BOLESLAUS II. Rex Poloniarum, IS. ST ANISLAI Epiícopi & Martyris Cracovienfís, ; > c i s o R, excmpïàri pœnitentià, Q uarrt Oßiaci in Qarinthia egit> IN P O L O N I A M r L prævia applicatione yM. STANISLAî de Golanka GOL ANSK , U. ]. Do£loris, Prothonotarij Apoflolici, Canonici L, Officialis Bcccnfisy in Bfzoftek Prsepofitij * " D V X. i* " L GRACOVIÆ, Typis Collegij Majoris Univerfitacis, 1735*. http://rcin.org.pl quœ lS pectèis W/Cm, ¡.ngunk terreur £Ü <ííínut aíVnx, tfib.ù icUei/ur rneritif'~Mbûx# ütrify' 3víb.^». rfñi‘VüUUUiBIT1llUi|ülF*mTiffíT1imrrnnmTM2H¡in^^í|llil01H 11,T Tlf'*finifTM T l|m im fT1™ iria^ http://rcin.org.pl C E L S I S S I M O PRINCIPÍ, J L L U S T R I S S I M O & TJSSIMQ DVGlinWisniowiec&Zbaraz, C A S T E L L A N O CRACOVIENSI, Cremenfi, Parczovienfi, 6Cc. C A P I T A N E O , Benefa<5lori meo GraciofiíTimo. Pus? qucd Nomini honoru ILLUSTRJSSIMJE CEL SITUD INlS Jubmijfa veneratione dédir cc?peregrinum e/i? dome/iicum* A BOLE* http://rcin.org.pl BOLESLAVS idus pro dom- beri debet, qui dum Rex Poloniae fu it, digna R g ,epro Domo Patrice gejfit; mul- tarum viBoriarum Author,Je ipjum sin cere nejciens, in Antijiitem S T A N I- SLAVM manus injecit, ilium vita, Je Regno privavit* A Patria ISJolio pere- grinum agens, Romampetijt,fed nonfine alta Superumlege in interq Religiojas BenediBinorum JEdes reliqvumvitce terminavit. Annos ante duos quando Sacra Apofiolorum vifita- vi limina, etiam me prceter alia Regna iS Provincias, amor BenediBince Religi- onis, cujus favoribus glorior,inCarinthi am traxit. MauJolceum ibi BOLESLAI idi http://rcin.org.pl 2di Jumptu veré Regio magnificum vidi? (S> qu<£ genuina de hoc Rege hijioria? verendifjimus Virgilius Gleijfenbergius ex Ordine S' BENEDICTI Abbas OJfiacen- fis non narravittantum? Jed etiam cerptum ex Annalibus affeBuste je r am in manus meas - vit' Erat mihi glori<e? CELS1TUDINI Vcftrce Exterorum maximam notitiam habenti?inter alios d ijde hoc in quo Boleflausptenitentiam narra: tionem f acere? ejwsq hiflorid quam mul ti variant Scriptores annotationempr<e- Jentare . H<ec CELSJTUDINI V ejlre ab argumento materi<e?quia placuitjllam ne apud me privata Jolum ejjet? Typis e- Az vul- http://rcin.org.pl vulgandam in publicum curam, tanto£ magis illam publkam quanto - verentiüs illi Nomen CELSITUDIN IS , Veflrce p rcep on. Quid enim in TUD1NE Veßra non ad publicum num ? quid ipft non Cel- fiffima Geneft p e r C ceja 1 cumq Profapias Orbem non totum renas; etiam u co m erC éf Fraterno Jage I lonumJangvine in D. epro pincuo in STANISLAO CINTHOjplendorem auges.Severiie Du- cem KQRYBUTHUM germanumFratrem,Tui Sangvinis autho- rem reverenter innuo, in cuius elogia nunquampoßeritas definit laborare• Per ' i . q i/ fi- http://rcin.org.pl quatuor fe ré Jecuta f elkiJucc effione no- vem Reges in Polonia jpAGELLONES regndrunty 13 Vobis títulos hereditarios feceruñt- Pulebrum e/i ad G entisVflregloriam , quód é tribus KO- RYBUTHI FilipS1G1SMUNDUM Bo hemia Regetib ANDREAM Magnü Ducem Mofchovia, Ducem in W ifniow iec, /pe&averunt* non minus decorum,quód dCimbareaNe- pte ex Sorore germana KORYBUTH13 fAGELLONIS, Filia jovie Dueis y C o n j o r . t e - ducis FRIDER1CUS HE ín Cejareum ajeendit Thronum continuantq hum Je- riem Augufii/Jimi Impetatores* M /- http://rcin.org.pl GHAEL primus Rex Polonia^ Patrti ns. Tuns PRINCEPS Celfiífíme rum elogiumeft \ad Regni elebtus erafc voceqp a DEO datus? HR V o b i s q omnibus g Je Polonia in Diplómate his verbis Regnatrici Projapice & ftyrpi J Ik l DEMETRIUS, R Sup mas Exereituum Dux C afe Uanas Craco« vienfis? alter Tuus Patruns >CONSTAN TINUSPalatinas Belzenfis Pareiis Tuus? hac pagina nequeunt arblari: QitodJubli me diee n d i g e n u s d a r i Ora- lores valeat?ut Celfíílim um & Illuftri£ premum Exereituum Magni Ducatus ■, v'vj ; thva- http://rcin.org.pl thvanue Ducem & CanceHarium Cer* manum Tuum digno lauenco tingere poßit. Actes inflauraty viärices legit y quibus ; promit ab ore verba yvim habent) quce bonum publicum ad omnern proßeritatem n fm ito ar. Vobis duobus Principibus ceu adamantinb ta publica Jußinetur moles & Jemper in melius .ia u Innuere hie licet Gel« rtß g ii flimu m PRINCIPEM, Illuftriflimum Dominum in Ofykä & NieiVielz Ducem M ICH AELEM RAD1VIL- LUM) Supremum Curiae Magni Du-» catus Lithvaniae Marefchalcum Cc- mitem in Miry Kr ozey Szydlom ec& Bia* http://rcin.org.pl fa,Premi(lienJem,Czluchovienfem C api- taneum Generumu .T Sue Aquilac Gentilitie genuinusP Ju tis