i^ibrnriT of iln Puscum OF COMPAHATIVE ZOOLOGY, AT HAEVAED COllECE, CAMBRIDCE, MASS. JFountieti bv jjvfbatc subscrfption, fn 1861. DR. L. DE KONINCK^S LIBRARY. No. /yf^^ ^^^^c^f^^r^ ^»^2j ^^ c^^y"^^ X. RELATIO jBREVIS HISTORICO-BOTANIiCD- MEDICA TVLGO DICTA, ^RECENSITA ^T .'DILINEATA FR. ERNEST. WvCKMAMH MED. DOCT. ACAD. CAESAR. NAT. CVR. ET SOC, REG. PRVSS. SCIENT. COLLEG* ET PRACT. BRVNSVIC. EDITIO SECVNDA PRIORI AVCTiO^ CVM FIGVR^ AENEIS. BKVNSVIGAE, APVD LVDOLPH. SCHHOEDER MDCGXXVJili NOBIUSSIMO, VIRO EXCELLENTISSIMQ, DOGTISSIMO ATQVE CONSVLTISSIMO DOMINO DN.IOHANNI MEDICINAE DOCTORI FAMIGERATISSIMO, ACAD. CAESAR. LEOPOLD. CAROL» NAT. CVRIOSOR. COLLEG. ET PRACTICO VRATISLAVIENSI FELICISSIMO, PATRONO ET FAVTORI OMNI OBSERVANTIAE GENERE COLENDO, SCRIPTVLVM HOC IN VLTERIOREM SVI COMMENDATIONEM ET QKATl ANIMI SIGNIFICATIONEM PEYOTISSIME OFFfiRT AYTOR. PROOEMIVM. lAnta eft divin^e gratise ac bonitatis amplitudo profunda ipfius clemen- ! acpacemas mifericordiae abjflus, tise ut miferrim^ mortalium genti ex in- (ita & innata labe quam vulgo pcccatum , originale vocant, in innumeras tum animi, tum corporis calamitatum ac morborum my- riades prsecipitata:, paterna clemcntia de vari- is remcdiorum gencribus uberrime profpexe. rit» Amiffa enim imaginc divina fragilccor- , pus priftinum quoque fuum vigorem amit- tere,vires fatifcere & coUabi, morborum co- A 3 hors prooemivm; hors id affligerc, mors oftium pulfareincipi- cbanc» Proinde fumma Numinis miftricor- dia juxta ac clementia harum humano genef ri preflb pede minitantium aerumnarum ac morborum miferta latiflimum rcmediorum aperuit &:monftravit campum , ex quo miftU Iidefumcrc&:dcpromercpoflcnt,quae&mor- bis debdlandis ac morti: prascavendae forcnt idonca, Atquehinc (pcciofum variarum ma- teriarum promtuarium , quod matcriam me- dlcam> Appollineae artis filii vocitant , origi- ncm traxic, ubi veluccxidivitc: natura^ penu vixcnumcrandacorporavpmnia ad hominum. falutcm ac fanitatem incorumitatcmque con- fpirantiav, prodierunt; tTtierga divinae hujus mifericordiasL ineftabihsidignica^atque cgregi- us materiac mcdicae^ ufus" cgregiaqueaftivitas evidcntius & magis magisque de diein diem pateat,. mihi; inpr2efcns> materiam quandam ex fic di(5lamaccria:mcdica, quae^^ob cxcellen- tiam ,, ac: fii conftituat: inftrumcntum , per; quod.Medicus fuo fungi poflit , ita rite officio djcitur , percra(5landam elcgiy ncmpefrucflutn cxoticum cxAmericano orbe: in noftras tcr- msb delatum atquc-Cacaa appellatum , qui ba- fini PRO OEM V l M fin conftituit famofiilimi illius potus , Cho- colatae dicfti , cujus dogia, ufus & vircs,cum> multi iddeomni natione&Hifpani viddicet, & Galli , & Angli , Belg^ & Germani an- & te nos peculiaribus fcriptis feccrunt hic recen- , fere vdlc, nil aliud foret,nifipoft Homcrum lliada fcribcrc;, Hinc breviter tantum prima- rium hujusddicati potusingrediens pertrada- bimu§>utpaucispatcfiat,quaenam nujus nu- clei fint partes conftitutivae , quaenam virtuires praecipua^> quibusque in arte medica ufibus inferviat; Hocce enim problema videtur ma- cuna non remcdium tantum, teria fatis>digna> fedl Sc alimcntum^ optimc nutricns fit fagr- & nans ut cxercitii morc; vcntijctur. Qupd fi 5. in quibusdam cefpitavcrimusv in conce3enda vcnia qucmvis bonum fe nobis faciicm eflc praebiturum. confidimus, FaxitDivinum Nu- mcn ,= uthaecomnia in fui nominisgloriam,^ proximi falutem , fanitatem ac commodumi sedant-feliciterli A 3; KELAr ^. RELATIO MEDICA RELATIO HISTORlCO-BOTANICOt MEDICA AVELLANA MEXICANA. L I _ l | l . 1 > . II ' ' •' llll ^- ' , 1 ' .. -' ' ' > '» ' ' . . " •. ' ,V Vodadlnucleorum ncftrorum, Cacao di- <3;orum, et} mologiam , quam difTertati- oiium compilatores in frontirpicio collo- care confueverunt , fpe<ftat, Cacao vox pu- re Americana, & nunc temporis apud nos, imople-- rasque Europas nationes, (quibus nerapejam inno- tuit hiccePeruvianusfru(^us)jus civicatis adepta,5c,^ liceat nobis ita loqui, naturalifata videtur. 5. II. ^ . yerum enim vero, quemadmodum de aliisex regno vegetabili defumtis rebus fadlum eft, quibus fynonymorum ingens addita fuit'acceflio i fic 8c no- Itro cum Cacao S Quilibet fere autor res habet. peculiar^m noftrisin fcriptisfuis attribuit nucleisde^ nominationem ; yel primam f^Itim corrupte fcripiit, ^ unde fruflus nofter exoticus variis ab autoribus va- riis deinde fuit appellatus nominibus ; Sic non raro vocatut Cacahuatly Cacoas frufius y vid,HENRlCl MVNDII Opera Medico-Phyfica in appendice de pa- rergisin vidu p*m.349. CacavateaJOH, PARKIN- SONIO in theatro boranico. Cacho,Cacavi,CacavaIy CacaoAmerica {^uAvellana Mexicana a JOH. BAV- HIN O Hiftor» plantar. univerfal. Tom, I. Lib. III, Cap, D EAVELLANA M EXICANA« 7 Cap.XXVrpag,29L 6c MELCHfoC^GYlllANDa forfan ob analogiam cum avellana.nuce <Sc patriafic dicitur, a qua <Sc Peruvmius ^udkfrudus, Cacacius ab ANTONIO COLMENERO in opurculo de^Cho. colatsBInd^ qualitate & natura. Semen Cacaoati a