သမ္မာကျမ္်းစာ၏သမ္ိုင်း - သမ္မာကျမ္်းစာက ို ဘယသူရ ်း သာ်း ခဲဲ့သလဲ ?  သမ္မာကျမ္်းစာ၏သမ္ိုင်း - သမ္မာကျမ္်းစာက ို နှစရ ေါင်း ၁၅ဝဝ အရတာအတွင်းမ္ှာ ကျမ္်းရ ်း သူရ ေါင်း ၄ဝ ခန ဲ့မ္ ှ ရ ်း သာ်း ခဲဲ့ကကတယ။ အခခာ်း ဘာသာရ ်း စာရ မ္ ျာ်း နဲ ဲ့မ္ တူ၊ သမ္မာကျမ္်းစာဟာ အမ္ ှ နတကယခြစခဲဲ့တဲဲ့ အခြစအ ျက မ္ျာ်း၊ ရန ာ ရေသမ္ျာ်း၊ လူ ို ဂ္ို လမ္ ျာ်း နဲ ဲ့ အချျီအချရခ ာဆိုချက မ္ျာ်းက ို ခြစ မ္ ှ နသတင်းတစ ို ေသြွယ တငဆက ထာ်း ေါတယ ။ သမ္ ို င်း သိုရတသျီမ္ ျာ်း နဲ ဲ့ ရ ှ ်း ရဟာင်းသိုရတသျီမ္ျာ်းက ကျမ္ ်း စာ ဲ ဲ့ စစမ္ ှ နမ္ ှု ကို ထ ခေါတလဲလဲ အတညခ ို ကက ေါတယ ။ ဘို ာ်းသခငက ကျမ္ ်း ခ ို စိုသူမ္ ျာ်း ဲ ဲ့ ကိုယ ို ငစာ ရ ်း ဟနနဲ ဲ့ ငက ိုယ စရိုက မ္ျာ်းက ို အသို်း ခ ို ပ ျီ ်း ရတာဲ့ သူဘယ သူလဲ၊ သူ ဲ့ကိုသကျွ မ္ ်း တာဟာ ဘယ လ ိုလဲဆိုတာက ို ြွငဲ့ခ ေါတယ။ သမ္ မ ာကျမ္ ်း ရ ်း သာ်း ခဲဲ့သူ အရယာက ၄ဝ စလ ို်းက တစခိုတည်းရသာအဓကသတင်းစကာ်းက ို တစသမ္တ တည်း အရခ ာင်းအလဲမ္ ှ ရဆာငကျဉ်း ခဲဲ့ကကတယ။ ကျရနာအာ်း လို်း ကိုြနဆင်း ခဲဲ့တဲဲ့ဘို ာ်း ဟာ ကျရနာတို ဲ့နဲ ဲ့ ဆကဆရ ်း ြို ဲ့ အလ ို ှ တယ ။ သူ ဲ့ကိုသကျွ မ္ ်း ြို ဲ့နဲ ဲ့ ယိုကကညစတချြို ဲ့ ကျရနာတို ဲ့ကိုရခေါ် ေါတယ။ သမ္မာကျမ္်းစာက ကျရနာတို ဲ့ကို ရစဲ့ရဆာရိုမ္ က လူ ဲ့ဘဝနဲ ဲ့ ဘို ာ်းအရကကာင်းက ို ှ င်းခ ေါတယ ။ ကျရနာတို ဲ့ရမ္ ်း ရလာက တဲဲ့ရမ္်းခွန်းရတွ အာ်းလ ို်းက ို အရခြမ္ရ ်း ရ မ္ ယဲ့ လ ိုရလာက တဲဲ့အရခြရတွ ရ ်း ေါတယ ။ ဘဝက ို ည ွ ယချကနဲ ဲ့ အကကငနာရမ္တ တ ာ ှ ှ ဘယ လ ိုအသက ှ င မ္ လဲ၊ အခခာ်းသူရတွက ို ဘယ လ ိုနာ်းလညန