inflar dura, gravis, in aquá fundum petens , nec duétilis, nec in aquá folubilis, nec per fe liquabilis: generan- tur etiam teítacea cum aliis lapidibus in terrà, aquá , limo , arenis & ipfis faxis , fales itidem continent calcarios & ex iis uftis calx praeftan- tiffima candidiffima & ad zedificandum perquàm utilis conficitur. Qui autem de hác materià plura legere & fcire defiderat , confulat meum tractatum de Origine Lap. Fig. pag. 56. &fubiequentibus; ubi fubítan- tia teflacea fatis diffufse exponitur. $. IV. Exponitur prafens Metbodas , ejusque tende modus, ps IEMISSIS breviter iis, quzead cognitionem teftaceorum internam pertinere videntur,nimirum de eorum generatione , accretione &in- ternà teftarum ftru&urá, ad ea exponenda progredimur, quae ad intel- ligentiam praefentis methodi ejufque opportunum ufum neceffaria vi- dentur ; cum autem in illà praecipue agatur de teílaceis marinis in fu- as debitas claffes , genera & fpecies diítribuendis & quidem per certam Quenam ad quandam & fenfibilem notam characterifticam , ante omnia oportebit fci- Mn re, quid proprié fit nota characteriítica , qualefque proprietates habere de- PROIER fa beat , dein quid intelligatur per fpecies, quid per genera ; quid tandem reoporieas, per claffes , quibus rite intellectis reliqua omnia longe facilioris erunt negotii. Norachara —Nota igitur characteriftica in. genere eft fignum quoddam certum & seriflica quid peculiare fenfibufque noftris perceptibile corporibus naturalibus exter- fir né inhaerens & adnatum , per quod ea , quze fibi fimilia funt , & fibi in- vicem annumerari debent , claré cognofcuntur, & à reliquis corporibus omnibus , ad quze non pertinent , manifeflé diftinguuntur. Si talis no- ta characteriftica adhuc plura genera itidem aliis notis charadterifticis in- ter fe diftincta füb fe contineat ,tunc erit nota characteriftica claífica, fi autem folummodó fub fe comprehendat fpecies quaídam eádem notá Characterifticà infignitas & tantüm ob accidentia quaedam communia X fpecifica id eft aliis quoque generibus eorumque fpeciebus indifferenter applicabilia fine immutatione generis &c. inter e diverías , tunc talis nota, characteriftica generica nuncupabitur. — T Kaguie * PRJEFATIO ISAGOGICA. XV E quibus patet , claffem effe congeriem plurium generum ob eandem | notam characterifticam clatficam inter fe (imilium, quá etiam ab aliis claf- E quid fibus &generibus manifefté & fufficienter diftinguuntur, & fic genera" ' reípectu fuarum claffium naturam quafi fpecierum induunt. genus veró Quid genus, efle congeriem plurium fpecierum eádem notá characteriflicá genericà in- fignitarum, propter quam. etiam à fpeciebus omnium aliorum gene- rum claré & difináe differunt. Species demum cujufcunque generis Quid cies. folummodoó inter fe differre certis accidentibus in peculiari earum affec- tione vel (tru&uràá fitis , quae etiam omnibus fpeciebus aliorum generum communia funt vel effe poffunt fine immutatione notae characteriíticae & hinc neque claífis neque generis. Adeoque ad conftituendam veram notam charaderifticam requiritur Proprietates primo, ut illa fit communis omnibus ejufdem generis vel claffis fpecie- vere |noie bus, & iniis omnibus fimilis deprehendatur. Secundó, ut in aliis fpe- c^«ra&eri- ciebus ad alia genera vel claffes pertinentibus nunquam obfervetur, &^" ^ tertio demum, ut fenfibus noftris fine alio adjumento perceptibilis feu fenfibilisfit, &ab illis claré cognofci queat. : His fuppofitis notandum eft primó , Teftacea, ut in fuas debitas claC 7,52,:,, 5. fes, genera & fpecies rite. diftribuantur ,confiderari debere; ac fi effent f/derari. de- lantze floribus & fructibus deftitutze , adeoque etiam ficuti iflas fecun- ed cH dum diverfas ftructuras & figuras tam totius corporis quàm quarundam vj ia partium in diverías quoque claffes & genera di(tingui debere. tibus. deffi- Notandum fecundo , hinc nulla alia certa pofle ftabiliri principia circa Axe ftatuendá notam characterifticam tam claffium quàm generum, cüm quan- seid Bios doque & quidem plerumque derivari debeat ab integrá firu&urá& fi- cipia ad. fJa- gurá . totius . . corporis . teftace ., quandoque . : tantüm. ab aliquá eorum. parte iam '/e"dam ve- charace principaliore uti funt v. g. orificia &c. in cochleis, umbones &c. in con- ;erificem. chis. Quandoque etiam ab aliquá minimá notà externá tamen claré perceptibili ,uti funt fulculi, canaliculi, fimbriae &c. quandoque etiam folummodó ex horum diversáà figurà & fitu re&à , incurvatá ,extror- fum, introrfum , dextrorfum finillrorfum &c. vergente. Et demum ftabiliuntur quoque notae characterifticee per fimplicem abfentiam cer- tz teftaceorum ftru&ure , quae aliàás