OF THE MUSEUM OF COMPARATIVE ZOOLOGY. ANIMALCULA INFUSORIA FLUVIA TILIA £r MARINA, QU/E DETEXIT, SYSTEMATICE DESCRIPSIT etr AD VIVUM DELINEARI CURAVIT OTHO FRIDERICUS MüLLER, REGI DANL/E QUONDAM A CONSILIIS CONFERENTUE, PLURIUMQUE 2 ADEMIARUM ET SOCIETATUM SCIENTIARUM SODALIS, SISTIT OPUS HOC POSTHUMUM CURA OrvTHoNIS FABRICIL PASTORIS ORPHANOTROPHII REGII HAUN. ET SODALIS SOCC. REG, SCIENT. HAUN. NATURJEQUE CURÍOSOR. S3EROLIN. HAUNIA, Tvsris NICOLAI MOÓLLERI, AurL& Rrcue TyrOGRAPIL. T s 6. INonue vides, quecuuque mora fluzdogue liquore Corpora tabueriut, in parva. animalia verti. Ovi». metam. l. 15. 24. NATUR/E CURIOSIS OMNIBUS, INPRIMIS MICROL OGIS, *,. H.. opus, in füa parte facile locupletiffimum, ac- ceptum fore, fpe non dubia du&ta, perlubenter fubmiffeque offert VIDUA DEFUNCTI AUCTORIS. feme sadi D T et P USTAEU | DT fastiim ire rnit / yxou MN s im T Ls M T ) jb«nin:droit. Mito 3 "y das sER 4m tandem abfolutum; boc opus pofibumum in lucem prodit, quod, quorum eventurum, magne mibi cure fuit. —Merito veritus, ne TANTI Vinr ftrip- tui mem pleme ab ipfo perfe& um Vel in ordiuem fumm. vedacium, fub manibus meis minus fuecederet, tale summus. fufcipere potius quidem. nbnegarem (4? quam vellem, quod indefeffus Audor ipfe fupremam manum operi fuo impofuiffet, nullus dubitaus , quin tunc mvlta addenda, detrabenda vel fulteim mutanda effent, totmmque correc- tius evafifet) ;mibilomiuus, quoniam voti itevati Audloris de bujus fcripti edicit &udiens teftis fui, ipfemet autem ille voti compos mon factus eff, morte prob dolor! interveniente , uec infcius eram , quod e prefentibus (quinam. enim exterorum ta- lia ejus difperfim velia colligendi potis effet2) me inprimis, wt difpofitionis fue quarum, ad boc inffituendum loco fuo eligeret, votis defuncti, in vivis mei fautoris amidiqne veri, votisque Vinus ejus, DoMIN/E NOEILISSIMaE. (7 LIBERALISSIMAE , que tale fcriptum, licet fibi fumptuofam fatis, matnvc féfutatoribus "tC petuit. mec coluit vetinere , quodammodo refpondere Inbeus , demum precibus bujus adadtus fum , ut operis de infuforiis tem defiderati (9 quidem ,quia Mürrrmi wosTRi im bac bi- flori matuvalis parte Torivus, defiderabilifüÜii membra inter velida viri beati ma- macripta, partim in libvo colleaneorgm , partim in fibedulis buic affxis vel alibi difperfis 49€ 09€ difperfis ,obvia colligerem, in ordinemf vedigerem edendique procurarem, —Difficit- Jimum faue, wt patet, auibi megotium eff demaudatum, «equum enim erat, zt fcriptum boc ultimum beati Aucloris reliquis ejus, fi poffibile, claritate refponderet, meque tame: boc omuino cum opere poffbumo, ;cui Auctor ipfe manum fummam mon impofuerat, uibi profpere evenire potuit, compluves etiam diffcultates qnibz prebuit fcriptura ejus crebro abbreviata 4 fepe iuclara, que invincibiles forfitan effent ,fi nou antea Jitteris ejus a(fzetus fui(fem...Curatum interim eff, ut ommia correcta 42' pulcbra exflent, Quad ad tabulas «neas attinet, mom facile accuratio- ves (imulque mitidiores in bac parte Hifforie maturalis bacteuus date funt wel dari potuere, dum Frater b. Au&toris, im pidiura maturalium 49 fculptura inclytus , qui anicroftopium ad[taus bec animalcula emuia ad vivum delineavit , ipfe Kauras omes in ere incidit, quin imo tabule aon pauce (fc, Tab. 1. IV—V' III. X, XIV. XVII—XXI. XXIII. XXV. XXIX, XXX. XXXV. XXXVIII—XLI. XLVII. XLIX.) ipfius Auctoris au[piciis incife erant. Refpeiiu "Textus boc tatum in- dicare meceffum: babeo, quod emuza ipfius Auctoris fint verba 49. fimgule fpecies ani- ucc fub illo geuere, ad quod ab ipfo Auctore .demandate erant, occurrant , mec aliquid a me additum mec anutatum fit, quod mon 3n: motis fuppofitis memoravi, basque uotas deas a motis Auctoris litera F. appofita diffiuxerim. Figuras .qnarmm- dam fpecierum inter fcbedulas invenire anibi mom contigit, mec ideo deftriptiones il- larum obvias omittere debui; de Ágnris aliis quidem obviis, quibus autem meque momen fpecie; delimeatae expr:ffe ammotatum erat, meque caracteres ullims fpeciei dilucide quadrarent, dubius fui, talesque vel mon admifi, vel, ft adbilite funt, dubium faltem aneum indicavi figno interrogationis? juxta figure citationem, — Emn- - dem ordiuem iu defcriptiomibus, ac im figuris tabulavim , mom continuo flritle ad- bibere potui, quia alie tabule b. Aucoris am[picio, alie meo du&u, iucifze funt, dg quidem ordinem naturalem , qui mon femper n tabulis occurrere videbatur , quod naxituie *(3«9 (0€7^ «12 )0€7-- quaxime dici poteft. de illis, que Brachionos fiffunt, fequ£ volsi. Diffin&ioni geue- tali