http://rcin.org.pl http://rcin.org.pl ' • ' ' - NIGOLAO TRZEBICKTO S.J. Collegii A c ad em ici V iln c n fis M i n if t r o V i r o fum - m o & a d o m n e m h u m a n i t a t e m n atu ra faćtó, N o ć t i u m S a rm a tic aru m A m ic u s A ućto r S. P. D. : X nuper ad me datis literis Tuis Vir Cl: duplicem E voluptatem cepi, & quod amari me abs Te, quo nihilpotejl mihi ejjejucundiusj & quod eum Te ejje, quem pridem jenjeramj id ejł hujujmodi, qui ab animo dijcre- pantem minime babeas vultum, in quo mihi ettam plaudo, Certo certius fciam. Suavijjtmam enim epijtolam eon- dita rofa dulciorem ad meferibis elegantijjime3 blandi- \ Ioquentia Ula Tu a tam mirę conjperjamut Charites ipfae loqui Mufaeque videantur. ltaque ut wideo, anti- citiaenojlrae ratio Ujdemfanefludiis >quodam quafifosdere conjun&aj nec temporum lapfu, nec regionum Ionginqui~ tate minuetur unquam. Cumque ego ex Vejlris pluń- mos9 omnigena eruditione graviJJimos in Italia Virosy conjuetudine conjun&ijjimos habeamy illud etiam erit mihi praeclarum atque gloriandum, quod e vejlra Polo- nia aliquem ex praecipuis hominibus na&us (imj de cujus ego benevolentia gloriari pojjim. Gloriabor Jiquidem ad vitae tempora. Ęuare nunc T u mihi multo ama- bilior3 *nec quidquam in poflerum ejł, aut ejje poterit Te ipjo praejlantius. Delecior enim wehemenier' hu~ manitate illa, qua omnibus carus omnium amores & corda quodam quaji Circaeo poculo pellicis. Ęiiippc ^ : T 7 ^ ut ne erres, non amare Te caepi> ut ipje me amares9ę % (i) ' id http://rcin.org.pl - /WIJU. 3741 4 1 id enim vitium philaufiae foretjfed quod amorę dignum jT ? ejje quam qui maxime duxi multis nominibus. ltaque nfuram fermonis ‘Z ui locorum intervallis ademptam cum m hi refiitutts, nimirum fatagis , z// prorfus int dligam* quo ego apud T e loco Jim3 Tuae fcilket benevolentiae praecipuo. Venio nunc ad gravijjimam querelam> quam Te- cum libere V ir Clar: ficut natura mea pofłulatj bonofy inter viros aequum, efly communicabo/ ad tuum enim ju- dicium libenter provocoj etji mihi res cum Tuae gentis homine & Socio fit tota E x quo bonae artes omnes in Scholts abjłerja illa exoticaeperegrinitatis rubigine re- floruerunt, ceterifque optimis difciplinisy quaedam quafi cogitandi maturitas acceJJitj quo faBum ejł^ut Varfaviae nunc ( nefcio an alibi etiam eadem fortuna Uteris & li teratis adjpiret) Latii opes <veluti in foro, atque Empo- rio locupletijjimo pateant* tantus ejlfaEtus certorum ho- minum vel invidentium vel ignarorum motus, utex Ler - nae gurgu/iio velut excita monflra ululare*fremere, de- lacari, continuo caeperint. Statim helium indiffium efl acerbijjimum novis feu potius veterrimis Philofophorum inventis, profcripta Sapientum Yirorum nomina, quos Europa tota tanquam oracula confecravit> traduBa faede calumniis illorum placita3 diris omnibus fcripta pejjum- data & perfonatis nominibus ad irrijionem> larva etiam religionis ajjumpta,per fummum fcelus exibilata. Equide fateor me haefijfe totum> quod nunquam putajjem tantum in re, quae ubique gentium jam obtinet& vix non omni- wn eruditorum confinfione probatur> difcidium fore Exul- cer.ata http://rcin.org.pl ceratś capita nullibi non infaniunt. In terea dumpugna~ citer decertatur, rifuque& fannis