omnibus aliis communis eít, uti v. g. nota characteriftica claífis primze eft, ut omnia ejufdem genera & fpecies fint univalvia nec turbinata nec in fe contorta &c. Hc autem difficultates & diverfitates omnes in flatuendà notà characterifticà tefta. ceorum unice dependent ab innumerabili illà & quafi indicibili ftru&u- rarum varietate, quibus tota teftaceorum familia mire exornata ac con- decorata obfervatur. Notan- XVI v PR/EFATIO ISAGOGICA. Teíaea ve-. Notandum tertió. His tamen non obflantibus & praefenti: methodo Nera 4e luculenter. manifeftari ,Deum fecundum infinitam fuam fapientiam & d» cega Omnipotentiam in efformandis teftaceis marinis regularem quandam nor- fami, mam feu methodum obfervaffe non minüs ac in omnibus aliis rebus na- turalibus creatis , propter quam facillimo modo poterunt in fuas claffes & genera diftribui fuifque debitis notis characterifüicis infigniri. Sedulo xh Notandum quartó. Verüm nec hic acquiefcendum effe, fed ulterius Eam ^- Perquirendum , ad quofnam ufüs tam varia & mirabilis teflaccorum ri eum lirucura flatim in primá creatione à fummo Creatore fuerit efforma- fr«w& t4, qua (iru&ura profe&ó ingenui cujufdam Philofophi fedulà & di- ind ligenti attentione meritó digniffima eft, ut ejus ufus proprius & deter- minatus in adjuvandis & cuftodiendis pifcibus teftaceis detegeretur, quem- admodum paucis ab hinc annis partes plantarum. tam internze quàm externze feliciter fuerunt examinatze, earumque officia & ufus tam. op- portune detecti , ut inde claré pateat , Deum & Naturam nihil fruftra facere. Quenam i Notandum quinto. In flatuendá notà characteriíticà f&mper diligenter, fiat «end áquantum licet, eó collimandum effe , ut 1llaà (iructurá magis infigni to- Mii tius corporis teftacei praefertim ab cà, à quà hoc denominationem fuam farváda fins, &€qUirit, derivetur, vel faltem à principalioris & infignioris ejus partis, nam fic femper erit fenfibilior & fubjecto magis proportionata. |Siau- tem hoc non poffet fieri, tunc qualibet nota feníibilis, five in certá ftruc- turà fivein certo ftructurze fitu confiftat ,apta nata eft notam charadteri- fticam conílituere , modo praedictas proprietates pofTideat ,pluribufque fpeciebus communis fit, quas à reliquis omnibus hanc notam characte. rifticam non habentibus fufficienter diftinguit. Reliquae autem affectio- nes ftructurze teftaceorum , quae promifcue in pluribus diverfarum claffi- um aut generum fpeciebus obfervantur , naturam note characterifticee induere nequeunt, adeoque ab illà conftituendá prorfus excluduntur. Tefflaceafla-.— Notandum fextó. Nos ad faciliorem & commodiorem hujus metho. p uM di intelligentiam. & ufum ftatim in principio dividere totam teftaceo- garisfen or Tum famili in tres diftindtas partes feu fupremos ordines nimirum in tefta- dines. divi- Cea univalvia non turbinata, in cochleas feu univalvia turbinata,& in con- dws". ^ chas feuin teftacea bivalvia, qualia vero teflacea per quamlibet partem feu ordinem intelligantur, flatim in principio cujuslibet partis claré ex- Per tefjacea pofita deprehendentur, Interim hic unicé notandum venit , quód per tie 574^ guenam in- tó turbinatum non intelligamus omne teftaceum , quod 6 bafi latiore telliganiur. rotundatá in acumen rotundatum pyri inftar abit, nam in tali fenfu eti- am E *. PRJEFATIO ISAGOGICA XVL am Porcellanarum fpecies ad turbinata pertinerent, fed tantummodó talia teítacea ,quac € fpiris manifeftis & fenfibilibus conítant ,quae e bafi latiore paulatim cochlearum in modum fen(ibiliter intorquentur, & obli- quá fuà circumvolutione paulatim contrahuntur, ac in acumen feu mu- cronem quendam acuminatun definunt , quemadmodum videmus turbi- nes tam aéris quam aquarum formari , à quibus turbinibus verbum turbi- natum originem fuam traxiffe volunt. Notandum feptimó. |Quamlibet partem in fuas claffes dividi; qua- Que /ibeo rum cuilibet femper fubjungitur Tabula quedam generica omnia genera f4"* Ma in tali claffi contenta unico quafi i&ui oculi fimul repraefentans. Joni Notandum octavó. Ufum praefentis methodi effe fequentem. |Si ali- turus prefer quod teftaceum obveniat , ftatim inquirendum erit, ad qualem hujus sis serhodi. methodi partem pertineat, dein ad qualem claffim , poftea mediantibus fectionibus ,quae funt tanquam tot manuductiones ,facillime genus in- dicabitür, ad quod reducendum erit ,quo invento reliqua teítacei acci- dentia fpecifica tam ftru&urae quàm coloris feduló perpendenda erunt, quz fi jam fuerint defcripta, nullà alià indigebunt indagine; fiveró non fuerint defcripta ,de novo exponenda erunt , & teftaceum illi generi an- numerandum , ad quod pertinere videtur , quo nova teftaceorum fpe- cies conftituetur