Infuforiorum zn Infuforia ftri&e fic di&a & Bullaria, iu prefativne pag. VII. propofite , quidem attentus fui, fed Audlore ipfo diffintlionem illam im fyflewmte boc Infuforiorum mom. adbilente, illam adbibeve minns anfus fumt; licet emim: appa- rect , ad infuforia ftricte fic di&a pertzneve auzumalcula ila, quc organis externis «arent, ila vers, qne talibus inffrntfa fimt, precipue ad Bullaria referri debere, dubiam: mibilominus mibi ortuwt eff de vero femfi verbormm —Audoris, dum etiam defectum emnem dzferiminis partium ut notam caracferifficam priorum , (9 ova inte- fiinaque hullata ut. propría pofleriorum, affert, video autem: mom pauca illorum (orga- "is externis deffitutorum) e. gr. Kolpodas, Vibriones, Gonia, offendere quale- W*unque partium internarum difcrimen mec mom Lullata zuteftina ovaque gerere, quim imo oetubus eravida effe ,ut alia taceam, befitans. igitur bauc. diffin&ionem gene- ralem potius ulteriori disquifitioni aliorum 1nicrograpborum fubjicere volui. Sic om- mibus cautelis adbzbitis boc opus po(fibumum perfeclius tradere uou. valui , omnique fülicitudime feribendi corrigendique a me preffita mon facile alivm. illud. corre&ius doturum effe cenfui, licet ideo pror[us fine mendis jam. truditum effe nullus dixero; offendere enim bumanum eff. Maxime iuterim müibi dolet fequentes mendas, que fub [cribendo vel imprimende irrepferunt ,invenife: 1) Numerum totum Specie- vum flatui 379. quem enim gerit Brachionus wítimus, vevera antem 378 tautum dautwr fpecies, An(a mende eff, quod Species a6Yma animus ree mmmermm ac- quifvit a62dwm & fic omues. fequentes Species falfo mumero motate currebant. 2) Pag. 145. lim. 21. legitur protuberanti, legendum eff autem burfate ,animalca- jum enim, quod b. ancor primum V. protuberantem dixerat, poffea im V, burfa- tam mmtavit, quod mom flatim attendi, ut autem memndam banc quodammodo ctrri- gerem, utroque nomine banc [peciem iu denominatione fpecifca pag. L. donavi. D Pag. 285 € 298. in figurarum explicatione defumt verba hec: aun&a magni- tudine B * v3 €^ 4236 €^ tudine fiftunt, que tamen fubintelligi debent. Plura emendamda; suinovis quidem morienti occurrunt Pag. 16, lin, 19. ulta. Jege: ultra, Pag. 41. lin. 1. auricula l, auricnlas Pag. 79. lin. 1o. membranaeeum /. membranaceum. — Pag. gr, lim, 18. Partione. /. Partitione. Pag. 96. lin. 14. clevatur j. elevatur, ag, xir. : lin. 5. atternatim 7. alternatim. —Pag, 113.lin, uit, rc&umn f. re&um. — Pag, 176, lin. 23. teminatum 4. terminatum. Pag. 214. Hm. slt. fnnatum 7, finuatum; Pag. 217. lin. x8. eruciatim /, cruciatim, —Pag. 230. lin. 21, a latere ],Jatere, Pag. 242, lin. 27. centinuo I. continuo, Pag. 261. Ji». x. anticc J. ance Pag. 280. lin. 17. crateriformen J. crateriformem. —Pag. 28x, /i7, 23. hec 1, hoc; Psg. 307 lim. 19. b. c. Jege: c, d, Pag. 352. liv, 2. oibum 4, orbam, quod Lectori beusvolo indicaffe [ufficiat. " Scripf, Haunie, a : . a EUH Duk Otho Fabricius. RÀ MÀ NS [I -e e e ERO EROoE X X X o dX li CS OETSIDDEEITDOKE NET ERU m qe PR/EFATIO AUCTORIS. i quz de animalculis Jzfz/orzs dici poffunt, enarrentur, verbaque & oculorum acies fufh- cerent, dicendi nullus finis effet, —Pauciffima magni- ficentiz & fplendoris Numinis optimi maximi docu- menta prodere mens humana valet, in plurimis ítu- pet & obmutefcit, Mundus invifibilium, majoribus occlufus, cen- tum abhinc annis & quod excurrit, adiri coepit; Monftra, forma & vitz ratione inaudita, alit, mira- culisque zque abundat, ac remota Indiarum tellus, minori vero periculo perluftratur, ubique enim ante pedes przíto eft, nec auri fame vifitur. Utrumque multa incolarum ftrage conquiritur; hzc vero fepe vitz aggreflorum difpendio conf(titit, ille mera pati- entia comparatur. Aciculz alterum, quz orbis ter- b rarum n PRJEFATIO. rarum lhemifpharia junxit, alterum lenti, quz ma- culas folares moleculasque infuforias, remotitTima re- rum, füb eandem imaginem fiftit, debetur. In hoc intervallo quid jam magnum? quid parvum? Ens, quod hoc cogitat & humana patitur. Poft inventam lenticulam, parvo pretio mini- maque opera cuique parabilem, nova animalium progenies fürrexit: zucro/copica dicuntur, quod unice lenticulz amplificantis ope videntur: I;fz/oria, quod in aqua, particulis fubftantiz animalis & vege- tabilis impregnata, reperiuntur; minus tamen fyno- nyma funt, Zzfuforiorum enim in fenfa lato & haud exa&te determinato non pauca nudo oculo confpiciun- tur, 2uicro/copica non multa extra infü(iones degunt. Ut nomen ordinis haberem, animalcula aquatica, qu2 reliquis fextz claffis ordinibus fübítituere minus licuit, pauci(fimis congenerum ex infufa materia ori- ginem trahentibus junxi, generalique nomine Jyfz- Joria dixi a). Hzc 3) Microfcopica te&ius dici perperam cenfet clariff, Trrius 7Viremb. Wocheibl. 