in p u b lico sP atrie provo/at ujus. it gloria ingens, Ejus Eminentiilimus G E O R G IU S RA- D Z 1 V I L , S. R. E. CARD IN ALIS, Craeovieniis Epifcopus, redivivusjuo tempore Sarm atie Auguftinus,fuere gojyllabo recenjendaalia ingentia q uorum compendium mam dialeBum *Patre Celfifli mo mo Magni Ducatus Lithvanie Gancel- iario ) M atre ANNA - WA procreatus, licet magna compleBa- t Ur ornamenta? hoc eft) quod http://rcin.org.pl quödTuam PRINCEPS Cel/iíTíme "FE HamLeBißimamyCordis Tut deliciuniy al- tiffimi Sangvinis pretiofi nadus carijfimam vitJociam juiceflimati/Jimam Ccronamy Uxorembo- nam> veriorem Pandoram virtutufity omnedecusy quodjuumconcernit• Ab bac exigua pagetía minimé jejungen- damcenjui qiue intima Tuo conjunÜiflima hce junx TuayCujus Aigimum ingens pietas & Cceleflis contemplation manusy indefinens devotio occupare non ceffat» Pretium o- mne Domi compleñitur y ab Ulti mis finibuspetitumy nunquam tant# He roin# comparan pojfet, Digna Te PRIN* BCIPE http://rcin.org.pl CIPE MaritoConjunxy7 tanta - v ge dignusy Orbis Sarmatici maxima lumi naria ao .m bSub Tui I Gradatio Oratoriay PRINCEPS , Teq quódnunquá dignoelogio ajjequi p fity ingenuéfatetur. Quis ArchimedesCel- fijjimce Demus Tuce decora ad revocare audeat ? quis illa cognata aut quocunq titulo propinqua y quee in D lll- ícios,Ghodorowfcios, Polubinfcios, Tyízkiewicios, Pacijps, Oftrorogios, Principes Czetwertynfcios, Oítrog- ícios,Zas!awfcios, Leízczynios, Ko- narzewícios, Czarnkowfcios, My- cielícios, Opalinfcios, Jablonovios, Potoccios, Lipfcios, Szembekios, . . Sie- http://rcin.org.pl Sieniavios, Duces Radivilios.Sangu- fzkones, Comites in Koden Sapiechas, Braniccios, Wyzyccios, Zawifzas, Zamoyfcios, Dzialyńfcios, Dziedu- fzyccios, Tarlovios, Principes Czar- toryfcios, Koreccios, Woroniecci- os, Chotkiewicios, Denhotfios, Ze- brzydowfcios, Zaluicios, Konopac- cios, alios q plurimos Trabéis & pitrpu- ris diflinBos diff'undantury ornamenta enumerare valeat ? quorum omnium ita compendias ut inTeUno propé immenjam habeant ma- gnitudinem> Caput Tuum veré aureum (Ś>pene Bib/iotheca tota; quidquid dicisy vel oraculum <?//> velormajus. Ma- B2 nus http://rcin.org.pl mis Tuas plenas hyacinè liffimis fundad onibus agnojcunt Dworum Mdesy ceternùmq Juum Mecænatem lo- quuntur. Utor lacone ß que Bu cetatis Tuce in bonum Patrice heroicis faBis egiß i iagereq non ceffets ve nerar cothurno. Sub Magnis Ducibus Ja- blonovio,Potoccio,Lubomirio,bie- nía v io ultra binas Olympiades M artis negotia traBabasyf f triumphalibus non redimiebas Corymbis. It a militem egifliy ut Iff Ducem agere vi- dererisy; Cui Lechici Pale maniciq tiis propenfiffimiajfeBu continuó milita re voluerant. Quis numerus Tuorum in publicum laborum? : vicibus mice http://rcin.org.pl m i# M ilita rïs Areopagîy Themidis RegnïMarejchalcusy bis bunal Supremum M Duc thvanice Deputatus * Alïquoties ad Corni- tia generalia Nuntius? bîs ad dïreBionem OrdinisEqueJiris omnium totis Candida- tusy ubiq Patrice negotijs fiuduifii pro- dejfe• Culmina honorumy qu# Tins ultra jubmittebantur meritisy tantùm - mififtiyad quceper gradus ajcendere pla- cebat. Primùm Pocillator ymox Ma rejchakus Curiæ Magni Ducatus Li- thvanicey mox Cafiellanus Vilnenfis. Tum Rufficeytum Cracovienfis Palatin usymmc Cafiellanusy quidfit Senatorem effe? m- numeris documentis ofïendïs* Palatina- http://rcin.org.pl tus Cfacovienfis Comitiola plusquam tri- ginta vicibusygenera lia Regni Comitia ultra vigefies adijfiifemper Pater Pa- t riceyJemper Orbis Sarmatici Atlas inde- fejfus. Tarnogrodenfis Confcederatio quantum in emolumentum Reipublkce cejfity tantum Tibi Majeftasy natusy tantum Equejiris Ordo totaq Po lonia obligatur. JnOrdine Senatorio pri- mum Mobileyquó Tuos dirigís jenjusy ibi Patrice certa Jalusy libertatis conjerva- tioy publicce tranquillitatisM & almce Arbiter pacis. Po/t AUGUSTUM SecundumREGEM defideratijfimumqam Te EleBor populus fignabat Vi')tis & defiderijs in Te collimabaty jam http://rcin.org.pl ferméproclamabat Regem & omnino luißi regnarogatus. RegumyDucumq ¡angvi pridem magnis virtutibusPRINCIPE di- gnis Títulos omnes prcetergrejjiis. Excedüt quodvis ingenium calamoq tenui unt pro condigno celebrari Divinas - pe in CELSITUD INE Veßra qualita- tes. Eloquentia Neßqua omnium captivas ánimos,ducisq corda in trium- phum; Clementia y qTe Divis ; Japientia aliaq virtutum agmina in Te plujquam .n m ah u Hcec ip ja benefi cia favoresq amplifßmiy quibus a Te cu- mulor PRINCEPS