A 11 1^ ^70 BosTON MedicalLibrary in the Francis A.Countway Library of Medicine -Boston DE VENENO ANIMANTIVM NATVRALIET ADQVISITO TRACTATVSA V C T R E^ DOMINICO BROGIANI FLORENTINO IN PISANO ATHENEO MEDICINAE PROFESSORE EDITIO ITALICA SECFNDA EMENDATIOR ET AVCTIOR. FLORENTIAE, MDCCLV, Apud Andream Bondvccivm, F RA ES I DVM FACFL TATE. Digitized by the Internet Archive in 2011 with funding from Open Knowledge Commons and Harvard Medical School http://www.archive.org/details/devenenoanimatiuOObrog m CAESARl AVGVSTISSIMO F RAN CIS CO ROMANORVM IMPERATORI HIERVSALEM ET GERMANIAE REGI LOTHARINGIAE BARR[ &c. DVCI MAGNO DVCI ETRVRIAE &c, 5<c« &c. DOMINICVS BROGIANIVS Feligitatem, I Pfincipum gloria populi felicitate , Ci populi felicitas lcientiarum , artiumque cognitione conti- netur; proba omnes intelligunt ^ quanta >^ 2 fint ,, iV' Dedigatio. fint tua j Caesar, Etruriam no- in ftram merita 5 quam novis auftam cogni- tionibus 5 artibusque elTe volaeris . Nam fi fpeftatisfima eft quae novo in Orbe Principis aufpiciis detedo, Regii Fautoris nomine gloriofa infcribitur memoria ; quanto haec illuftrior , quae eiusdem ftu* dio prolatum efferar Veritatis imperium , novaque luce conluftratam in fubditis gen^ tibus divinae aurae particulam ? Quam- obrem cui potius litsrarium opus , quam TiBi nuncupetur , quem & cognitioni- bus ornatisfimum admirantur artes,fcien- tiaeque, & beneficentisfimum experiuntur? Quo enim litcras animo cornpledlaris docet loculentisfime aditus ad Te num- quam Sapientibus interclufus , & glorio. ium adhuc memoria Tuae Boe* praefentiae rhaavii Mufeum , quod olim Magnus Ho« Ipcs impleveris , cum mores hominum multorum videns urbesque , doftorunL^ Hominum domicilia ita convenires , in- certum ut reiinqueres , maiori ne effent exteri Sapientes Tibi, an Tv illis ad- mirationi Docent novis au6la muneribus, . quae Tuo geftiunt Patrocinio , Athenea &Bi. , Dedicatio. V & Bibliothecae , in qaibus conlatam undi» que cedro dignam fupelleftilem, in auro purpuraque triumphare iusfitti , quo de munificentia Tua fibi gratalentur illuftres Sapientum Manes , nullique iam fordeant amplius quae C A E s A R i placuerunt . Cumque amplioribus Regni incrementis immutatum nil eife volueris, nifi ut pro* dcffe tantum poffes , quantum velles; hinc altiilimum quo emines humani generis fa- ftigium eamdem literis praeftitic artibus* que dignitatem . Sine itaque , Avgv- STE Caesar, Tuo ut Nomine geftiat Opus hoc meum , quo fi non propria , Tua faltem luce , & beneficis radiis efful- geat Qaantus enim per Te operi meo . fplendor adcedat effari prohibet Tuorum , praeftantia meritorum , quae filentium admirantis extorquet , & celebrata ubi- cumque terrarum fama moderationis Tuae, qua magna potius Ipse perficere , quam de Te praedicari , gloriaris Neque ve* . ro me Maieftatis tantae deterruit adfpe- dlas , quin haec TiBi tenuiflima confe- crarem ; cum praefertim aufpicio benefi- centiae Tuae in amplillima Pifani x\thenei luce D .' Tt E D I C A T I O Jucc fuerim conftitutus , quam egregia viventium Patrum praefens memoria , & mortuorum immortalitati confecrata feries illuftrat. Faxit interim DEVS Etruriae ut noftrae Te diuturnum fervet praefi- dium 5 & Conivgemqlve dulce decus , AVGVSTAM, ReGIAM QV E S O B O^ LEM, AVSTRIACAE GenTIS & Lo« THARiNGicAE laudes impleturam. VII P R A E F A T I 0. ^lJtraCla hinc inde brevi tempove oni- nia Operis huiufce vohimina de no' va libri editione contexenda Typographum vwnuerunt : quidem cijfenfi libentijfime cui itim ut hanc illi gratiam facerem^ tum ut hac opportunitate nova quaedam atque illa titilijjima operi noftro infererentur . Paucis ergo te moror^ Amice LeHort nonnulla brevi^ ter moniturus ad Operis orthographiam per^ tinentia; de qua quidem cum quot homines ^ tot ftnt fententiae 9 cum diverftate tempo- ris 9 opinionumque 9 diverfo voces plurimae fcribendi genere exhibitae fuerint , hinc in una eademque voce non eamdem femper fcriptionem fervavimus^ fed variamy prout libuit 9 diverfamque Citmque exponenda- . Yum rerum opportunitate plura faepe ex aliena fide in medium adducantur , quae hgentibus admirationem ^ vel (^ non raro dubitationem extorqueant ; hinc ea omnia ita expofuimus , ut non noflro ,fed a/ieno efferri tefiimonio moneremus . Hinc frequen^ tes apud nos funt voces ilke , creditur , fer- . VIII Prabf a tio, fertur , memoratur, iit ex. gr* ciim p^g, 30. de Serpcnte Taveniien , qul pueL loqiiimiir lam 18. annos natam devotiiife fertnr De Operis doBrina , (^r materie , nil habco quod addam ulterius Aequum te iudicem* & benevolum fupponimus ^ non malignimi cenforem & invidum . Si prlmum tnduis chara^erem , non meam porro^ fed totius humani genens gratiam tihi tute compa- rajii : Jin vero altcrum , in te invidia tua tota retorquetur ; quantumque a pri* mo illo homine erudiri me corrigique glo^ rior 5 tantum de cenjoria alterius gravttct^ te Jlrepituque negHgcns fum & incuriofus . Ceterum editionis huiufce opportunitate fpe-- cimen addere libuit carminum quorumdam ^ quibus operis huiujce doSrinam comp/e£li primo animus fuit , ne eo orationis gene* re nobis dijjicultatem > kgentibus obfcuri^ tatem , utrisque vero utiiitatem nulliim ^ exinde fieri noviffemus* Vttle. DE » D E E V E N ANIMANT VM I A T V R A L I ******** P A R S P R I M A> ^Uae aut cibi , aut moffus , pun6liiraeve , ai!t con~ caftus , auc halicus vi , mlnima mole vivenci c-or- pori inferca , folidorum toniim , cexturam , elai!i- citacem , & cohaeficnum , rnotuumque leges in fluidis ita pertuibanc , uc vel mortem velocifllnie ucplurimum , vel gravifilmos excitent morbos , ea per nos Venena nuncu- pantur diximus minima mole ; corpora iiquidem omnioo : muica , fi magna mole ingerantur , venena runc Venenorum quorumcumque adionera in tres potii- fimum clafTes dividunt egregii Scriptores Je, Linder if ^ LtJideJlolpius obHruentia , & narco- '. in corrofiva fcilicec , tica (i) , quorum prima claffis magna ex parte contrruat mineralibus , animalibus fecunda , vegetantibus tertij . Ac Ci mineralia excipias , quorum fere omnium vis ma- gna ex parte corrofiva eft , in minima licec corpufcula diviforum (2) , effe^lus certe qui ex animalium & ve=' A a rre- r-r*- T-^'f'n '-''"- ~irriitvir» wiht imi TWiiiMi nviii i i - n- r i --'f '•"'^'i'''^"""'- T-"tfT-'T-'f^i i ii fiif»ii<ifnii><iii i m fair i i i -'tm i-i i i ,< (i) Jo* Linder de Venen, in Gen^ Exercit» Lugdunl Baiav, 1708. Lindefiolp. de Venen, & (2) lo.Henrici Schnlze Dijfert, cui tit^ Mors in olla feu de damnis ex u[u meiallicoruni uUinae vafomm « 2 De Ven. Anim. Natvrali. getancium toxico repetuntur, non ad unam duntaxat, fed variam dsvenrar<iqu€ clairem referenda funt ui ex diver- , fis tum vivetuiu2ti cum rsiorientiuoi hiltoriJs edo£emu.re , Licet auc^m nalla Su ni(i in vivente cprpore vene- norum autoritas ( quatenus fua veneficis adell: psrtibus , vis inertiae vi vicae duntaxat in a£lionem vocanda ) ex co tamen non ica maojfedo confequi putem ) quae ta- men praeftantsdimorura Scriptorum fententia eft ) robuf!:a magis a veneno corpora quam debilia labefadlari , Ef^o .