JOH. EVSEBIO NlEREMBERGiO Madritenfi in Hiftor.natural Lib. XV. Cap.XXif.de arbore CacaL Amygdalis Jimilis Guatimalenjis a CASPAR. BAV- HINO. Officinse noftrse folo Cacao content^ nomi- ne;funttamen interim ex Germanorum pharmaco- poeis, quivocabulum Americanum Teutonico cui- dam a fimilitudine externa 6c analogia cum aliis fe- minibus defumto addunt, & fic quafi vocabulum Barbaro-Germanicum facere ftudent56c huncce fru- dum Caco-Bohnen ^ Cacaw-Nufal, vel Cacavi-Kor- ner, vid. CHRIST. SCHMlDlI Catalogum medi- camentor. ufual. in officina aulica Regia Dresdenii Cap. IV.p,2o«appelIant. §. iir, Ut vero fciatur, quid fit, de quo noftram for- mamus difputationem, id definitione, non quidem preiTa (Scangufta, ut Dialedicus, fed explanatiori, tum etiam uberiori, 6c ad coromune judicium, po- pularemque intelligentiam accommodatiori, expli- cabimus 6c definiemus funt ergo Cacao nuclei fru- : ^tusexotici peponi fimilis polypyreni, arboris In- dios Occidentalis Cacoiferae ^i^x, amygdalisfimi- les 6c magnitudine, 5c forma, ^ confiftentia, fec! paulo tumidioresjinclufi involucro corticofo, duro rugofo, nigro ac rufFo oblongo faporis fubpinguis| , oleofi 5c fubamari, odoris nullius, virtutem pineis, piftaceis atque amygdalis niajorem obtinent, "'''^'"^^^- ^" ' $. IV ;8 RELATIQ MEDICA (Quod Cacao.tiuclei finr, fatis conilat ex Ducle®- irum definitione qucB exade ad noftrum Cacao qua- , tdrat, funt enim.frudus vel femina efculenta, quae exterius duro cortice teguntur, interius vero conti- inent, quod eft efui ; Europsei modo nuces, raodo nuculas, modofemina, ;modo frucftus appellitant; jion indigense autem^rborisfru£lus funt, fed exo- ticae, apud nosrenim ob climatis temperiem plane non nafcuntur; Frudlus integri fimiles funt, quod ad exrerna attinet, noftris peponibus vei rucumeri- ibus, hancquexDb rem Tournefortius,Botanicorum princeps, dans les EIem<;nts de Botaniquefruftum vocitat cucumeriformem. Porro funt fruftus pdly- pyreni qui uno cortice duro plures feminum nucle- , os ycontment^ qui, nili quod paulo lint tumidiores, nec ^adeo conipreffi, vcolore brunno extus & intus .& duriore pellicula gaudeant amygdalis inomnibus , ^ magnitudine , iorma cxterna , .confiftentia ac ufu iimiles, cOrdinarle iuno involucro, quod Botano- {graphispericarpiumilccum audit, decem,duodecim, wi^4Stijinnonnullistnginta>&plures Cacos reperi- ' as, ^qui poftea ^xprimuntur, ^ in radiis folis iic- tcantur. fa) InParagrapho tertiadiximus, Cacao elTe fru- ^um arboris Indifie Dccidentalis Cacaoifer^ ;; necef- , fum omnino eiTeputamus, de hacplanta,ejus- hinc que diverfis (peciebus, quas ii, -qui Americanum ' ifalu- (a) EinHbll^ndifcher AckermitCacao Baumen bepflantzet, bringet fcinem Bcfitzer JahrJich looo Ib. ein > welches i6o. £Dgli(che Cronen oder 40. Ib. SCerlings austragt. DE AVELLANA MEXlCANAo 9 falutarimc qiiondam orbem, annotarunt, qu^dam proferre^ Americ^ incolse,teileJOH. de LAET Hiftor. Ind, Occidental : Lib,VILcap.2.hocce vege-' tabile, quod Latinis Cacaoifera feu Cacaofera audit, Cacahuaquahuitl t Cacaotal, Cacav^-jQnaJjuhl, Ca* €ahuaquahutil falutant. FRANCISCV6 HERNAN- DEZ jarborem Cacarz feu CacartferMm vocat in Re- rum Med.Nov.Hifpan.thefauro Lib JIL Cap. XL Vt jOH. JONSTONO audit , libro de arboribus, arhor Cacavi^ CeuCacavifira Americana vel Mexicanorum, THOMAS GAGE, Anglus, Cacaofal eam arborem nominat A CASPAR. BAVHINO in Pinace The- atri Botanici appellatur K^mygdalis Jimilis Guati» malenjis. MELCHIORI GVILANDINO, AveUana, MexiocanayZ\\yji%imQ.\xm indigeB:? Cacao appellant §. VL Mexicani Medici alii quatuor , alii vero quin- que Cacaoiferarum arborum conftituuntfpecies,in- terquas/?r/;;;<3;& omnitim maxima t^Cacava-Qua- thuitl di(fla ; huic proxima [ecunda fpecies Meca- cavatl, proceritatenempe Sc foliorum ac fruftuum inagnitudine j ?m/^, Xochicacavatl vocat^ , minor eft, minoremque profert frudtum, & femen foris rubefcens, intusvero caeterorum colore ; quartao* & mnium minima ideo Americanis Ihcacahuitl feu humilis didla, frudum fert minimum,ejusdemcura prioribuscoloris;vide plurain Guilielmi PiSONIS, Medici Amftelsedamenfis, qui de viribus plantaruni 6c animalium, quas medicinsein India utraque infer- viunt, dodirijme fcripfit, Mantijfa aromaticay li- bro fuo de Indi^ utriusque rebus naturalibus me- & dicis annexa Cap.XVIlL p. ra.ip/, B §.VH lO RELATIO MEDICA §. VIL EnumeratisCocaoifersB arboris fpeciebus ade- jus patriam & locum natalem ulterius progredimur* Sponte provenit & copiofe luxuriat in diverfis novi orbis feu Indiae Occidentalis , non vero Orientalis, Ht quidam perperam fcripferunt, 6c falfo fibi imagi- nati funt, t«fte PAVU HERMANNO, Batavo,in Cynofura Materi^e Medicce p*i85. provinciis v. g.in Mexico, Quatuemalac feu Guatiraala, Cofta-Rica, Cuba, Jamaica, Nova Hifpania 5c vicinis infulis;In Nicaraqua autem Provincia qutc ab Hifpanis pro- , pter uberrimam omnium rerum ibi reperrarum co- piam, Paradifus nuncupata fuit, & in Carcaro praj