1 TAMADDUN NURI jurnali Ilmiy, ijtimoiy - falsafiy, madaniy - ma’rifiy, adabiy - badiiy jurnal MUASSISLAR: Beruniy tuman hokimligi “Tafakkur - tamaddun” OOO “Beruniy avlodlari” jamoat fondi HAMKORLARIMIZ: OʻzRFA Qoraqalpog‘iston boʻlimi Qoraqalpoq d avlat universiteti Urganch davlat universiteti TAHRIR HAY’ATI: BOSH MUHARRIR: Munavvara K URB A NB A YEVA BOSH MUHARRIR O‘RINBOSARI : Anvar ALLAMBERGENOV TEXNIK MUHARRIR: Islombek ABDIKHAKIMOV BO‘LIM MUHARRIRI: Muqaddas KURBANBAYEVA Akmal SAIDOV, y.f.d., prof., akad. Qahramon QURONBOYEV, s.f.d.,prof. Mehmet Munir Dadaoglu, phil.sc.d., prof. ( Turkiya ) Roman GOPAL, fil.f.f.d (PhD) (Hindiston) Azizulloh AROL, fil.f.f.d (PhD) (AQSh) Almagul BAYRIYEVA, s.f.d., (DSc) Zuhra REYMOVA, y.f.d., (DSc) Karligʻash UMAROVA, y.f.d., (DSc) X ə lil İsmayıl oğlu İsmayılov, t. f.d, prof (Ozarbayjon) Anvar ABDULLAYEV, t.f.f.d, dots. Makset KARLIBAYEV, t.f.d., k.i.x. Kozimbek TUXTABEKOV, t.f.d., ( PhD ) Umid BEKMUHAMMAD, t.f.d., (PhD),k.i.x. Shoira NURULLAYEVA, t f. n, dots Konul Bunyadzoda, f ə ls ə f ə fanlari doktoru, (AMEA) müxbir üzvü (Ozarbayjon) Baxtiyor KARIMOV, fal.f.d., prof. Marat NIYOZIMBETOV, fal.f.d. Alima BERDIMURODOVA, fal.f.d. Zarifboy DOʻSIMOV, fil.f.d., prof. Olmos ULVI Binnatova , f.f.d., prof. (Ozarbayjon) Nasibullina Nurida Shaydullovna, fil f n ( Rossiya Federatsiyasi ) Sayyora SAMANDAROVA, fil . f. n, dotsent Bekposhsha RAXIMOVA , fil.f.n, dots (PhD) Azamat PRIMOV, fil.f.n, dots (PhD) Qabil MAMBETOV , fil.f.f.d (PhD) Vahob RAHMONOV, f.f.n.,dots F arrux Abbas oglu Ru st a mov, p.f.d, prof. (Ozarbayjon) Qozoqboy YOʻLDOSHEV, p.f.d. ,prof. Safo MATJONOV, p.f.d. , prof. Qaхramon IBADULLAYEV, p.f.d., (DSc) Masharib ABDULLAYEV, s.f.f.d. , (PhD), k.i.x. Nilufar KOSHANOVA, ped.f.f.d., (PhD) Odilbek RADJAPOV, fal.f.f.d., (PhD) R a na H a mid qızı Q a dirova, psixol.f.d., prof . (Ozarbayjon) Nargis ATABAYEVA, psixol.f.d. , ( DSc ) Dilafruz QARSHIYEVA, psixol.f.d., (DSc) BIZNI IJTIMOIY TARMOQLARDA QUYIDAGI MANZILLARDA KUZATING: JAMOATCHILIK KENGASHI: Sirojiddin SAYYID Muhammad ALI Kengesboy KARIMOV Iqbol MIRZO Qurbon SHONIYOZOV O‘rozboy ABDURAHMONOV Murotboy JUMANOV Adabiy maslahatchi: Guliston MATYOQUBOVA Rassom: Alibek ABDURAHMONOV Sahifalovchi - bezovchi: G‘iyosiddin O‘NAROV Manzilimiz: Qoraqalpog ‘ iston Respublikasi, Beruniy tumani Web - sayt: https://jurnal.tamaddunnuri.uz e - mail: tamaddunnuri1@gmail.com Telegram kanali: https://t.me/tamaddunnuri Tel.: (+99888) 036 00 55 , (+99897) 355 75 40. Qog ‘ oz bichimi 60x84 ⅛. Nashriyot hisob tabog ‘ i 28 Indeks – 960 ISSN 2181 - 8258 "ADAD PLYUS" MCHJ bosmaxonasida chop etildi Adadi 300 dona. Bosishga 202 5 - yil 30 - iyun da ruxsat etildi. Toshkent shahri, Chilonzor ko`chasi, 28 - uy 202 5 - yil, 6 - son (6 9 ). Ushbu son “Tamaddun nuri” jurnali tahririyatining kompyuterida sahifalandi. Buyurtma No 30 Jurnaldan ko ‘ chirib bosilganda “Tamaddun nuri”dan olindi deb izohlanishi shart. Matn hamda reklamalardagi ma ’ lumotlarning to ‘ g ‘ riligi uchun mualliflar mas’uldir. Tahririyatga kelgan qo‘lyozmalar tahrirlanadi, taqriz