hactenus non defcripta neque inculcata. gale Varietates [ruclure teflaceorum perelepanter à Plinio proponuntur , à nobis verà varii colores bucn[aue in iis ob[ervati ordine alphabetico recenfentaur. pr INIUS|ib. 9. cap. 33. varietates ftru&urze teftaceorum fequenti- bus elegantiffimis verbis exponit: Concharum genera , inquit , in qui- Sir, guru bus mira ludentis naturae varietas , tot colorum differentize , tot figurae, teffaceorura planis , concavis , longis, lunatis , in orbem circumadis , dimidio orbe Mau ee caeíis , in dorfum elatis , lgevibus, rugatis, denticulatis, (lriatis , vertice PE -yia muricatim intorto,margine in mucronem emiflo,foris effufo,intus replica- to; jam diítin&ione virgulatá ,crinitá, crispá, canaliculatim, pe&ina- tim, imbricatim undatá ,cancellatim reticulatá , in obliquum,in rectum expansá , praedenfatá , porrectá , finuatá: brevi nodo ligatis, toto la- tere connexis, ad plaufum apertis, ad buccinum incurvis. De quo plura hic addenda non kim cum in fubíequenti methodo in quálibet fpecie differentia (tructurze ,quá ab aliis diftinguitur,diligenter addatur. Longé plures autem. varietates fpecificas in teftaceis fuppeditant ele- P/srimp di (c) gan- XVII PRIÉFATIO ISAGOGICA; mE gantiffimi & multivarii eorum colores, qui miré in iis ludunt, & of» fiaceor um multiplicem fuam varietatem. vix numerari & exprimi poffunt, quod fpecifice 8. unicé in causá fuit, quód in pracfenti tractatu nullas teítaceorum fpe- B. cies colore diverfías adducere voluerifnus ,optime praevidentes, earum: di»:.r, nimis copiosá enarratione praefens opufculum przefixum fuum volu- men longé fuperatum irí; ne tamen. hác occafione pulcherrimas & ra- riffimas teftaceorum phaíes , quze precipue in elegantiffimis eorum coloribus confiftunt , ftudio praeteriiffe videamur, pleroíque in illis hucufq; obíervatos ordine alphabetico recenfebimus , quod impofterum eorum defcriptionem longé faciliorem reddet , càm hucufque fepius 1n expri- mendis tam multivariis coloribus negeffarii & defiderati termini defue- rint. Enumtrati» À,.— Achatinuscolor. Ácu pi&ü opus. /Eneus color. 7Eris color. /Eris ru- wise n Ar bigo. Alabaftricus. Albeícens. Albefcens cum quodam rubore. Albef- ufque obfer CCDS EX caeruleo. Albicans. Albidus, fubalbidus. Albus, fubalbus. AI- vatovam Or- bus ex caeruleo. Amaracinus. Amethiftinus. Anthracinus. Aqueus. Ar- din "Alpha u(culas reprzefentans. Argenteus. Argenteus fplendor. Argento fimilis. Ar- beris gento obrizo fimilis. Ater. Attalica veftis auro argento & multicolori oloferico texta. Drap d'argent : Argenteum textile latine dicta. Auran- tius. ÀÁureus. B. Badius. Balauftinus. Baliolus. Burrus. — C. Ceeruleus. Caeruleus ex argenteo. Ceefius. Calteus. Caltulus. Can- didus. Candidiffimus. Candor margaritarum argenteus. Carneolus. Car-. neus. Caflaneus. Ceraíinus. Cereus. Ceruffatus, Chrifoliticus. Cianeus. Cinnabarinus. Cinereus ,fubcinereus. Cinereus ex livido. Colores aquá diluti. Conchyliatus. Coracinus. Corallinus. Corneus. Croceus, fub- croceus. Cruentatus. E. Eburneus. Eliotropium gemma. | F. Ferrugineus, Figulinus. Flammeus. Flavedo vitrea. Flaveícens. Fla- vefcens ex albo. Flavefcens pallide. Flavicans. Flavidus. Flavus, fub. flavus. Foliofum opus. Fulvus , fubfulvus. Furvus. Fuícus , fubfufcus. Fu- fcus ad nigredinem accedens. Fufcus ex viridi. G. Gipfeus. Glafteus. Glafticus. Gummi Sinenfi obvelatus. H. Helvaceus. Helveus. Helvus. L. Janthineus. Igneus. Immaculatas, Infuícatus ex fummá viriditate: L. Ladeus. Laneus. Lentiginofus. Leonatus. Leucopheeus. Lienaris, Ligneus. Lividus. Luridus. Luteus, M. Maculatus. Maculofus. Malacus. Margaritarum albedo purpurifsà velata, PR/EFATYIO ISAGOGICA. XIX velata, Margarite fublucidze color, Margaritis fimilis. Marmoreus. Mar. mor candidum. Drepitanum. Tiburtinum. Melinus. Miniatus. Submi- nius. Molochiticus. Murinus. Mufivum opus. Muflelinus. N. Niger. Niger ex cxruleo. Nigricans. Nigricans é ceruleo. Sub- niger. Nigerrimus. Nitens. Niveus. O. Oleacinus. Ut Oliva viridis condita. Olofericum nigrum. Olofe- riqum villofum. Onichinus. Opacus. Opalinus. Offeus. Oftrinus. P. Palearis. Pallidus. Papyrus turcica. Parius lapis. Pellucidus. Perla- tus. Phrygium opus. Piceus. Piétus undatim. Pinguis. Plumbeus. Por- cellana. Porraceus. Pramnius. Pullus. Puniceus. Purpureícens. Purpu- refcens ex albo. Purpurefcens ex violà. Purpureus, R. Ravus.Reticulatum opus. Rofeus, Rubedo. Rubedo cuprea. Sub fan- draccá pellucidá latitans. Ruber,fubruber.Rubefcens.Rubefcens ex argento. Rubeus. Rubidus ignaviter. Rubiginofus. Rufefcens. Rufescens ex. albi- do. Subrufescens ex albido. Rufescens ex fusco. Rufescens ex nigro. Rufescens ex