- enim validior fic vitae vis in robuilo corpore , proinde» que validior in venena a£lio; fed & alia in vivente cor- pore perpendenda vis efl: qua corperuni atlioni contra- , nititur & readlio nuncupacur ; unde in praxi non ita fre- , quenter accidic uc , ceteris paribus, robufta citius ex ve- iieno corpora, quam imbecillia deleantur . Eodem innixi principio nonnuUi purgantium quoque ampliores in robu- ftis , quam imbecillibus vires effe docuerunc . Lege , fis , quae de ruftjcorum cemperamento hac in re protuUt Ra- mazzinus (i) . Ac vero purgantium genus quantitasve , , quae molli feminae,aut imbecilli homini exhibita plarimas in eorum inteftinis turbas concitat , ceteris paribus , in ruftico nec aridum nec inanem feabente ventrem primas vix titillac fibras . Neque vero & multa exiftere negaverim quae in robufto magis , quam imbecilli tempersmento vi- res exerant fuas , uti , ex. gr. Mercurius , cums adio cum a gravitate, & facUi fummaque globulorum divifi- bihcate d«?pendeac , a maiori cordis & arterjarum impel- lentium eontradioae , iuxta Phificas proiedorum attri* tuumque leges , maius virium fuarum excipiet incremen- tum , proindeque plus in robufto aget , quam imbe- eillitemperamento . Atqui diverfa venenorum condi- sio eft ; unde experientia rerum magiftra compertum eft, ^nimantia validiora diutius cam veneno decertare » Sed (i) Dff MQrkt mifa* Cdf* JS» . , pARS Prima. 3 Sed hifce gaudeant Theorici difputationibus , qui^bus certe nos ea quam nobis ultro demandavimus provincia longius ut, par elTet , immorari rainime finit Quod ergo veritati maxime confonat illud eft , quod fcilicet diveffa fit in diverfis corpotibus venenorum v;s & ftcultas ; neque enim abfoluta illis , uti 6z medica- mehtis , ineft vis , (Gd relativa . Ac de Animalium vene* 110, cum de eo praecipue difieramus , id cbfervacum eft, toxicum illud, ceteris paribus , agere in proportione ma"^ gnitudihis tentiitatisve vivi e^rpofis cui admifcetur (i), Cuius rei caufam perquirenti nulla "occurrit veroftmilior i quam quae ex analogiea infertur obfervatione . Id ergo corporibus fere omnibus , ne veneficis quidem exceptis commune eft , ut iis ampliori fluidi cumfpism moli ad- mixtis non folura vires magna ex parte dstrahantur , fed & irnmutentur aliquando Si itaqu^ :, diverfaeque fiant . latiores sn bove , exigua oc- ex. gf. canalium di^naetros cupat veneni gutta, proindeque liberaliori fiuidorum mo- li inferitur , lam roxici illius vires alsquatenus infrjn» gantur neceHe eft , & in uberrimo humorum circulo velu- ti diluantur •, fecus vero eademque femper proportionuni lege in corporifeus , quibus , minori m©le , minof iniit htimorum copia , ' ARimalium virus , tum molfs fa^e tenuitate , tuni peftlmorum affefluum numero & •veloeitate minerali 5c , vegetabili veneno plurimum antecellit unde incredibilis : in animalium toxico vigeat necefFe eft partium fubtilitas, velatilitas expedita agendi vis , mifcela ciim animan- , tium ceterorum Iiquidis facillima . Tenuifiima ergo ve- neni moles & exinde fubita & in univerfas corporis , , partes" diffufa eiusdem a£lio , nori psrti cifipi"ajii a£ttortive' corporis , fed vi vitae toti infenfa , docent noxias ve- neni huiufce qualitates exeri in iis maxihle p.art!busj, A i '. - , \, .., 'quae ;-, ' ... . —— . . ' ' -^ " '-\ - •-•. .r -'V--- - • '. ' "^ . "' ; / .--^....^ , — ' .. iiiwf .. S" (i) Vld, Mcigiotti E^perifni'i^^'-'M^gMohK'Bpifi^ fim.-' , 4 De Ven. Anim, Natvrali . quae ignx)ta & prima vitae inflrumenta funt (i), qaorura deinde vitio nac ut ea fiaidis labes communicetur , qase fub effe£tuufn potius , quam caufaruni numero recenfenda fic . Vix enim microfcopio ipfo detegitur tenuis illa & tantis anfam difceptationibus exhibitura liquidi guttula , quam eicit exo gr, Scorpius ; exinde tamen brevi teoipo- ris momento motus omnes immutantur . Ea ipfa eft afl:i© corporum omnium quae in nervos aguiit , quaeque mole parva maximas, eafque fubitas in corpore convocant tem- peftates . Ec profec^o quis diftillatam ex. gr, Lauro-cersd aquam in nervos sgere inficietur , quae convulfionibus excit.itis morcem fere fubitam adducar quin ulla tamea, in primisque vitae organis , infpe^^o cadavere internis morbi indicia praeferantur (2) ? Noftram quoque fulciunc opinionem quae microfcopio Meadius oJ^fervavit miniraa viperei fucci coraponentia , vagae rjimirlim in eo fucco ialmae particulae cTyftallinam brevi formam induentes acutae , nodofae , folidiOimae , ad mutuum facile con- tadum adcedentes , nec ullam longo cemporis fpatio mutationem fubeuntes , proindeque veronmillime adiun- gendae numero acriam. Yehementiorum , quae infitae fo* liditacis praefidio jion ita facile immutanda , damnum" que diffufura toti corpori tam lethale tarn fubitum; a<ftionem ergo fuam^non in fluidis , ut fuperius innui» Hius , fed in iis exeranc partibas , ex quibus vis vitae coaiefcit. Neque enim acidura auc alkalicum eft , fed urens acerrimum , palato judice , viperae venenum , uc intrepida notac Meadii Philofophia • Viperae fcilicec vi- rus (i) Adnotandum , haec rahiel toxico non convenire ^ suiiis aiiio non fubita fed lenta ejl . , (2) Phyjical Experimenes &pon Brutes (Ifc» hy Bro-wne L^ngrish in Tranf Philof, Quidquld tamen de experi- mentis iis dicendmn Jtt , plurimi funt; , fettajfe non, ^ inlujli j l.6mi illius de^nfires • , ParsPrima. 5 rus aqua dilutum Vir clarifsimus deguftavic, tentato etiam ab alits audadter experimeiico , quorurti aliquis puro to- xico delibaco , liuguae iiiilamm,icionem , dolorem , tu- morem fenfit trium terme dierum fpatio (i) « Animadvercendum elt omnium fere veneficorum ani. walium dentes , aculeos ceteraque , quibus iila , fe- riunc, inftrumenta aliquantulum deprehendicurva cu- : ius rei caufa a mechanicis defumenda efl , edocentibus vi cunei in curvam dellnentis magnam fieri virium ad- ceflionem ob acutiores angulos quos curvae conip©rsunc , 1!) uno punfto convenienres .. Elegantem quoque curvica- tis huiufce rationem indicac clanfs. Meadius , nimirum uc dentis „ apex parci vulnerandae , cum morfum fdcic „ vipera , fit perpendicularis , alicer non potuilTet cul- „ pa fitus obliqui refpe^lu partis feriendae , & elevatio- „ nis fui capitis , quam in feriendo facic Vipera , vel m y, tantam profunditatem penetrare . Quae ab animalium veneno profluunt fymptomata ^ pro infedorum animalium diverfitate , (i agendi fpacium excipias , non admodum diverfa func , & in uno ferme eodemque charadere confpirant color infuetus , tumor : dolor affedae partis , qui paulatim & vicinas adoritur cordis anxietas , vomitus fitis virium refoluEJo , , pii- , flulae lividae tremores convulfivi, fudores frigidi y ver- , tigo , mors, Ex hac phaenorhenoTi hidoria viam fibi pa- tebdam crediderunt , nimium fortafle fcientiae fuae tri- buentes , Philofophi ad explicandam veneni agentis theo- rvam , mortalibus certe oculis nan ita facile confpi- ciendam , Haec in eam opinionem quosdam adduxerunc BC crederenc fubiram animalls veneni vim in fiuidis no- tiOlaiuni pariibus exeri , in quibus ab eius toxici ingreda ""' ' vio- (i) Vid, infra -quae de viperei Juccl faper e fenferim alii» eque tamen ignotum efi alkali quoque ejfe ffs^lfs uysns - :s¥rimum , uti ih^st B^hsraa.v\^ Chemja^ ' •,v) ,, 6 De Ven. Anim. Natvrali, viol^tsra humorum concretio exoriretur , non quaedam aliteti ex acidorum quorumdam infufione in venis ac ufuvenire deprehendimus cum & hifce experimentis ; convulfione tremore frigore , vomitu , lipothymia cor- , , repta animantia intereant velociflime , & mortuorum ca- davera concreto fanguine referta obferventur (i). At qui delicatiores noverit Mediccrum theorias , fanguinis den- fitatem a praevns eaufis pluribus tanquam effedum deducet , quia & minus , quam vulgo creditur , fre- quentem profitebitur (2), & grumos hofce , denfitatemque fanguinis vel nou ita facile lateque in corporibus ani- malium toxico extinclis Redii teftimonio (3) , & PariGen- flsAcademiae (4) reperiet , vel ibi reperiet ubi in ca- daveribus plurimis ea convocant infignia & vetera am- pliorum canalium vitia , vel cefians auc imminuta vitae a£l:io Nam quis a rifu fibi temperet qui garrulos quos- . dam Chirurgos audierit, obicum a pinguedine , membra- nuiis , fibrae elafticitate &c. profluentium immemores tam frequenter crafiiuem fanguinis impune accufare , quo- tie/cumque vel nuUus vel difficilis ex incifa vena fan- guis erumpar , dum tamen eo ipfo momento per infini- tos omnino tubulos , eo&que fupra omnera fidem te- nuiffimos , ille ipfe fanguis incredibili facilique veloci- tate circumfertur ? Cum autem vulgari adagio quot homines toc fint fententiae , hinc vix illas Medicorum opinicnes per- ceperis , qui ex animalium veneno fluida concrefcere denfarique doceanc , totidem ex alia parce reperies ( quae humanae rationis infelix difcordia eft ) qui eo •^v ^MoiV': : ipfb (i) Ceurs de Chymle par M. Lemtry ftfc, (2) /, A. Goesling de Sptffitudine fanguinls muUis in morbis temere accufat/. \ Gotting. i ^^T'. (3) OJTer-oazioni intorno nlle Fipere,y .. (4) Memoir^s pour f nnnee.iJuJhM'^ <, ^- Pars Prima. 7 ipfo veneno difrolvi conteniant . Quorum docu- fluida menta fatis fuperque ab expolita phienoraenon hiflocia refelluntur. Neque defuere qui lethaleni fanguinis inflammatio- ncm ex animalium veneno exindeque mortem confequi , docuerunc . Quibus opponitur in plurimis ex ca labe cadaveribus non obfervaca phlogofis neque trium aut , quatuor minutorum fpaci^ lurcicanda fubito lethalis i:i- flammatio , neque febris aliquando ulUus praefentia , aliaque huiufmod» , quae cum non femper adflnt , dubi- tandi anfam relinquunc aliquando duntaxat rarius licet , , variaque morbi hiftoria ,neque ab omnibus, fed a qui- busdam folummodo veneficis animancibus lethalem ex eorum toxico neque adeo fubitam inflammationem , exin- , cteque mortem confequi potuinTe, Friderici Hoffmanni Medicina , quae atonia & fpa- fmo tota feime innititur , veneni huius aftionem ad fpa- fmum refert (i)*, at neque unam a tam dive.rfis anima- Iibus aQionem feraper exeri manifeftum eft , neque infc £tos omnes per fpafmum intenre . Silentio praeceiroutere nos adhortatur amica brevi- tas innumera pene ab autonbus excoffitata de veneni adione fyftemata , a qu bus auc fubita humorum putre- do , aut (ingularis fpirituum in furorem agltatio auc , nefcio quae militaris acidi alkahque pugna , aiiaque hu-' iusmodi in fcenam sddufta func : quae omnia cerero- qum didu facilhraa , & perfonatae cuiusdam Fhyficae luxum redolentia obfcuras , tamen rerum plurimarum ideas involvunt & , neque exphcari facile pofTu' t , nec animalivim veneni phaenomenis omnibus adcommodari . Dicendum itaqae eft ea quae fapientem decet de- , finitae humanae fcienciae memoria , quod cum plurima (s) Hbjfman^ Mfdic. fyftemtit. de Veneu» eorumq^ 8 De Ven. Amu. Natvrali . Pkyficae phaenomena occupationera hominum pefilmam feceric Deus tum hanc pQtiflimum alta nedie obrutani , veneni adionem (i) in profundo Democriti putso Naturs collocaverit A nobis cerre modeftam diligentibus Phi- , lofQphiam faciles non praebentur aures iis , qui alcifonis vocum terminis dogmatice tanquam e cathedra definien» do , interpretatione rerura , quae fenfos mentisque vi- res fugiunt , pulmones exonerant , & erudice delirant , Quod fi nihjl eerti a0erendo nullam exinde Pkilofophicae menti vofuptatem conciliari quis obiciat, fciat is ampIJr- iimam ex negarivis quoque veritatibus menti iucem ad- cedere , nihilque vel cogitantem vel agentem hominem adeo fuftinere , ac difficillima cognitio fcienciae fimul & JgnorantJae fuae . Multis quippe tenebris obdud-i undique veritas e(l , quas qui noverit fapiens , qui fuftuleric vere felix; qui fuflulifre iaftaveric , vel infanus , vel cogicantis animae fuae nimms aeftimator . Num ergo tenebras hafce pro€teri nos pudeac , qui ea in re illisrtres exhibere poffu'- n?U5 duces , auccresque , de quorum hudibus dp^rinaque rsulla unquam aetas concicefcec ? Neque enim ignoranciae nota decurpacum fe cenfuic fincerus ille , 6c iteratis onice fidens experimentis Francifcus Redius, dum Magalotto fuo^ viperei toxici aftionem ignotam fibi eiTe proficecur (3). Ncque raeningibus fuis adeo fidens Baglivius, & in ex- plicatulis per ofcillantem fibram vitae morcisque phae- nomenis alibi tam facilis , dum Medicos in rei huiufce perquificione detentos vigiliis abftinere monet fuis (3), Ne- mmm^imamitimimmm t m t \ 1 ! i \miamim»mmmtmtmm f \ tmi^miam^mti^ uij (i) Cum v^fi^num dicimus , de animalium venctw loquimur femper : ndm e^ vegetantihui multa , ex mi-^ neralihus fere omnia aStionem praefeferunt facile intelii' gendam, (2) Offervazioni intorno alle Vipere pag, 42. Ediz> di Firenze 16^6, (3) Dijfert, (le Taraat, Cap. XlU ., ParS PRIMA. 9 Ncque nomini fao labem offudit Boheraavias qui venena haec neque explicato effeftu , aut virtute hadenus bene tjo- ra nuncupavit (i). Neque cerce venencrum effedus infpi- cere , aut vires disnofcere , caufafve perfcrutari facile opus eft , & iii tanta rerum Phyficarum luce velocius expeiSiindnm , cum in fubtilinima libera , volatili , , pericnlofa materie latear veniini vis , atque pernicies, Praeflat itaque negleda rei ;obfcurifiimae intelligentia vim illam pene fingutarem perpendere , quae a corpo- ribus plurimis ceteroquin innoxiis duntaxat exeritur , (i per venas faoguiniadmifcentur . Ea nos obfet' protinus vatio ad medicinae experimenta compellet infuforia , cum praefertim £c eorumdem morbcrum communionem ex morbofi humoris in venis infufione , & tam diverforum effeduum hiftoriam ex infufis in venas medicamentis agnoverimus, & inutiles nutrientium infufionum effetlus efficaces pufgantium (2.) , &' infinita prorfus effe corpora quae,alJas innoxia,per venas infufa venena fint ,in quorura numero & lethalis ille animalium fuccus reponendus eft Konnifi per fubitam fanguini affufionem pertimefcendus Nullius enim periculi rss eft fi per ftomachum & inte- ftina viventi corpori inferatur ; nam quae cibi potusve nomine defumuntur funefti exitus venena, a mincrali ponllimurn regno 61 vegetabili deprompta funt, Atque a raineralibus qnidem , vi acerrima folidarum partium ea conftituentium , fubica