ိုငမ္လဲဆိုတာ လမ္်းညွှနတယ ။ ခွနအာ်း နဲ ဲ့ လမ္ ်း ညွှနချက ယူြို ဲ့ ဘို ာ်း ကိုကို်း စာ်း ြို ဲ့၊ ကျရနာအရ ေါ် ထာ်း ှ တဲဲ့ သူ ဲ့ ဲ ဲ့ ချစခခ င်းရမ္တ တ ာက ို ခစာ်း ရ ျာ ွှ ငြို ဲ့ ကျရနာတို ဲ့ကို တ ိုက တွန်းအာ်းရ ်း တယ ။ ထာဝ အသက က ို ဘယ လ ို ို ငဆိုငသလဲဆိုတာလည်း သမ္မာကျမ္်းစာက ရခ ာ ေါတယ ။ ကဏ္ဍအမ္ျို်းအစာ်းစိုလငတဲဲ့ အရထာက အထာ်းမ္ျာ်းက သမ္ မ ာကျမ္ ်း စာ ဲ ဲ့ သမ္ ို င်း ဆိုင ာတကျမ္ ှ နကနမ္ ှု နဲ ဲ့ ဘို ာ်းက ိုယ ရတာတိုငြွငဲ့ခ မ္ ှု အာ်း ခြငဲ့ ကျမ္်းခ ို ရ ်း သာ်းတယ ဆိုတဲဲ့အဆိုက ို တညရထာက ခရ ်း ေါတယ ။ ( ေျီရဆာင်း ေါ်း ဲ ဲ့ ို ေမ္ ခွဲမ္ျာ်းမ္ှာ ရအာက ေါအတ ိုင်းခြစပ ျီ ်း တစခိုချင်းစျီရကျာြတ လ ို င ေါတယ ။ ) ၁။ ရ ှ ်း ရဟာင်းသိုရတသန ညာ က သမ္မာကျမ္်းစာက ို ဘယ လ ိုရထာက ခသလဲ ? ၂။ သမ္မာကျမ္်းစာဟာ ကာလတ ရလ ာက ရခ ာင်း လဲခဲဲ့သလာ်း ၊ သို ဲ့မ္ ဟိုတ မ္ ူ င်းရ ်း သာ်းချက အတိုင်း ခြစရနတိုန်း ဲ လာ်း ? ၃။ ရယရှုအရကကာင်း ခ စဝငကျမ္်းမ္ျာ်း က ို ယ ိုကကညစတ ချန ိုင ေါသလာ်း ? ၄။ သမ္မာကျမ္်းစာက ရယရှုအရကကာင်းရခ ာခ တာရတွက ို သမ္ိုင်းသိုရတသျီမ္ျာ်း က အတညခ ို ေါသလာ်း ? ၅။ သမ္မာကျမ္်းစာထဲမ္ှာ ဝရ ာဓမ္ျာ်း ( ရ ှ ှေ့ ရနာက ကျ ို်းရကကာင်းမ္ညျီညွှတ ခခင်းမ္ျာ်း ) ေါ ှ ေါသလာ်း ? ၆။ ဓမ္မသစကျမ္်းစာအို မ္ ျာ်း က ို ဘယလိုစျီစဉချမ္ ှ တခဲဲ့ကကသလဲ ? ယိုေခ စဝငကျမ္်း ဘာလို ဲ့မ္ ေါဝင သလဲ ? ၇။ ခ စဝငကျမ္ ်း ရတွရ ်း ြို ဲ့ နှစရ ေါင်း ၃ဝ မ္ ှ ၆ဝ မ္ ဘာရကကာငဲ့ကကာ ှ ညခဲဲ့ သလဲ ? ၈။ ခ စဝငကျမ္်းရတွမ္ှာ ရြာခ ထာ်းတဲဲ့အတိုင်း ရယရှုအမ္ှနတကယလို ရဆာင၊ ရဟာရခ ာခဲဲ့သလာ်း ဆိုတာ ဘာရကကာငဲ့အရ ်း ကကျီ်း ေါသလဲ ? ၁။ ရ ှ ်း ရဟာင်းသိုရတသန ညာက သမ္မာကျမ္်းစာက ို ဘယ လ ိုရထာက ခသလဲ ?  