rubigine. Rufescens leviter. Rufescens pallide. Rufus. Ruf- feus. Rutilus. — S. Sandichinus. Sandraccá velatus. Sanguineus. Segmentatum opus. Subuculis & monilibus ornatum opus. Sulphureus. T. Terreus. Teffelatus. Thalaífinus. Tophaceus. Tophinus. "Tyrius. V. Variegatus. Venetus. Veprium acumina reprzefentans. Vermicu- latus. Vinatus. Vinofus. Violaceus. Ad nigrum vergens. Virefcens cum argenteo fplendore, Virefcens € ceruleo. Vireícens leviter. Viridis, fub- viridis. Viridefcens ex flavo. Subviridis ex albo. Vividus. Unétuofus, Volturinus, fubvolturinus. X. Xerampelinus. Z. Zizphinus. . Circa hucuíque enarratos teftaceorum colores integre confervandos , coloreesevi- in quibus praecipuum .eorum ornamentum , pulchritudo & pretium vi &psteori confiftunt ,& propter quos quandoq; etiam qum ipfis unionibus aut mar- kiero. ni garitis zequiparari folent, infuper bene animadvertendum. eft, diligen- ter & non fine magno labore teítacea debere ab omni inquinamento & fordibus expurgari , certoque modo praeparari, dum pifces teffacei ad- huc in illis vivi delitefcunt ,nam polteorum mortem ftatim colores di- minuuntur, & naturalem fuam vivacitatem amittunt. Modum au- tem requifitum teflacea debité praeparandi & expurgandi eorumque co- lores illaefos confervandi finceré tradit Clariffimus Rumphius in fuo pulcherrimo Mufeo Amboinico ,in quo fuse expofitus invenietur. X S. VI. XX PR/EFATIO ISAGOGICA $. VI. wando & quanam mova nomina teflaceis imponenda fmt , quibusque Autboribus potiffimum. ufifumus in. coucinnandà bác nov methodo. H* nobis non eít animus peculiares teftaceorum. Ethymologias ex- plicandi , cüm hzec expofitio in calce cujuslibet generis , fi neceffa- rium judicabatur ,appofita deprehendetur, fed agemus tantüm in genere de modo & regulà obfervandà, quando & quanam nomina teltaceis imponenda erunt. Aniiqua qua te- Circà quod | notandum UR eft primó , Nomina quaecunque ab Si.Antiquis fla ceoru m Z.oographis teftaceis impofita & hucufque ufurpata quoad poffibile fem- nomina fe^- per confervanda & retinenda effe nifi forte poflea aliis quoque generi- ^ ral bus vel etiam fpeciebus applicata fuerint, quo in cafu in unico tan- tüm genere vel fpecie confervanda erunt, & reliquis nova nomina ab his clare diftin&a imponenda, ut omnis terminorum confufio evitetur. Nis lona Notandum fecundó , Nomina nova teftaceis de novo imponenda eorum figu- fcmper eorum formae figurae, quantum fieri poteft : accommodari re accomme- & proportionari debere ,nam lic eó facilius retineri poterunt, & ipfa rien ftructura ac forma teftacei nos proprii fui nominis memores quodam- A4 fimilize. mmodo reddet. —Sic habemus teftacea à fimilitudine cum vegetabilibus dine s ** eorumque partibus denominata, uti funt; Tubuli radiciformes,biftortzefor- Jean mes &c. Balani Tulipacformes, Porcellanze Pyriformes , Cochleze lon- tibus. ga yriformes ,Buccina parva pruniformia &c. à fimilitudine teftaceo- €um teflatt- cnm: Cochleze muriciformes , caíTidiformes , trochiformes &c. à fimi- diac litudine cum figuris mathematicis : Cochlez longze cylindroidzze, matbemati- Conchae quadratac, trapeziales &c. à fimilitudine cum animalibus €o- d rumque partibus. Tubuli vermiculares ,Dentales, Cornua Ammonis, m eoram. Conchae cordiformes &c. ibus eorum Ste eeiitie AT ^ YA * : c: paribw. —Authores quod attinet , quibus in concinnandá hác nová methodo po- Nomina.Au- ti(fimum ufi fumus , illi funt fequentes : Ex Antiquioribus faepius citan- pad tur Gwliehmi Rondcletii Dodoris Medici & Medicine in [bol Monjpelienfr plerumque. Profelforis. Regit. untver[u "Aquatiliim Hiflorie pars altera cum "veris iporum esaorum. ipngpinibwe. —Lugdami. Y$$5. ltem Wifbbucb 3c. Cftlic) in latein Dutd) ben jjodaelebrten unb natürícben S'ünffen. woolerfabenen. Deren 3D. Gunrat. Giefner beftcbriben :Det Steumlid) aber Dutd) 3D. &unratiyo» ter yu. grófferem 9u6 atten. £iebbaberen ber Stünften in bar. S'eutfó ge^ btocbt. |Getrud't im Syabt alé tram gelt 1563. Inter Recentiores po- tiffimum prece manibus habui 7Martini Liffer e Societate veriá Loudini Hi-- Jloria PRJEFATIO ISAGOGICA. XXI Jorie. Animalium anglie tres. trallatus: unus de. Zraneis ,alter de. cocbleis fum. terrefiribus tum flrviatilibus ,tertius de cochleis marinis , quibus adjedtus ej quartus de lapidibus ejufdem In[ule ad. cochlearum quandam. imaginem fign ralis. —Londini. 1678. Mujeum. Amboinicum Georgii. Everbardi Rumphii Confiliarii Amboinici Plinii Indici dicli. Amflelodami. Yzog. Muíasum |Kir- cberianum [roe Mujeuu à P. Athana[o Kircbero in. Collegio Romano Societati JESU jam iidem inceptum , nunc veflitutum , auclum , dejcriptum (9 iconi- bus ilufiratum à P. Philippo Bonanni Societatis JESU.. Roma. 1709. Maféi Mu[corum. £y0et. Det vollftánbigen G»dyaus 3Dübne frómbber SYtatura» lien geoepter Sbeil 3c. oon SD. Sid)ael SSernbarb C3alentíni Sjocbfütfte licen .Soeffiftben Seib, 9Oebico. unb Sofcífore ju. Gieffen. Srancffutt am 9Xtapn. 