CELS1SSIME ciim numerari nequeanty devota ja Item a me grati- http://rcin.org.pl gratitiidine omnino debent honorari. In cujus documentum BOzdum ex Carinthiain n JliP o uuâ exempla- ri pænitentiâ reducem fi fio coram CEL SITUD INE Vefirayprofileqieeuis (A fecunda ut pleniffimo in longevos annos apprecor cordey ita non defino profiteri y quôd fini perenni venerañ Nominis Illuftriffimæ Celiltu- dinisVeftræ, d en iin & ijjin m s C u lto r , h u m iü tm iu f i r v a s St. G olanflâ http://rcin.org.pl BOLESLAO II REGE POLONIií, LIBER I. ARGVMENTVM Boleñaus Rex Rolonice Andream Regem Hungarice acie profligate ¿5 Be/am An- drecefratrem exulemjolio reftituit* lfcité purpnrei cafum inter laeta timere* D Inflabilique Deas nimiüm né fidite Reges. Felix qui potuit feeptrum tra&are modeflé Ambitione procul. Cceli funt omnia munus, Non mendax Fortuna tuum : contemnit Olympum, Imperium quisquís mortalibus arrogat armis* Sceptra Boleslaus nunquam , populosque faventes Defemirus erat; vitam quod claufeiit exul* A Pecca- http://rcin.org.pl f „ «US) (&** Peccatum Fortuna tuum : tibi credicíit ille j Excidic Se folio, toto vagus hofpes in orbe, Illius exilium , lacrymasque, & vota gementis, Et miflam Cáelo veniam mea Mufa recenfe. Vafta Boryíthenijs Tellus babitata Polotiis Auroram à Mofcis videt, Se Maeotide pigra, Pannoniam ex A ufiro , Sveones Aquilone gelanti,' Purpuream cum foie diem Germania cíaudit. Dives opum R e g io , Se nayim patientibns undis, Trip tole tni > m ejlisque íe ra x , excrcita b ellis, A rtn o iu m que, virum que potens* & arnica Minerva:. .Re o i bps ex alijs C afim iri regios Hæres Sceptra JJojeslaus, fojium que tencbat avitum : Gentis am o r, jtoto Princeps rnitiílimus orbe. ¿Omnibus alloquio fac-iüs, folisque tremendus Hoñibus, hos domuit ferró, frenosque fuperbis Jm pofuit, veniamque dedit poft bella íuba&is. Séptima continuis hune æftas vidit in armis* ;Q uam felix una ante alias vaíliílima terras Sarm atia, Jmperijs tanti parère Monarcha: Gui Fortuna dedití riguo fie fascula quondam Saturno fub Rege ferunt fluxiíTe métallo. 4 Sic in pace fuam fapiens fleilebat Idumen Et ftruxit Parijs enormia templa colutnnis Congcfto Davidiades Ipeftabilis auro. T alis crat d im jura çUret, cùm prima teueret http://rcin.org.pl «05) o (§C* Sccptra Bolcslaus, contempti Numinis umbram Horruit & iceleris nomen. Non dira premcndse Libertatis erat, Patriamque tyrannidc íaeva Calcandi, & Procerum refccandi colla libido. Rclligio red iquc tenor, reverentia legum > Comis am abilitas, vultuque immota fcrcno Et fine triftitia gra v ita s, fan&iilima pa&is Pollicitisque fides, gnavaequc induilria dexrrae Mater oputn R cgn i, fynccrse gratia lingvae, Innociiiqve ia le s, & munificenria nullis Quse tenebris damnavit opes, dos aurea R egem , Et dos prima Senum prudential Fama juventac H ortatrix, matrumque pudor, caftusquc puellis Ignis in ore natans, dulciquc in pace vigebanr, Sic fentor pod fata fuum Cafimirus ab adrts Erudijt gn atum , Sceptri formavit ad artes. Scilicet elle pios d ecet, & reverenter habe-ré Fortunam , & fuperos nunquam contemnere Reges. Q ui pius e d , idem ca:li Rex próxima cura eft. Deicendunt# 8c in arma ruunt, cx asthere lapfi Coelicolae, fi quern non juflo Marte laccffet Impius infontem, dem enti bella fuperbus Si m o v e at: lsefum ferro tutantur, & igni. Nec fibi, fed populi ftudijs quoquc mafcula virtus In R edore fa vet. Speculum Rex gen tis, in illo Ceu viva fontis glacie fe quisque tuetur. A2 Nec http://rcin.org.pl 4 «*$) o ( & » Nec rígidas tantum legcs yaluérc minaeque , Q uantum fa¿fca movent, íanótique exempla Regentis. Hcu male confiantes, 8c ad omnia flabra tum éntes, Infiabilisque Deas fempér pila ludiera Reges! T o t decora everti, maculari fangvine íceptrum Innocuo, ían£ti profierni jura Senatus, Regnandi leges, genitor quas m iíit olym po, Calcari quis polle putet? quis maxima fperni Numina, 8c alternos contemni íomniet ignes ? Contem píit, foditque facrum Rex enfe cruorem Im p iu s, 8c Superos, 8c inania íidera rifit. Parte tamen fe lix , raro quod poneret iras Regibus cxem pló, & facilé placabilis cífet, Primus ubi mentis coecae deferbuit asftus. R ara fuit Temper virtus in Principe, parvo Surgentes animi compefcere tempore fluílus. Bilc tument alij rabiemque mucronibus explent, Sarcula pofi ciñeres e tia m , manesque fepultos Exercent odijs, fatiantque furore furorem. Triftibus exemplis fie diruit Anglia Thomas M arm o ra, Sacrorum pro