1782, p. 338» microfcopicorum. enim. quzdam , quod in PRJEFATIO. ur ^ Haze maxime fingularia naturalium indagatori- bus, quibus omnis ztas, preprimis noftra, gloria- tur, negle&ta, naturam intimius fcrutantibus mul. cum negotii faceffere & adhuc faciunt, —Plurimi me- ris eorum imaginibus ftupuere, nonnulli eorum obi- ter meminere, velabsque jufta defcriptione fpeciei, de qua fermo eflet, vage differuere, pauci ultra pro- greffi in obícurz generationis explicatione varie defu- darunt , omnes a LeEuwENHorek ad clariffimum SpraLLANZzANI Usque, feculari intervallo, de di(tinc- ta fpecierum determinatione incuriofi. ^ Hinc, li- cet multa quidem de microfcopicis, fpermaticis & infuforiis beftiolis difceptarint au&ores, ob obícuram vel fzpe nullam fpecierum defcriptionem non raro ignoratur, de quibus in tanto diverfoque numero aga- tur. lia cum natura humana comparatum eft, ut rationes phznomenorum explicare fatagemus, veram eorundem & di(tin&am notitiam acquirere füperfe- dentes; facilius enim mirari & commentari, quam vera dignofcere & definire. lllaftris Hirn 33 ab- b 2 hinc in bif. verm. quoque p. 4. expreffe dixi, extra infufiones feu aquas minus puras, in ficco reperiuntur. i .. PR/EFATIO: hinc annis claffi animalium paucas zzfz/oriorum fpe: cies inferere b) primus & folus aufüs e(t, at in nimia affluentia infequentium Nomenclatorum regni anitma- lis nullus iis operam rite impendit. Ipfe LiNNEUs, fummus animantium colle&tor; qui Spongiazilacuftrem, dubiz animalitatis fübjec- tum , adoptari non dubitabat, in mundo invifibili, de quo di(fertationem dedit, hofpes, cum pluribus ambigit, an Zzfz/oria fint "corpora viva organis in- "ftru&a, an vero aliud quidpiam falinum, oleofüm "&c." Nomineque fpecifico, infaufto fatis, gentem innumeris fpeciebus affluentem in tenebras damnat. Minime tamen fua laude defraudandi viri in per- contatione minimorum infignes, prater jam nomina- tos Josror, Bakrzg, TREMBLEYv, REAuMUum, Ror- SEL, LEDERMÜüLLER, BoNNET, WnissERG, Par LAS, MUNCHHAUSEN, SaAUSSURE, & nuperi GoEZE, WagcLER, RorrnREpi & ''engcHowskv, HERMANN verbis zneisque figuris, opinioni quorundam, maxi- me b) Hiflery of animals, London 1752. P. 1— 12. t. 1. PRJEFATIO, v me Ga//orum, in animalitate zzfuforzorazuz oculo & mente coecutientium, oblu&tantes. |His LEEuwEN- HOEK C) jam ante centum annos regerit: "dominos "'jllos nondum tantum profeciffe, utc res recte obfer- ?vando contemplari valeant" |Popularium meorum incredulis primus afpe&us entium in quamlibet pla- gam fponte vagantium omnem diffidentiam füf(tulit, unaque juíta obfervatio radiocinium experientie an- cillari juffit ^Addam infüper ex centies repetitis ob- fervationibus motum in quamvis dire&tionem fponta- neum in individuis pro arbitrio properatum & leri- tum, in fpecierum agmine adeo diverfüm, ut ocu- lus differentia inceffus, quz tamen verbis zgerrime exprimitur, fpecies plures mox di(tingvat; faculta- tem fefe in quamvis plagam vertendi, ac pro lubitu quiefcendi d), ab obje&tis obviis defle&tendi, con- gre(Tum cohabitantium evitandi, a perniciofis e) re- bi3 pente €) Zrcan mat. p. 9o. d) Hi tantum effeQus infuforiis ftriCte fic didis, reliqui vero & omnes enumerati /u/lariis (de quorum ab illis diftin&ione pofthac ) com- petunt, e) Si guttulz, in qua feftive vagantur, tantillum urinz immittatur, in oppofitum latus, quantum ii$ cft, aufugiunt; qua acido correptz fuerint , vi PR/EF ATIO. pente fe proripiendi; quietem voluntariam, & com- motionem organorum interiorum & exteriorum mul- tiplicem; morum cordis & inteftinorum, excretio- nemque fordium in quibusdam manifeftam; figuram in pluribus minuto temporis in varias formas mvutabi- lem; przcipitem omnium concurfum, fimul ac hu- midum deficere incipit, in eam partem, qua guttu- Iz re(iduum fentitur; follicitudinem anxiam praoccu- pandi hoc vitz momentanez perfugium, motumque organorum, quibus aqua hauritur, in ultimo vapore concitatiorem, in ipfo mortis agone langvidum & nullum; quid, quod coitum pauciffimorum vix du- bium f). Hs affe&tiones animantibus propriz ani- malitatem & vitam veram & non controverfíam ani- malculis, BurroNio & NzgEpHAwo aliter fruftra di- fputantibus, vindicant, regnumque zeutrum & cbao- ; ticum , fuerint, alacritate folita quidem oblu&antur, ingravefcente yerg molo, animus dim inuitur movendique facultas; fuccedunt convul- fiones, ac