Cc -/ // AN ATOMI A 1 COMPARATA NERVI SYMPATHICI. A U C T O R E ERNES T O H EN RI C O WEBER Mi;D. DOCT. ET IN UNIVERS. LITER^RUM l^IBSIENSI MAGlSTRO JLEGENTi;. CUM TABULI8 AENEIS. L 1 P S I A E A r « U C. JI. R V. C l. S M. * 8 1 7. \ P r a e f a t i o* Plarlmuiii apud me valuisse studium veritatis, volo ut lectores cum ex hoc scribendi genere , tum e rerum sententi- arumque indole ipsi intelligant. Ita enim vel a suspicione et specie vanitatis remo- ^ere me volui, ut observationes meas a ratiociniis, ratiociiiia autem ab hypothe- sibus sedulo separarem. Quocirca factum est, ut partem anatomicam a physiolo- gica omnino disjungerem, partemque anatomicam ipsam iterum in duas par- tes dividendam censerem, quarum alte- xa, speciahs, nil nisi descriptiones obser- vationum mearum, altera, generaHs,obser- vationes jimctas cum ratiociniis inde haustis continet. Hinc spero, etiam- si propter hypotheses meas in nonnullo- rum reprehensionem incurrero, fore, ut illi saltem in parte anatomica inveniant, quod assensione sua atque laude haud planeindignum judicent. a 2 HalDetmit enim in illis observationi- "bus novum fontem judiciorum, quibas tum etiamuti poterunt, cum sententias eas hypothesesque incle repetitas niinus probaverint. Tabulae extremo libi-o ad- ditae a me ipso ad naturam et delineatae et sculptae sunt. Caeterum haud sum equidem nescius, multa adhuc superesse, quae de natura iiervi sympathici recte inqujri , atqu? apte disputari possint, e. g. historiani oiigiAis atque incrementi neryi sympa- thici , quae ratio naturam et utiUtatem organorum cognoscendi nuper egregie primum aMechelio adhibita est ; nihilo secius tamen haec quamvis manca et im- perfecta retinere diutius nolui, aHo au- tem tempore novis observationibus au- ^ere atque excolere apud me constitui. Anatomiae c comparatae nervi sympatliici P a r s I. Anatbmica. S e c t I. Anatomia compaiata specialis» A. Kervus sympathicus mammalium. X)ul>itantem me saepe numero , an , si quid vrelim accuratius de natura et functione nervi sympathici conscribere, ejusque situm in variis animantium generibus comparare ea primum exponerem, quae de distributione in homino anatomicorum celeberrimorum opera ad hoc nsque tempus explicata sunt atque inventa, nunc, re accuratius cognita, ab eo consilio et ]ibelli ratio, et spatii accisa angustia retinue-* runt. Qua in descriptione si brevior essem, trita et sexcenties jam prolata retractarem, ne-« que illa accuratius respicere possem, quorum in hac comparatione vel niaxime ratio habenda est. Si igitur singularum ramificationum de- scriptionem in homine praetermisero , et gi-a- tum me facturum puto iis , qui summo studio in anatomia versati sunt, et haud ingratum illis, qui ab anatomiae studio remotiores, neque has, neque alias quascunque disquisitionea anatomicas legunt. Quemadmodum vero nervus sympathicus mammalium nervo sympathico hominis a dis- tvxbutione maxime similis est: ita singuli ordi- nes mammalium, quoriim plurium exempla ipse cognovi, parum differunt. lam Cuvierus , *) qui vitulum, agnum lupum, atquc hystricem dissecuit, eundem in liis animalibus decursum inveniri affirmat. At- que possum equidem his sectionibus meas ob- servaliones, factas in aliis animalibus, addere, in simia ex ordine quadrumanorum , cujus in- spiciendi pbtestas mihi in theatro anatomico lifps. Celebr. Ros enm il li er i benevolentia facta est, invulpe, fele et talpa ex ordine fe- rarum , in equo ex ordine solidungulorum , in mure ratto et lepore ex ordine