TADI DAMAGIMDA Nermi Uygur, 1925 yılında İstanbul'da doğdu. Galatasaray Lisesi'nin Latince Bölümü'nü bitirdikten sonra, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi'nin Felsefe Bölümü'nde, Al manya'nın Köln Üniversitesi'nde okudu. 1952'de, kültür bi limlerine ilişkin bir yapıtla felsefe doktoru oldu. Avrupa'nın çeşitli ülkelerindeki öğrenim kurumlarında araştırmalar yaptı. 1963 yılından beri İstanbul Üniversitesi'nde Felsefe Profesörü olarak çalışmakta olan Nermi Uygur, Alman ya'nın Wuppertal Üniversitesi'nde, birkaç yıl Mantık, Dil, Sanat, Kültür Felsefesi ağırlıklı dersler verdi. 1992 yılında emekliye ayrılan Nermi Uygur, Marmara Üniversitesi Gü zel Sanatlar Fakültesi'nde düşüncecsanat ilişkileri üzerinde doktora dersleri veriyor. Türkçe, Fransızca, İngilizce ve Almanca yayın etkinlikleriy le yurt içi ve yurt dışında özgün bir düşünür ve denemeci olarak tanınan Nermi Uygur'un, kısa incelemeleri ile çeviri leri dışındaki Türkçe kitapları: Tadı Damağımda: Bir Okur-Yazarın Kitap Okuma Serüvenleri (1995); Edmımd Hıısserl'de Başkasının Ben'i Sorımu (1958; Türk Dil Kurumu 1959 Bilim Ödülü; 1972); Dilin Gücü (1962, 1984); Felsefenin Çağrısı (1962, 1971, 1984); Dünyagörüşii (1963); Güneşle (1969, 1989); lnsan Açısından Edebiyat (1969, 1977, 1985); Türk Felsefesinin Boyutları (1974, 1988); -Kuram-Eylem Bağlamı: Çözümleyici Bir Felsefe Deneme si (1975); Dil Yönünden Fizik Felsefesi (1979, 1985); Yaşama Fel sefesi (1981, 1984, 1989, 1993); Kültür Kuramı (1984); Bunalım dan Yaşama Kültürü (1989); Çağdaş Ortamda Teknik (1989); lçi Dışıyla Batı 'nın Kültür Dünyası (1992). NERMİ UYGUR Tadı Damağımda Bir Okur-Yazarın Kitap Okuma Serüvenleri şiir-roman-deyiş-öykü anı-tarih-bilim-felsefe gezi-güldürü-özgeçmiş-deneme ve daha başka şeyler omo Cogito· 28 ISBN 975-363-365-3 Tadı Damağımdr /Nermi Uygur 1. baskı: 2000 adet, İstanbul, Nisan 1995 Yayına Hazırlayan: Selahattin Ôzpalabıyıklar Tasarım: Mehmet Ulusel Ofset Hazırlık: Nahide Dikel Düzelti: Turgay Fişekçi Yayın Koordinatörü: Aslıhan Dinç Baskı: Şı:fik Matbaası ©Yapı Kredi Yayınlan Ltd. Şti., 1994 Tüm yayın haklan saklıdır. T anıhm 'için yapılacak kısa alıntılar dışında yayıncının yazılı izni olmaksızın hiçbir yolla çoğaltılamaz. Yapı Kredi Yayınlan Ltd. Şti. Yapı Kredi Kültür Merkezi İstiklal Caddesi, No: 285 Beyoğlu 80050 İstanbul Telefon: (Q..212) 293 08 24 Faks: (Q..212) 293 07 23 İÇİNDEKİLER KİTAP KİTAPTAN KİTABA KİTAPLA • 1 1 Kitap• 13 Kitaptan • 15 Kitaba• 16 Kitapla• 17 BU KİTAP• 19 BENZETİŞLER • 27 Kitap Çağrıdır• 30 Kitap Penceredir• 32 Kitap İnsandır• 32 Kitap Aynadır• 34 Kitap Arkadaştır• 34 Kitap Besindir• 36 Kitap Gömüdür • 38 Kitap Sağlık Yoludur• 39 Kitap Ağaçtır• 40 Kitap Denizdir• 41 Kitap Evrendir• 42 OKUMA GÖÇEBESİ • 45 Delidolu• 47 Büyük Kitaplar• 71 Heykel• 76 İLK GÖZAGRISI VE SONRAKİLER • 77 KİTAPLI KÜLTÜR • 91 KİTAPLI ANILAR • 105 Ayazağa Karanlığında Yıldızlar• 111 Tüm Antik Dünya• 115 Sarı, Yeşil, Mavi, Alaca• 118 Elmalı'daki İskender• 121 Kurutulmuş Ringadan Marx'a• 125 Monsieur est en Vacances? • 128 Felix Krull• 130 Sibirya'yı Boyluyorum• 134 Köpekli• 136 İki İki• 139 Büyücü Agrippa• 145 Oblomov'un Hırkasından Akaki Akakiyeviç'in Paltosuna• 148 Kitaplı Resimler• 151 Kitabevlerinde Yitiklere Karışıyorum• 155 Birlikte Okumalar• 160 Lou'nun İzini Sürerken• 172 Altınoluk • 178 YAZARIN OKURLUGU • 185 ALINTI ÇAGtAYANI • 201 Lego• 207 Bahçe• 209 Don Quijote-Cervantes • 210 Dağlarca• 212 Festina Lente• 213 Dorian Gray• 216 Bana Dokunan, Bir İnsana Dokunur• 217 Çuang Çe• 218 Goethe• 220 Salt Yapıt• 224 Mega• 228 Pessoa'nın Tedirginlikleri• 230 Rene Magritte• 232 Spinoza• 