Libértate cadentis. Mufa cruentati refera jam vela theatri, Cortina m rem ove: fine casde, 8c fangvine feena Hasc claudi fe pofle negat. Quas cauía ruinas, Quas feeleris fit origo doce, 8c canere incipc mecum* C n b ri http://rcin.org.pl *>§) 0 * Qrebri Tumultus R ujjici a Bo- leslao .J Tatcm rigidis omnem toleravit in afmis Æ Rex juvenis, nudo placuit deccrnerc ferroy Q uid fortuna v e lit, quae fit fententia Marti, Anceps quid belli fcrat alea? & alea belli Profpera íemper erat, Regique favebat Enyo. Ut Samio quondam Rhamnufia diva tyrando Riferat, & g e m m a m , quatn merferat ille profundo, Reddidit extem pló, vomuitque in littore piféis, Fortuna purgante fidcm : fie femper adhsefit, Et bello comitata fuit, certiffima Rcgem Haud dubijs circutnvolitans vi£loria pennis* Nec quae fors juveni, crcícentibus aufa diebus Contemerare fidem : crefcunt virtutis adultas Témpora cum pairáis j vi£lricia ferta viriles Per crines ícrpunt^ au¿tis augentur ab annis Armatae lau d es, inciíaque marmore Virtus. Fama peregrinas etiam penetravit ad aulas: Du&oresque alij tanto fub Rege cruentara Laudanc Matris opus, tempeftatemque, tumultumquc Armorum , accendit cun£tos fax mentís honeítx G loria, & Heroae immortalis Adorea Famae, Dextera beliatrix fortes ad fortia femper E xcitat, & felix omni fpeélatur abasvo In Du- http://rcin.org.pl 5 « M M s*» In Duflore manus. Non tantum callida poiTunt Confilia & validas numcrofo milite turmas > Q uantum Belliducrs præfens, & mafcula V irtus, Cui fortuna comes. Si ridet Pace fcrena. M ulta poteíl Fortuna*, eadem fl rifit în a rm is , Omnia., Ncc Venus eft ita compcde n exaG radivo, Q uàm D ca, quæ fortes tim e t, ignavosque repellit. Cederc turpe putant, qui tantum vincerc norunt* Cun£ta quqd aud eret, neque falleret alea, Reges Finitimi, Audaeem quern nulla pçricula terrent V oce Boleslaum d i j e r e , Sc Fama per orbem Sparfa v o la t, gelidam qua Titan ipe&at ad urfam* Q u a mediusque m icat, fcnior quibus occidit oris, Et quibus cvigilat , Re& nomine dicitur Audax. Nomina pondus habent, quia vinçit, Sc audet ubique^. Barbara Gens RuiTis rofei Titanis ab ortu Intulit a rm a , Ducemque foli bis marte finirtro Congreffum abripuit, rigidique abftraxit in antrum C arceris, Sç turpes injecit iæva catenas. A uxilia implorant trepidi port taiia Rufli: U ltor adeft flri¿toquc minax, & Numinis aras Enfe Boleslaus læfi, teftatus in hoftes Agm ine çoncurriç} fund it,, ílernitque feroces; Corripuëre fugarn reliqui per apcrta viarum. Q ualis Abantiades, qui Gorgona meifuit Harpe# E xim it Andrómeden vinclis, ícopuloquc folutam Uxo- http://rcin.org.pl «OS) O ( s * t llxorem fibi v iíto r habet, plaudente puellá Servatore fuo> Talis rcdit agmínc vi£tor Prortrato, & palmis RuíTorum lauriger implec Arva Boleslaus, folioque reponit avito Qucm ge muere Ducem tenebrofo carcere claufum* Talis adeft, Se vi¿tor ovat. Sic prima facravit Témpora M a v o rti, rapram profugisque coronam Regibus im pofuit, fie ferro íceptra redem it, Firmavitque thronos. Solem per utrumque cucurrit F am a, triumphali vexitque ad fidera curru A udacem , audaces qui noífet tundere, Regem. Initia Belli Hungarici. Ix bene compoíuit lite s . Se fúnebre bellum* V Altera bella tonant, iterüm conturritur armis* Finibus Hungarise folio fublimis eburno Jura dabat populis, & regia íccptra tcnebat Andreas fénior, bellacis gloria gen tis, Caefareusque Gencr. Germano fangvine jun£his lili Frater erat, cui Bclae nomen adbxfit, H ic procul extorris P atria, peregrinaque luflrans Littora, Sarmatiac profugus defertur ad oras, Atque Boleslaum lacrymis affatur obortis; Armorum , bellique parens, cui priíca tulerunt Sécula nulla p arem , fimilem ñeque portera giguent. E^ulis adventum f r ita n , & quícrerc duri Caufas http://rcin.org.pl 9 ' «W )o (§«p Caufas Exílij R ex invi£liíljme parce! Frater ego Andreas viduam mihi jure eoronam V endico, íi fatis Rex frater ceíTerit olim, Sic p adi diadema fumus. Nunc jura, fidemque C o n tem crat, propriamque thronis imponere prolem Deftinat, & puero Salomoni fceptra dicavit. Rara fides, rara 8c fratrum concordia. Damnis H oc mifer ipfc meis prófuga cum conjuge diíco. Quodqué magis d o leam , faciunt affinia nobis V in cu la, quippe tuam thalam i mihi lege jugavi Réx aroitam, amborum regali fangvine nexum efl Cognatum genus. JHaec tíbi me cum conjuge íiflo Exul 8c iníidias Lethi quas Frater in aula Intentare fuá m ih i, Confortique paravit Sic ego decipio, fraudesque eludo veneni. Pellim ur o Princeps ! Regnoquc excluditnur omni. Q uodque tuos nolim feros memorare Nepotes, Nec gnatos doluiíle m e o s, prasfertur, 8c oftrum Prasripit ex cunis egrelíus trimulus infans: Aimulus h e u ! nofter nutricum pendet in u ln is! Túne fenem puero, quod legum fan¿tio cavit, Poílponi Rex magne feres? non hoc tua dextra, Non tua me v irtu s, animusque in pe&ore pnefens, L e¿laque tot juvenum regni Mavortía pubes, Q u i Duce te fr e ti, ceu feítum Hymenaea frequentent, Sic jn eq u o s, 8c in arma voiant, non denique fangvis Finiti- http://rcin.org.pl «*í)o.