1716. tacendo reliquos celeberrimos Authores, qui hinc inde fed non tam frequenter citantur , quorum non parvus eft numerus, & apud quos femper intelligibilis occurret citatio. Interim nemini dubium fit, dari infuper quamplurimos alios Philofophos ac Zoographos,qui fummo cum applaufu de materià teftaceà fcripferunt ,etiamfi in hoc o- pufculo nulla eorum facta fuerit mentio , cujus rei autem przecipua haec et ratio; quód illos omnes ad manus non habuerim, neque in regione, in quà hujufmodi ftudia omnimodé quafi exulant, mihi comparare po; tuerim ,nam, prout fuperius jam di&um eft, hunc tractatum non ex inflituto fed tantüm cafualiter confcripfi unico hoc fine, ut mihi fun- damentum quoddam regulare componerem , Mufeolum meum tam la- pideum quim marinum in aliquem methodicum ordinem redigendi ; debitéque in fuas Claffes, genera & fpecies diftribuendi. Haec funt, Amice. Le&tor, quae durante meo (latu valetudinario in neceffarium quoddam animi mei folatium de teflaceis marinis medita- tus fum , reliquum nunc eft, quod unicé ex toto corde voveo ac ex- opto, ut nimirum hae meae qualefcunque tenues exercitatiunculze de fupelle&tili marinà tibi totique Reipublicae literariae in aliquod faltem cedant emolumentum ac utilitatem , vel ad minimum leviíffimo cuidam & jucundo fed tamen non omnimode inutili fint ludicro ,cujus actus erunt claffes ,& genera fcenze ,fpecies autem perfonae , quemadmodum mihi quoque non exiguae fuerunt voluptati, quod unica erit defiderata totius xmei laboris merces & gratiofiffime DEUS faxerit. Vale & fave, erroresque. tam typographicos quàm orthographicos aliosque , qui hincinde irrepferunt , pro tuá innatà humanitate & benevolentià beni. gné condonare & coirigere non dedignare. X Infig- XXII PR/UÉFATIO ISAGOGICA Infignem & incomparabilem teftaceorum marinorum pulchritudinem eorumque ftru&turam nunquam fat admirandam in fequenti elegantiffi- mo ?enigmate germanico affabré propofuit Dominus Olearius in fuo Mufeo Gottorpienfi,, quod hic ob ingeniofum fuum leporem pro co- ronide anne&ere volui, | | fn Soie. SyBelcber SEreaturen SSeburt unb Sob it amfounberlidften / bicibre natürlid)e &dbnbeit fotool ím Gob /alsím eben beftánbig erbalten? eic Cdjonbeit toirb oeraleid)t ber Blum fo balb verbitbef/ 9Bcíl Dtefe (Sab im Goo aud) mit binfállt unb (tirbet] SSeraegen bat G2oft uns sum Cpiegel vorgeftellt/ Sf Feine €reatur un gleidet in ber 98clf. 9B alles nadt uno blog in Soeutterz &cib erfcaffen/ — €&o fretten toir Derauff/ mit Soáufern /2Bebr unb £Baffei. 9 [uff taufenberlen 9[rt/febr tounberlíd) formierf/ | Unb obne 9Xenfden: 59anb fo Eünftlid) ausgesierf. afi ber Appelles felbft befd)ümet mug abtoeic)en/ ?iBeil8 ibm unmóglid) fallt/ mit Sgatben aussuftreid)en/ $fBas$ Flora oon fíd) rübmt. 3toar fícíim Garten prangf/ 32Bít baf ein jeber yürft y fd)auen fie verlangt. €» bleibt bod) Eure 3eít/ja oft Faum eine Cube / 25alb Fommt ein rauber ?Gínb unb toirfft fíegar 3u Grunbe / 2?bir bleiben für unb für/ uns erbet ftinbe8 eSvinb /.— lin raubef Eeine Seit/Een 2fBetter/ &xturm nod) 2Binb. Co fan Natura un /burd) ibre feünffe sieven/ caf toír aud) nad) bem G;ob untoanbelbar florirttt/ ev(t jemanb unfer Stam unb Bobnung unbcEant/ &xr ratbe tvas ba bIübt/ toenHyems3toínat bas anb? Elegan- E PRJEFATIO ISAGOGICA. xxu Elegantiffimum hoc enigma vulgare in fequentes latinos ver(us tran. ftulit Amicus quidam Chariffimus & Doctiflimus, AENIGMA,. Quarumnam Creaturarum nativitas & mors fit . . mirabilior, & quanam naturalem fuam pulchri. tudin,emquam poflederunt viva, etiam pot mortem confítanter retineant? (C àm quoque difpereat fubitó poft fata venuftas, Floribus eft fimilis, quos cita Parca necat. At nos exemplum cunctis vult effe creatis, Ut quid par nobis non fit in orbe, Deus. Nos ,nude cüm fint, uterus quas procreat omnes, Parturit indutas arma domumque parens. Miris diftin&tee formis, & mille figuris, Nafcimur ornate nullius artis ope. Jpfemet ut victus cogatur cedere Xeuxis, Neífcius artifici pingere tanta manu. Haud dudum durant, qua Chloris jactat in hortis, His eadem vitam datque rapitque dies. Principibus gratos folet oftentare decores, Flora quidem, fed quos fortior aura ruit. Nos nunquam cadimus, nos tertius inter avitas, Micatur gazas ordine fzpce Nepos. Nos Ornamentis fecit natura fuperbos, Quz quoque poít mortem non violata vigent. Noftra latentfi quem fors nomina tectaque, quid fit Dicat, quod floret, dum gravis horret Hyems ? S INDEX ure m——— — IND EXsGiXiso41.u.M. PART I S I. Teftacea marina univalvia non turbinata. (CL ASsIS L. Teflacea marina snivalvia non turbinata ,(9 in. fe noa contoria. Pag. I. CLASSIS IL Tefacea marina umivalvia nou turbinata, (éd. ita. in fe contorta, «t eorum [pire non promineant. 