omnibnsreliquis Americas rtgionibus optimos (Scju- cundiflimi faporis nucleos in apricum provenire & crefcere annotatum kgimus. vni. §. Quod attinet tandem ad locum natalem.vivunt hae arboresirriguis, depreflis, opacis^/c pinguibus locis. Nam fimulac fole tadtcefunt, marcefcunt <Scconta- befcunt; ne autem hoc fiat, acl hafce arbores cacaoi- feras aliam incol^ editiorem plantant arborem , pa- tulam& umbrofam , quar fimul ac adolefcere ccepit, ejuscacuminacum frondibusita concinnare adapta- reque folent, ut adulta ea arbor cacaoiferas inumbret, deftndatque a coeli injuriis asftuque ardentis Sirii,ut folis radiis Isedi non um- poflint , fed potius quafi fub bone H^cce tutiores fint, arbor peculiari nomine gaudet, <5c ob ufum, quem praeftat,ab incolis novi orbis CacaoquaitanthUyZh aliis Alin^ AtUna five Ca- caomater ( Cacdo Mtttter^ vocatur, quas quafi Ca- caoiferam (fimilitudine defumta a matre, qu^ fce tum PE AVELLANA MEX1CAN A« n tum tenerum nutrit & educat)nutrit,defendit <Scqua- fieducat. Dominus de BLEGNY vanam arbitratur perfuafionem qua nititur Americanorum inftitutum, , cum Hjfpani non fine fuccefTu Cacaoifera?» aluerint in viridariisr,adiisfolaribu5quam maxime expofitis, in Infula Cuba;fed refutatum eumaMARCO MAP* PO^ Argentoratenfi, in difTertationibus fuis //^ r^- ceptis hodie etiam in Europa potus calidi generibus &c,pag. 12. legimus, ubi fequentem inmodum in- quit ; lides fit penes autorem, ex quo hoc habet ex-„ perimentum, fapientum opinionibus confentane-,' wm non videtur , Americanos tanto labore„| tanto numero iftas proceriores arbores in grati-,' ' am cacaoiferaruni plantaturos, & lucos inde arte exftru£luros fuifTe,!! culturaCacaoumbra tam h-^ cile careret; ^ cum adeo exprefle obfervarinr S^'^ tradiderint autores, ad ardorem (olis arbores Ca „ caoiferascontabefcere,ejusque ^ftu confici,inftan „ tia certe prolata connrmatione opus habet. Hade- xius Marcus Mappus.,, §. IX. ^ Magnitudo <5c altitudo hujus arboris pro diver- fa foli qualitate, divcrfaque fpecie,quarum quatuor ex Guitielmi Pifonis mantijfa aromatica recenfui- mus, variat; omnes tamen interitn in univerfum hiftorise naturalis fcriptores in eo conveniunt ar- , borem efFe mediocris altifudinis, ejusque caudicem ferme craffitie accedere ad noftrorum prunorum craflitiem ; funt qui Tilice arbori, funt quoque qui malo Auranti^ affimilant; corticem habet glc^brum; ante feptimum vero annum nullum fert frudiuiXi, poft id vero tempus fingulos per annos binis v\c\- B 2 bus 32 RELATIO MEDICA bns maturos largitur nucleos, JOH. RAIVS l c, in- quit : a fecundo aeratis anno fru6lificat 5c quolibet anno bis ; ab anno vigefimo fterilefcir 5c frudlus amplius ferre recufat. Omnes fe hujus arboris fpe- cies haud difficile cicurari patiuntur, ita ut Hifpani integrosagros, hifce arboribus conlltos,poffideant, imo integra arboreta plantent colant & , non fecos atque in Europa vineta atque oliveta. Folia habet crafTa , longa , ob.^cure viridia 5c actrleata ; nonnulli v. g, Herrera,comparant ea cum foliisCaftaneas, fed Caftaneie folia funt ferrata feu ferra£ inftar incifa , quibus incifuris foiia arboris Cacaoiferas deftituuntur,uri ex figuris ^neis quas ,> GV M L I E L V S PISO l c. 8c Hiftoire naturelle du Cacao (^ dit Sucre , (qui liber Amftelodami anno proxime prcBterfluxo 1720. Gallice prodiit, quique pras omnibus, qui icones habet, elegantiffimam 5c floris 6c frudus & foliorum exbibet figuram ) seri incifas habent, videre licetj interim tamen folia a diao PISONE 5c Manf. PIERREPOMET dans V hi^oire des Drogues delineata valde difcrepant & diftant a foliis, qu^ dans I' hiftoire naturelle duCa- eao & du Sucre depi£ta obfervamus ; h^c enim fo- liorum habent pediculos , qui in PISONIS figura nonadfunr, fed modici tantum, ramulis <5c furcu- lisproxime adnati» Alii vero ea comparant cum Ibliis AuranticB , a quibus tamen , folia enim mali Aurantiae aliquid peculiare habenr , nempe duas parvulas alas in extremitatibus foliorum, quasalas clegatiter depicftas dc excufas videbis apud ABRA- HAMVM M VNTINCIVM in Fhytographia curiofa DE AVELLANA MEXICANA . IJ fig, etiam valde diftant, nullas enim Cacao- /. (^T^ //. folia habent alas. De foliis hoc modo adhuc ad- dam, quod ftatim, uno cadente vel deciduo , alte- rum di novum ejus locum occupet, §. xr. Sed cum ab excellentiflimis Botanicis noflri SEvi primarius hodie vegetabilium charader a fiore & femine defumarur, hinc e re omnino erit , <5c de fiore qua^dam annotare. Jofefih. Pitton TOVRNE- FORTIVS Inflim, Rei Herhar. Tah, CCCCXLJF. p. 66 1, Sam. DAHLE hi Pharmacologia feu manu- dudione ad mater, medic. Cap. de arhorihus pomife' ris fru^u cortico/o fag. 4.