do&orum hominum eon- vicia hćc profcinduntur3 ebufque amentiam & fupłnam harum pecudum procacitatem furere condolentium, prodit w lucern Chria qu<edam Studiorum prodroma, & Sapi- entiffimo Anńfliń, fama enim dc ipfo loquitur magna, nn Ecclejiae Vilnenjis procurationem fujfecło JOSEPHO C om itiSAPIEH AE nuncupata^mihique ab AuBore ipfo3 five quis aliusfuerit>quae cfl impudentia perfriftae frontis impudentijfima arroganterfubmiffa cui titulus : Pro in- geniis Poionorum.' Avidc in manum fumpfi ut perlegerem5 pollicitui miki fore, ut magnorum Virorumy qui in Veflra Patria bonis artibus floruerunt5 etjipleros^ verfaverimi 'nowi na praeclarijfima recenferem: Id enim omnino erat ad propofitum conjirmandum necejje. Sed quam ego me ber- cule fum deceptus ? Su cci & fangvinis nihil prorfus Jlylus humilis, exuccus> & macer\ qualisincipientibus pro- gymnafmata k Bitarej & penfum in Ephebio diurnum ab- fofaere folet ejfe, id efl nullius coloris & frugis. Erudi- tio niilla, vefligium nitllumfolidae ex aureofeculo erudi- tionis, barbaries tamen abefl>& putida Ula laudandorum Principum ex Familiarum Clypeisflegmatibus fcabiesj quod ego ipfi gratulor maximopere. Sed ut Jtbi wam ad Polonorum ingenia exornanda muniatyquidhomo gnarus & peracutus molitus ejł? E x Proaemio orationis meae de Pócfeos & PoćtarurnJludio ad latinitatem comparandam necejfariofibi armaparat>eaquc fingit de me, quac repugnant penitus judicio meo> atque http://rcin.org.pl (i) etiam etiam natur ae, v e l quod efl, ułm ulti Italie o nomini in fenfus^njel quod ipfe apudfuos inclarefcere aliorum detra- £łione, v e l quod eor.um benevolentiam & opinionem <ve- nari> fumantem urfi nafu m tentando affeBaverit>perinde ac in eofibi vindicem Polonia Jit habitura laudis> & di- gnitatis>& eruditonis fuae. ■En Tibi textum orationis meae integrum> de quo ipfe pojjis Vir cl: judieare. Inter humani generis pejles quae multae funt Exetefice & graves & permolejlae nefcio ” an alia fit nequior magifque bonis artibus perniciofa ” certorum hominum arrogantia3 qui retroverfo judicio, ” cum in crajjo aere & vervecum Patriafint nati, rerum ” tamen omniumpraecipue dirigendarum difciplinarim ma-'* gifierium fibi temere & infolenterfumunt. Rogo Te quaefoque mi Trzebić kiąu )pojfint haec quae generatim loquor> de Polonis intelligiy cum maxime infe- rius ad ea tempora referantur, quibus e ro bonarum artium magifieriofungebar: Haec olim cumpolitioris literatu- rae me ducemflorentijfimae Juventuti praeberi contigit>5> mirum ejł5quam vehementer cruciaverint. Nunquid5? ego in Polonia literas docni* ut haec de Polonis conjecłura aliqua diBa ejje adfequai e, quorum praeconiis amplijfimis meum opus & fcatet> & affluit, & redundat ? Nunquid non ubivis gentium iftius modi femidocii, ventofi> bardtque ueteratores funt>qui fucum facere vulgo fatagunt^fefeque <venditant qua(i Magifiros omnium difciplinavwn> cum a bfint a difciplinis & literis quam longiffime ? Iiąque pro Tua aequitate Tutę ipfe judica, devorandum ne mihi hoc fueritj ut de Polonis tam honori-fice cogitanti & feribenti http://rcin.org.pl calumnia impingaturfaedijfima:imeumqueNomen-B ar claio & Braunio, aliifque Polono-carpis pluribus qui tam per- peram de Polonia