6. PARTIS IL . . Cochlez Marine. CLASSIS L Cochlee marine longe. 14. CLASSIS IL Cocblee marine caxaliaelate. 22. CLASSIS. III. Bmccmna. 32. CLASSIS IV. Strombi. 38. CLASSIS V. Cocoblee marina ore admodum brevi [eu parvo , tnucróne verà infiguiter elongato. 44. CLASSIS VL — Cocblee marine Brboloreh 49. PARTIS III, Conche Marinz, CLASSIS L. Conde equilatere, $8. CLASSIS IL Coche inequilatere. 67. CLASSIS III Conca Zinomala. 79. METHO- CODENDRCORASOLODCONMDDÓOADO METHODI . Novz & facilis TESTACEA MARINA in fuas Claffes, genera, & fpecies diftribuendi, PAR, Teftacea. marina univalvia non turbinata. NUT TESTA CEA MARINA mibdc ga iu 13) binata intelliguntur ea omnia , quz unicà conftant valvà, & xUR non funt in fe contorta, vel fi fint contorta, tamen eorum LASS CE] intima circumvolutio feu Spira fenfibiliter nullà ex putt promineat, & ultra extimam Spiram non producatur. exo nbbobo bon OR GONE S S MDo ob o P De (CIASSIS T ESTACEA MARINA UNIVALVIA NON QUSBIMA TA, ET INSE NON. CONTORT ESTACEA MARINA univalvia non abun, & in fe non contorta vocantur ea; quee, licét quandoque varie incurvata inflexa & etiam contorta obíerventur ,tamen nullas certas Spiras regulares effor- mant, nec tali modo difpofitas, ut earum exterior femper interiorem, aut totaliter aut tantüm quádam ex parte horizontaliter vel obliqué &c. intra fe regulariter includat, comprehendat ,vel ambiat aut cingat. A TABULA a. METHODUS.TESTACEA MARINA TABULA GENERICA TESTACEORUM Claffis Prima& Partis Primae. Teftacea Marina Univalvia.non turbinata,& infe non contorta, [a E: & f. Vertice Uumbonato Integro. á o2. diss Mucronato Perforato, LÀ I3 383 Esp x Vertice Acuminato Rec&o. E &EES Vertice Papillari Incurvato, ,- v 3. 9* | 4-1. | Bafi Planà * c $.8 BafiLaciniatà FBELEE $9 LC Bafi Ka RN " 28s e de T Tintinnabuliformés. | "1 SESS Tulipzfotmes. E OEC EA s & | «c35388 SD ou f Ore Amplio:e. Sq E. | Glandiformes.. pie ma z UU 2es2z 5i LO: Anguftiore, à (ox &K"3oAT22Xj *okeEz ( zm E! : & : IB aü In unà tantüm extremitate; E i . Penicilla marina dicta. BP M "a j e E ) TM NC Arcuatim.&cin unà extremitate £ wu ' Acuminati ; Tubuli dentales - E k Sici, ; | ' E: o e * ra C a Vu!De! gus | & Biftortz- ^a — f 5 ATHE | (5 Vmdaplani: Ügaf. fimplici: & r E . Radicum inflar? Radicifor- |formes planá. es a mts di&i. Genicu- , Bafi convexáà pa« g t : lati &ra- LPillosi&fimbriat, P5 $8- i L mefi.. r- x35 del EE | 'fLaves, E -5 : Vermium inffar : "Tubuli : f ciiftà integrà £n | E | Veimiculares didi, ,Cniftati.. | Crità dentatá & E- pA Io 25 L Laciniatá, : € L L suia A M Ü é SECTIO 1 Del INCLASSES GENERA ET SPECIES DISTRIBUENDL — 3 | S E:xX Y 1:0 cf | T eftacea marina univalvia non turbinata,& in fe nom contorta nullo modo vel íolummodó 1n íummo apice tantillüm 1acurvata, GENUSIL Patelle,. &cpüffel »9ftufcbet, pa TELL/JE funt Tefíltacea univalvia in fenon contorta nullo mo- do vel folummodoó in apice tantillüm incurvata valvá fuperius con- ^rexà.ac frequentius clausà;fübtus veró concavá & apertà mobili. Species. | Patella laevis vertice umbonato. —Bon. pag. 437. n. 51. Patella laevis vertice acuminato. Bon. pag. 437. n. 29. Patella laevis vertice papillari Bon. pag. 436. n. 12. : : An haec patellarum Species non ad aliquod genus peculiare cochlearum teduci debeat, valde dubito, nam prater aperturam inferiorem. patel- lis communem in interna cavitate alià aperturà oblongá & anguflà do- nata videtur, cujus fubíequens cavitas intra convexam patellae par- tem circa fuum pericoclium pote(t circumvolvi , licét Spirze ejufdem £xterné tam manifeflé non appareant, hinc rationabiliter fufpicandum eft,.an non fortafle ad genus umbilicorum marinorum praefertim. ad Unbilicum. paroum Rond. yo4.. &in Eleiner Stet 4Stabel, Gefz. pag. 140. paru trus. pertineat, vel au non fit Species alicujus Trochi in bafi fuá concavi. . &iicws Ma- Patella ftriata vertice umbonato integro. Bon. pag. 435. n. 7. rinus. Seis Patella (riata vertice umbonato perforato. Rumph. pag. 122. Tab. 40. 5» E lit. A. & D. Bon. pag. 43$. n. 3. Cypria dida. pins t- Patella ftriata vertice mucronato integro. Bon. pag. 435. n. 4. pria. Patella firiata vertice mucronato perforato Bon. pag. 435. n. 6. Pafella Patella vei y&culata. dicla. ; enlata, Patella flriata vertice acuminato recto, Patella ftriata vertice acuminato incurvato. Bon. pag. 437. n. 23. Patella ftriata bafi laciniatà. Bon. pag. 437. n. 26. 