horridaque quod infurganc rymptcraata,nullam fecic admirationem ; Ced. ea quae fapra , mineralia ipfa in vegetancibus quibusdam obfervatur no- cendi vis , omnium certe fefellic expe£latioiiem Qua iii . rs confirmanda Ci ea duntaxat perpendamus quae de fimpli-' cis aquae a foliis Lauro - cerafi diftillatae in Philofo- B phicis (i) Iftflif. Medic, n. 3144.. ^^^^ de Antidbt, ( 2 ) ISIou velle _ Cbirurg. d' Et mnUer- a ve c nne {f/Jferp, fur P injufion &c. , 10 De Ven. Anim. Natvrali . pbicis Tranfadionibus exponantur, iii eam facile fence.n- tiaai adducemur exiftere in vegecantibus nonnuUis incre- , dibilis omnino & fingularis veneni qualitaces nam vel : sjnius Siorae intervaiio vix elapfo ea per ftomachum for- tuito defumpta , homines plurmii, quodque finguJare efl; line voniitu purgatiqne , fine ulla convulijonis no- , fine la perieruntcanes vero , aliaque ; eiusraodi animantia cxtin£la vix vt\o mjnutorum fpatio convulfa , motuque corporis delUtuta , nullam neque in ventriculo ipfo mor- tis caufam difTtda praetulerunt (i) Omitto quae de . fucCG ex arboris innominatae trunco refert Hamilconus (2), cuius potentes guttae venatorum relevant laflitudincm ftomacho defumpiae , venis infufae mortem cienc ; nam de oleo tabaci oSava horae parte belluas quasdam in- terficientis loquendum non eft , cum tamen hominum vulneribus impune fuccus adponitur, quin & remedii lo- co eft(3): quod & de aqua Lauro-cerafi fupra memorata ufuvenire dsdicimus, Poftremo quam virulentos contadu ipfo efFedlos praeftent vegetantia docet hiftoria Ladi- slai (4) uc plures alias brevieatis gratia praetermittara , Ec The Jimple Laurel x/ater found to he a dange- (t) rous poifin &c, Trans* PbiL num, 418. pag. 84. 6* num. 420. pag, 163. (2) Defcrizione del Regno di Siam . (3) Efper. natur^ del Redi , Edizione di Firenzi \6%6, pag, 6, 34, & (4) Lancellottum , vel Ladislaum Regem NeapoHf,. perdidit fuella , quae an&a vagina unguento ex fucca na- pelli cum Rege congrejfa ejl quo unguento mutuum ex- : citari amorem , fiUae indicaverat pnellae gemtor Medi- cus auro a Florentinis fedufius : eo unguento & puella ohiit , Collenuz, IJt, Napolit, lib, 5, Ammirato &Ct \ne EJfais liv» ii» chap^ 33« Ladislaus Roy de Na- , Pars Prtma. II Et quamvis adeo noxium negenc aliqui fuccum napelii , tamen id aliaque fiunt pro coeli diverfiiate . Quod enim jn Vplandia ex. gr. oricur napellum vix hora una cum dimidio hominem lufferc Moraei autoricate (i) . Podremo quam (ingulares func de vegecaniium quorumdani vene- no Linnei & Sauv.igu obfervaciones (i) ! Sed ad nollrum reveftimur influucum , nullamque afrumpto per fauces animalium veueno noxam inefie B 2 con- Niiples bon Caphatne , courageux iyc, ayant range par , un jiege bien pourfulvi la Ville de Flarence fi a de^ firtiit; que les habitans etoient apres a compofer de fa viBoire , il la leur quitta , ptmrveu qu ils lui delivraf fent une fille de leur ville , de quoy il avoit ouy parler de beaute excellente . Force fut de garentir la publique ruine par une iniure privee . Elle etoit fille </' un Me- decin fameux , qui fe trouvant engage en fi vilaine ne- c^fiite , il lui donna un mouchoir exquis en fenteur i^ en ouvrage du quel elle eut a fe fervir en leurs pre- , miers approches ce mouchoir empsifonne felo/t la capacite de fon art , venant a fe frotter a ces chairs efmeues & pores ouverts , infpira fon venin fi projupte- ment t qu ayant foudain change leur fueur chande en frside , ils expirerent entre le bras /' un de /' antre Ex quo verofimilius videtur quod ab hifloricis fupra haufimus . (i) Dans les Memeir, de /' Acad, R, des Sciences de Svede ijc, Tom, i. Vid. & Wepfer, de Cicut. aq. & TranfaB, Philof an, 1744. »«;;;. 475. (2) /» Monument» Acad. R, Scient, anni 1739. Mr, Sauvage de la Croix parle de quelques plantes venimeu- fes , & il retnarqne avec Mr, Linneus qne les iennes , foujfes des certaines plantes tres venirneufis font faluiai- res , pendant que les fruits & les vieilles feuilks font m poifin violent C^c. I a De Ven. Anim. Natvrali . conlirmaturi , notifllnia ooinibus experimenta praetermic- tifflus , neque impavidam eradirorum gulam aninjalium exhibemus virus audafter abforbentem , horridum inflpien- tum neque Medicos viperae, aiiorum- oculis rpeftaculum , qae eiusmodi animantium ufus , vel pretiofas ex foU vapera Nigritarum dapcs (i) , neque per gelidas Redii experimentorum reliquias Philorophica hberalitate tuto fublevaeam pauperum famem , Quin & .quorumdam fen- tentia , cum veneno tindi gladii tenerasmoUesque reddant animaiuiura carnes , hinc in Alpibus gladiis hifcQ difTed^aecontufaeque a venatoribus volucres , ad ube- riores gulae delicias irapune devorantur (2) ; nifi for- tafle quod ex veneiico fucco pretium carnibus adcedic, imaginaria duntaxac gulae voluptas eft , Apicium noa habitura confentientem. Innoxiam hanc veneni per ftomachum & intedina fanguinem ingrefli facultatem vetenbus eciam innotuiffe , patet autoritate Celfi aflerentis Serpentum venenum non guftu nocere , fed vulnere (3). Invido etiam Catoni per- (i) Lopes Relation du Royaume de Congo. (2) y^. J^cobi Wepfevi Cic. aqttat. hi^. tff Thuan. bij^, ubi ajjeritur inter Alpinos gaUinas volucres &c» sultellis napelli fmco tinBis fuh alis figi , iisque it^ eccijiscarnes reddi moUiores , & hofpitibus impune eo- tnedendas adponi , Vel ergo moUiores fiunt vulnere & contufione carnes , vel fi aliquid praefiat venenO' rum fuccus , id praefiat vi volatili & cau/Iica , qua fnorientium velucrum humores agitands, foiidaque corrodeft' do , atterendoque ad dijfolutionem difponit , h" putredinem. , alkalinam . Nihil enim aliud efi comendendarum car- niurn ut aimt , maceratio quam prima iUa difpofi- , , tio ad refolutionem qua77i vel teftiporis fpatio , vel eX" , Serna vi partes intetr fe fermentefcentes concipiunt 3 k- gibus libere reli^ae fuis. (3) ^^lf* Hb* V. cap, 1. ' ' P A R S P R I M A. I| perfptclum id fuilTe , manifeftum efV ex hil^oria referente > Pompeii milites lici mcredibili correpcos , & aquam cai ferpeiues ineranc aridis licec faucibus refpuentes , eius oraiione ab eo mencis errore avocacos (i). Cur autem humoribus per aperca orificia canalium infertum adeo perniciofum fic animancium virus , quod cibi potusvw forma defumptum nocences deferic qualitates , doce'i: rei medicae Scripcores . Dentium quippe vi , deiade vcntriGuli , inceftinorum , ladlearum a6lione , humorum ubiqae occurrencium unione mulciplici , ita immutantui: omnes non foium veneni, fed & corporis cuiusque par- tes uc diverlara prorfus indolem nacuramque rafcipisnt . , , Omnibus porro antiquioris aetatis fcriptonbus palmain fu.fiuhfTe Galenum reor, 6i prudenter ea de re , cauteqiie cogitafle, qui venena non ftomacho folum fed exter- , & nae cuci adpofita ab omni periculi fufpicione non abfol- vit , hcec ab eorumdem fubito in fanguinem ingreffu primum adeffe periculum fateacur(2). Et fane quod ani- malium venena tnorfu exitium ferant , tanti non eft ut aliis & (ingularibus omnino formis nocere noH quandcque pofTe arbitrenmr . Rei huiufce vericatem facis fuperque confirmac aUa ut exempla fileam , vulgaris illa muher , araneas fomni horam nodibus fingulis tanca cuna ante volupcate cornburens , & a conflagrata cum ftrepitu in febacea candela aranea , 6j difiiljente ad eius ocuios & labra venefico halitu pertlnaci unius oculi ophthalmia eorrepta inflamacione fumma linguae , gingivarum , la* , brorum , vomitu &c. nec nifi poH: dies plures valecudi- 151 reftituta(3). Ec apud Boyleum Nicoiaus Florentinus (4)^ a Sen- (1)Lucanus de Bello r^harfdl ico fib, p. ^ (2)De Ternperam, l'ih. 3. cap^ z. (3) DtBionaire Univerfel de Medeclne ifCo Tom, 2. 