demum artuum rigor, f) In monogrspho de propsgatione Irfuforiorum danice in mov. ad. Socierotis Sciemrinrum, que Haunie eft, cohafionem in non paucis veram effe copulam docui, Vol. lI, p. 240—— 276. figurisque illu- ftrevi. PRJEFATIO. vit ficu, quod tranfitoria zzfzforioruzu obfíervatio ef finxit, annihilant. Ut animalculis his fua dignitas, fausque honos eorum creatori con(taret, quodlibet mihi obvium fuo generi & fpeciei adfcripfi, 146 fpecies nomine infuforiorum generali in cenfum admiílàs decem ab- hinc, & quod excurrit, annis in lucem produxi; tanti cemporis intervallo frequentibus lucubrationibus notarüm quam plurimz mihi fepius obvenere, ea- rumque numerum pluribus ignotis, praefertim mari- nis, auxi, animalculaque hzc diveríx indolis diverfi quoque ordinis cenferi oportere didici; hinc ea tan- tum, quorum origo minus conftat Izfzforia, quz vero ex ovis vel vivis foetubus generantur, a pellu- ciditate inteítinisque in plurimis bullatis Bz//aria dice- rem. LJaufüforia fic mihi func animalcula armato ocu- lo minima, fpermaticis maxime affinia, homogenea, gelatinofa, absque ullo partium difcrimine; Bu/laria vero maximam partem microfcopica quidem, aqua- tica, heterogenea, membranacea partibus internis & exterais di(tingvuntur. ' Utrorumque vexata diu ani- VII PRJEFATIO. animalitas jam incontrovería eft, generatio autem & propagatio iftorum nuper declarata eft, illorum vero adhuc fub judice lis eft. — Exempla propagationis Bullariorum per ova, foetus vivos, & gemmas in hoc opere fparfim exftant, fingularem vero per par- tionem fpontaneam, quam jam füfpicatus eft exi- mius BoNNET, vermibusque majoris voluminis com- petere jam dudum docui g), paulo uberius enarrabo. Peragitur hzc, dum animaleulum medio in duas partes zquales fenfim fecedit: in quibusdam fe- cundum longitudinem, & tum fiffüra vel ab utraque extremitate ad medium, quod ante me illuftris TREM- BLEY in capitulis Vor£cel/aram pedicellatarum obfer- vavit, vel a poftiea ad anticam fuccedit; in aliis trans- verfim, quod quoque vidit clariffimus SaussunE & tum fiffüra utrinque in medium producitur, exacte uti in meis Nazdi2us; in nonnullis utroque modo, at non fimul. Species Parazuecii longitudinaliter ab utroque, ut ita dicam, propagatur, Cyc/dii longi- tudinaliter a poftico, 7Mozadis transverfaliter, T77- cbode g) Von Würmern. Haunig 1771. c. fig. PRJEFATIO, Ix cbode Keroneque utraque ratione, |.Vorticelle quali- bet, gemmis nempe, ovis, foetubus, partitione fpontanea perpendiculari & transverfali, at non om- ni fingulz. * . - . Propagatio per partiionem £razsver/alem in Kerona Lepore frequenti(Time obviafequentem in mo- dum profequitur: primum ab altero latere confpici- turincifura vix perceptibilis, dein ab utroque, de- nique, crefcente utrinque incifura, poftica pars cum priori in pun&to medio unice cohzret, ac pili antici extus & punta antica mobilia intus, quibus z:que micatac mater, jam in novo animali confpiciuntur; mater interim, ut folet, circumnatat, motus varios ciens, ut fe ab adhzrenre liberet; denique folvuntur, & rum figura & matris & filiz antice aliquantum acu- minata, poftice obtufiffima, fere orbicularis videtur, cum ante partitionem in adulto animalculo ovato-ob- longa fuerit, brevi utrzque adultam figuram adep- tx, nova partitione fpeciem propagant. ons |. Lon x PRJEFATIO. Longitudinalis a poftico, quz eidem competit, ita abfolvitur: in medio marginis poftici oritur par- vula fiffüra, quz per medium totius corporis incre- fcit, partibus fiffi animalculi gradatim in angulum majorem difcedentibus, donec folo apice cohzreant. Inter hzc feftivum, corporelicetfiflo, vagatur, alie- num & ignotum animal mentiens, ac frpe, ut parti- tionem properet, bipartiti corporis partes adhuc pa- rallelas fumma vi in verticalem vibrat, rurfusque in parallelam reducit, tandem partes apice quoque dis- ruptz in duo animalia perfe&a ejusdem longitudinis iisdemque organis, quz ante partitionem in unico, aderant, inftru&a, latitudinis vero minoris diíce- dunth). Ratiocinia phyfiologica & pfychologica; quz hic propagandi modus fuppeditat, ultra propo- firum deducentia nihil moror, reliquisque fuo loco reli&is, pauca tantum circa hallucinationes Microlo- gorum monere libet, Qui- y) Nec tamen, qnod minus rele concludit clariff Lesxz, p. 8o. üfer- fétfler Bobaifcb., in plerisque parens vita privatur, exiftentiam enim & vitam ,zque ac. Nas ,moter fervat, amiffaque membra recu- perat. PRJEFA'TIO. xt Quilibet obíervator in hec Nature magifteria minus patienter intentus animalcula in partitione