meruerunt> accenfeatur.; Errare po(fum, corrigi volo. Doleo tamen evehementer, feęus atque ip/e cogitansfentio mea detorquerij invidenter an temere non aufim dicere, f i tamen aufim, temere potius, quam invi - denter, Enim vero quis egofum >cui debeat mi[ero mor- talium aliquis invidere ? quod ut ne di&um a me calumni- ose putes, rem totam ab ovo repetam. Phrafis illa & di- cendi modus ex cfuvenali Aquinate defumptus efi. Is au tem ex Alcibiadz JPlatonis., cum argumentnm Satyrae ar- ripuiJJetj quo humana omnia dcffticatui ducenda efje doce- retj eofque carperet małe fanos^ qui fortunae fitae vice fuperhiunt) Democritum in theatrum vocat, amentiam ho- minum deridentem> eaque fingula quotquot1J unt mortalibus in opinione pretioque aeflimantur magno. Concludit rem pulchre mirabili epiphonemate, quod nimirum Democrito minime obfu eri t in vervecum Patriaj erafjoque fub aere adolewjje, quo minus & fapiens & in Philofophicisftudiis * fummus evaderet. Ubique enim f i ingenia excolantur praeflant. En T ibi verficulos Aquinatis eleganńjjimos. TuncquoqueJ materiam rifus invenit ad omnes Saty. Occurfus hominum 3 cujus Prudentia. monftrat, * 10• Summos pofłe Viros3 &: magna excmpla daturos, Vervecum in Patria, crafloąue fub aere nafci. 'Tuum Rhetorem fcifcitor V ir Cl: Polonus ne Juerit De- mocritus qui in Patria vervecum>craJJoquefub aere natus- tantumprocejjit ingenio & gloria Sapientiae ? E tfi Abde, rites , cur haec Polonis appingt homo Ule obtrettato? cla- http://rcin.org.pl miłat\ perinde ac/i Poloniam Satyricns non verd Abde- ram vervecum Patriamlatina jignificationćperflringeret. Quam procul homo ifle peregrinatur a libris, quorum mc hercule confuetudinem habet nullam. Faftum cfl inde, Ut communi adagio feratur, hebetes & bardos, & plum- beos vervecumfimiles non Abderitęs modo,fed&Beothios & Cappadoces Abderitibus quamfimilHmos> vocitari . De Poloms apud Auctores filentium efl; Tuo duntaxat Rhe- toń placuitpro Jua gratia & fagacitate Polonam Gentem in hunc cenfum referre. A t enim nihil timendum Polonis efl aproletario minimaeque ClaJJis Auctore. Haec funt in medio iifque etiam quipergraecantur perfpecła, Mihi vęrd perffte3ijjimum> egregiam Polonorum Juventutem pkrafque omnes nationes ita aemulari ingenii praeflan• tia, ut nihilfupra. Mihi fum te[lis ego Ipfe locupletif Jimus, qui jam pridem in hoc amplijjimo Nobilium Collegia focietatefruor Adolefcentiumfrequentij]imai quorum indo lemj elegantiam, alacritatem demirarifatis nunquam de- finamy ita vigent fenfibus, itapollent naturae bonis, ita vividej & captu celeri omnia imbibunt perjfticacijjime. 3>uidergo de aere meus ifle reprehenforphilofophetur> ne- fcio. In quo etiam errat fuo more quam, turpiter; nihil enim boni malive ex aere, per quemjpiritus reciprocatur, ingeniis hominum adhaerefcere pronuntiat ex tripode vir etiam in Phyficis magmts. Quinpotius dixit> ut debuit Polonum aęrem leviorem ejje & ventis perfłantibus Bore- alibus liberiorem ? Sed haec alii viderint. Muretum praetęrea teflem allegaty qui de Polonorum ingeniis me- minit tam honorifice. Ego verd Mmutium addo Paulum fcilięet non Gallum^fed Italum>ut quomodo Aufrales de http://rcin.org.pl ~ ^ Aqui+ Aquilonaribus fentiant, meus ijlc Rhetor intelligat. Ir