qilinmaydi va muallifga qaytarilmaydi. "Tamaddun nuri" jurnali Google Scholar bazasida indekslanadi. Bu esa jurnalning ilmiy nufuzini oshirish va mualliflarning ilmiy ishlarini keng miqyosda targ'ib qilishga yordam beradi. Google Scholar orqali tadqiqotchilar va olimlar "Tamaddun nuri" jurnalida chop etilgan maqolalarni qidirib topish va ularga havola berish imkoniyatiga ega bo'lishadi. Tahririyat Crossref DOI ning rasmiy aʼzosi hisoblanadi va 10.69691 DOI prefiksiga ega. Har bir nashr va ilmiy maqolaga individual Crossref DOI raqami beriladi. 10.69691 DOI ISSN - 2181 - 8258 I mpakt faktor - 9.347 SLIB.UZ TAMADDUN NURI / THE LIGHT OF CIVILIZATION ISSN 2181 - 8258 IF - 9.347 DOI 10.69691 202 5 - yil, 6 - son ( 6 9 ) Ilmiy , ijtimoiy - falsafiy, madaniy - ma’rifiy, adabiy - badiiy jurnal 5 13.00.00 – “PEDAGOGIKA” Ismoilov Erkin Mengnimurotovich. O‘smirlik dаvridа intellektuаl vа emotsionаl rivojlаnish xususiyаtlаri ... ............................................................ ......... .39 Odinayeva Gulshoda Shavkatovna. Talabalar da ijtimoiy daxldorlik hissini shakllantirishning ilmiy - nazariy asoslari ......................................................... 42 Ziyatov Muhammad Namazovich. Maktabgacha yoshdagi bolalar jismoniy tayyorgarligi va jismoniy sifatlarini rivojlantirish xususiyatlari...... .. .........45 Jumanova Iroda Shokirjon qizi. Suzish mashg‘ulotlarida xavfsizlik va pedagogik nazoratning ahamiyati.................................................................. ........48 Muratov Muzaffar Shermamatovich. Futbol o‘yinining maktab o‘quvchilari jamoaviylik va yetakchilik ko‘nikmalarini shakllantirishdagi pedagogik ahamiyati........................ .. ...................................................................................................................................................................................................................51 Payzullayeva Oltinoy Madiyor qizi B olalarning xalq pedagogikasi asosida tasviriy san’at va qo‘l mehnati orqali kreativligini rivojlantirish ........ ......76 Ziyаtоv Muhаmmаd Nаmаzоvich. Mаktаbgаchа tа'lim tаshkilоtlаridа 6 - 7 yоshli bоlаlаrning egiluvchаnlik sifаtini rivоjlаntirish texnоlоgiyаlаri ... ..85 Duschanova Nilufar Sabirbayevna. Neyropedagogika va adabiy savodxonlik muammosini tadqiq etishning metodologik asoslari ..........................100 Xаjiyevа Mаksudа Sultаnоvnа. Mаrkаziy Оsiyо xаlqlаrining fаlsаfiy tаfаkkuridа pedаgоgik g‘оyаlаrni ng аks etis h i ..................................................104 Бозоров Пулaт Фaрходович. Прeдмeтно - языковой подход в интeгрировaнном обучeнии (CLIl) русскому языку кaк инострaнному ............107 Mamanazarov B. K. Ta’limni rivojlantirishda ijtimoiy sheriklikning ayrim jihatlari ..................................................................................................116 Buvrayev Akram Rustam oʻgʻli. Talabalarning intelektuall bilimini rivojlantirish uchun zamonaviy texnologiyalardan foydalanish .............................123 Mullayeva Madina Kudratovna. Bo'lg'usi boshlang'ich