oc« cupata nova & fingularia, velcoitu vere jun&a, cre- deret; expertus ipfe loquor, fi enim, quz aliquoti: es vidiffem , temere evulgaffem, |falfas fpecies coi. tumque plurium animalculorum, uti ante me alii, curiofis obtrudiffem. ^ Hujus partitionis ignorantia: fine dubio debentur fpe&tacula coitus & coha(ionum; quotquot praedicare a LeuwENHoEKiO i) ad experien: tiffimum WRISBERG Kk) Zpfuforiorum commentatores, C 2 Auctores i) Arcam, tat, Vol, T. p. 22. & p, 255. idem attribuitur animalculis ope multorum pedum natantibus, qui fünt pili, cilia & cornicula noftre Keronz, de cujus partitione nuper dixi. Quz porro p. 36. Vol. 2, de coitu differit ,non animslculum (Forzicellatn) noviffime sb eo defcriptum fpe&ctant, fed potius Monadem Lendem, cujus motus tremulus & curforius inftansque in duas partitio cohzfionem .duarum fimulat, animalculoque citato convenit. Huc pertinent fig. 4 & 5. tab. 2. fig, a. c. g. o. n. tab. 4. Josror tom. r; part 2. Porro ejusdem Gallina criflata tab. 2. fig. r. quam poftea nunquem reperiffe fatetur, — Motus circularis, quem ei tribuit, ' partitioni maxime inferviens, ab omnibus banc multiplicandi ratio- nem molientibus, frequenter repetitur, —Ga/linas partitione" radii rtextorii, qui figura 6 ejusdem tabule delineatur, prognatam, moxque in duo animalcula matri fimillima abiiffe judico. k) Licet plurima phznomenorum, quz hic egregius ipfuforiorum fcru- tator vidit, mihi quoque fpedare contigerit, ingenue tamem fate- or, ES PR/EFA TIO, Au&oresomnes, qui in animalcula inquifive- runt, minora majoribus nutrimento effe, feque, hzc illa devora(e, fzpiffmme vidiffe, uno quafi ore afle- verant; nullus tamen dubito, eos fimilitudine vefi- eularum, quibus interanea majorum componuntur, cum Mozadibus nonnullisque Cyc/id/zs , vitioque fübreptionis deceptos effe, dum animalcula , quz vyortice irrefiftibili I) in faacem Vortzcellaruzz ferun- tur, ab iisdem deglutiri opinati fin. In omnibus ineis obfervationibus per plures annos inftitutis, ne minimum animalculum vel moleculam unquam de- vorari, contra quotquot vortice Vorzzcellarum, vel vibra- or, me nunquam vídiffe talem. attra&ionem & conglutinatignem, feu Cuorum corporum in unum confluxum qualem pag. 50, 68 & 74 deíeribit. —Junéta vidiízpiffime, at obfervatio periinex fucces- fivam. partitionem, quam quoque literz d & cfig. z, au&oiis, nifi explicatio repugnaret ; esprimerent , copulam nullam docuit. J) Plane fingulori inflin&i v:rfus banc ferunzuv. cbarybdim dg in illam zanquam im ahy|[um incidunt, p. 52. & porro p. 63. imfufor. Wiss. dum sufelie:s morti bz 2oduntur viclima. —Satis patet, cla- riff. Au&orem non vidiffe, organum |orzicellarnm zotatorium, quo in aquis vortices concitant, quibus omnia adjacentia in gurgitem earum deflnant, & poft gyrationes quasdam egerantur: in pluri- bus quidem manifeftum eft, in ea tamen, quam tractat, lenticula valde quidem amplificente, zgre confpicuum, ex concurfü aque- 1üm percipituy, PRZEFATIO. XIII vibratione pilorum Trzcbodarum. Keronarumque in voraginem feu aperturam earum agebantur, eadem vi ciliis vel pilis irretita, vehementerque momentis paucis circuma&ta absque ullius vitz ja&tura ejici (em- per vidi. Pelliculas vegetabiles & animales, floccos & granula pulveris tangere & quafi rodere plurima praefertim € genere Tricboda aimant, aquam vero nutritioni corum fufficere facile perfvadeor, cum mia- jora animalia, Naides, Hydrachnas, Entomoflraca, Cochieasque f'aviales m) mera aqua vitam füftentaffe expertus fuerim, Falfum eft, z»fz/oria non nifi in liquido putre- dinofo inveniri; nec obfervationibus omnino confo- num liquoribus odorem nimis putridum fpirantibus abeí(le; maximus quidem zz/z/oriorzz: numerus in putredine, non tamen in omni, £//ariorum vero majorin infüfo vegetabilium, imprimis Lem, re- peritur, — Nec tantum in füperficie infufionum de- gunt, fed fundum, parietes vafis totamque fübftan- tiam fluidam perrepunt, multa tamen pulvifculo mo- 3 lecu- m) Von JPürmern. p. 42, 12. xIV PRZEFATIO. leculisque maceratz materiz fummo aquz innatanti- bus majori numero adhzrent; nec cefTante putredine aut vegetatione defunt. Species pauciores in aqua puriffima nulla vegetatione vifibili imbutainveniuntur, Certo vitz termino zque ac cetera animalia ad- ftricta funt. —Quedam dies, feptimanas, menfes & quidem annum in aqua non innovata, nec tamen fz- tente, perdurant n); quzdain poft feptimanas ena- fcuntur, alia codem intervallo non amplius apparent; quzdam rigorem frigoris füftinent, aquaque gelu fo- luta, eodem numero vigoreque priftino circumna- tant, alia