27. 28. 30. Rumph. pag. 121. Tab. 46,'lit. C. Patella ftriata (lriis maximis bafi angnlofà. Bon. pag. 437. n. 32. Patella Patella mw- mucronata dicia. Rumph. pag. 121. Tab. 4o. lit. B. cron Àd genus Patellarum —videntur quoque fpectare: fequentes (Concharüm À p ; T unival- 1 ^ METHODUS TESTACEA MARINA "univalvium Species Rumph. pag. I22. & 123. defcriptze , delineatze Operculacal-- vero in "Tab. 40. primó Opercula calorum lit. L. M. N. & forte figu- forum. rz apud C. & I. 2. fexta lit. O. & 3. feptima lit. P. € Q. : avis Hoc genus teftaceorum vocatur Patella à vafis efcarii fimilitudine. -Le- Ss * G H di ; 't f fel. djall pas à. raecis dicitur; uat quama iaxorum fz Tiib us temper fc adhaeret. Swufgd. (dbüffel, SRufcbel ^ ín. Rap SXtufcbel 7 &in. ball ^9Qiftbel ' à Gefn. pag. 147. Gidjffelget Valent. Muf. Muf. pag. 187. Lapedo pw cadi Maflilienfibus. Gallis; Oeil de Bouc. Venetis Pantalena. Rond. de teft. p, 3. Pantalena, GE NUS H. ^Cicblen. Balani, Sfee t ALANI funt Teftracea marina univalvia in fe non contorta ,nec incurvata valvà fuperius apertá & concavá, inferius veró clausá & immobili. 358 PS Species. 1 Bala" :5"- Bilanus tintinnabuliformis laevis.l Bon. pag. zizabulifor- : 437. n. 34.i 35. 36. do37. me, $05, Rumph. pag. I2r. Tab. 41. lit. A. Lift. pag. 196. Tit. 41..— fdeller/fór^ Vocatur tintinnabuliformis , quia inftar cujusdam tintinnabuli, qué Cile vacca in alpibus noftris exornantur , € bafi latiore verfus fummitatem EIU. leviter contrahitur. übfcbellen zférmíge SDteet»Gicblen, Balanus.glandiformis ore ampliore. Bon. pag. 436. n. 14. Balanus glandiformis ore anguftiore & incifionibus peponum inflar in- fignitus. —Rend. Balami [&cunda Species. pag. 30. Gefn. pag. 140. Ga$ anbere Giefdyledot ber Sheet ^Gidlen. Bon. pag. 436. n. 15. Vócantur glandiformes, quiae bafi contrat five anguftiore glandium inflar in fummitatem ampliorem rotundatam abeunt. eee o Balanus Tulipeeformis firiatus. AMirella Rumpbij inter Offrea. defcripta. "iegulipam. — Pg. ! js Tab. 47. lit. M. 9fuffacbenbe ulipan. Valent. Muf. Muf. i pano rev enm Pali à voce graecà Balanos derivat, quze multarum arborum |fructus Glans Jri- jndicat. Ariftoteli lib. «. de Hift. Animal. cap. 15. glans dicitur , ficuti fuis. — etam Athenaeo. | S i C I I0, LI estt al "un Tubuli Marini. teet » SRébrein. ^Y'UBULIMARINI funt Teftacea marina univalvia non turbi. - nata:X in fe non contorta elongata & Tubuli inftar concava: IN CLASSES GENERA ET SPECIES DISTRIBUENDI. ; | GENUS I Penicilla. 9t »Senf, DENICILLA funt tubuli marini in uná tantüm extremitate levi- ter incurvati, ex alterá veró parte recti. | Spedes. — Penicillum marinum Rond. pag. rx 1. Sect? 3Senfel, Gefn. pag. 149. gpeessq A fimilitudine penicillorum , quibus Pi&ores utuntur,qui ex cauda- ftd. rum extremitatibus fiunt, vel eorum, quibus albarium te&orio parie- — — tum inferunt, Penicillum marinum vocatur. GENUS IL Dentales. 9feet ^3ábnlein, ENTALES fünt tubuli marini inflar dentium leviter tantüm arcuatim incurvati, & verfus unam extremitatem acuminati, ^* df$peeies. - ccrte | Tubulus Dentalis levis. Rond. pag. 1 10. Bon. pag. 456. n. 9. "TTubulus Dentalis ftriatus. Gefn. pag. 150. SRteet« Sóbtleíti, Bon. pag. Sxtvetaébt: 436. n. 8. 2àbn »fórmíge 9er »Sibbrlein / ober 9er» Sàbnlein, rin. Ita vocantur, quia dentium inflar arcuatim incurvantur, & verfus unam po extremitatem acuminantur. vocantur etiam :Denriculi Elepbantis àRumpb. DentuliEle- pe. X25. & delineantur Tab. 4r. lit. I. Clepfanten Sàbnoer, Valent. Hos id Muf. Muf. pag. 187. | j Pfanté iib get, | GENUS IIL Tubuli radiciformes. QBut&en » fórmíge 9meet2Sóbileít, [v BULI radiciformes funt Tubuli marini notàbiliter incurvati, & radicum in modum varie inflexi; primo craífiores dein fenfim anguftati Species. 'Tubulus radiciformis vulgaris. Rumph. pag. 124. Tab. 41. lit. F. G. K. 'Tubulus Biftortzeformis. Rumph. pag. 125. Tab. 4r. lit. L. "Tubulus Raphaniformis bafi frmplici & planá. Runiph. pag. 126. n. 7. ubi illum. Venzs- Scbagt appellat. | ary Tubulus Raphaniformis bafi convexá , papillosà & fimbriatá. Bon. pag. Sheitun 438. n. 38. | nibo "Tubulus Radiciformis geniculatus & ramofus. Rumph. pag. 124. Tab. A1. lit: D.'& E: 2 dd J " aun dox; Omnes 6 METHODUS TESTACEA MARINA Omnes hucufque enarrati Tubuli marini radiciformes cum Tubulo quin: idiat ti generis à Rumphio l.c. Solenes arenarum vel lignorum. univalves/ vo- Agnorum, CHDtur, verüm, cüm etiam dentur Solenes bivalves, quibus fuum no- men confervare cupimus , ne termini fimul confundantur , preefentia teflacea potius Tubulos radiciformes appellae voluimus , nam non inepte propter fuam figuram radicibus atfinulari poffunt.