sinf o'qituvchilarini she'riy asarlar ustida ishlash metodlari mexanizmlarini ishlab chiqish .132 Boʻltakov Sanjarbek Xazratqul oʻgʻli. Innovatsion ta'lim muhitida talabalarning kasbiy komptensiyasini shaklantirish .................................................139 A vazov S h erimmat, Ataba y eva M avjuda. G eografiya ta'limida klaster metodini qo`llash orqali o`quvchilarning tanqidiy fikrlash ko‘nikma larini rivojlantirish imkoniyatlari .............................................................................................................................................................................................................142 Xasanova Gulnaza Raxatjanovna. Kredit - modul tizimida talabalarning mustaqil ta’limni tashkil etishda loyihaviy yondashuv ....................................162 Saparbayeva Indira Shadibekovna. O‘zbek tili darslarida matnni o‘qib tushunish orqali o‘quvchilarni kasbga yo‘naltirish masalasi ... ........................167 Tursunova Muxabbat Ikromovna. Kommunikativ kompetensiyani rivojlantirishda individual strategiyalarning samaradorligi ....................................171 Tadjimova Shaxnoza Rashidovna. Axborot texnologiyalari sohasidagi talabalarda chet tilidagi kommunikativ kompetensiyani rivojlantirishda loyihalar usulidan foydalanish ........................................................................................................................................................................................................175 Umirov Shodi Bobomurodovich O‘zbеk milliy kurashining paydo bo‘lishi va taraqqiyoti .................................................................................................. 210 Urinоvа Nilufаr Mоdulli tа’lim texnоlоgiyаsi аsоsidа о‘qitish оrqаli geоgrаfiyа о‘qituvсhisining kаsbiy kоmpetentligini оshirish yо‘llаri .................. 238 Akbarov Bobur Bahodir o‘g‘li. Ta’limning raqamli transformatsiyasi kontekstida rus tilini o‘qitishning innovatsion usullari ........................................ 242 19.00.00 - “PSIXOLOGIYA” Kalkonova Lutfiya Yusufovna Maktabgacha tarbiya yoshida xotira rivojlanishining o‘ziga xos xususiyatlari ... ..................................................................64 Mansurova Odinaxon Ulug‘bek qizi Innovatsiya va texnologiya: ijtimoiy - psixologik asoslar va xorijiy tajribalar ... .........................................................109 Турдымуратова Амангул Баймуратовнa. Теоретические основы методики Trail Making Test (TMT) .......................................................................150 Jurnal 2016 - yil 28 - sentyabrda O‘zbekiston Respublikasi Matbuot va axborot agentligi tomonidan No 0843 raqami bilan qayta ro ‘ yxatdan o ‘ tgan. O‘zbekiston Respublikasi OAK tomonida n 2019 - yil 30 - yanvarda chop etilgan OAK rayosati qarorlari bilan tasdiqlangan ro‘yxatga ko‘ra 07.00.00 - “Tarix”, 09.00.00 - “Falsafa”, 10.00.00 - “Filologiya” ixtisosligi bo‘yicha; OAK Rayosatining 2023 - yil 31 - oktyabrdagi 345 - son qarori bilan 12.00.00 – “Yuridik fanlar”, 13.00.00 – “Pedagogika”, 