gelu affeCta periere. Aqua Lene in ca- mera fervata Januario & Februario Bz//arzs, pre- fertim Para. Aurelia, Tvicb. Mufculo & aliis fcate- bat, fub initium Martii vero omnes evanuere, Brac/. uiucronato & Trich. Cimici, raris tamen, exceptis, Similiter in aqua marina fub initium Martii Tr;c/, Trausfuga & Inquilinus, nec non Ker. Lyucaffer , cva- n) Infe&torum more metamorphofin fübire, nullo nititur fundamento; vermesque aceti in mufcas mutati ver larvz funt ab Zugvillulis diverfiffimi, PRJ/EFATIO. XY evanuere, Zázgvillale vero feniores & pulli in vi- tris, ubi nulla per toram hiemem inventa fuerit, com- paruere. In infufione herbarum ultra quinque menfes ad. huc degunt Mozas Lens, Parawuecimm Aurelia, Tyichoda Cyclidium ,| Kolpoda Cucullus, Enchelis Fritillus, Vibrio Angvillula, Vorticella biaus &c. absque omni foetore, ea infufione excepta, in qua M. Lens & P. Aurelia vagantur, Decantatus Bz//ariorum vere demortuorum in vitam reditus mihi fcfe nullo experimento probavit, nec acutiflimis obfervatoribus SPaALANzANI XX Wimis- sERG facceffit, neque quomodo eadem revivifcant, perfpicio, cum corpora plerumque poft exhalatam aquam rumpi & in moleculas eftlari manifefte videos fi vero guttula aque ante. plenariam ruptionem deli- quefcenti affundatur, vita & motus revertitur, ling- vore quamvis ex Íyncoptico affeztu, partiumque in quibusdam confufione, aliquamdiu vel perpetuo fuperftire, vel fi animaicula quisquiliis puivifcnlorum att xvi PRZEF ATIO. aut arenulis (forte in guttula obviis, . príusquam hu- midum penitus exhalatum fit) fefe involvere hocque tegumento ab injuria aeris defendere queant, fopi- untur tantum, ac novo affufis humore vita revertí- tur. Quzdam folo aeris atca&u dirumpuntür.& in moleculas effunduntur. ^ Vidi alia materiem mucí- dam poft fe trahentia guttam. pernatare, ac in ripam evafa, momento in moleculas refolvi, materies de- hinc initium molecularum profluentium fuit, alia in medio guttulz properanteque curfü rumpi & diffluere confpexi. Hoc f(ingulare phoenomenon di(Tolutioni partium, quam in Nazde o) defcripfi, haud. prorfus ab(íimile jam clarifl. GogzE & dudum LEgUwENHOEK contemplati fünt, Vorticellas ad interitum usque fügere T'e/lacez, Monoculos & Dytiftos perperam pronunciat in rcli- quis oculatiffimus LEDERMÜLLER; os enim feu aper- tura, qua aquam hauriunt, ab horum corporibus, quibus fepe adhzrent, avería eft, te(tamque & fu- perficiem cruftaceam, non interiora occupant, fal. tem o) Von WWürmern des füffen uud fale. WVaffers p. 6g. .PRIEF A TIO. XVII tem ez, quas ipfe defcribit. — Imceffüm hofpitum aliquantulum gravare poffunt, caeterum iisornamen- tum fingulare przbent, arbufta in Teffaceis & Dyti- ftis, capillamenta in Monoculis (f. Eutomoffvacis) referens. Ut hzc & alia, quantum in me fit, evitarem, vermiumque, quorum natura & indoles mirabilis- fima, influxusque in oeconomia animali & vegetabi- li eque magnus & ignotus eft, hiftoriam minus ob- fcjuram , minusque vagam traderem, omnem dili- gentiam in indefefla obíervatione , exa&tiffimaque determinatione eoram, quotquot nempe in aquis va- rii generis mihi occurrere, quorumque diítinctam cognitionem acquirere, verbisque exprimere licuit, adhibui, eorumque defcriptionem & vitz rationem antea in confortio vermium diverfi ordinis traditam p), jam iterata vice locupletiorem vero & feorfim, ut fas erat, micrologis fifto. Minu- p) In opere, quod 1773 & 1774. fub titulo: Vermium zerreftrium i fluviatilium füccinta Hifloria, edidi. d XVIII PR/EFATIO. Minutiffima hzc ope lenticule 3, raro: 2 & t aicrofcopi? anglicani ffmiplicis inveftigavi; comipofi- zu majora quidem, . minus tamen clare minusque diftin&e proponens, femper confíului , /o/are nus- quam. Hinc fummam tantum mundi invifibilis o- ram perlu(travi, & cum ejus accolis commercium haud ingratum con(titui, interiorisregionis indigenas, "Quos tu nec tenebras nec poffis dicere lucem, "Sed. cum luce tamen dubiz coná&nia nodlis^,..