41 Paris I 74(5. (4) Boylff Gp, Tom, L psg, 667, Edit» Venet* 16^.7» . :, !4 DeVen. Anim. Natvrali. a Sennerto in rei fidem addudus , de homine quodam refert, qui cum ingenrem araneum candelae ardentis igni expofujfrec, halitumque oaribus actraxidet , in vehemen* tiffima animi deliqaia prohpfus eft , totaque deinde no- t!e circa praecordia male affedus , pulfu languido , & comprimencium djgitis vix manifefro , neque nifi difiicil- lime , longoque tempcris intervallo theriacae , diamcfci & zedoariae beneficio convaluit Neque adeotuta fide , ut afierunt quidam , ab er- roris nota eos abfolverem qui animalium venenum con- , tafta necere niinime pode docuerunt. Finge enim nudae cuti veneficus viperae fuccus adponatur fi hiantes ibi : adfunt pori fi abforbentium canalium par fit elaflicitas , , fi vi externi csloris internive rara admodum cutis &c. iion mediocris certe periculi res efl: , Nonne enim , ana- logico argumento , omnia externae corporis fuperficiei ad" pofita , quin & contagiofa effluvia eorum facilius humo- res pervadunt , qui motu corporis , aliave de caufa pa- tentem fibi cutem efFecerunc (i)? Nonne multae apud Medicos occurrunt hiftoriae morbi ex contreclata mor- bofa materie fufcepti , cuius tamen fufcipiendi diverfa eflec naturalis communisque conditio ? Quae de externa cute a me di^la funt , & ad internam referri poflunt quaravis autem veneficusa fuccum impune hauferint non- nulli , & toxico vires detrahantur admixtione humorum in gulae , ventriculi , inteftinorum fuperficie emanantium, tamen periculofae plenum opus aleae eft ea femper in- noxia praedicare fiquidem non leve detrimentam exoriri : potell: ubicumque abforbentium venularum hiant ofcula , nec immutatio fit to^cici partium in faBguinem -migratu* ri , quae in primis folum vlis facile contingic immu- ta- (i) Vid. Rondinelli Defcrizionc della Pejle di Ff- renze del 16}}, pag, 176. , Pars Prima. 15 cat!o(i). De fana cute fermonem huc usqae infticuimas : nam de ea , in qua ulceris, contufionis, & fimilium prae* fencia concJnui folucionem facic , nulla quaeftio eft, cuni pateant illic cotifumpca venularum proindeque orificia, fubito virus ingrefTui expeditum fic iter , apertumque . Torpedsnis eciam hiiloria in eam nos cognitionem adda- cit , quod exiitant fcilicec animalia per fimplicem conta- ^um venefica Cognitionis huiufce incr^mencum fup- . peditac quod exaggeraci farcaiTe portenti nomine de ara- nea foleas penecrante ex Scaiigero refert Boyleus quod- , que memoriae pofterorum protulit Pifo de Nhamdu in- , genti fcilicec in America araneo qui intuentium ocuk>s , fi in iis venenum iaculetur , luce privat . Quid quod & in lavae Relatione infe£tura quodpiam defcribit Sahiio- nius (2) Yakko nancupatum , Tarantulae fimile , cuius urina corpori adpofita , ni pars vel incendatur proti- illa nus , vel dilTecetur , gangrenam inducit : urina ne iila fit , an alter ex diverfo fonte profluens liquor , dobi- tandi locus efl: . Quod autem Yakko fuum infedum , fer- pentemve nuncupet Salmonius , luculenter indicat male ab eo cum tarantula comparari quae araneorum claflem , occupat , nifi fortafl^e de vulgari llellione loqui malaic quem eciam cum ferpente nuUo modo confunderec naca- ralis hilloriae peritus , Ac nulla pro venefici contatlas exiftentia luculentior hiftoria efl , quam quae a Couple- to in A£lis exhibetur (3) . Ibi de angue Pariiienfibus fermo etl: , cuius vel mortui contattus cataneos morbos facere dicitur apud Brafilienfes . Id ergo inauditum 6c incredibile , fubita timidorum horainum iide receptum iudi- (i) Pid, tibi de rahie per iirfeSae falivae contaflim CoUatti , & qme fupra attulimus incowmoda ,ex delib^ito ab Afiglis Philofuphis vipereo fticco . (2) Storia di ttitti i Popoii Tom, III, (b) Memoires de i Acad» R, pur V annh 1700. , i6 De. Ven. Anim. Natvrali. iudicans Coupletus, mortuerum anguium auda£ter infli- tuit anatoiniam ; at PhilofQphicae dubicacionis psenas de- dic , vix inbus a contadu no<9:ibus puftulis undique re- fertus , quae trium menfium fpatio pertinaces cbfifterent . Flabemus & in vegetantium re2:no arbufculi cuiusdam in nova Anglia nafcentis hiftoriam (i) folo contai^u diutur- nam coecitatem , incredibilem frigoris fenfum, prurituai ^ inflacionem corporis aliaque non lechalia tamen fympto- , mata concitantis (2) , Quid enim de lingulari herbae ii^ lius vi dicendum efl , quae mirabili fane proprietace de qua fua fit unicuique fententia , confperfas eius fuc- c.o manus illaefas relinquic , dum manus alias ab iis con- treftatas , & vel corpus aliquid tangentes , vel tabacuin nafo propinantes , veneno inficic in corpus tctum fu.- bico tranfituro (3) ? Quae Ei4Mnr«iMwanan««mne)Bm (1) Afi accottnt of the poifon ^Nood-tre in «^w Eri- gland by M. Dudley and hy D. William Sherard. Phihf, TraijfaQ. num» 367. pag. 145. 147. & (2) Eius arboris genus quodpiam Sherardus ejje pu- tat arborem Americanam alatis foUis fuccs ladeo venif nato : Pluknet, Alinag, 45. tab. i-^S. fg» s. & in Opw fcuUs Jofepbi del Papa , fopra gli efetti d' una cena vernice d^ India . (3) Vid, le Voyage a la cote d"" Angola en 1738. de M, de la Brojfe , cuius verha adducit clarifs, Bouffonius fiiji, nat, generaL & partic, tom, 3. pag, 465 // vint fept ou huit Negres en Palanquins , qui etoient les principaux de Losvango qui leur ( aux Officiers Fran- cois & Anglois ) prefenterent la main pour les faluer : ces Negres avoient frotte hurs maini avec une herhe , qui eji m poifbn tres fubtil , & qui agit dans /' in- fiant , lorsque vtalheureufement en touche quelque chofe , Qu que r on prend du tabac , fans s' etrf auparava^tt lave P A R 5 P R I M A. 17 Quae huc usque expofuimus tanti non funt , ut ani- mantium detrahanc exiftentiae, quorum & comefae carnes venena fint . Id vero nacuralis hiftoriae ftudio comper- tum eft quod ea fere omnia quae morfu nocent animan- , tia in cibum afTumpta , innexia fint,c|uae nocent in cibum aflumpta morfu fint innoxia , nam apud laponenfes vi- ; tae pertaefos Farube comefiio (1) violentae in fe ipfos manus Iogo eft Quin Salmonii eiusdera teftimonio le- . pram noftris hifce Hibernia raram jfrequen- temporibus in tiflimam , qui dum ova olim reddidic Salmonis comeftio deponit male fe habet, veficisque & nigris maculis infor- mem praefert cutera , cuiusmodi vitio comedentes in- ficit , Poftremo ignota nemini funt aliquaiido perniciofa ex Barbi ovis ventris tormina , diarrheae , convulfiones. Ex quibus deduci poteft, non adeo a verofimilitu- dine