(S¡* Finitimus metuiíTe jubent. Rex parce dolori, Si nimiürn queror Ah trifte eft excedere Regno, Et puero cellííTe fencm ! cura Conjuge dextrara Ofculor hanc fupplex, padlse mihi jura coronas ? Auxilijs tutate tu is, meque aíTere feeptro. Muñere pro tanto Superi, qui talia curant, Prasmia digna ferent, quoniam non poíTumus ipfi. Finijt his didtis demiílo vértice triilis Bela, Boleslaus contra fie farier orlus: Surge anim o, falvcque mihi jundliífime dudum T ot jadíate m alis, tot Bela erroribus adié! Gratulor hoc iterum titulis accedere nofiris Ut mea cognatis fint Regibus hofpita regna. Tuque adeó Herois tanti ledliíTima Coníors Pone modum lacrym is, 8c triília lumina terge. Tempus erit, regale tuis quo crinibus aurum Impones, raptisque dolo aominabere terris: Tempus e r it, quo celia throno Regina fedebis. Ipfe juvat cafum DEUS, & fiducia caufie Arma dat infontir ruptam tu credis O lymputn Diífimulare fidem ? fe rit, & jaculatur ab alto, Flagrantique ícelus perjurum fulminat igni. Mox iterum alloquitur Belam, converfus 8c infit: His mi Bela malis majora interritus aude! Hasc mea dextra d a b it, quse frater feeptra negavit. Sangvinis ut tacean) íandliílima vincula noílri B Co- http://rcin.org.pl JO «0 § )o (S «» Cognatamque dom um : vicina pericula furgunt H oc puero quoque rege m ihi, bella hórrida Regno, Bella timenda meo. Quid cnim, íi foemina matcr ura dabic legefque v ir is , populumque ferocem Í mperio premet? an mulier íub témpora Martis Pro Patria audebit, doñee Rex pufio crcfcat, Impavidum pepigiíTe animam , & decernere ferro ! Scilicet hasc hoftes fpeculis terrebit A m azon, Et configet acü , m olli fternetque flabello! Illa nives, aeftumque feret, galeataque durum C um grege nympharum capiet íuper arma íoporeitu. Turpe viris fiemper R e g in a , & fasmina mollis Imperat. Ipfe monet fexus fervire puellas, Et fufum traílare m an u, non bella moveré > Non urbes quatere, & mundum mifeere tumultu, Haud dubito excitos contendet jungerc R e g e s, Et frater glomerare tuus íocia arma parabit, Perfidias crimen communi Marte tueri Si q ueat, & gnato aílertum defendere feeptrum. Sed male tu ta m u r, quos novimus astheris hoftes uratam temerafle fidem , firmataque coelo Í cederá. Cum vi£io fociabunt fratre ruinam j Quotquot erant comités feeleris, bellique nefandi. Hace memorans gladium ftellantem jaípide fulva N udat, & , hic teftis di&orurn, ultorque crucntus -Fraternas fit fraudis, a it; numerabit hic enfis Magna http://rcin.org.pl «18) ó (S€* it Magna ftrage globos equitum, peditumque maniplos. Caftra petes mecum vindex aequiflime fceptri Bela t u i , confangvincá cum conjuge proles Obfequijs devota tuis mea proteget aula# Finijt his Belam di&is folatus atnicis Hofpitijque fidem prófugo Regalibus aulis Pracbuit, antiqui fatum miferatus amici. Mox ubi finierat, belli dat figna recentis Buccina, & asricrepis rumpit ílridoribus auras: Crudcfcunt irse. nova conclamatur ad arma. Ipfe globos juvenum campo Rex cenfet aperto Imponitque Duces cunéis, vcxillaquc turmis D ividic, albentes aquilas, infignia Regni. M ox acuit di£Hs: Ubi prima pericula (urgent* R ex ego primus ero* Pavidae de turribus altis Proípiciunt m atrest gem itu comitantur euntem Spem Patriae: Sobolemque fuam, quam linquere fines Sarmatiae, atque alibi nova cogere pradia ccrnunu Bohemoram in Poioniam irruptio, eorum% (iragts. Cce via in media velatus epomide nigra E Conípicuus facie, frenis fpumantia torquens Ora ferocis equi, parvo comitante fuorum Agmine Jaromirus adefl : genitoribus ortus Albicolis nuper dederant qui jura Bohemis. Hic prior occuríans Regi fie ora re ío lv it: B2 Crini- http://rcin.org.pl tl €®g) C Crinibus attonfum , tunicis hæc corpora te£ium Futiereis me quôd Rex inviótiífime cernis, Define mirari : fie me fraterna totondit Ambitio. Fratrum rara eft ita gratia Temper. Prædislaus erat Genitor m ih i, 