- craffa nebula & in tranfitu vifos omifi. | Difficultates, quibus laborat inveftigatio animal. culorum microfcopicorum, innumerz, eorundem- que certa & di(tin&ta determinatio tantum temporis, tantum oculorum, judiciique acumen, -tantamque animi compofiti& patientiffimi prafentiam requirunt, ut vix aliud füpra. Nihil facilius quam animalcula videre, eorumque motu & ludo dele&tari, differen- tias vero in beftiol's fimplici(fimis, agiliffimis, muta- bilibus, in area minimi campi pauciffimis luminis radiis illuftrati confpe&tum omni momento cffugienti- bus, percipere, perceptas variosque cujusvis motus verbis BR J/EFA'TIO. XIX verbis fignificantibus exprimere, liic labor, hoc opus. Hinc fepe poft lucubrationem plurium horarum, cum videre. & mirari la(Tus e(Tem, defeCtu tamen ver- borum infolitos motus & imagines exprimentium me- tuque, /ne quz ipfe quidem oculo & mente percepi, lectori obícura manerent, charte nihil commifi. Ad hzc accedit, quod non pauca varias & di- ver(iffimas formas induant, alia fub una lenticula gla- bra & nuda, íuübalia magis amplificante ciliata, pilo- fa, radiata videantur; alia pro majori vel minori aqux copia, organa fubtiliffima inveftigandi difficultate, motusque varietate, ter quaterque confiderata, eti- amnum. diverfa videantur & credantur, ad examen vero rurfus revocata, fauftioribus aufpiciis puncta mobilia & cilia micantia confpicienda exhibeant, ani- malculaque jam nota & familiaria prodant; contra, quz diu eadem credita, novo dete&o organo alter- utri proprio, diverfoque partium fitu & proportione fpeciem fibi vindicant. Hinc pro ratione auCtz mag- nitudinis diverfi generis & fpeciei effent, confufio- nemque perplexam parerent; illi tamen fepe itcrata d 2 obfer- xx PRJEFATIO. obfervatione providetur, huic confülui declarando", omnia ope lenticulz 3 microfcopii fimplicis inquifita & defcripta, quotiesque majori amplificatione opus effet; in ipfa defcriptione expreffum;- nominaque ge- nerica & trivialia animalculorum ,'quorum organa externa fab lenticula I unice patent (quod rariffimum) generi nudorum quoque adfcripta effe... Juniora, quorum partes non zque diftingvuntur; .ne pro di- verfà fpecie enumerentur, ad morum, locum nata- lem & confortionem attendendum, ipfaque repeti- tis vicibus dierum intervallo indaganda. |. ^ E] Cum animalcula plurima pellucida fint, ftruc- tura eorum interna & externa zque confpicuafit, inte- gram tamen, partim ab nimiam partium fübrilitater, oculurn optime inftru&tum . eludentium, : partiumy: quod raro omne latus obfervatori advertant, quoties- que evenit, tanta celeritate in fitum priftinum rever-: tuntur, utjudicium ferre minus liceat, videre non femper permittitur. «Sic Ko/poda Cucullus plerisque minimorum percontatoribus nota & membranacea : vifa, mihi tamen,. & quidem poft plurimam & fx- penu- PRJEFATIO: xxr penumero reiteratam obfervationem cucullo laminis- que tribus conftare primum confpecta eft. Aliter vident, qui cum perillu(tri Burrow: Ig- Juforia & Spermatica moleculas inanimatas, & cum elariffimo GugT TARDp Bau/laria meras veficulas fari- naceas arguunt, Quam temere vero eorum, quz veris obfervationibus innituntur, refutatio argumen- tis, quz folo ingenio debentur, tentatur, molecula- rum BurroNis& veficularum GuETTARDI in deter- minatas animalium fpecies tranfitus dilucide monftrat, In re enim naturali non ingenio, fed ob(ervatione vi- vitür, cetera mortis erunt. -. Coronidis loco hypothefin generationis Izfz/o- viorum. evolutionisque. animalium & vegetabilium, multiplicibus obfervationibus innixam, — ulteriorique : examine dignam, fubjicio, * »: Quoties fübftantias animales & vegetabiles rma- ceratione in pelliculam veficularem redigi, animal- culaque veficulis ,,motu excepto , -fimillima circa d 3 hanc XXII PR/JEFATIO. hanc verfari viderem, cum perilla(tri BoNNET diu exi(timavi,. viventia hzc ex aere aquz immixta effe, fpretaque omni veficularum & animaleulorum iden- LIS titate, corpus organicum a bruto & rudi motu fpot- taneo, quantum fat eft, diítingvi. 'Poftquam vero obfervaverim globulos cry ftallinos Fagor (tertmni- num quippe vegetationis in hifce ;; prouti in floribus pollen antherarum globulos haud abfimiles continens) animalculis circa pelliculam veticularem verfàntibus fimillimos effe, & in filamenta fepe ipfo fungo lon- giora varia coacervatione abire, mucurmque, ex quo fungi oriuntur, e(le lamenta ejusdem naturz & di- veríi voluminis corpora vicina. varie obrepentia, in: que fungum enaícentia, quid, quod ipfius Mocorzs fpecies talibus globulis componi, ad obfervationes microfcopicas redi. Jam oculo, omni adhibita cu- ra, ne deciperetur (motus enim. tardus & tremulus molecularum, in fuperficie guttulzc aggregatarum & fimplicium, fepe ex halitu obfervantis exoritur, ex motu vicino quocunque, etiam vehiculi adeo remo- ti, ut ne auribus quidem percipiatur, nec raro, in- primis fi adhibeatur microfcopium compofitum, oculo globu- PRZEFATIO. XXII globuli; haud extra eundem exiftentes, mobiles ob. verfantur).non amplius diffidendum rebar. ^ Vidi tum, quod pridem incredulus, & ante me illuftres NEpHaM & WnisBERG, veficulas globulares pellicu- ]z feu pun&tula