alienam fuifie Lifteri dubitationem (2) , qui Se- nembi feu Higoanas (3) in exquifitioribus Americanae gu- lae deliciis habitas , veluci principem Gallicae luis apud C In- iave les mahjs Ces negres reufflfent Jl bien dans leurs , i72iiuvais qu il mouriK fur le champ clnq Capi- deffeins, ti^ines , if trois Chirurgiens &c. {i) II Pcfce detto Furube , cioe gonfiatore , perchs t^nto Ji gonfia , che fembra una palla , mangiatofi mn hen nettato , il che e difiicilijfimo , e mortifero , / Giaf- ponefi quando fi uccidono volontariamente fi cibano di efio y e muoiono con vomito e convulfioni . Salmon Ifi^ del Giappdne . (2) Exercit. de Lne Vener, ,--,-(3) ^ic aptid Indos audit lacertus niger venalis , puhlice nomine: cuius defcriptionem delicatiffimi cibi & figuram vide , fis ^ apud-Georgium Margrav.ium de Lieb' ftad : Biji, rer, natur. Brafil.Jib* \i. cap, xu Alber- ^ tum Seba Jleiliomm diverfi generis ferme §g. defcripto* i'ev% ; hcuplet. rer, natur, th.efauii dejcript, tom, i,,. |8 De Ven. Anim. Natvralt. Tndos origJnem accufavit, Efto enim , ( quanivis i!lius cibi ufu dolores venereos praefentes aogeri , aut male fopitos vehementer recrudescere obfervaverit Confalvus Fernan- dez ab Oviedo (i),)efl:o, inquam,ad fabulas amandanda fit opinio illa , cum Europaeos amaram fraudulentae Ve- neris dulcedinem perofos , higoanis licet bene pados , nuUa lues tamen & analogica animantium ci- invaderet •, bi loco aflumptorum morbosque psrientium hiftoria & , , Confalvi , tenuis licet in hac re comprobanda mQmenti obfervatio de ea Endemii in Araerica morbi origine , fufpicionem facere jure optimo potuerunc , eoque magis fi veritatem redolet quod a nonnullis aOeritur , Vene- ream nempe luem apud Amerieanos fine ullo infedae mulieris commercio fufcitari (2) . Eorum itaque impro- banda potius efl: ratiocinatio, qui uc Lifterum refellerent, eo innixi principio quod animantia veneno infl:ru£la mor- fu duntaxat noceant , lacertarum ferpentum higoanae ipfius inter veneficas beftias habitae carnes , in cibi u- fum veluti neceflTario traduxerunt , proindeque innoxias Americanae lui pariendae impares cum ceteroquin fa- : miliare fit Lifl:ero difficilem novorum morborum originem veneficarum befl:iolarum comefl:ioni, aut morfui tribuere (3), Vigente hyeme , quin & fub coelo minus fervido, aninjalia veneno latenc imbeeilli diminutoque , quod len- tiori per hyemem in brutis hifce fluidorum motui tri- buendum eft: , & inerti languidaeque hyberna tempeftace eorum corporis conftitutionivel inopiae caloris , a quo , acriora reddi innoxiacorpora quaedam , oftendic etiam Chymica . Ea porro de cauia animalium in furorem a(51:o- irutH toxico novae licec fortaflTe vires adcedanc , fabulam ta- (i) Hifl, Ind, lib. 13. cap. 3. (a) Sydhenam Epifi. 11. Refponf. Henrico Pamatt h D. ittfcripta, i^) liftnm Tra^, de FanoU . , . , Pars Prima# 19 tamen redolere cenfemus quod nuUa fit nifi in irritatis animantibus veneni vis, cum & viperae tranquilla morte extjndtae dentes venefico fucco perfufi , & alia quaecum- que lethali illo liquido confperfa corpora , quin ex & eodem fucco paratus pulvis eumdem praeftet effedum. Neque tamen inficiari volumus plurimas irritatorum ani- malium fucco vires adcedere cum ex ira caloris motus- , que fiat incrementum , & ab exponenda alibi rerum fe- rie pateat atrociffimum rabiei toxicum ab ira duntaxat aliquando exortum fuifle . Quae emnia veteres adduxe- runt , eorumque veftigia infecutos recentiores plures , ut itt animalium felle virus conftituerint , vel ex ea parte sd fauces , imaginario licet tramice , feparari credidc- rint (i) Ncque calor , aut ira duntaxat , fed & fames no- vum animalibus veneni praeftat increnientum ; unde ie- iuna vipera periculofius dicitur iaculari toxicum . Id ve- ro quamvis expofitae fuperius dodlrinae opponi videa* tur , cum minor efie cenfeatur calor in ieiunis animan- tibus , tamen mirum eft quanto illam confirmet eviden- tius. Nam ex longiori fame vergunt humores in alkale- fcentiam vclatilem , & rofcido chyli recentis appulfu , stque humedatJone deftituti fales , acriaque omnia , non in-imutatis fiuidis admixta , vehementiorem nancifcuntus aSionem. Hifce omnsbus addi poteft , quod cum ieiuna hominis faliva manifefto gulae fenfu linguam vellicet vio- lentius , tum in fiuido quopiam ex falivalium genere plurimcrum animantium virus conftituatur Cum vero tantam veneno componendo anfam caloris prsefeutia fuppeditari dixerimus hinc quae animantibus , huiusmodi deftitutae dicuntur terraquei globi partes , vel eo carent adiumento caloris , qui virus efficiendi capax fic , vel peculiaria beftiis hifce negant alimenta C 1 vel (i) Scheuchzer Phyjtque Sacree Tom. 3. 5, d' alibi ,. 2 De Ven. Akim. Natvralx . vcl abundanc efSuviis , quae mechanicae iliarum con- iis opponancur. Eo beneficae fords munere ditatas jftitutioni e0e Auftrales plagas afHrmant qui terras illas perluftra- runt (i) i (i nsodo eorumdem autoritas tutam a nobis extorquec fidem. Hiberniara certe , quae regionum cece- rarum ea in re felicilTima perhibeciir , peculiaris infedi venefici veluti macrem exhibuit Willelmus Molineux At Ozanam non veneficae folum , fed neque teftimonio minoribus noxJae damnis beftiae eo in regno iillae fuac vulpe excepca , iupoque (2) • Schetlandiam qaoque in- fulam Scotiae proximam nullas compledi veneficas be- ftias teftatur Preftonius (3) Uci vero terris quibusdam . virulentas teras negafle dicicur Natura , (ic & in aliis veneficas effe iuflic quae alibi innoxiae funt . Hinc a , verofimilitudine alienum non eft, in Brafilia pifciculos ,ra- nasque vivere praeter opinionem venenacas (4), Infitum fibi a natura venenum impune fervant ani- mantia : fuis tamen fibi caveant a morfibus necefie eft , quos fi vel irae , vel forcuiti cafus culpa fufceperinE, de cQrumdem vita aftum e£l Docent id a Philofophis . ©biervaca fcorpionum invicem , auc araneorum certamina, & cau- (i) T/V. Les Aventures de Jaques Sadeur dans la iecouverte & levoyage de la Terre Aujirale &c. a Pa- fis i6^i, (2) Ozanam y ReCreations Mathematlq. & Phyjtq, Tom» 3. 1741. pag, 228. ibi etiam legitur: Edit, Paris , II y a pres de Grenoble une vieille Teur fituee fur une fnontdigne que le coinwi appelle Tom Saint Verin , pour dire y Tenr fans venin ou il ne croit ni ferpens , »/' arai- , gnees , ni aucun autre animal venimeux .... ceux qu on y a portez , «' 5; ont ptl vivre long tems . (3) Tranf Phitofoph. for the year 1744, n, 473, (4) Gttgiiel, Pifo in Hijf, Nat, Brajtl, Lugduni Ba- tdv» 1^48« ParS PriMA. 