^]. Cacao gaudet floribus magnis, pentapetalis, fiavis, frud^u magno. JOH, RAIVS Hiftor.plantar, Tom, IL 8^61» IV, de arhori" hus cucurhitiferis Cap. VJIh p. 1670. hifce ob fimili'' tudinem 6c Cacao fubjunxit : eft arbor, cujus flos bafl cohseret fru<^u polypvreno cortice duro te^o, TOVRNEFORTIVS, Jann femel citatus, fnquentes notas charaderifticas ex clarifn Plumierii defcripti- on d' Amerique exhibet flore, inquit, efl: rofacea, : plurimis fcilicet petalis conflante , ex cujus calyce multifolio furgit piftillum, tubicujusdam muItifcifH laciniis cindum, quod deinde abtin fru61:um cucu* meriformem, flriatum, feminibus foetum in qurn- que plerumque acervulos coHedtum oblongos , iri multas veluri amygdalas fciflifes. Cum hoc chara- dlere 5c Hiftoria naturalis Cacao 6c figura ifliusmo- di libri exade coincidit pag. 4. £i^s flturs font regu-" lieres & en rofes, mais fort \itt\t^s dfansodeur" 5cc. flores per rotum annum in arbore adfunt , ma- ximam tamen copiam eorum circa duo folflitia ar- B 9 hm "j4 RELARIO MEDICA ____^ bor oftendit , quorum tamen major pars fterilis & decidua inter m} riades vix centum ftamina frudus poft fe relinquunt, uti etiam modo allegata Hiftoria naturalis Cacao : une grande quantitc de teftatur ces fleurs coulent, a peine& de mille y en a- t-ii ,qui nouent ; en forte que la terre eft au defTous ,paroit toute couverte de ces faufTes fLeurs 5cc. Co- lor floris croceus eft, quo deciduo <5c evanido rema- nent oblonga , viridia & laniiginofa ftamina , feu embrvo, qui cei trum floris occupat in frudlum& abit corticofum & ftria^um rufFiim ; Anton. COL- MENERVS de LEDESMA colore ficum semulari fcripfit in fuo , opusculo de Chocolata Inda. Hic frudus nucleis, racemi inftar medio ftipiti adh^e- rentibus , quos Indi Cacahuacintli nominant, re- fertus, qui quando maturus fit, magnitudine juxta ac craflitie pepones vel melones, (b) interdum au- tem vix pomum fylveftre ad^quat Forma exter- na 5c figura nunnulli fubrorundi funt, pomorum in- ' ftar alii oblongi cucumerum forma , verum p'eri- que ovati.Singulis annis bis.hi frudf^us maturefcunr, & vindemiantur , prima vice Menfibus Januar. 5c Februar. altera vice Menfibus Majo Junio. Huic & collefto fru(ftuifemina, quorum numerus variat a decem,duodecim ad viginti <5c plura, imo POMET 1. c, fexaginta usque odaginta uno frudu contineri pWhibet (qux raembranulis fingula fingulis inclu- f^, gelatinadulci & la^iea referta, qua in ore illico liquefcit ) exprimuntur , hberantur a cortice exte- riore (b) Dle 'FrLKht ift grofs, wie ein KurbifT, volIerSaat,und gleichet auch am Gefchmack in etwas demfelben. Blanckart von der Chocoiade pag. 1^4. DE AVELLANA MEXICANA. I^" riore <5c purgantur a mucilagine vifcida, quo invo- iuta jacent , poftea ftratificantur fuper lintea alias vel ftramlna , 6c vel in fole, vel ollis vitriatis indita fuper ignem exficcantur, 6c ad ufum affervantur. §. XII. Sed fufficiant hcec dixifte de arbore, ejusque foliis, fiore <5c frudu, officinas enim noftras phar- maceuticas non ingrediuntur,nucIeosauten> noftros, horum qualitates, vires & ufum pauloagcuratiusin- fpicere (Sc inquirere volupe eft. §. XIII. Subftantia eorum intus eft tenuis 5c mucofa ter- reftreirate quadam junda, fpadicei fere coloris, di- fpares, fublara nempe pellicula fulva , divifa parti- culas, oleo fcatens, quod abundantius ex his,quam ex Phyllidis frudiu , exprimi poteft. Pulpa ha?c fubpinguis,fubamari, non ingrati tamen fapo- ris,odoris fere nu!lins;tt^mperamentum fubfrigidum atque humidum a JOH. RAIO iis adfcribitur. §. XIV. Principia Chymica brevirer tangam : fi nuclei, ceufieridebet,in pulverem vel faltimfragmentacom- minuti 5c retort^e iodiri deftillanrur,exhibentprimo liquorem quendam aibum , aquae inftar clarum 5c pellucidum, ad inftar jufculi carnium ; au£lo ignis gradu fpiritus vaporum forma ladei candoris,qui non admodum funt ftrvidi,fed penetrantiffimijnec guftui necolfadlui ingrati.quemadmodum efle folent e fan- guine aut carne eliciti; 8i tandem,igne vehementiffi- mo reverb.riiaddito, oltum afcenditintenferubrum 6c velut fanguineum, verum pellucidum, pingue- dinem ex aftata carne deftillantera redok'ns,refrige- ratum ^ RELATIO MEDICA ratum crafTefcit inftar olei,butyri vel cerse ; mirifjce pungit & penetrat, fale nempe volatili, cujus alias inagnam quantitatem continet, nondum feparato, valde infuper aromaticum eft & cardiacum. Ulte- riorem nucleorum Cacao analyfm chymicam vide fis apud Dn.Ie FEBVRE & alios chymicos curiofos. Hic autem qu^ritur, cum fru^lus ex diyerlis arborum fpeciebus defumuntur, qu^nam fpecies in ufum trahenda vel ufurpanda ad hancce quaelli- ? onem autores refpondent, omnes 6c fmgulas fpecies unum eundemque fru<aum , magnitudine tantum a fe invicem diftantem, proferre unura hinc eundem- , que & habere ufum 5c vires dc virtutes. Interim ta- men ex Caraco & Nicaragua allatos nucleos reliquis pr^ftare certum eft. Cicuratas etiam arbores, pras fylveftribus 6c Iponte e terra natis, meliores fruftus & nucleos ferre mihi certe perfuadeo. Reliquum e- ie(5iione utendum, nec ufurpandi funt annofi, mu- cidi, cariofiaut alio modo corrupti, aut vitioli, ve- rum e contrario integri , magni, ponderofi, non annofi nimis, nigricantes