glirium. Unus autem super est ordo , quem' hac in re a nemine anatomico adhuc examinatum scio, cetaceorum, quorum nervum sympathicumprae caeteris cupidus essem cognoscendi. In tanta igi- tur aequalitate singulorum ordinum, mihi non visum est operae pretium esse, nervum sympa- thicum singulorum ordinum separatiiu dcscri- bere; metuendum enim est, ne rerum comma- r*ium atque tritarum pei-petua repiLitione alia- j:um insigmemoriam obscurem. lam primum de parte tcplialica dicam. *) Ciiviev laijon d'nnatoniie compnree Abers. und mit An- merkungen vermehrt von JNIeckel-. S. 27J, 9 Pars cepjialica nervi synipatliici. Ganglion cervicale suprenjum , in vitulo subrotunduni , in ove, sue, plurimisque niam- , malibus oblongum, eundem, quem in homine, locum tenet,- I» Ab extremitate superiori hujus ganglii continuatio nervi supeiior prodit, quae pluri-» bus fasciculis latis, teueris, gelatinosis , et quasi diifluentibus constans , in cranium in- trat. Numerus horum fasciculorum in iisdem animalibus saepenumero diversus est. In vi- tulis plerumque quatuor majores fasciculos et quatuor aut tres minores numeravi, Gum ar- teria carotis et vena jugularis admodum exi- les sint, non dixerim, nervum sympathicum cum alterutra earum in eranium intrare , sea singuli fasciculi separati per totum spatium il-' lud , *quod inter venam jugularem arteriamque carotidem, ad cerebrum ascendentem, interest, ad cianium internum accedunt, atque in mar- gine inferiori et posterioii.ossis petrosi circum- flectuntur. Singuli fasciculi admodum moUes, ne- quaquam cartilaginei, qualesa Cuviero descri- buntiu", hoc loco in superficie inferiori ossis tympani ascendentes, in massam cartilagineam se insinuant, quae spatium inter os temporum .et os occipitis replet. In vitulis autcm in hos ramos dividitur; a) Ramus primus , cum nervo Vidiano com- V parandus, in inferiori et in interna siiperli- cie ossis tympani antrorsum procedit, at- que a canali, initio cartilagineo, deiride os- seo , in rima inter partem basilarem ossis sphenoidei el os temporum posito, ad or- bitam perducitur, ubi cum ramo secundo nervi trigemini. sub acutissimo angulo unitur. Quem quidem ramum, in infe» riori superiicie baseos cranii ad choanas narium circumflexum , hoc modo in tri- hus capitibus vitulinis persecutus sum, ut, invento nervo , canalem in inferiori super*? licie baseos cranii refringerem. In vilu- lo nuUum ganglion sphenopalatinum in- veniebatur, sed nervvis noster ita ad ra- mum secundum nervi trigemini accessit, Mt magis eum nervo infraorbitali et sphe^ no palatino abire, quam cum ti-unco nervi trigemini ad cerebrum redire videretur. Ganglion sphenopalatinum igitur , ubi ad- est, hoc ramo, a neminc adhuc detecto, cum reliquo nervo sympathico cohaeret. Ramus secundus, ad apicem ossis pe- trosi circumflexus , cum carotide in cavi- tatem cranii intrat, ubi, in superficie in- terna et margine inferiori ganglii trigemi- ni procedens, cum ramo maxillari supe- riori in orbitam cxit, ibiquc cum eo co- «llescit. c) Ramus tertius et ipse cum ganglio irige- jiiini eo loco conjongitur, ubi ramus ter- tius nervi trigemini in eo est, ut e cranio descendat. d) Ramuli nonnulli reti illi vasculoso , spa- tium inter ganglion trigemini, os petro- sum, et sellam turcicam replenti, associ- antur. Rete illud vasorum modo mirabili inter se contextorum, in duabus laminis durae matris includitur, atque par sextum non solum firmissime continet et compre- hendit, sed glandulam pituitariam etiani eaiicellis