ń y f jh:- .' ':fflff}a* M http://rcin.org.pl http://rcin.org.pl G L O S ^fASNlE iriELMOZNEGO J . PA NA MICHAŁA WANDALINA MN I SZ C H A MARSZAŁKA WIELKIEGO KORONNEGO, P R Z r W ST Ę P IE DO FOPRAH'r R Z Ą D U NASESSYI SEYMOWEY DNIA 8. S I E fi P N I A R O K U 1 7 9 0 . M I A N Y. NAYIASNIEYSZY KRÓLU, PANIE MOY MIŁOŚCIWY P rzkświktne Rzpltey S konfederowane Stany N adfzedł czas wiekiem zijdany, opatrznością wyda rzony, trafnością fchvryGony, rzas mówię pomy ślny, w którym do d^wney Narodu świetności, przy chodzi Rzeczypofpolitey warować trwałość przez Rzijd Rz^d przez opiiy, opiły przez rozwagę. Chgć ta, ze ieil powfzechni|, potrzeba, zeieftwi- doczn^t pora, że ieft iedyn^ , każdy z nas czuie, każdy przyznaie, każdy do iey użycia gorliwie przyft^pi. Sa ma bowiem rozność zdań względem wprowadzenia dzie ła m i http://rcin.org.pl ła, iefl: dowodem, ze drzemy do porozumienia fie, ze roztrzaiaiac, chcemy fie łączyć, z« mowiac fzukamy światła, Izukamy przekonania, fzukamy iednoczenia. KroIu Nayiaśnieyfzy / Stany Prześwietne. Co za Alexandra Króla Jan Łafki Arcy Bifikiip Gnięznien- ll:i, co za Zygmunta jgo Woyciech Gafztołd Wo- iewoda Wileńfld: Co za Zygmunta Augufta Jan H erburt Podkomorzy Przemyikl: Co za Zygmunta III. Levv Sapieha Kanclerz Wielki Litewild, zbliża- iiic fje do nalzych czafow, co za Staniilawa Augufta, (niech mi tu przydać fie godzi;') Andrzey Zamoyfki Bywlzy Kanclerz Wielki Koronny, mniey wprawdzie flvutecznie, ale niemniey gorliwie; co Ci wybrani Mę żowie z rozkazu Królów y Rzeczy pofpolitey czynić y dokonać ftarali fi^, to dis z przezorności Sta- (*) Wiadyilaw Jagiełło, y Brft Jego /Alexander Witold rządzili LitW^ obyciiiiiem inaych Panów udzielnych, Uftne paitanowie« nia, przypadkowe Uchwftfy, w ym ierzały każdemu Stanowi, ka- ź d e y Ofobię , ¿ądan;} Iprawiediiwość , fkazały Liidc^wi prawidła do życia Chrześciańfkiego i Cywilnego. Zygm unt ł. dopiero ukfztałcił Karod światłem Nauli, Kządu, y Prawodawiłwa. ZiechaAvlzy na Seym do Wilna w R. 1529, na którym Syna fwego Zygm unta Augufta na Xieftwo I.itewfkie podniofl, t a m /e z Rady Senatu,a na żądanie Narodu, Prawa u ło ż y ć y napifać rozlcazał. Wybrał zi\ś do ich ułożenia ff'oyciecha 3 Iai cinowicxa Gajztołda Woitwo-%^ dę iU \\jkie.go y. K a n clerza Lićt: Gafżtold Alijż w naukach y ifzykach o b c y c h , a mianowicie Łacińikim w ycw iczony, zebrał wiele ułomkow Praw Ru/kich, które- mi fię poczfści Litwa rządziła, y one zaraz w R. 15S9. w M ie- ijącu Fazdzierniku, na S e y m ie w W ilnie oglofił. W naftępnym zaś Roku 1530. w Miefiącu W'rzesniu, Prawa te w Rufkim ifzyku wydiłne, na ięzyk Łacińiki przełożył, y Królowi przypifał. Ręko* pł&m ten O ty ynalny ,znayduie iię liczrym y l/Rcownym Zbiorze