19.00.00 – “Psixologiya” ixtisosliklari bo‘yicha doktorlik dissertatsiyalari asosiy ilmiy natijalarini chop etish tavsiya etilgan ilmiy nashrlar ro‘yxatiga kiritilgan. TAMADDUN NURI / THE LIGHT OF CIVILIZATION ISSN 2181 - 8258 IF - 9.347 DOI 10.69691 202 5 - yil, 6 - son ( 6 9 ) Ilmiy, ijtimoiy - falsafiy, madaniy - ma’rifiy, adabiy - badiiy jurnal 48 TAMADDUN NURI jurnali/journal THE LIGHT OF CIVILIZATION PEDAGOGIKA Qabul qilindi: 01 0 5 .202 5 Chop etildi: 3 0 0 6 .202 5 UDK: 372.3:796.011 SUZISH MASHG‘ULOTLARIDA XAVFSIZLIK VA PEDAGOGIK NAZORATNING AHAMIYATI Jumanova Iroda Shokirjon qizi Samarqand davlat tibbiyot universiteti o‘qituvchisi ЗНАЧЕНИЕ БЕЗОПАСНОСТИ И ПЕДАГОГИЧЕСКОГО КОНТРОЛЯ НА ЗАНЯТИЯХ ПЛАВАНИЕМ Джуманову Ироду Шокиржон кизи преподавателя Самаркандского государственного медицинского университета THE IMPORTANCE OF SAFETY AND PEDAGOGICAL CONTROL IN SWIMMING TRAINING Jumanova Iroda Shokirjon kizi teacher of the Samarkand State Medical University Annotatsiya: Ushbu maqolada suzish mashg‘ulotlarida xavfsizlik va pedagogik nazoratning o‘rni va ahamiyati tahlil qilinadi. Mashg‘ulotlarning samarali va xavfsiz tashkil etilishi, o‘quvchilarning jismoniy rivojlanishida va suvda xavfsizlik ko‘nikmalarini shakllantirish da pedagogik nazoratning roli o‘rganiladi. Zamonaviy yondashuvlar asosida xavfsizlik choralarini ta’minlash va nazorat metodlari muhokama qilinadi. Kalit so‘zlar: Suzish, xavfsizlik, pedagogik nazorat, mashg‘ulotlar, o‘quvchilar, jismoniy tarbiya, suvda xavfsizlik. Abstract: This article analyzes the role and importance of safety and pedagogical supervision in swimming training. The role of pedagogical control in the effective and safe organization of classes, the physical development of students, and the formation of water sa fety skills is studied. Security measures and control methods based on modern approaches will be discussed. Keywords: Swimming, safety, pedagogical control, classes, students, physical education, water safety. Аннотация: В данной статье анализируется роль и значение безопасности и педагогического контроля на занятиях по плаванию. Изучается роль педагогического контроля в эффективной и безопасной организации занятий, физическом развитии учащихся и формировании навыков безопасности на воде. Обсуждаются методы обеспечения мер безопасности и контроля на основе современных под ходов. Ключевые слова: Плавание, безопасность, педагогический контроль, занятия, учащиеся, физическое воспитание, безопасность на воде. KIRISH ( В B ЕДЕНИЕ / INTRODUCTION ) Suzish jismoniy tarbiya sohasida o ‘ quvchilarning sog ‘ lig ‘ ini mustahkamlash , ularni suvda harakatlanish ko ‘ nikmalariga o ‘ rgatish uchun muhim sport turi hisoblanadi Biroq , suvda shug ‘ ullanish xavfsizlik talablariga qat ’ iy rioya qilinmagan taqdirda jiddiy xavf - xatarlarni keltirib chiqarishi mumkin Shuning uchun , suzish mashg ‘ ulotlarida xavfsizlik choralari va pedagogik nazorat o ‘ quvchilarning sog ‘ lig ‘ ini saqlash , mashg ‘ ulotlarni samarali va xavfsiz tashkil etish uchun alohida ahamiyatga ega Zamonaviy ta ’ lim jarayonida bu ikki omil birgalikda ishlatilishi mashg ‘ ulotlar sifatini oshiradi hamda o ‘ quvchilarda mas ’ uliyat va ehtiyotkorlik ko ‘ nikmalarini shakllantiradi Suzish mashg ‘ ulotlarida xavfsizlik va pedagogik nazorat nafaqat o ‘ quvchilarning jismoniy holatini himoya qilish , balki ularning ruhiy va emotsional holatini ham qo ‘ llab - quvvatlashga Jumanovairoda98@ gmail.com +998997 930 49 40 TAMADDUN NURI / THE LIGHT OF CIVILIZATION ISSN 2181 - 8258 IF - 9.347 DOI 10.69691 202 5 - yil, 6 - son ( 6 9 ) Ilmiy , ijtimoiy - falsafiy, madaniy - ma’rifiy, adabiy - badiiy jurnal 49 xizmat qiladi Suzish mashg ‘ ulotlarida xavfsizlikni ta ’ minlashda pedagogik nazorat o ‘ quvchilarning mashg ‘ ulot davomida to ‘ g ‘ ri va ehtiyotkor harakat qilishlarini ta ’ minlashga qaratilgan Murabbiylar o ‘ quvchilarning texnik xatolarini aniqlab , ularni tezda to ‘ g ‘ rilash orqali jarohatlar xavfini kamaytiradi Shu bilan birga , o ‘ quvchilarni suvda yuzaga keladigan xavf - xatarlar haqida muntazam ogohlantirish ham muhim hisoblanadi ADABIYOTLAR TAHLILI VA METODOLOGIYA ( ЛИТЕРАТУРА И МЕТОДОЛОГИЯ / MATERIALS AND METHODS) Suzish mashg‘ulotlari inson salomatligini mustahkamlovchi, yurak - qon tomir va nafas olish tizimlarini chiniqtiruvchi, mushaklarni rivojlantiruvchi eng samarali jismoniy faoliyat turlaridan biri hisoblanadi. Ayniqsa, maktabgacha va maktab yoshidagi bolalar uchun suzish nafaqat sog‘lom hayot tarzining asosini yaratadi, balki ularning psixomotor rivojlanishida ham katta ahamiyat kasb et adi. Shu bilan birga, bu mashg‘ulotlar yuqori xavfsizlik choralari va doimiy pedagogik nazoratni talab qiladi. Chunki suv bilan bog‘liq faoliyat doimo xavfli holatlar yuzaga kelishi mumkin bo‘lgan muhit hisoblanadi. Suzish mashg‘ulotlarida xavfsizlikni ta’minlash avvalo suzish havzasi holatini to‘g‘ri baholashdan boshlanadi. Suv haroratining bolalarga mos darajada bo‘lishi, suv chuqurligining yoshga va suzish darajasiga muvofiq belgilanilishi, sirpanchiq joylarning ol dini olish, xavfsizlik belgilarining mavjudligi va favqulodda holatlar uchun zarur vositalarning tayyor holatda turishi muhim omillardandir. Shuningdek, har bir mashg‘ulot boshlanishidan oldin bolalarning jismoniy va ruhiy holati, sog‘lig‘i, suzishdagi ind ividual darajasi e’tiborga olinishi lozim. Pedagogik nazorat esa suzish mashg‘ulotlarining samaradorligi va xavfsizligini ta’minlovchi muhim omildir. Murabbiy yoki pedagog har bir ishtirokchining harakatlarini kuzatib, ularning to‘g‘ri texnikani o‘zlashtirishini, nafas olishni, suvda yotishni va ha rakatlar muvofiqligini nazorat qiladi. Shu bilan birga, mashg‘ulot davomida bolalarda suvdan qo‘rqish holatlarini bartaraf etish, ularda o‘ziga ishonchni shakllantirish pedagogning asosiy vazifalaridan biri hisoblanadi. Bu holatda o‘yin elementlarini qo‘ll ash, musiqiy harakatlar bilan boyitish, individual yondashuv orqali har bir bola uchun qulay va ijobiy muhit yaratish muhimdir. MUHOKAMA ( ОБСУЖДЕНИЕ / DISCUSSION) Bundan tashqari, pedagogik nazorat mashg‘ulotlar jarayonida yuzaga keladigan xavf - xatarlarni