foris,intusrubedinisnon cxpertes, pingues, bene aftervati 5c fapidi. §. XVI. Ad ufumprogrefTum facio. Indiae Occidenta- lis olim incolasmagno in pretio hofce nucleoshabu- crunt,& monetsB vice iis utebantur in fuis commer- ciis , omnis enim generis merces iis emere pote- rant, & nummorum vice,quoties ftipem mendican- tibuserogarevolebant, habebant, nucem Cacao e- nim unam atque alteram conferebant. vid. WIL- iis HELM. DAPPERS Reife um die Wek p.i«c.3.pji6. DE AVELLAN A MEXICANA. I7 120. (Scc. k. c, 6. p. 285-. ERASMI FRANClScTaftriTnd Weft-lndianirch.Luft-GartenParr.I.p.487.5cc.Sedpro certo habeo» quod nunchocce monet^genus,poft- quam Hifpani, ali^que natfonesin hafce Americanas provincias pervenerunt, derogatum lit, Sc monetiE aure^ argente^que, quibusRegum Principumque iimulacra infculpta funt,ineodem pretio ac valore, quo apud nos valent, exiftant. Hancce nulli adul- terio obnoxiam monetam arboream PETRVS MAR- TYR admiratus, merito cum impetu ha?G protulit verba : O monetam qu^ fuavem utiiemque felicem I priEbet humanogeneripotum 6ca tartarea pefte ava- ritias fuos immunes fervat polTeftbres, quod fuftodi aut diu fervari nequeant. Sed huncce ufum miftum faciamatque alios, nempe medicos, in confiderati- onem traham. Indi demum Hifpani <Sc Itali,& , nunc quoque noftri Germani ex hoc frudu decor- ticato 5c tofto componunt cum aromatibus maftam vel placentam j Ghocolata di<9:am,ex qua cum aqua, la£i:e genus ejusdem nominis,Cc)Ne- vel vino potus dar quafi Tndorum, conficiunt, de qua confe^ione 5c potu in limite hujus difiTertationis qu^dam, fed brevia, addam. Mirum porro in modum laudatur hic frucSus ob egregiam fitis fedandse virtutem 6c ar- dens bibendi defiderium leniendi, Indiex folis nucle- is> fine aliorum admixtione, potionem pr^parant, quam porrigunt iis, qui acutis morbis laborant, val- ^ de enim iis utilem efiTe, etiam ad fedandum Sc miti- (c) C gandum Vid. Catalogum noftrum,exhibent : appellationes ^ denominationes omnium potus generam per totum terrarum orb^m 5cc. p* 34. - Ig RELATIO MEDICA gandum calorem p. n,, experti funt. Vim tum ha- bent nutriendi adeo potentem , ut multis carnibus aliisque alim.entis anteferantur , ita ut D.STVBBE, Anglus, in trad^atu fuode Chocolatae potu, pro cer- to affirmet , unum Cacao nucleum plus nutrimenti Sc virium afferre humano corpori, quam libram u- nam carnis ; Obfervationes proftant quosdam in , Americanis coloniis folo Cacao per aliquot menfes non vixifle tantum,fed 5cpinguiores fadoseile^quo- rum exempla legi merentur in anonymi cujusdam tradiatuicui titulusiNaturgemafTeBefchreibung des Caffe , Thee und Chocolate ^c.ob egregium hinc,- quodcorpori afferunt nutrimentum,egregie hi nu- cleiconducunt phthificis & hedicis. Reliquum pin guefaciunt corpus ventriculum roborant humo- , , res acres &falfos temperant,hinc fcorbuticismeden- tur, fanguinem edulcorant, femen augent, pe<ftori &pulmonibus profunt, fpiritus alacriores reddunt, dolores fiftuntcaput roborant, atque horum nu- , cleorum alimentum &. medicamentum vix fatis ex- tolli dc depraedicari poflunt. §. XVII. Ad extremum Oleum Cacao expreflTum confi- derandum venit ; exprimitur autem ex nucleis A- vellanarum Mexicanarum, non aliter ac oleum amyg- dalinum ex amygdalis calefaftis & comrainutis. (d) Ufura (d) Die Cacao-NuiTe geben ungleich mehr 5hl , als dic Mandeln. : DE AVELLANA MEXICANA. I9 Urum habet cum amygdaiino quoque eundem, <5c ad quse amygdalinum utile, ad eadem quoque hoc Si quidem adhuc in majori gradu. Unguenta hae- morrhoidibus minus conveniunt, butyrum nucis Cacao tamen h^morrhoides ffu ficus ani, j^artium affeiflarum inun^lione nempe , curat, vid. JOH, JACOB. MANGETl Biblioth, pharmaceut, med, Lih, III. p. 4 40. §. xviir. Atque haec in praEfenti fufficiant commemo- rafTede Avellana Mexicana, cujus hiftoriam natu- ralem & medicam, generalem faltim, exiguis hisce anguftisque pagellis compledi conftituimus: pro- lixiorem narrationem de ea qui deliderat , evolvat cum Botanicis, 8s. egregium tra<ftatum Galiico idio- mate anno 1720. Amftel£edami editum fub titulo Hifloire naturelle de Cacao <^ da Sucre ; fed pro- mifimiis §. XVI. qu^dam addere de Chocolata, po- tu Indorum NecFlareo (e) quod noftrum etiam pro- mifTum paucis adhuc relationi huic anriediere non negligemus. §. XIX, Chocolata eft vocabulum barbarum , pureque C 2 Ameri- (e) Chocolade ift ohn ZweifFel derjenige Gotter-Tranck, den die Heydnifchen Poeten Nedar nennen &C. vid. Madame Leucorandens anmuhtiger Beweifs , dafs ein honnettes Frauenzimmer beydenCaiFe-Schmaufs- gen erfcheinen konne <Scc, p^ 73» \ 20 RELARIO MEDICA Americanum ex Chocay Choco quod ftrepitum & ^ fonum, quem Chocolata, quando aqu^ fuper igni admifcetnr,( veil er wahrenden Sieden und Kochen einen hellen Schall von fich zugeben pflegt) edit & Atte vel Atky quod Mexicanis aquam fignificat. §. XX, Variis aliis adhuc infignitur appellationibus, CASPAR. CALDERA de HEREDIA Cyocolate pronuntiat ; alii vocitant