enim Petro Mifcovio PtocenJiEpifcopofcribit: Fore pror- fus, ut excellentibus ingeniis quibus abundat in primiś Patria Veflra aućtoritas, gratiaj opefque patere debeant. Patebunt autemJi Scholaepateant eruditioresj & ingenid haec praejlantijjima non ad rixam, & jurgia non ad Eo- rum contemptum qui in literis confenuerunt,fed^ ad tneliora acmulanda verumque librorum captum adfequendum A u - &orefŚ? cujufyuemodi Ordinis Partiumfc fuerintverfandosy fine deUrio & invidia excitentur. A t adhuc v erminat & de Sarbievio iterumpugnat. Subirafcitur enim mihiĄuod ego cum Italus Deimaximo beneficioJim natusjtaliaeplus aequo deferam> eamque mercatum bonarum artium ejje, atque ideo Sarbievium ibi in lyricis profecijje contendam. Quam inhonejle mecum ijie nafutulus! debuijjet tamen me- cum agere liberalius modofolide cogitaJJetj necjue enim Ho mero injuriofum ( abjit hic loci cum tamo Viro Poetarum Principe comparatio ) quin etiam gloriojtjjimum fuit, quod tot in Graecia N a ti ones fuum ajjerant confli&u magno. Polonus ejlyinficiatur nemo, Sarbievius, Italus ejje potuit in Italia verfatus & politioribusJludiis excultiis. Praecla- ram enim indolem ait M anutius in Epijlola ad Cafelium m ateriam i virtutis haud mediócriter coelum Italicum ad- juvat. Cujujce rei caufam, non a me vel ab alio tneae gen- tis quopiam feda Socio audias Tuo: Poloni pueri ait Au&or Praefationis ad Grammaticam A h a r i CaliJJii imprejjam Anno 1749. §• $• Si Magiftrum diligentem, ac bene pro- nuntiandi ftudiofum naćli fuerint, non małe fane pronun- tiant, fin verb in eum inciderint qui officio defit fuo, ac dc http://rcin.org.pl Audi- Auditorum progreffu parum fit follicitus multa barbare ef- ferunt>& univcrfam prope ortographiam pefliimdant. &J5 §. 6. Cum veró pronuntiatio Latini accentus noftrae gcnti difficilis nonnihił, ac proinde magnam partem vitiofa eft. Rogo,exoticus neefiqui loquitur an Polonus? Aujiralis an Noricus ? Haec ergo vitia Sermonisj quibus bona latinitas infufcaturjtalia corńgitjtś confuetudine hominum erudi- torumyquorum ibijhquentia magna* depafcit. Sarb'ievius ipfef i in vivis ageret, non mihiforet iratus quod ita ftnfe - rim. Tuus i(le Rhetor irafcitur juxta acf i temere impu- denterpraepofiere tarninaniajaEiaverim. . Concoquet ta- men iramfuam,fi Diis placetjibifachis Rhetori coteros^upd rerum librorumque peritia valens videre caeperit. Mife - rum nefcio quo partium impetu aefius quidam abforbuit famae aucupandae, eaque propter cum temere judicaverit ajperfus efimacula infcitiae magna. Par co ipfi tamen> quia evix tertium in hoc curriculo eruditionis v erfatur an- num . Provecła aetate cumjudicio & ratione canefcet Oratio. Tum vero haudpraecocesfedferotinosjru&us pa- riety id efi exco&os & maturiores. Ceterum abs Te tali Viro> tantopere meas vigilias laudari vehementer gaudeo> nam etfi quo T u me pervenif fe jam putas nequaquampervenerim, efficiam tamen eni- tarque multo etiam quam antea diligentiusy ut aliquando quod ipfe nunc donas humanitati3tribuas veritati. Vale . Dabam Varfaviae nonis Novembr: - Anno 17 5 2 . http://rcin.org.pl http://rcin.org.pl http://rcin.org.pl
Enter the password to open this PDF file:
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-