quasi amplectitur. Etiamsi facile suspicari possis , ramos illos, a nervo sympathico ad rete mirabile transeuntes, per rete hoc maxime compeditum cum pari sexto glandulaqne pituitaria cohaerere J maximo studio tamen ad neutram haruni partium persequi illos potul* Quara ob rem sententiam Cuvierif iri vitulo et ove nullam coniT.mctionem cum pari sex- to invenientis , nequaquam comprobare possum, nervum sympathicum fortase per rete vasculosuni illud cum pari sexto cou' jungi. e) Nonnulli ramuli cum aliis ramis , a nervb vago missis , plexum componunt , ex quo plura fila ad ganglion trigeniini transeunt, A nervo vago nimirum paululum intu- mescente nonnuUi ramuli in superhcie in- fcriori ossis tympani ad nervum sympathi- cum ablegantur. Alius ramus percrassus retrorsum per canalem aliqiiem ad exi- 12 tum canalis Fallopii (foram. stylomastoi- deum) dGScendit, ibique cum nervo faci* ali conjungitur, qui decursus nervi vagi a Cuviero *) accuratissime descriptus est. Cuvierus praeterea alius rami mentio- nem facit, a nervo sympatliico ad cavita- tera tympani missi, quem, quanquam in vitulo invenire non contigit , in sue tamen persecutus sum, rinis nervi sympathici ovis in imiversum idem est. E gauglio cervicali primo con- tinuatio nervi eodem modo prodit, atque sparsis aliquot ramis ad nervos cerebrales posteriores cum nervo trigemino duplici modo conjungitur, altero, ramo Vidiano, eadem via, qua in vitulis, ad ramum se- eundum nervi trigemini veniente, altero ad ganglion ipsum pergente. Finis nervi sympatliici suis vix diver-^^ sus esse videtur. E ganglio enim cervi- cali supremo , praeter plura posteriora, tcnuiora fila, cum hypoglosso et vago conjnncta , unum lihim ad cavitatem tym- pani editur. rasciculus mcijor et anterior in plures' rartios dividitur , inter se vicissim conjunctos. Alii rami cum ganglio trigemini coalescunt , unus ra- mus in superficie ganghi interna proce- dens, cum nervo maxillari superiori, quo Cuvior 1. 1, Pag. 336. cum e craiiio exit, in orbitri conjimgitur. lllum autem ramum nervo Vidiano simi- lem non inveni. Contra vero ramum superiorem nervi "Vidiani hominis , ad ner- vum facialem venientem, ex ipso gan- glio trigemini ad nervum facialem descen- dere vidi, Praeterea nervus sympathicusf suis claro ramO cum pari sexto conjun- ctus est. Quae conjunctio eum eo loco inveniatur, quo nervus abducens per duram matrem penetrat; cavendum est, ne, nervum abducentem persequentes, con-* iunctionem cum nervo sympathico dissol- vamus. Dictum autem jam supra' est, ih vitulo et ove neque a Cuviero, neque a nie conjunctionem hanc cum pari sexta' inveniri potuisse, 2) Sesundum ramum ganglii cervicalis su- premi , truncum nervorum mollium , in omni- bus mammalibus, in aliis simplicem, in aliis duplicem , in aliis denique triplicem inveni» <^ui quidem in vitulo, in quo propter magni* tudinem facilius investigari potest, eo loco se ad arteriam carotidem convertit, quo in;facia« lem et cerebralem dividitur. Omnes rami ha- rum arteriarum ab his nervis , quos ad glan- dulam parotidem et glandulas ilhis muhas, cir- ca linguam dispcrsas , 'facile persequi potui circumtexuniur. 