234 Şiraz'lı Sadi• 236 Nietzsche• 238 Rene Char • 242 Nizami'den İspanyol Yazınına• 243 Hölderlin• 245 Reich'ın Lange'si• 248 Yunus Emre'nin Okur-Yazarlığı • 251 Rilke• 255 Lucretius• 258 Boccaccio• 260 Katip Çelebi• 262 Lu Dağı'nda Puslu Yağmur • 266 Konuşmalı-Alıntılı Refik Halit• 268 Herakleitos• 272 Sokrates• 274 Buda• 277 KİŞİSEL BİR SANAT • 279 İLKELİ İLKESİZ • 289 BİRKAÇ OKUMA ALIŞKANLIGI • 307 HANGİ KİTAPLARI OKUMAYI SEVİYORUM? • 319 Anlatı Kitapları Okumayı Seviyorum• 324 Şiir Kitapları Okumayı Seviyorum• 327 Çağdaşlarımın Yazdığı Kitapları Okumayı Seviyorum• 332 Eskimeyen Kitapları Okumayı Seviyorum • 337 Bölük-Pörçük Kitapları Okumayı Seviyorum• 341 Bilim Kitapları Okumayı Seviyorum• 345 Bazı Felsefe Kitaplarını Okumayı Seviyorum• 356 Hem Anadilimdeki Kitapları Hem Anadilim Olmayan Dillerdeki Kitapları Okumayı Seviyorum• 362 Çok Uzak Uzaklardan Seslenen Kitapları Okumayı Seviyorum• 366 Deneme Kitapları Okumayı Seviyorum• 372 YAŞAMDAN KİTABA, KİTAPTAN YAŞAMA• 381 KENDİ KİTAPLIGIM • 407 SÖZLÜGÜMSÜ -DÖNE DOLANA KİTAPÇA-• 439 I. A 'dan Z 'ye • 441 Açıklık• 441 Başka• 442 Canlı• 443 Çeviri• 444 Dünya• 447 Ekmek• 450 Fesleğen• 451 Göz• 452 Haber• 453 Ikınma• 456 iç• 458 Jandarma• 459 Kış• 461 Lamba• 462 Masal• 464 Nermilemek• 467 Okyanus• 473 Ölüm• 474 Pırıl Pırıl• 477 Reçete• 480 Sevişme• 481 Şimdi. 482 Tılsım• 485 Umut• 486 Üretim• 487 Var• 488 Yenilenme• 489 Zıpkın• 490 II. Ötelere • 491 GÜZEL BİR GÜN• _499 AYRILMADAN ÖNCE• 509 Tüm kitap sevenlere, - sevdikleri için. Tüm kitap sevmeyenlere, - sevmedikleri için. KİTAP KİTAPTAN KİTABA KİTAPLA Kitap Bir kitapsa elindeki Sen sen değilsin artık Bir gerçeklik yaşamında Yapayalnızsın Birliktesin gelmiş gelecek insanlarla Gözlerin kımıl kımıl Dikkat kesilmişsin Ağzın kapalıysa da ses ses içlerin Sarıl öpüş Atla coş Danış dinle Kitap Kitaptan Kitaba Kitapla Ufuktan ufuğa gez dolaş gücün yettiğince Yüklen üzül çek hafifle İşte gökler dağlar sular Ku:şlar balıklar Ben'leri siz'leri onlar'ıyla insan dünyaları Görünür görünmez düzenler Sonsuz düzensizlikler kaplayan İnsana özgü dünyalar Sokaklar evler Kentler ülkeler Dizi dizi çıkarım Kuşkuyla yola koyulursun güvenle döndüğün olur Tedirgin mi gittin Sarmal sarmal kuramlar tüy gibi kuramlar İnce ince olaylar taş gibi olaylar Türküler düşler 1 3 Tadı Damağımda Uzaylarla öteleri Zamanda ön açıklığı nereye dönsen Sor yanıtlan Karman çorman dingin durgun Güzelliklerle aydınlan Dehalarla kolkola gir Yıkımdan kurtuluşa Gizem Acı Sevgi Söylence Erdem erdemsizlik Kaygı kavga cansıkıntısı Kin akıl umut aptallık İnanç duygu istek sevinç mutluluk Sen sensin artık Bir kitapsa elindeki 1 4 Kitaptan Bizi ordan oraya taşıyorlar çuval çuval Postacıların elinden düşmüyoruz Gene de İnsanların çoğu Kitap Kitaptan Kitaba Kitapla Döndürüp kafasını yüzümüze bile bakmıyor Şakacıktan olsun sırtımızı okşamıyor Hele içimizi görmeye Değerimizden değerlenmeye gelince Hiç mi hiç zamanları yok 1 5 Tadı Damağımda Kitaba Yanılsan bile Sende yansımadıkça Herşey ham yavan solgun Ne varsa seninle anlamlı * Elden ele geçerken Yeter ki el el olsun Yörüngende yer değiştirir dünya * Mavi gökteki O ışınlı sıcak bol armağanlı ortancasın Verirsin İstemezsin Zorlamazsın * Bilginlerin sözünü ettiği O ilk patlamanın Kültürde vardığı bir doruksun sen 1 6 Kitapla Şöyle sereserpe Hiçbir amaç gütmeden Tek kez olsun Bir kitapla dalıp gitmediysen Kitap Kitaptan Kitaba Kitapla En şaşılası yaşamdan beride yaşayıp gittin demektir Habersiz Bilinçsiz Duygusuz Kitaptan bana ne Yaşam bana yeter deme Yetmez Kişi erişebildiğince kuşkusuz Herkes herşeyden onunla Haberli Bilinçli Duygulu 17 BU KİTAP