Cacavate, Chucolate^ Jo- colata , Succolata Socolada, Gallice Chocolaty Germ, , Schoccolade, Schocklate 8c ob infignem ufum confor- tandi Venerem, vocatur Brunfvicenlibus in Pinace officinalium : Venus^Brod. (f) §. XXL Ad homonymiam quod attinet, Sc confedioni CX nucleis cum aromatibus 6c faccharo parat^, <5c potui demum ex hac confedione, in AtoIIa, aqua, lafte vel vino foluta , pra^parato , (atis noto,Choco- latas nomen convenit. §. XXll ^ Chocolata fic duplicem quoque defiderat 5c expe- (f ) Bekomt daher denen Rittmeiftern , und denen , Co zum erften mahl Brautigam werden, fehr wohl,macht die Verliebten Saamenreich ; wenn die Rahel diefe Chocolade gekennet hatte , wiirde fie nicht die Du- daim um Jacob gekauffet haben, denn diefe tibertriftt jene w^it- DE AVELLANA MEXICANA. 21 expetit definitionem. (i) funt placent^ feu confe- ftionesfolid^, varice form^, rotundse quadratiie, , oblong^ 5cc. (g) ex nucleis Cacao toftis & decor- ticatis cum faccharo & aromatibus fuper igne in unam maiTam coada\ (2) eft potus feu jusculum (eino Briihe oder Suppe) ex prasfata confedione, in Atolla , aqua , lafte vel vino foluta , codlum & praeparatum, ad nutritionem, voluptatem, fanita- tisque recuperationem, §. XXIIi Pr^ter Cacao autem ^ quod bafin 8c funda- nientum Chocolatas conftituit, adhuc varia eam in- grediuntur fimplicia ^aromatica, pro cujusvis ta- men lubitu , temperamento, a^tate Sc conftitutione varianda ingredientia Sc feligenda ; ex innumeris pauca tantum hic recenfemus v. g. Siliquas VamU quibus vid. Excellent. Dn. Dod-. Joh. Ca- gltaSy (de rol. SPIES Programma de Sihquis convulvuli A- mericani vulgo Vainigliis. Helmft. 1721. 4t,) Achio- taWy Piper Mexicanum, Anifum Jhllatnm f. Turci^ cumy Amygdala, Jaccharum Camrienfe y Cinnamo- mum , Caryophyllos aromaticos , Mofchum Amhram, gryfeam^ pulverem filicis c^ Unguae cervinae, nu- ces AveUanaSy triticum Mciys^.MaitZy (Tiirckifch Korn oder Weitzen , propter particulas oleofas 8c C 3 pingues (g) Wird ofFters in Schachteln gegoflen , wie Marme- Jada oder unfer Quitten-BrQd «Scc. vid. Chrifl:. Viel- heuers Griindliche Befchreibung fremder Materialiea und Specereyen &c. p. i6o* 22 REL A TIQ MEP i CA___ pingues Choeolata? additur) Orejevalam feu Auri- cnhejioremy HoUi, ffuccus vel Gummi eft, quod IndiChocolatx addere folent &;c. vid. HVBNERf Lexicon natur^ 5c artis p. 897.) Aquam Namph<ie feujlorum auranttorum d^ adhuc plura, qua? fi omnia una vice componerentur, certe novam Theriacam (h) conftituerent. Compofitio fimpliciffima, me judice, exCacao^ faccbaroy & uno vel altero tan- tum aromate compofita, multo eft praeftantior, §. XXIV. De modo praeparandi confedionem rite ex& ea potum coquendi, cum plures eum ante nos fatis fufe docuerint, 6c omnibus ferme jam coquis notis- fimus fit, aliquid dicere hic piane fuperfedeo. Va^ riat tamen praeparatio & apud Indos, 6c apud An- glos, Hifpanos, Italos 6c Germanos. EvoIveAnale- da literario-Hiftorico-curiofa. Fafcicul. L p.io. 6c llr §. XXV. Ante Occidentalis orbis detedionem folis In- dis hic potus familiaris fuit 6c notus; poftid vero tempus cum multis aliis rebus Novse Indiae pri- mum (h) Der Theriack, ein fehr bekandtes Medicament, foil entftanden feyn , als der Teuffei einsmahi eine Apo- tecke umgeworffen ; als der Herr derfelben nun fei. nes Schadens nicht l^effer fich erhohlen konte hat , er alles zufammen gelaffen, und vor ein neu Medica- ment vf ider alle Kranckheiten dienlich , weil eine gantze Apotecke darin enthaiten, verkauffet. DE AVELLANA MEXICANA^ 23 mum Hifpaniam, & deinceps in reliquas Europae in provincias & regna quoque delatus,ut hodieomni- bus notiffimus fit. (i) §. XXVI. tribuuntur infignes ; frigido ven- Virtutes ei triculomultum prodciTe, eumque calefacere, dige- ftionemque promovere ; Venerem confortare (k) Sc omnia vifcera roborare , vires collapfas reftau- rare ; augere fpiritus bene nutrire & faginare^ , phthifi & hedicce mederi, pedori prodefte, verti- gini conferre affirmatur, reliquas virtutes viresque vide apud commentatores de Chocolata. Strigofts Si macilentis expeditus potus eft. Ingreditur quo- que Confe<^ionem pacificam de Succolata Inda Mynfichti, §. xxvri. Modum bibendi Hifpani pecuHarem obfervant, fumturi enim Chocolatam , frigidce prius hauftum bibunt. An vinum Malvaticum vel aliud bonse no- taedulce, item Rofoliodi Perfico , aqua Cinnamo- mi cum vino, florum Namphce, vel alia fpirituofa fuperbibenda fint , non conveniunt autores , non seque (i) Die befte Chocolade kbmmt noch heutiges Tages aus America, wo fie von frHchen Niiflen gemacht wird; nechft diefer ift die SpanUche die befte. (k) Jener fagte , die befte C hocolade ware eine Fauen- zimmer-Hand, wenn die nicht hiiffc, (o hilfTt nichts. : 24 RELATIOMEDICA jeque tamen nocere pofTunt , prafertim in langui- dis & quibus matrimonium prolem afpicere dene- gavit, Sc enim interdum generantur adhuc forfan foetus, Chocolade-Kinder j didli ; exemplum vide