3) Alii rami numero diversi ad nervos spi- nales ableganlur. I 14 — 4) In lepore ex mferiori extremitate ganglii i-iervus cardiacus originem tiahebat, qui,- in coUo juxta nervum vagum et sympathicum descendens, cum nervo cardiaco majori , e ganglio cervicali inferiori oriundo , confluebat, Pars cervicalis nervi sympatliici. Continuationi nervi sympalhici inferiori ex angulo inferiori ganglii cervicalis si^premi emis- sae, singularis in multis mammalibus decursus .est. InvenUim enim jam ab Emmeirto *) ,est, trmc.mn nervi sympathici saepissime cum nervo vago conjunctum esse, ita. ut in non- nullis mammalibus a ijervo vago, in cujus va- gina includitur, vix sejungi possit. Arctissi- nia haec conjunctio Emmerto teste in cane, lupo et mustela putorio est , quae caeterum a_b "codem in jnustela foina, fele, capra, ove, tauro, 6quo, asino et sue inventa est, in qui- bus aiitem haec conjunctio, quae saepissime in onini coUo animadvertitur , cultro facilius dissolvitur. Eandem conjunctionem nervi sym- ' pathici et vagi, communi vagina inclusi, in Cercopitheco (Blumb.) inveni. Nervus sympa- thicus enim , cujus in onini collo nullum vestigium apparcbat, eum ncrvo vago ante *) Eramert in Roils untl Autenrictlis Arcliir f, i. Pliy- siol. B. A'l, Pag. 117. — 15 flTteriarri, subclaviam dextram ad thoracem descendebab, atque, relictonervo vago, siib arteria illa ad gariglion cervicale inferius ascen^ebat;:; - In fele, cujus nejvus vagus non solum: nervum sympathicum vagina sua recipiebat, sed' eodem etiam loco , quo £;anglibii cervicale supremum posifum est, et ipse in gflnglion intumescebat", facillime in errotem absentis partis cervicalis nervi sympa- thici incidere potuissem, nisi haee anomah'a jam prkis mihi innotuisset. In lepore 'nervurn sympalhicum a nervo vago plane sejunctum descendere vidi quod ab Emmerto non de lepore soluni, sed de cuniculo etiam narratur. Oita qiiidem conjunctione nervoruih id prae- cipue docemur, vehementer illos errare, qui,, tibicunqu^e fasciciilus -nerVfeus ab ailtera Vagina/ nervea -iad alf eram traftiseat^ pro anastpmosi nep- vorum habeant. '^^-f^r n''. r < • Ganglion cervicale medium litiHtiquam ih mammc^libuis inveni qu apropter statim non- nu]la d e ganglio cervicali infimo di- cenda sflnt', quod plerumque Formam irregu- larem hilbefe , et prope vertebram colli infimam positum est. Haud raro cum gangHo thoracico primo , quoCum crassiori fasciculo nerveo conjunctum est, confluit e. g. in lepore. Iix omnibus mammalibus id huic ganglio com- mune est, ut cum nervis cervicalibus plexum brachialem coniponentibus conjungatur , ut nervos cardiaeos aut duos , aut unum «mitt^it > i6 — Deciirsiis nervorum cardiacoriim optime 1 equo Gt vitulo observaii poLuit , in quibu duo nervi cardiaci ad modum crassi ad co transibant quorum,plexibus vasamajoracircum- texentibus liaud raro ganglia inspersa sunt , a «quibus rami ad plexus pulmonales, transe- unt. Ganglion cervicale inferius vitulorum, -quod propter ragnitudinem nervorum cardia- corum in embryone accuratissime inquisivi non in collo sed in thorace positum erat, ideoque ganglion thoracicum magnum appellendum est. Pars tlioracica nervi sympathici. Ad explicandam Tab. IV liceat jam de- curS3im partis thoracicae vitulorum enarrare, qualem in embryone libris quinque constante inveni, Pars cervicalis nervi sympatfeci , a Hervi vagi societate, quocum, uti in multis aliis manimalibus, arctius cohaerebat, in infe- riori parte colli sejungebatur. Constabat autem hoc loco e pluribus tenuioribusque filis , quo- rum duo , reliquis praetereuntibus. in ganglion parvum intumescebant, quod tamen in dextro , latere non inveniebatur, Cujus ganglii infe- riores fasciculi reliquo svmpathico iterum as- sociebaiitur, qui haud longe ab artcria subcla- via iterum in parvum gangUon intumescebant, in dextro iatere majus quam in sinisLro , ex