2J & caudifona ferpens minutis vix o6lo extincia , cam dentes in ipfam fuos violenca necefHEate converce- fe ret (i) , At quae animanria nacuraliter innoxia , veneiici raGrfus , vel interioris morbi vicio venenum adepca func, eiusmodi nunquam impune geftanc venenum , uc in parte Operis altera perfpiciemus . A quam a ficco vulnere per- fanguinolento ininus , timefcendum qui enim effluic ex laceracis canalibus ; copiofus fanguii , infundendo per morfum liqaido viam negac, fecumque in effluxum rapic , Minor etiam ali- quando vis inefl: animantibus, quam quae ad imprimendos morfus, dentesque alcius infigendos requiricur vel aridi , , repetico morfu , ficcique dences ipfi fiunc , glandalaeque fecernentes , quae omnia cencandis ea in re experimencis diligenter animadvercenda func. Difperfus in animancibus mulciplici de caufa veneficus liquor , aliquas poft horas Jcerum iis & fine nova cibi neceflicate refticuicur . Dif- , ficillima autem , & in eo effedu confpirancium caufarum varietate diverfa facile eflec obfervacio, quoco horarum , dierumve fpacio vipera ex. gr. nova facalis fucci fepara- tione novas nocendi vires afl^umat . Tardas certe in ea fieri humorum omnium fecretiones adionesque confirmac , crafl~a vifcofaque illius cextura qua non folura diucurno , per odo menfes novemque refiftit ieiunio , fed & in ipfa machina pneumatica difficilius extinguitur & no- , centium humano corpori falium vires moderacur (2) , fuccorumque iacluram cohibec ad nutritionem conferen- tium ; unde a nonnullis adeo viperae carnes in medi- CGS ufus efferuntur. Ex quibus patet primo , qui nam ventofi eirculato., res falfis antidotis pretium conciliaturi fublato animan- , tium (i) TranfaB. Philofophiques , (2) Eiiae Camsrar» Diff^ert» Taurtn, Epifl^ Tuhlngae , 22 De Ven, Anim. Natvrali. tmni toxico , eorum morfus impune fufcipiant , & infi* pientiae vulgi aclmirantis illudant. Patetlecundo quod actionem remedii cuiuspiam certo affirmare non liceat , nifi vcnenum corpore manifeilo conftec de infedo per Noftri ofiiciianatomica veneficorum ani- non erit in mantium defcriptione immorari . Nam ut antiquiores o- niittam , facem in hac re plurimam praeferunt unicuique Rondeletius , Gefnerus , Raius , Aldovrandus, Moufetus, aliique > uc recentsflimos plures omittam , Quid quod ad percipiendam venenorum dodlrinam , primae duntaxat ne- ceffitatis eft anatomica inftrumenti toxicum vel feparaa- tis vel eiciencis hiftoria . , Neque tot quae apud vete- res de animalibus hifce fufius occurrunt portenta refe- remus , venerandae licet Antiquitacis cultores nos efle gloriemur , cujas ftudio & obfervatione prima nobis ad vericatem & errorem ( quae humanae fcientiae fingula- , ris concordia eft ) patuic via , Sed ea omnia vel perpe- tuo pofterorum ad nos ufqae fuccedentium experimento confirmata funt vel ad fecuriorem veritatis frugem re- , vocata quae enim ab obfervatione profluit (cientia , loa- ; giori faeculorum ferie fic accuratior , & orbis huiufce terrarum haec ipfa , in qua vivimus ulteriusque fem- , per futura aetas feneclus appellanda efl- , nofque ipfi po- tius antiquiores fi cura lis comparemur , qui remotis , antea faecuiis , mundo adolefcente, vixcrunt fi), Neque certe non fpernendae funt veterum de veneficis animan- tibus hiiloriae , nifi quod alienam facile praefeferunt fi- dem , vel tenuem rudis anatomiae dodlrinam , vel fuper- ftiriofae relligionis vitium , vel phyficorum inftrumento- rum inopiam , vel infitam perpetuo Philofophis pauper- tatem ; unde Ariftoteji faltem vitio vertendum eft,. quod accuratiora multo non exhibueric , cui in perfcrutandis Naturae miraculis, do6lrinaque hilarius comparanda , fplen- didam (i) Fontenelle fitr les Anciens ^ les Modernes • P A R S P R I M A. 23 didarn tot talentorum facem praetulic Alexandro audito- re digna liberalitas , Veneficorum animalium hiftoriam pervolventi plura occurrunc apud Scriptores eiusmodi animantium nomina , Steilio, b'colopendra , Bufo , aliaque , quae dubiam no- cendi vim fortita fint . Ica ex. gr. pulmonibus infenfi le- pofis marini nomine contremifces (i) , & elegans affiuenre caefarie caput Salamandrae contn£lu repence calvum ad- mirabere(2). Qua in re animadvertendum , damnandos femper eos non effe qui ita fenferunc , cum diverfa ter- rarum conftJtutione fiac , ut abcubi virus exeratur in animantifeus , quod alibi nullum eft , vel faciii variaruni rerum auc animantium laeforum opportunicate , fi non lechales tamen non certe innoxii infperato aflurgant ef- , feclus ; quod adduftae fuperius exemplo Salamandrae confirmatur , quam veluc innoxiam recenciores plurimi jure optimo defcriplerunt , cum revera fub omni ferme coelo innoxia illa fic , Apud nos tamen in Etruria , ira monte , quem Murellum vocant , Salamandrae quaedani funt rufi coloris , purparei fub ventre , q-uae pundis bo- (i) de Febrlb, maU pag, 576. Tozzi FerneL &c* Mercurial, de morb. cutan» lib, (2) i. cap, 30« De SaUmandra Q^ Serenus Seu Salamandra potens ^ nullisque obnoxia jfiammis j Eximium capitis tatlu deiecit honorera , 'At hifce faeeulis nullam hahuit fidem Salamandrae vi- rus , de qm vide multa ^ egregia Maupertufii experi- wenta in Memorijs Acad. Reg. Scientiaritm anni 1727« pag. 28. ibiq. oviparas fimul eas effe viviparas gut- & '• tas veluti laBeas e^nanatites a tota fuperficie Salaman' drae flammis inieBae nulium eius mortis velecitati fs- fere Qbicem , ^uae vulgaris fuit opinio ^c. ,., 2'4 DeVen. Anim. Natvrali. boiim labris mortem ferant. Quod & apud PetrafaBdlen- fes frequens efTe accepimus . Quae ex veneficis snimantibus percipiuntur magni momenti incommoda , defumptis ex eorum corpore reme- diis aliqua ex parte fublevari , faciles quidam afferuere : quibus & me libenti animo foeium darem , fi quam cer* ta animalium fciencia illorum venena operari perfpicimus ea &. remedja agere nofceremus . Plinio nimirum uni, diverfa licet rerum contemplatione , licest exclamare ; non eft fateri, rerum Natura largius m.ala an remedia ge- , nuerit (i). Veneficis eadem mineralibus !ex eft tum tum vegetantibus , ex quibus uti determinata quadam ratione defumptis corporis pernicies ita 6c diverfa fa- , lus hauriri dicitur , De animahbus itaque locuturi em- plaflrum Sld.crTriS^ccv ^ feu ex afpidibus parandum , pri- mo exhiberaus , tophaceis fcirrolisqae , Deo annuente <» tumorJbus difToivendis commendatum (2) , oleumque afpidis GeofFroyanum , quod excellens , magnique nominis Chimicus ille defcribit (5) . Aranearum carnes , telaeque iri febribus , baemcrrhagiis , dolore aurium &c. fummis praedicancur elogiis a Diofcoride (4), Liflero , Celfo (5), Adilringens telarum araneae proprietas multJs , iisque dodifHmis Petiti Medici cGniirmatur experiraentis (6) Deterfiva , difTolvens , diuretica pulveris ex bufone cal- cinato vis occurrit apud Vanhelmontium , Etraullerum , Vallifnerium. De bufonice lapide, qui veneno praefente, ut (i) Lih, VIIL cap ^s* (2) Aetius Tetrab. iv. Serm . 3. (5) Geoffroy Junior,Obferv» Memoir, de T AcR. 1716. (4) Lib. II, cap, 6S. (5) Vid, Heucher, differt* de aranea honiinl pernicio- fa & falutari , Rieger IntroduB. ad notit* rer. naturaU T6Tff* pag. 852. I. (6) Memoir, de r Ac. R* pour l' an, i732» png, 37. Pars Prima. 