8c illc Bohemis Finitimisque dabat leges, 8c jura Moravis. Fíic genitor qui nos íuícepit con juge natos: Cúm que extrem a gemens claufiflet lumina leth o , Primus erat noftrûm, natu qui m axim us, Haeres Spitignus, tenuitque fuá ditione Bohemos* Tres reliquos cepit divifa Moravia fratres, Aft ego » qui natu poftremus, deftinor Aris. Spitignus, fu n ílo fatis Genitore, furore A bripitur, propriamque folo pepuliífe parentem Fíaud veritus ple£lente DEO celer ivit ad umbras. C ùm prius haud paucos illuftri gente Moravos Arcibus inclufos tenebris damnaífet opacis. Sublato terris Spitigno proximus illi Succeílit natu frater, rexitque Bohemus¿ Túne ego tandem aras, invitaque facra perofus : Si fuit in ternos divifa Moravia fratres, Tertia me nunc jura manent, cedente fecundo, Atque Bohemorum , d i x i , nunc regna tenente. Nam ñeque Pontificum litu o s , mitrasque bicornes Ambio , nolentem quis enim me coget ad aras ? Nunc ergo has tunicas te Rex fpe¿lante nigrantes Abji- http://rcin.org.pl « 0 $ ) O (« C » i3 A bjicio, bellumqné fequor. Te pofccrc caftris Pannoniam , & folio JBelam firmare tot annos Extorrem didici fama. Pro pingvibus Aris A rm a manu capio, laterique incingo mucrónem. Dic mecum quid Magne velis R ex ! juila capclío, Praeñat idcm mea parva cohors fervire parata. Complexus juvcnem, dicStis & di¿la repones: Nolcntem invitas quis tándem cogct ad aras? Rex a i t , haec folo lis a tejudice pendet. Elige, C onfilijs, non legibus utcre fratnirft. Si tantum valuere animo, cur thuris acerram Pontificumque mitras fibi non legére priores? Et cantare preces quas tándem gloria templis? Fama tibi pctitur, fi mecum fortia Martis Caflra p c tis : Famam fe£lare, & collige laudes. Noílrorum in partem fie te veniífe laborum Martie Jaromire juvet. Cape figna phalángis lila tu as, miles poflhac interritus efto. j?; Forte erit ut fratrum quondam tu a dextra fupérbos Contundat faflus, &; vi ¿la Moravia ced at: Quemque volunt M yílam , praefens fis terror in armis. Me fequitur, peditumque decem fortiííimus ipfe n Ducit Bela globos; fi muí altera dena fequuntur M illia magnánimo fub bellatore Zamofeo. Agmina magna fatis. Fortunas cartera mando, lila Boleslaus. Sed Sarmatis ora cruento Hefpi- , x ' , i_ "V - http://rcin.org.pl * 14 «OS) o (SO* Hofpitis adventu pofthac colliíá duello eft. Quippé Bohemorum Princeps, ubi percipit atram Depofuifle togam * Rcgisque favore Poloni Et íocijs fretum caftris fe adjungere fratremp H ue illue animum varia formidine preíTum J a íla t » & oppoíitis anceps aflfe£libus errat. Diílimulet# rabiemque premat? metuendus inermis ^Qui fuerat, nunc armatus graviora minatur. Marte petat frátrem í Rex auxiliaribus armis Tutatur» ferroque novum defendat amicum. Aft quia Pannonias cxercitus omnis in oras R ege jubente m igrat, paucoque Polonia fines M ilite jam fervat, vacuis immittcré bellum Sedib us, & rapidis urbes exurerc flam mis Confilium fuit. Hasc placúit Fortuna Bohemo. ‘ Ergo aciem ingentem praedantum, nulla daturum Prselia jufta, le g it : quibus omnis vivere rapto G lo ria ; mox fines, 8c vafti viícera Regni Ingreditur, ferro, flammis graíTatur, amicos Et populatur agros, populi nil tale timentis. Spumeus ut torrens per lubrica faxa vólutus Im bribus, & limo turpi, nivibusque tumefeit, A c Arepero undarum fternit fata verna tum ultu: Sic fera prasdonum íe regno examina fundunt, Ferreus armorum bacchatur 8c undique nimbus. Regnorum facile eft armis perrumpere clauftra, Sed http://rcin.org.pl O (§€♦ ts Sed retro torquere gradum, & fine cæde fuorum Ad Patrios remcare Lares labor Herculis ingens. Principio quæ læta nimis plerumque fecundo Fine carene, & damna ferunt, íerumque dolorem Confilia : Evcntum pro meta figere miles Conatur íapiens, non primi exordia belli. Sic quoque prima favens vicina in R egn a ruentcm V iderat, ait fubito oppreífit Fortuna Bohemum. Namque Boleslai fama h x c ubi venit ad aures, Et querulæ populi voces feftina petentis A u x ilia, ipfc manu valida contendit in hoftes Inceptam relegitque v iam , totusque Bohemis Im m inet: à tergo Bela Du¿tore fequuntur Turmæ aliæ Regem , qui jam vicimor hoftem Omnibus explorât filvis, antrisque latcntem Si peterc, & jufto certamine tundere poiïit. Haud aliter cervos agitare A£tæona vidi. Detre£tare tamen pugnam , 8c diffidere rebus Ipfe fuis, turpique metu trepidare Bohemus.: Silva capax æ v i, flagranti impervia Phjebo Ramis obícurum connexis aëra ftringens Umbrarum æternis horrebat mæfia