oldindan aniqlash va bartaraf etishda muhim ahamiyat kasb etadi. Masalan, suv havzasining tozaligi, xavfsizlik texnikasining holati, o‘quvchilarning tayyorligi va ularning mashg‘ulotdagi harakatlari doimiy e’tibor markazida bo‘lishi lozim. Ushbu nazorat orqali jarohatlar, cho‘kish holatlari yoki boshqa favqulodda vaziyatlarning oldi olinadi. Shuningdek, pedagogik nazoratning samarali bo‘lishi uchun murabbiy va o‘quvchilar o‘rtasida doimiy aloqani ta’minlash zarur. Murabbiy mashg‘ulot davomida o‘quvchilarning jismoniy va ruhiy holatini kuzatib borib, ularning qiyinchiliklarga duch kelgan paytla rda yordam berishi, qo‘llab - quvvatlashi muhim. Bu esa mashg‘ulotlarning o‘quvchilar uchun xavfsiz va foydali bo‘lishini kafolatlaydi. Zamonaviy pedagogik yondashuvlar o‘quvchilarning xavfsizligini ta’minlashda interaktiv metodlar, individual yondashuv va psixologik tayyorgarlikni ham o‘z ichiga oladi. Masalan, xavfsizlik qoidalarini o‘quvchilarga o‘rgatishda o‘yinlar, simulyatsiyalar va vizual materiallardan foydalanish ularning bilimlarini mustahkamlashga yordam beradi. Shunday qilib, suzish mashg‘ulotlarida xavfsizlik va pedagogik nazorat o‘quv jarayonining ajralmas qismi bo‘lib, bu orqali nafaqat jismoniy salomatlik, balki o‘quvchilarning umumiy rivojlanishi ham ta’minlanadi. NATIJALAR ( РЕЗУЛЬТАТЫ / RESULTS) Suzish mashg‘ulotlarida xavfsizlik – bu suvda yuzaga kelishi mumkin bo‘lgan favqulodda vaziyatlardan himoyalanish, jarohatlar oldini olish va o‘quvchilarning hayotini saqlash uchun zarur choralar majmuasidir. Suvdagi harakatlar xatarlidir, shu bois pedagog ik nazorat mashg‘ulotlar jarayonini doimiy kuzatib borishni, o‘quvchilarni xavfsizligini ta’minlashni nazarda tutadi. Mashg‘ulot oldidan o‘quvchilarning salomatligi tekshirilishi, ularga xavfsizlik qoidalari tushuntirilishi, suvning harorati va sifatiga e’ tibor berilishi zarur. TAMADDUN NURI / THE LIGHT OF CIVILIZATION ISSN 2181 - 8258 IF - 9.347 DOI 10.69691 202 5 - yil, 6 - son ( 6 9 ) Ilmiy, ijtimoiy - falsafiy, madaniy - ma’rifiy, adabiy - badiiy jurnal 50 Bundan tashqari, pedagogik nazorat o‘quvchilarni o‘zlarini va boshqalarni xavfsiz saqlashga o‘rgatadi, bu esa ularning o‘z - o‘zini nazorat qilish qobiliyatlarini rivojlantiradi. Shunday qilib, xavfsizlik nafaqat tashqi nazoratda, balki ichki ongda ham ta’mi nlanadi. Umuman olganda, suzish mashg‘ulotlarida xavfsizlik va pedagogik nazorat birgalikda o‘quvchilarning jismoniy va psixologik rivojlanishini qo‘llab - quvvatlaydi hamda ularni xavfsiz va samarali faoliyatga jalb qiladi. Pedagogik nazorat suzish mashg‘ulotlarida o‘qituvchi yoki murabbiy tomonidan amalga oshiriladi. U nafaqat o‘quv jarayonining metodik jihatdan to‘g‘ri tashkil etilishini ta’minlaydi, balki har qanday xavfli vaziyatlarni oldini olish va to‘g‘ri vaqtida arala shish imkonini yaratadi. Shuningdek, pedagogik nazorat o‘quvchilarning individual qobiliyatlarini hisobga olgan holda mashg‘ulotlarni shaxsiylashtirishga yordam beradi, bu esa ularning samaradorligini oshiradi. Zamonaviy texnologiyalar va nazorat usullari xavfsizlikni ta’minlashda