apud MVNDiVM inparergis, §. xxviir. Quod ad tempus afTumendi Chocolat^ po- tum attinet mane commodiffime bibi fub ho- , , ram fomni nocere fcribitur iis vero qui calorem ; , ventriculi debiliorem experiuntur , optime confuh'- tur, Chocolatse unciam unam atque alteram poft fi cibum aflTuniant ac vinum Malvaticum vei aliud bo- nae notce generofum fuperbibant ; tempore ^ftivo fanguinem 6c interiora corporis vifcera inflammat. Hifpani in Mexico & Chiapa degentes, continuo in fuis templis Chocolatam. bibunt , tefte THOM. GAGE , Anglo, qui p^r plures annositer per In- di^e Occidentalis provincias ac regna inftituit, in dijfertatione itinerario Juo amiexa, ^ In Romana ec- clefra difputatur, an hiccepotus jejunium frangere poffit? ControverfiJE hujus refolutionem dodifli- mamvidefisapudFRANCISCVM MARIAM, Cardinalem BRANCATIVM , in Diatriba de ufu Chocolata; item apud ANTONIVM de LEON".. in libro Hifpanice fcripto edito , & cui titulus Quejiion moral Ji el chocolate quebranta el ayuno Ecclefiajlico &c. (1) apud P. ANTON. ZVCHEL- LI (l) Als Anno 1723. eine Zeitlang mich in Wien auf liielte, liefs DE AVELLANA MEXIGANA. 2$ iA in fciner Meyckwiirdigen MilJions-und Reife-Be- fchreihung n^fch Congo in jEthiopien p, 47. apudMa- dame Leucoranden I. c« pag. 77.ubi conrroverfia de« ciditur; an Choqolata flt cibus vel potus ? §/XXlX. - Inde mirum quantum appetunt hoc jusculum €X Chocolata confe<^um, iis quoque idem eft,quod noilratibus vinum 8c cerevifia, Sinenfibus Thea 5c Perfis CofFe; idque bibunt omni tempore in tanta copia & quantitate, ijt in unica Hifpania Nova non fufficiant qfiorannis duodecies millena librarum faccharimiliia, iiber I2. Millionen Ib. Zucker. Hos Indos imitantur Hifpani, de quibus hoc fcomma ^liquando legiraus : Ein jeder Lumpen-Hund in Spanien , der nicht eine Katze aus dem Ofen zu ja- gen Macht hat, und der in vielen Jahren keinFleifch auf feinem Tifch gefehen, njufs doch taglich mit D feiner iiefs der Herr Pfof. Rauch , ein Catholicus , eine Di- fputation de aerc 5c efculentis drucken , in welcher diefe Worte : Chocolata vaide nutrit , <Sc venerem flimulat ; hinc vel ftoliditatem vel hypocryfin cogno- fces monachorum, qui ob abundantiam fucci nutritii, ut ajunt, Veneris pabuium,a carnibus devotionis gra- tiaabftlnent, largo nihilominus Chocolat^ potu fefe ingurgitare minime fibi vitio vertentium. Nachdem diele Dilfertation inCathedra defendiret war, ward er vom Confiftorio fufpendirt und ab ofKcio remo- •> virt;doch wcil er nichts contra veritatem gelchrieben hatte, ifler nach etiichen Monahten wieder ia feiae vorige Dignitat gefetzet worden. 26 RELATIO MEDICA feiner Dulcimenen» njit den kurtzen Mantc!,Iangen Degen morderirchen Dolche und der Brille au£ , der Nafe, auf Gefundheit des Herculis und Hercu- lifci eine TaiTe Chocolade trincken. §. XXX. Cum autero Sc hodiernfs temporibus quidara EuropcEi (m) nil appetere videntur , niii Chocola'- tam , necjudicant, an conducat, an noceat; Sira- cidis regulam dia^teticam auream in gratiam eorum hic apponam : proba, quid fanitati tux conducat! (ed objicere poteft quispiam : nec Indis nocet ? qui continuo quoque eam'potant; Sed Europasi non funt Indi , Europaei Europaea utantur diata , Indi Inda. Nec cum Italis refrigerata , palato potius, quam valetudini convepiens, Chocolata bibenda §. XXXL Mentem incurrunt poet» cujusdam verficuli haud fllepidi, qui quatuor mundi partes , tanquam Deas de potus prseftantia altercantes inducunt; Orta Deas inter lis quondam maxima, potus Laudibus illa fuos tollere 6c illa fuos ; Thee fautrix ASI^ffi ja(ftabat China faporem, Gftentant Cahwe Perfica regna fuum ; AFRI- (m) Wenn aber unlere Tcutfchcn fich derfelben an ftatt des Biers und Weins bediencn wolten, wiirde fie gar bald einen Eckel erwecken,und dea Appetit zum elleii verderbea» : DE AVELLANA MEXIC ANA, %y AFKICA tunc Coifi Serb' rque adducit, utrumque Inftar divini Nedaris efTe putat, AMERICES laudantChocolatenRegna, Tabaci Siepiuseft, clamat, dulce vapore frui! Stabat ab EVROP^ Cerevifia partibus orbis, Ac in eo vario quae fluit uva mero, Hoc fummo cernens iEfculapius 2etherfi motus, Hinc hinc ^bflnt jurgia vana procul 1 ait, Quaque fuos potus fibi fervet terra ; Tabacum Quivis fumanti, dum Jubet ore trahat Et cuivis liceat plenis haurire cukillis, Serbet, Thee, quivis fortiter usque bibat. Ipfe Europseis vini commendo liquorem, Hoc utimodice, quivalet, ille valet^ §. XXXIL Not2 bonitatis Ch(K:oIat^ Ind^ omnes viden- dae funt apud Blanckardum de Chocolada p. 156. 