tenebris : Ncc proeul bine aberat prsedatrix turba Bohemi, Cum Du&ore fuo. Luco fuccedit opaco, Et nifi jam ftellas catlo nox fpàrgeret atra Rex feræ tentaret adhuc diferimina pugnæ. Crafiina lu x , in quit, fundet, ipolijsque rapaces http://rcin.org.pl Exu- \6 «*§) o (§«* E xuct, exfpc&o rcdcuntis muñera łucis. N unc. {elfos recreare artus fub no£le foporá T e m p u s, & exhauftis riguam captare quietem . Fam ą Roleslai rumore ubi perculit hoftes, Obriguere m etu, pallens fine fangvine fedit Prædantûm Duftor. Lepores fie ora latrantutn 6aevą timent. Pofito veniatn fiat Marte prccari Et pacem exorare genu. Mox ipfe fub umbras Coricubjæ noćlis geminos ad regia caftra Ire oratores trepidá formidine mandar : Cras fe venturum alloquio , fi commodet aurem R cx facilem , vinćtosque omnes, prædamqùe daturum, Pexerit ac primúm rofeos Aurora capillos. Accipjunt refponfa, viarn fub no áte remenfi Atque Bohemorum majori caftra ti more Percellunt» agmen Regís dum grande receníent L c g a ti, pugnseque avidas pulehro ordine turmas. Intcreá ex Reía: caftris volat alter anhelus Ad R c g e m , affatum que petit, fimul ora refolvit: Mąxime Rcx* denas qui ducit Bela phalanges, Elfe cupit pracfto pugnas, nifi tardior illum IncelTus peditum congreífu forte m oretur: Optat ge impavidus bellator adeíle Zamofcus. Rex contra: atixilijs fociiim non utimur ullis ; V a d e , a g e , dic noftris aciem tam fundere parvam Et trepidam audaces nunquam dubitalfe Polonos. http://rcin.org.pl «15) O (ft» ^ W Quos majora juvant, decet haec ridere minora. Jam quc aliquid dubiae lucis furgebat ab Indis * Dicerc ncc lucem poftis, neque dicerc no&em-i: Sic tamen ut lucem Temper mage dicere malles. Quid tardas nox atra? diem quid Cynthie tardas? Rex a i t : exorere o ! Mundi nitidiilima lampas ! Coelum iparge rofis, hoftes ego fangvine pingam. Hac mihi nulla unquam mage tetrica nofte fuit nox. Extemplo inflari lituos , & tympana tundi Signa jubet-pugnae. Veniat ii luce Bohemus Et veniam fupplex, inquit pacemquc precetur, Maturum puto tcmpus habet: fi tardior adfit, Non Ilium alloquio d ig n ari, & pace, fed armis Et ferro fixum eft ifthanc decernerc caufam. Quid juvat a lsefis poft damna repofcere pacem J Intcrea vigiles extremis undique caftris Obfcrvant crepera quid agant, Tub luce Bohenai Collucere vident flammis hoftilia caftra Undantesque globos fumi. Quin fama volabat. Sub no£lem fugifle hoites. Rex certior acres Attollens iras in equo v.olat alite primus Infe&ansque globos fugientum , o ! Martia pubes Appropcxa c e le r, appropera, ferroque fugaces Infequere exclam at, dant terga, fugaquc fatentur, Se nobis non eflc pares. Quad pulverc venti Excutiant ficco rapiantque per aera n u b em : C Sic http://rcin.org.pl j . • "V’' " ':,i' \ . /.r Î8 - ’•#5) o (§•* Sic tu fulmineum videas ruerc agmen in hortes. Terga virum prem ere, & profternere corpora letho. V e x illa , arm a, tubæ, clypei, galeæque com antes, Truncaque membra virum, & porredla cadavera campo Sparfa jacent. Ergo noftras dux ille latronum Prædonumque caput, potuit dux ille Bohemus Effugiife manus? ergo plerisque fuorum Qui celerem rapuêre fugam Bellona pepercit? Siftite nec turpi maculate in fangvine ferrum: Proripuit fefe primus jam criminis author. Nunc pracdam legite, & vinflos adducite cartris Parvaque majotis præludia crédité belli. C on ven an t fpolia his d id lis, vin&osque reducunt A d cailra, & folvunt vinclis. Mox tibia dulcís Perfonat, in gyros fe beta corona rotundat ; Atque diem ducunt epulis, nocSemque choréis. JioUslaus exercitnm durit in Hungarian?) & fuos hortatur ad pralium. ortera lux matutino coelum imbuit au ro ; P Sidera vanefcunt, & pendet ab aethere folus Lucifer, aequoreis crinem bene lotus in undis. lnfremuêre tubæ, pcrculfaque verbere crebro Jncrepitant abitum cum murmure tympana rauco. R ex iublimis equo venit ipfe, equitumque phalanges Ingrediuntur iter. M ox 3c longiflimus ordo încen» http://rcin.org.pl « • § ) O (SO * 19 Incedit peditum Belá ducentc maniplos. Confiflunt tumulo , tumulo Rex iníit ab a lt o : Ma&i animo invi&i mea gens heroa Poloni! Terga Bohemorum du&or d e d it, agmen & omne Difperfum in tenues ceu fumus vanuit auras. Dedecus eíl prófugos urgendo abfumere menfem. Praelia nos majora manent, majorque fuperftes Gloria Pannonijs vi£lores cernet in arvis. Auxiliatrices fi colligit undique turmas Re¿tor Pannoniae, quantum nunc flrage Bohemütn Territus atque fuga noííro fibi Marte timebit? Credite