àValent. Muf. S^ent tulit Muf. pag. 187. vocantur: $Boot, Qioürm. G»ano »Syetfeu, uito Ganb, * 9bfeiffen. GENUS IV. Tubuli vermiculares. CButta »formíge 9Dteet ^S obrleit, [Us5vr: VERMICULARES funt Tubuli marini notabili. ter incurvati, rugofi, fubrotundi, vermium in modum formati, varie incurvati, inflexi ac intorti. Species. - Tubulus Vermicularis levis. 2i Tubulus Vermicularis criftatus criftà integrá Bon.'p. 437. n. 20. lit. M. Tubulus Vermicularis criftatus criftà dentatà vel laciniatà. Bon. pag. Sohn .m- |4237. n. 20. lit. F. Rumph. Solen auguinus didus p. 125. Tab. 41. lit. H. guinus — "Tubulus Vermicularis ftriatus. videatur quoque Rondeletius pag. 110. Rwmphi. ^ & Gefn. pag. 158. stand An Íolen arenarius fecundum apparentiam figurae diverfimodé crifpatus VELEEUSC & laciniatus Rumph. pag. 124, Tab. 41. lit. C. & D. proprium ge. ts dv lac- Dus & quale conflituere valeat, adhuc dubius hareo, mihi videtur, siatus Re. quód. füà flru&turá irregular & oblongá aliquem florem irregularem monopetulum Tournefoitii praefeferat, & propterea etiam forte non Tubulus flo- omnimode abs re Tubulus Floriformis. SSlutmen«fórmiges Docet »Ovobus Phlumes 2 lei appellari queat, DUUQINUt dog sts. sbS SRNd xpMeMecbTl Gbs PD SbSPHP Sb P 00e Go duASSesS sr TESTACEA MARINA UNIVALVIA NON TURBINATA SED ITA IN SE CONTORTA, UIT EORUM SPIR/E NON PROMINÉANT, ESTACEA MARINA in fe contorta funt, quorum fpira ex- terior femper interiorem vel totaliter vel aliquá (ltem ex parte inclu- dit & cingit,fi ver interiores omnes totaliter includat, & extra easdem promineat ,tunc ita in fe contorta vocantur, ut eorum circumvo'utio. nes aut fpirce nullà ex parte promineant, 1 ABU.- IN CLASSES GENERA ET SPECIES DISTRIBUENDE, 7 TABULA GENERICA TESTACEORUM Claffis Secunda Partis Primz. Teflacea Marina univalvia non turbinata fed ita in fe contorta , Uteorum circumvolutiones nullà ex parte promineant, f " Ez Laeves & Craffi, E dd FE- fSpinà Ácutà ferratà, EFI : 4 o9 E [- |ftriati & tenues. Spinà Latá Suleatà & in utroque - mu T L & [latere ferratá, s o ; : s l f faindiiticate f In uà tantüm extremita, & Oblique,ore in utráque ex- Lin utráque Mum, M - trémitaté prominente clau- I B fo&fuperius frequentius (atis |Fimbriatze [vM LCD x E: z patulo; NucesMaring dicta, L Pe aieald desatz 'e E5 f Vulgares fes Pyriformes, E 2 Longa. spa -|E ; Fimbriat ( Bafiintegrá fimbriati. 8 [755 | Perpendiculariter, aperturá |S. * LBafi ex tatereFimbri, 2 E rimz inftar anguítà: Porccl- X 5 irales, ( Pyriformes, s 5 lanz dicta, |: P L Cylindroidzz. (Nitentes, N ies Lus nitentes, ! , 2 | Fimbriatz, . I |ra? Integra. dinrrphes d ii UR QUU UL L Cylindroidaa. f ES | f ['.] . r3d Proportionata, $ 8 | Orbibus ar&? interfe unitis; * E [unita dicta. Anomala, T n. L E Externo tantum orbe? i fimpliciter divifa, o. 1 5 E: Orbibusàfeiinvicem fepara- Eu T eRdidm ET Osbibus divifis: EE *- Lore divifa, SECTIO I, € "METHODUS TESTACEA MARINA ' S EC ADUI.L Teftacea Marina univalvia ita in fe tranfverfim ,vel obli- que fecundum longitudinem gontorta, ut eorum cir- cumvolutiones nullá ex parte promineant , & nullo modo vel vix appareant, : GENIS Nautili. SNàdle » G5nádfen, AUTILI funt teflacea marina univalvia ita in fe tranfverfias contorta ,ut eorum circumvolutiones nullà ex parte promineant; & nullo modo vel vix appareant. | Species. - ; : Wautilus lzevis craffus major fpinà fubrotundá. Bon. pag. 435. n. fF. Rumph. pag. 62. Tab. 17. lit. A. | Nautilus. firiatus. tenuiffimus fpiná acutá ferratà. Rumph. pag. 63. 'Tab. 18. lit. A. Nautilus ftriatus minor tenuiffimus fpinà latà fulcatà & ex utroque €f! ^latere ferratà. Tt/lacei Polypi prima Species. Rond. depifc pag. $17. Gefn. Cdjiffs &üttel. pag. 113. Bon. pag. 438, n. 13. Rumph.. pag. 64. Tab. 18. lit. B. n. r. 2. 3. 4. : Nanils Nautilus à verbo graeco Nautilos derivat , per quod pifcis (ef. & . nauta unde iia di- (c n Tefi in Has Bbicei amvipal un... fignificatur, Tefla enim hujus Teftacei naviculam pracíefert eminente puppe in fe ipfam aliquantulum tranfverfim contortam. ^Germanice autem Sárle«Cdbnád? vocatur, quia interna Nautili facies colore uni onum integré obducta eft, uniones autem in eà non generantur. GENUS II Nuces Marine. 9Weet »Sup, NU CES MARIN £ funt Teftacea marina univalviaita in fe obli- qué fecundum longitudinem contorta ut eorum circumvolutiones nullà ex parte promineant, & nullo modo vel vix appaseant. Species. 1 E Nux Marina oblonga levis ore fatis patulo ba(i tantüm umbilicatá . Bon. pag. 449. n. 3. &. 4. Rumph. pag. 91. Tab. 27. lit. G. &.H. Bulla. dicta. ; Dulla Rump. Nux marina oblonga levis ore admodum patulo in utráque extremita- te umbilicata. Bon. 471. n. 330. Nux