157, & in Anale6tis Hiftor. Litterar. Curiof.FafcicuL L p, 12. §. VI. $. XXXIIL Chocolata^ lr\dx quidam fubftituunt vernacu- 1am,quam iisdem,acIndorum pr^ditam effefacul- tatibus5c virtutibus certoafTerunt^ tale fuccedaneum paratur ex amygdalis dukibus, pineis, piftaceis, Cinnam. caryophylL aromat. manna&faccharo &c« videLENTIL. Mifcell, Germam Dec, IIL An, V, append. p» 105» Pari modo paratur hic Brunfvig^ Chocolata ex Cerevifia Mumme didta, cum aliquot ovorum vitellis <Sc aromat. qu^ certe non contemnen- da. Porroparatur talis Chocolat^ analogus potiis D 2 €X 28 RELATIO MEPICA ex farina albiffima tricicea Hallenfi tofta, cum o^ voium vitdlis, faccharo, Cinnamomo di lade. §. XXXIV* >i / n}-^ Non omriibus hic delicatiffimps quafi Ne- & ^areus convenit potus , in primis iis valde nocesr^ qui bile volatili abundant, (q) facile febres epheme- ras concitat aliosquemorbos calidos, Quemadmq* dum & omnem abufum (o) Europaeisjam§. XXX. interdiximus 8i hic altera vice interdicimus 5 opti- rna dofis mane a quinque ad fex uncias. . $. XXXV. Pra?parata ex Chocolata funt fequentia : (i) Confedio pacifica de Succolada Inda Mynf quam vide apud eum in Thefauro 5c armahiientario Medi- co*Chymico p. m, 224. 225*. (2) Placenta Chocolata?,' quam vulgo Cbocoladen-Torte yocitant^ paratdr in modum ^zc<£ntx amygdalinje, ex Cafrao-nucleis cutn mica panis nigerrimi & aqua florum Nampha?. (3) (n) Diejenigen , fo ein hitzig GeblUthe haben j miifTen ein sx^enigCutumer-Saat geftofTen darunter mengen, ocler welches noch befTer jft, ein wenig Nitrum,oder^ etwas vom lapide prunellae darzuthun» M/i-J. i :S{'J (o) Id in vita optimum reputo ? ne quid nimis, Terent wenn (le fchUdlich ift', es gewifs nicht ihre fo ift Schuld, fondern man mufs die Schuld gantzlich auf diejenigen legen , die fie fchadlich machen , indem fie ^^ (elbige mifsbrguchen» DE AVELLANA MEXIGANA. 29 (5) Specias confedtionis , quam CbocQlackn-Krnntze appellant: (4) Rob Chocolata», cum croco oleo & amygdalino parat, fpecifici loco in tuffi commen- datur, $, XXXVL Sed progredi videmur , unde ca- uTtra limites lamum hic fiftinius finemque huic labori imponi* > mus , fufficere enim h^c ad generalem dulciffimi potus Indorum cognitionem fperamus ; plura qui cupit , adeat Marcum Mappum de receptis hodie etiam in Europa potus calidi generibus 6cc. Domin. de Four, Antonium Colmenerum de Ledesma, Franciscum Mariam CardinalemBrancatium inDia- triba de ufu Chocolar^. Rom^e 1666. 4t, Mundium, les Journal des S^avans An. MDCLXVLCarolum Sponium, Thom. Gage, Dom. Stubbe, Joh»Gottf, Kiihnen, Stephan. Blancardumin zuverlafsigenGe- dancken von Thee, CalFe, Chocolade und Toback. Hamb. 1705'. g, Cafparum Calderam de Heredia in quaedionibus IV. de Chocolate Lugd. Batav, 165-8. fol. Joh. de Card..nas, lib, DelChocolate que pro- vechos haga y fi es bebida faturable ono.Mexic.1609^ Barth. MarradGn HiTpan. Dialdg» de Chocolate. Ml Duncan, von Mifsbrauch heifTer und hitziger Spei- fenund Getrancke, fonderlich aberdes The-r^SjCof- feesund Chocolade. Leipz. 1707.12. CorneliamBon- tekoe, Een kort Tradtaat van de Kragten en'c Ge- bruyk van de Chocolate, in 'sGravenhage. I68f. 8v* 6c alios. D 3 CO. COROLLARIA. t IV^CtVti vci Ivietate lapis cft latus & politus, fuper quo m Indiis Occidentalibus Cacao nuclei in pulverem tcruntur» 11. Ab aliis fruftus arboris Cacaoiferse, Ca- cavacentli, ab aliis vero nuclci ita vo- cantur. UL Si nuclci , ante Chocolatae praeparatio- nem, ex corticibus fuis cximantur , deli- catiorcs fiunt panes vel rotulae , & gratior dcmum Necftarca potio» IV. Mexicani Chocolatam pr^parant cum Atolla, qu2K cl^ antiquiflimus corum po- tus. V. AtoUa eft farina ex frumento Indico in aqua diluta & cocfta, VLForma paftillorum nihil ad bonamCho- colatam confert , parantur cnim longi,ro- tundi , quadrati , circulares &c. VI L Forma folida ufurpari poteft Chocola- ta, fiunt cnim exea tragemata faccharata, JMaflepanes,alia:que cupediae palaco xquc fere ac in liquore pergratas, VIII. Tccomates funt nuceCocos crateres cx fabricati^ quibus Amcricani ad huncce potum potum utuntur , horum dcfe(5tu Europaei vafa porcellanica ufurpant. IX. Chocolata obftrucfliones non gignit,ob- ftrucftis enim vifceribus corpus tabcfceret, cum tamen e contrario pinguia (blcat reddere corpora. X. Chocolata nec venenum i nec medicina univerfalis eft» Prodeft nonnullis, vc- rum eam in deliciis habent, omni- ii,qui bus eam fummopere commendantj no- cent nonnullis, qui odio eam Jiabent,per- hibent eam omnibus efTc nocivam. Utra- que pars peccat; fi enim venenum,nulIo non bibenti mortem afl[erret.<^ XL Potionumomnc genus cx vegctabilium fontc. EXPLICATIO FIGVRARVM. ! Ex Guilielmi Pifonis Mantifta aromatica defumta cft* II. Ex Monf. Picrre Pomet Hiftoire dcs Dro- gues. III. Eft integer Cacao fmCtus in magnitudi- ne naiurali dclineatus, IV. Sunt : IV. Suat nuclei Cacao iii magnitudine na- turali fuo cortice adhuc involutf. V* Defumta eft ex Hiftoria naturali Cacao & t^-facchari, & fiftit jr. (a) Flores cxplicitos cum calyce, (b) Frucaum perfcdum* (c) Frudum immaturum. (d) Frudlum in medio per transvcrfum divifum/ (e) Nucleum a cortice mundatum* (f ) Folia cum petiolis & tandcm (g) Florcs nqndum apertos & explicitos. F I N 1 S. ^tI^. III H ARVAkO' UN !VE,^iS4TY ^ MC7 UB^^Af^Y
Enter the password to open this PDF file:
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-