muhim ahamiyat kasb etadi. Masalan, suv sifatini o‘lchash, haroratni nazorat qilish, xavfsizlik uskunalari va signal tizimlari yordamida murabbiylar xavfsizlikni doimiy nazorat qilib bo radilar. Buning natijasida suzish mashg‘ulotlari o‘quvchilar uchun nafaqat jismoniy tarbiya, balki hayotiy ko‘nikmalarni rivojlantirish imkoniyati ham bo‘ladi. Suzish mashg‘ulotlarida xavfsizlikni ta’minlashda pedagogik nazoratning eng muhim jihatlaridan biri — o‘quvchilarning harakatlarini va texnik harakatlarining to‘g‘riligini muntazam tekshirishdir. Murabbiy suzish texnikasidagi kamchiliklarni aniqlab, ularni bartaraf etishda yordam berishi kerak. Bu nafaqat o‘quvchilarni jarohatlardan himoya qiladi, balki ularning samarali rivojlanishini ham ta’minlaydi. To‘g‘ri texnika orqali suzish mashg‘ulotlari xavfsizroq va samaraliroq bo‘ladi. Bundan tashqari, xavfsizlik qoidalarini mustahkamlashda o‘quvchilarning o‘zini o‘zi nazorat qilish ko‘nikmalarini rivojlantirish muhimdir. Pedagogik nazorat nafaqat tashqi monitoring, balki o‘quvchilarga o‘z xavfsizliklariga mas’uliyat bilan qarashni o‘rga tishni ham o‘z ichiga oladi. Bu jarayonda o‘quvchilar xavfsizlik qoidalariga rioya qilmaganda qanday oqibatlarga olib kelishini tushunishlari lozim. Shuningdek, mashg‘ulotlar oldidan va keyin xavfsizlik bo‘yicha qisqa nazorat va eslatmalar o‘tkazish suzish jarayonining ajralmas qismiga aylanishi zarur. Bu o‘quvchilarda doimiy xavfsizlikka e’tibor qaratish madaniyatini shakllantiradi. Yana bir muhim jihat – bu suzish maydonchasining texnik jihozlari va infratuzilmasining zamonaviy talablar darajasida bo‘lishini ta’minlashdir. Pedagogik nazorat ushbu infratuzilmani muntazam ravishda tekshirish, zarur ta’mirlash va yangilash bo‘yicha tavs iyalar berish funksiyasini ham bajaradi. Shu bilan birga, o‘quvchilarni suvda yuzaga kelishi mumkin bo‘lgan xavf - xatarlardan xabardor qilish, ularni tezkor harakat qilishga tayyorlash ham nazorat doirasiga kiradi. XULOSA ( ЗАКЛЮЧЕНИЕ / CONCLUSION) Suzish mashg‘ulotlarida xavfsizlik va pedagogik nazorat muhim omillardir. Ular o‘quvchilarning sog‘lig‘ini saqlash, mashg‘ulotlarni samarali tashkil etish hamda xavf - xatarlarni kamaytirishga xizmat qiladi. Zamonaviy yondashuvlar va texnologiyalar yordamida pedagogik nazoratni kuchaytirish suzish mashg‘ulotlarining sifatini oshirishga imkon beradi. Shu bois, ta’lim muassasalarida suzish mashg‘ulotlari jarayonida xavfsizlikka va nazoratga alohida e’tibor qaratish zarur. ADABIYOTLAR RO ‘ YXATI (ИСПОЛЬЗОВАННАЯ ЛИТЕРАТУРА / REFERENCES ) 1. Abdullaev, S. (2018). Jismoniy tarbiya va sport nazariyasi. Toshkent: O‘zbekiston. 2. Karimov, B. (2020). Suzish sportida xavfsizlik qoidalari. Sport va sog‘liq jurnali, 3(4), 45 - 50. 3. Mamatqulov, T. (2019). Pedagogik nazoratning jismoniy tarbiya mashg‘ulotlaridagi roli. Pedagogika ilmi, 12(2), 120 - 125. 4. O‘zbekiston Respublikasi Ta’lim vazirligi (2021). Jismoniy tarbiya darslari uchun metodik qo‘llanma. Toshkent. 5. Rasulov, I. (2017). Suzish sportida o‘ quvchilarning xavfsizligini ta’minlash. Ilmiy ishlar to‘plami, 5, 78 - 84.