Kyyiaśnieyfzego Pana, zawiera w fobie Kozdziałow 13, nazwanych Riibrkcce, a pod każdsj Rnbriką, po Kilkanaście y JKiikadziefi^t Paragrafów,nazwanych Capitula, http://rcin.org.pl iiow, iuz iiie profly zbiór Praw, iuż nio iedyne ich ga« tunkowanie, iuź nie iani ich porządek,* ale poprawa Rządu, ęile zabeśpieczenie związków politycznych, al& znwarowanie Obywatelow, ale wykonanie Urzędów; ale fpoienie ogniw łańcucha rządowego; Wam pełni cnot^ światia y zaufania Mgżowie,* Deputacy^ tak wielkiey wagi ikładai^cy, powierzyła Oyczyzna; a w powie rzeniu rzekła, kryśicie, ułóżcie, uwieńczaycie; me loly, będa wafzemi. Sij, prawidła Pządu każdego, a te w brzmieniu właściwym znaczą czyli początki, czyli pierwiaftki, czyli iefteitwa, wolę Narodow Ikazuiące. Y tak w w Anglii Prawo ŁaSeas corpus; y tak w Francy i na- fł^pfiwo po mieczu^ y tak w Rzefzy Niemieckiey Ca» pitularia, Cesarzoiv\ Prawa te mowie, czy ie nazwie my 5ia'tdynalnemi^ czy celnemi, czy zafadniczcmi czy tv^fielnemi, wypada zawize, mieć ie za iftotne iwych Kządow, za święte w ich powadze, za giowne Narodów. Miała y ma równie Polllia fwe pewne zafady, ma f\\e niewzrulzone uilawy, ma fwe zawarowane twier dze, wiary, rządu y wolności; to dziś wznawiać, te ztwierdzać, te Ipaiać nam należy, zachodzi tylko fpor o fpofob, czyli od ogolu do fzczegułow poftępować, czyli od izGzegutow do ogołu dopiero przychodzić; chce porządek pieriufze^ chce wielu drucie^ iuz z mocy trofliliwey rozw agi, iuż z mocy poznieyfzych Jnftrukcyi , iuz z mocy celnych zafad , ze pierwfzym Prawem ieft wolność, że pierwTzą wolnością fą Seymi- Id, a Seymiki pierwfz3?ni Szlachica zafzczytem. Przy- znaiemy wlzyfcy te prawdy , wfpieramy wfzyfcy te tw ierdze, ds^żemy wfzyfcy do iedney mety z tą ro zno- http://rcin.org.pl zności^i ie nie iedn^ / zt^d choć w złączonych pewnie chęciach, rodzi fię nieporozumienie nafze , zt^d zaftanowienie Obrad, zt^d czafu wycieńczenie. Skazuie wfzak Deputacya Rządowa ciąg Proie- któw, radzi czynić, iak przepis czynić zamierza, ie- d n a k jg d y rada y przepis iednomyślności niezyikuią, (kłaniam fię raczey do żądaiących Turnum , aby chwi le tak drogie , marnotrawnym niefchodziły fpo- znieniu. /VIII. l B C http://rcin.org.pl http://rcin.org.pl ■ . i- ■ - " ïT-t ■ i ( - . . Î ?. i ■' - i : : ■ ' I . r ^ ■ ^ •■ ^ :;. w--- n . ' -r is.1 > i s- > ' í S J^í'í v'ï^'■? ^' :•>di '-y-tl ’ ■ ■ m H u Mw ' í :yí | H í , : ■; . ^î ■ - r ’ *d ’>i,t. ' \ i.;;- ; ^ ¡ : , ;' ■; . M ' í ■■ •'■"■■■Î; r ^; V'í. :*: ■, :■ \i:>,lA:JY:^rr-Vrr-‘: I, ’ ' i i i ’ 'H M Íty íK lU U ' i. V :I >;4 : http://rcin.org.pl -■' - 1!; (Í! ÍH'Í’.: 'í ;;í^' «'•■ ilM* »'®í*
Enter the password to open this PDF file:
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-