2S kt Jta dixerinn , fudare ,& colcrem variare dicltur, acer- tJme decercatum ed Cum vero de iilias origine fermo . ell , iacredibile in quantas Medici fententias , turbasque diftrahantur ; nani illi cunas veluti fuas , bufonum capuc alii tradiderunc , alii unum idemque cum bufonis cranio efTe contendanc lapidem foffilem , alii animantium , alii aliorura psrtes aljj4s . Adeo vel in tenuibus exultat de hominum falute rollicita Jvledicina ! Quid autem de bu- preile dixerira ad eicienda mendrua , deque iis,qu3e ex , llellione , & falamandra parantur, imperiofae autoritatis medicamentis (i)? De vipera alibi : nam tot remedio- rum fpe£lacuIo , quod felix fauftumque flc , nimis iam aegros homines exhilaramus , imparem cercc oftentationi tantae fidera fervaturi. Si quid autera ed quod homlnem deprimat fuls o- mnia ufibus infervire iaftantem , illud profedio eft vene- iicorum animalium exifteotia Nam cui tandem hominis . ^el commodo , vel &rnamento ea corpora defignentur , quae hominis iptuis vitam periculo metuqae facianc re- fercinimam ? Quae ea de caufa a rae dida funt, ut de animalibus veneno praeditis fermonem inftituens , neque difputationem illara omitterem , quae ociofis quibusdam fcriptoribus adeo efl in deliciis quera nempe in hoc , orbe cerrarum ufum eiusmodi animalia praefiiarent ? Qut ataque de hominum natura ac dignitate fortafie nimis praeclare fenferuncveoenum in iis , nuUo padlo confti- sutum putarunt ut homini noceat , fed fibi ipfis dunta* xac fervandis alendisque , cui ofiicio miDime fufKcerenc acuti liccc dentes , aliave arma, praedam, feu animalcula, ex quibus vivunt, difcindencia , & anacomiGo examine in hunc ufum manifedo conftruQa fed & lethalem defide- , rari fuccum in praeda ipfa feu animalculis, pro fubita il- , lorum nece infundendum , Quid enim de Piinio dixerirn in humanum genus adeo mif^ricordi , nullam ut exiften- D tiura (i) Fid, Lemcry DlciiQiwiire des Drogues, » z6 De Ven. Anim. Natyrali. tium venenorum caufam verofimiliorem invenerit , qaattl Bt facilius vitae fe homines fubtrahant , ii moleila fit ? Si ergo terraqueae molis ,. in qua vivimus , non fumma capita , fed partes nos eiTQ meminerimus (i) , difcedere nos tuto pofle fenciemus ab ea , quam doiSjiimus exhi- bet Muynus opinione (2), qui omnia vef in hominum fcientiam , vel utilicatem , vel & poenam eonftrufta repu,- tans , infenfas nobis beftias exoriri voluic in morale do- cumentum , ut nempe Deum & noflrae eumdem filicita- tis , & miferiae arbicrum fateremur : cum & fine anima- lium illorum exiftentia tot finc , quae in eara nos verita- tera vel nolentes perpetuo , facileque compellant ; qHin & a Derhamio differemus aflerente , ad hominem quod fpedac , maximam efre veneficorum animantium utilica- tem , ad quosdam praecipue morbos avertendos (3), Nam neque tenuis illa & fortafTe incerta 61 quae , , aliis etiam tutioribus in re medica praefidiis obtineri pofiic ucilitas homini parcis a virulenta beftia damnis com- , toc paranda eft, neque de animancium natura humilicer adeo fentiendum , ut quaecumque in ipfis funt, hominum po- "tius vel poenae , vel comraodo , quam proprio anima- lium ipforum ufui defignentur. Vel itaque , uc egregie in hac parce docet Derhamius ad fui defenfionem & , commodum venenum in animantibus infitum a Natura cft , vel neceflarium quemdara praeftat ufura mechanicis eorum- A proprement parler le tout «' /* pas et^ fah (i) pour parties , mais les parties pour le tout , 6* le les tout pour le Createur . Cudvjort* Et les chofes , qui me nuifent , ne font faites pour moy , mais pour cet Univers Bayle ex Seneca Penf fur l3 Cem, tom, 3. (2) Dijprt&tion fur la perfeBtQn du Monde corporel & inteliigent* a Leyde 1745. (3) Derham , Dimojirazione ^eW efjlenza di Dia &f, Lib, IX. ca^* i. , Pars Prima. 27 eofumdem fabricae aftionibus perficiendis eviden- . At in tiffima veritatis iuce rota res exemplo collocetur. Qui cdici a vipera caudifona flrepitus cognitionem adeptus eft^ is profeiflio luiliilimi fonitus neceffitatem in huma- nae falutis gratiam conftituet, Ac nuUus admcnendo ho- Hiini jn incedente vipera illa fonus eft , neque nonnifi fuum attrahendis in linum volucribus fonans eauda con- cutitur, cum latentis fub arbore ferpentis ftrepitu perter- ritas cadentesque lethalis gula volucres abforbeac (i), Poftremo abfit ut in hominis duntaxac commodum exorra efte putes animalia plura , cura vem*es videas in intefti- nis vel viventem corrodentes , quem animantium domi- num vocas , principemque. Jam ergo quis inter noxias veneno beftias vel ipfum recenferi putec animal medicinae facrum , & falutaris artis veluti Symbolon ? nimirum hac ferpentes dignitate fuperftitiofa cohoneftavit Antiquitas , quae Aefculapiam fub ea latentem forma apud Romanos GraecoFque de- icripfit (2) , vel iisdem fubefle docuic divini furoris in I53orbo notas , cui fola limites ponac Medicina (3) , vei tanquam vitae argumenta Aegyptio more traduxic (4) Neque enim lubec hic inopportuna legentes eruditione defacigare, diHerendo quam 6c ferpentum merita produ- xerint fandae illae caepis devotae gentes quarum horci , nafcentibus turmatim diis cunas praefticerunt , quarum & D 2 vi- (i) A mechamcal accomit of poifhns in feveral ef- fsis by Richard Mead &c, LojJd. 174.$ . quam Qperis dedif' Jhni Edit, ubique fequimur . Vide etiam uhi de torpedine, (2) Ex T, Livio , VaL Max, Ovid, Metamorph, Itb, 25. Vid, Salomon, Celkrii Orig, & Antiquit, Media (3) Spanheim de ufu Nmnifnatum , (4) Storia del Cieio Tom. i, Lami de^ ferpenti ft' cri T@m. IV- de' Saggi delle Dijjert, Conotj» e delle Cifte mlfiicbe TQm, i» Dijfert, 6» , . iS De Ven, Anim. Natvrali. viget adhuc apud barbaros confaetudo , ferpentes m deos referens 5 & aris imponens ; qu3eve ferpentum ima- gsni dignitatis UQ.a fuerit per illuftriores anti-s acceffio quitatis interpretes , qui angues cauda ore detfcnta cir- culum eomponentes Regis potentiHinii not&ni explicent, & qui toti terrarum orbi dominetur (i), aut afpides i^egyptiorum Regum diadema veftientes , quibus vitae Hicrttfque autoritas exhiberetur (i) . Quod ergo ad no- flram fpedtat provinciam , venefica nocendi vis non o- siinia ferpentutn genera compleditur : cum ex iis pluri- mi, domeilicorum animalium raore, cum homine vivanr, & eius corporis iiludendo circumvoivantur (5). Quod a ronnuilis tninime perfpedum ociofos homines tamquani admirandos heroas , & ferociorum beftiarum domicores traduxit. Animus non eft hoc loci fubne^lere minimas fcrpentum divifiones quae proftant apud fcriptores , ne- , que eorum quoque vix cognitorum qui veneno infedi , perhibentur, & apud Diofcoridem Nicaadrum aliofque , , formidabili agmine legentem perturbanc (4). De Ariftoce- Is quid dicendum fic nefcio , qui neceffariam putavin in ferpencibus d7ro^i(tv (5) quod ad efFerendam longius , protrfifti corporis extenfionem nimiis egerenc pedibus Elegans autem eft de ferpentum vifu Academiae Pari- fienfis obfervatio , quod fcilicec ampliora ferpentibus , quam homini obiecla facile exhibeantur , cum anguiuiu humore cryftallino lentis loco adhibito ampliora homini Videantur corpora (6). Ni- (i) Horm lih. i. c(tp, $6. (2) j^lian, hi(i, Ub, vi. cap, 38. (5) Pfalmanaazaar , Defcrtption de C Isle Formofe en AJie (4) Owen^s an effay iowards a natural hijlory of ferpents, Lond. 1743. (5) Hifl, AnimaU lih, 2. cap, 17. {6} Hift, de /' Ac^ R, des Scienc, du 1706, pag, p»
Enter the password to open this PDF file:
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-