dimidium jam fregimus illius agmen. Rumore árm orum , fam áque, 8c nomine conílant Praelia. Viftores terror comitatur ubique. His Rex inftigat di&is acuitque volentes. Ipfi etiam fefe certatim hortantur ad arma Sarmatiae Proceres: votum eft tranare Tibifcum, Pannones 8c fiantes adverfo in littore primo Exhauire metü. Spolijs & divite praeda aromirus ad eíl, prófugos qui longius hoíles Í nfe&ans , primam meruit fub Marte coronam. Ule trahit vin&os feptem poíl terga Bohemos, Raptaque fert dextrá vcxilla undantia vento. Dueuntur vin&i pi¿la ad tentoria Regis: Edere tum juífi quae fie fortuna Bohemi? Quae nemora abícondant pavidum? Sic ora refolvunt Ci - De http://rcin.org.pl 20 De Ducé quod pofeas nihil eil Rex máxime noftro. Quadrupedante fuga, rapidifque ablatus habenis Proripuit fefe fub nigra filentia no£lis. Nunc turmas fama eft ilium glomerare recentes, Quemque petis bello, bello jam velle tueri Andream , & pugnas fortem tentare fecu n d a Rifit ad hsec, erraffe femel non fufficit ergo R ex a it ; in bello nunquäm licuiffe fecundo Errare hasc captum cerebro mea dextra docebit. F ata ducem fuprema m anent, aut vincula veftrum. A t quibus auxilijs porro, foeijsque juvetur, Pannoniac R e ¿lo r, rumor ii venit a d a u rc s, D ic ite : refpondent > rédduntque ex ordine vin¿li.* Fulgentem aere aciem Germano milite le£lam Teutonicosque Duces geminos , bellique paratum Ingentem fama eil conftrato navibus Iftro Regis in auxilium fluvio properarc fecundo. Hase numerofa manus, Regi quam m iiit amicus Caefar in Hungariar primas exfeenderit oras. Accedunt a lij, numero famáque minores. Infuper & noftri, jam d ix im u s, arma Bohemi C orripient, aderuntque iuo cum Principe pugnas, Agmina quin etiam non contemnenda Moravüm Sub Duce fe fiftent Cunrado, fratre Bohemi. Hace ubi captivi referunt, vcnit alter, opertam , Quasque gerit fenfus niimeris perferipta latentes Porri# http://rcin.org.pl «OS) O 2Í Porrigit exiguam Belae fine nomine cllartatih Bela aperit fenfusque legit, Regique revelat A bdita, quae numeris calamus commifit amicus: Atque ita verba fonant, tacitis perarata tabellis: Bela veni auípicijs ^ Regisque favore Poloni, Sceptra cape, & regn u m : pro te certare videbis Quos m e tu is: Socero fpem vanam in Cacfare frateí Collocat A ndreas; letho fcelus ille piabitr. Sic breviter loquitur numeris perfcripta papyrusj Augurio jam beta íuo. V iftoria pugnam A ntevolat, dubios praevertit laurus Agones. Ergo álacres certos fpe divinante triumphos Abrumpunt iter, & pifcofi efíufa Tibisci Flumina contingunt: pons arduus arcubus altis Innexisque fibi trabibus fracnáverat amnem. A t prior infedit pontem , turmasque locavit O bvius, occurfansque (uo cum ftrage periclo Andreas, fretus focijs, & Carfaris armis. ¿Apparatus utrtusque exercitus ad Pr&lium. C|01 vefpertino rutilum fub gurgite currum ^ M e r f e r a t, ingentí eras arbiter ipfe d u e lli, Spe<3atorqué alta fignomih ex arce fúturus: Ergó ambae ad pugnam fub opácá nocte paíantur lnvi£lae gentes. Aggeílis agrtien arenis. Pannoncs occludunt, curvumque per Oftinia caftra Deferí- http://rcin.org.pl it «05) o (<&• Defcributit vallutn : Noílri fe incingere vallo Contetnnunt, folo fed aheno peílore gaudent, Et luccm exfpcdlant av id i, ftantque ordine nexo. Optimus éít murus co n ílan s, & ferreus ordo# A íl hoftes vario» 8c peregrino milite lefti Defpiciunt patria Majorura gente vocari, Sed fibi Dardanidum de nomine nomina fingunt. Atrides major tumidus vult eíTe Bohemus. Cum adys minor Atrides: tum Cafare miffus Belliger Jiaud uni notus Gulielmus arenas A ccipit Aineas fpeciofo nomina fuco. Exin fe Priamum vocat alter, 8c alter Achillen: Dicitur ific Ajax„ alius verfutus Ulyífes, Neflor, & Amphilochus, Pyrrhusque, 8c Troius H cílo r. Hoc íibi verborum ílrepitu, vanoque paratu C óm ica Pannonidum plauferunt agm in a, folis Fortia nominibus. Nofiri nil talia curan t, Sed Patrias antiquas, Se nunquám tumulata parentum_> Nomina clara g e ru n t, fufo qui fangvine veram Mercati laudem títulos fibi morte crearunt. lila ten en t, horum fplendpre 8c lumine gaudent» H i 9 labara, 8c clypeos pingunt. Sic feuta rubefeunt T inéla rofis , quas Pílrokonidum ílirps inclyta geílat. Sic volat aurato in clypeo Radivilius a le s , Qui Jovis arma refert, 8c terret murmure munduntj. Sic fefe viridi com m ittit mafeula ponto Czar- http://rcin.org.pl
Enter the password to open this PDF file:
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-