minima, qualia in& circa fragmenta pelliculz. in figuris 1, 2, 3 clarif. WRispnERG videre eft, unum poft aleerum & quaedam fimul a pellicula fecedere, tremere& mobilia fieri; motumque feüfim adeo augeri, ub brevi in varias dire£tiones difcarre- rent q)... Ex hacexperientia, cui addi debet obferva. tio vix dubia, omnium animalium fperma füis fcatere animalculis, generationis & propagationis theoria ab gquivoca, & a LEEUWENHOEXIANA zque remota, enaíci pofle vide:ur. Partes q). Hic aliam obfervationem adferibere lubet, quam habui r3 Decembr, 1779. Superficiem nempe aque maring poft duas feptimanas oc. cupaverat materies in alio vafculo albo-rufa, in alio nivea, utraque fub microfcopio pellicula Ípumofa feu lanofa ex myriadibus punc. tulorum couflata, ac motu pun&tulorum in varias formas di; uens s fermentationem materie diceres, at tota maífa meris animalculis confisbat; hzc amnaxime coacervata oculo maxime vel leviter arma- to exami^a atomorum vividorum offerebant, parumper difpalata Vermiculos minimos JPibrioni Limeoe Íumiles prodiderunt, —Res omnem *xxtv -PR7EFATIO. 217 Partes nenipe- animales & | vegetabiles:per :do- "compofitionem refolvuntur in pelliculas veficulares, quarum veficulz feuglobuli; eque'ac globuli fungo- rum cryftallini, in obje&ta per feries: excurrentes te- - Jamque araneofam firigentes, .fenfim a maflà commu- Ani laxati reviviícunt; & animalcula infüforia & :fper- 'matica agunt, ,Hac ex moleculis brutis, & quoad 'fenfüm noftrum inorganicis, fatta animalcula timpli- ciffima & minutiffima, a reliquis microícopicis, quie cum iis confundunt au&tores graviffimi, fübftantia & organifatione diver(à, omne fluidum occupant. & pro modificatione reticularis fübftantiz feu primordii foetus, ad previfos fines a fünmmo CREATORE prz- formati, horumque animalculorum affluentia evol- vendi, omnigenas animalium & vegetabilium figu- ras in lucem producere videntur. 'l'erreftri enim T materi omnem fidem & omnem imaginationem fuperans, vifu digni(fima, Aliz pellicule ex mortuis Zibriomibus conflatz aderant; in his non pun&ula fed lineolas feu commata referebant. —Decies longiora cor. pufcula linearia difpalata & immobilia reperi, an Pibriomes iidem in longius coaliti; an Zibr, Bacilli emortui? Iatervallo 3 vel 4. dierum oines periere, merzque pellicule porofz nigricantes fu. pererant. PRZEFATIO. *XY materiz plus vel minus iummixta partes corporum folidas & fluidas, Ji&era fuccum nerveum fpiritusque animales conftituere, novorumque continuo afllaxu incrementum augere, vitam füftentare, morteque opificii vinculis fenfim foluta revivifcere , novum pro re nata opus aggredi, ficque per circulum perennem e materia bruta fieri organica, e organica bruta, vo- luntate PRIMI MOTORIS a veritate non prorfus alie- num puto. — Atrudimenta r) hypothefeos maxiini quidem momenti ulcerius profequi fcopus libelli pro- hibet. , t) Plura fi defideres conf. Monographia Pife- Larvew , Hafa. 1772. p. 73 & feqv. & tractatus meus: Om: Infufions -Dyrenes Oprindelfe , qui habetur in Nye. $aml, af Daonm/k. Fides/&. Selk. Skrifr. VIL, D. p. 1. feqq. " : € ÍNFU- XxVi- — ———————— PU Pm INFUSORIORUM Divifro méchodiz4, I. ORGANIS EXTERNIS NULLIS. 3 Craffufcula: MONAS: Pun&iforme, E PROTEUS: Murtabile. VOLVOX: Spharicum. ENCHELIS: Cylindraceum, QR VIBRIO: Elongatum. - ** Membranacea: 6. CYCLIDIUM: Ovale. 7. PARAM/ECIUM: Oblongum. $. KOLPODA: Sinuatum. 9. GONIUM: Angulatum. 10, BURSARIA: Cavum. II. ORGANIS EXTERNIS, * Nuda: y. CERCARIA: caudatum, ?. "TRICHODA: crinitum, Q2 INFUSORIORUM DIVISIO. Xxvit . KERONA: cortiiculatum, HIMANTOTPUS: cirratum. LEUCOPHRA: ciliatum undique, nu o -. VORTICELLA: ciliatum apice, ** Tefla tea: BRACHIONUS: ciliatum apice, e 2 INrv- XXVIII INFUSORIORUM DENOMINATIONES SPECIFIC/E. I MONAS: 1. Termo, gelatipofa. 2. Atomus, a/Lida, puntlo variabili infiru&a. 3. Pun&um, zgra. : 4. Miea, czrculo notata. 5. Lens, byalima. — : 6. Lamellula, Pya/zza, compreffa. 7. Ocellus, byaliga, pun&lo. centrali motata, g. Pulvifculus, byalina , margine virente. | 9. tranquilla, ovota, byaliza margine Wipro. xo. Uva, Dyalina gregariía.- fL PROTEUS: rz. dilluens, zz ramulos difflueus. 2. tenax , zz. fpiculam diffluens. Hur VOLVOX: 1. Globulus, g/olofus, poffice fubobcurus. 2. Pun&um, Jpbericut, migricaws punto lucido. 8. Granulum, fphericus, viridis, periphe- via Byahuna. 4. Pilula, Jphevicus, imteraueis immobih- bus virefeeutibus. '5. Grandinella, fhbvericus, opacus imtera- geis immobilibus. HI,
Enter the password to open this PDF file:
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-