ရ ှ ်း ရဟာင်းသိုရတသန ညာက သမ္မာကျမ္်းစာဟာ ကျရနာတို ဲ့ထဘို ာ်း သခငရ ်း တဲဲ့စာခြစတယလို ဲ့ သက ရသမ္ခ န ိုင ေါဘူ်း။ သို ဲ့ရသာ သမ္ မ ာကျမ္ ်း စာ ဲ ဲ့ သမ္ိုင်းဆိုင ာမ္ှနကနမ္ှုက ို အရထာက အထာ်းခိုငခိုငလ ိုလ ို သက ရသခ န ိုင ( ခ လည်းခ ) ေါတယ ။ ရ ှ ်း ရဟာင်းသိုရတသျီမ္ျာ်းက ကျမ္်းစာထဲမ္ှာရြာခ ထာ်းတဲဲ့ အစို်း အ ာ ှ မ္ ျာ်း၊ ဘို ငမ္ျာ်း၊ ပမ္ိုှေ့မ္ျာ်း နဲ ဲ့ ွ ဲ ရတာမ္ ျာ်း ဲ ဲ့ အမ္ ညနာမ္ မ္ ျာ်း ကို ရတာက ရလ ာက ှ ာရြွရတွှေ့ ှ လာကက ေါတယ --- တခေါတရလ သမ္ိုင်း ညာ ှ ငမ္ျာ်းက င အဲေျီလ ိုလူရတွ ( သို ဲ့ ) ရန ာရတွ ှ ခဲဲ့တယဆိုတာ မ္ စဉ်း စာ်း မ္ ခဲဲ့ကက ေါဘူ်း ။ ဥ မ္ ာ၊ ှ ငရယာဟနခ စဝင ကျမ္်းက ရယရှု ရဘရသသေရ ကနနာ်းမ္ှာ မ္ သနစွမ္်းသူတစရယာက က ို ကိုသတယလို ဲ့ရခ ာတယ။ ကျမ္်းစာသာ်းက ရ ကနဆျီသွာ်းတဲဲ့လမ္်းတရလ ာက မ္ှာ ကနာ်းခ င ( စင်္ကြံ ) ငေါ်း ရဆာင ှ တယလို ဲ့ရတာင ရြာခ ထာ်း ေါတယ ။ ညာ ှ င မ္ ျာ်းက အဲေျီကန ှ တယလို ဲ့ ထငမ္ ထာ်း ခဲဲ့ကကဘူ်း ၊ ရ ှ ်း ရဟာင်းသိုရတသန ညာ ှ ငမ္ျာ်းက ေေါက ို ရခမ္ရအာက ရ ၄ဝ အနက မ္ှာ ကနာ်းခ င ငေါ်း ခိုနဲ ဲ့တကွ ရတွှေ့ ှ ခဲဲ့ကကတဲဲ့အချနထရ ေါဲ့။၁ သမ္မာကျမ္်းစာဟာ သမ္ိုင်းဆိုင ာအရသ်းစတ အချက အလကမ္ျာ်း ရခမ္ာက မ္ျာ်းစွာ ှ ေါတယ ။ ေေါရကကာငဲ့ ကျမ္်းစာရြာခ တဲဲ့အ ာအာ်းလ ို်းက ို ရ ှ ်း ရဟာင်း သိုရတသနအာ်း ခြငဲ့ အကိုန ရတွှေ့ ှ ရသ်းတာ မ္ ဟိုတ ေါဘူ်း။ ေေါရ မ္ ယဲ့ ရ ှ ်း ရဟာင်း စစည်းရတွှေ့ ှ ချက တ ိုင်း က သမ္ မ ာကျမ္ ်း စာမ္ ှ တတမ္ ်း တငထာ်း တဲဲ့အ ာနဲ ဲ့ မ္ က ိုက ညျီတာ ဘာတစခိုမ္ှမ္ ှ ေါဘူ်း။ နှုင်း ယှဉချကအာ်း ခြငဲ့၊ သတင်းရထာက သစ လျီစထရ ာဘယ လ က ရမ္ာ မ္ ွ န်းကျမ္်းစာက ို မ္ ှ တ ချက ချထာ်းတာက - “ ရ ှ ်း ရဟာင်းသိုရတသနခ ို ခခင်းက ၎င်း ( ရမ္ာ မ္ ွ န်းကျမ္်းစာ ) ရြာခ ထာ်းတဲဲ့ ရ ှ ်း ယခငက အရမ္ ကာ်းမ္ှာ ခြစ ျကခဲဲ့ တယလို ဲ့ယူဆတဲဲ့ အခြစအ ျက မ္ျာ်းက ို သကရသခ န ိုငြို ဲ့ အြန တလဲလဲ ကျရှု်း ခဲဲ့ ေါတယ။ ရမ္ ာ မ္ ွ န်း ဘာသာ ဲ ဲ့ အဆို မ္ ျာ်းက ိုရထာက ခတဲဲ့ အရထာကအထာ်း မ္ ျာ်း ှ မ္ လာ်း လို ဲ့ စမ္စဆိုနျီယနတက က သိုလက ို ကျရနာစာရ ်း ခဲဲ့တာ သတ တယ ။ တက က သိုလ ဲ ဲ့ ရ ှ ်း ရဟာင်း သိုရတသျီမ္ ျာ်း က ကမ္ဘာ သစ ( New World) ဲ ဲ့ ရ ှ ်း ရဟာင်း သိုရတသနရတွှေ့ ှ ချကနဲ ဲ့ ရမ္ ာ မ္ ွ န်း ကျမ္ ်း အဆိုတို ဲ့ကကာ်း မ္ ှ ာ တ ိုက ရိုကဆက သွယ ချက ဘာတစခိုမ္ ှ မ္ ရတွှေ့ဘူ်း လို ဲ့ အတအလင်း ခ နရခ ာခဲဲ့ ေါတယ။ ” လို ဲ့ ဲ ခြစ ေါတယ ။ သိုရတသျီမ္ျာ်းက ရမ္ာ မ္ ွ န်းကျမ္်းစာ ( the Book of Mormon) ထဲမ္ှာရြာခ ထာ်းတဲဲ့ ပမ္ိုှေ့ရတွ၊ လူရတွ၊ နာမ္ ညရတွနဲ ဲ့ ရန ာရတွက ို ရခမ္ ို မ္ ညွန်း ဆိုခဲဲ့ြူ်း ကက ေါဘူ်း ။၃ ဓမ္မသစသမ္မာကျမ္်းထဲကတမ္နရတာဝတ ထ ို ထဲမ္ှာ ှ ငလိုကာရခ ာထာ်းတဲဲ့ ရ ှ ်း ရန ာရေသရတွအမ္ ျာ်း ကကျီ်း ကိုရတာဲ့ ရ ှ ်း ရဟာင်း သိုရတသနအာ်း ခြငဲ့ ရြာထိုတသကရသခ ခဲဲ့ပ ျီ ်း ခြစ ေါတယ။ “ တစအို လို်း အရနခြငဲ့ ှ ငလိုကာသည န ိုငငရ ေါင်း ၃၂၊ ပမ္ိုှေ့ ရ ေါင်း ၅၄ နှငဲ့ ကျွန်း ၉ ကျွ န်း တို ဲ့ကို အမ္ှာ်းအယွင်းမ္ ှ အမ္ညတ ရခ ာခ ရ သည။ ” ၄ ရ ှ ်း ရဟာင်းသိုရတသနက သမ္မာကျမ္်းစာအရကကာင်း မ္ ဟိုတ မ္မ္ှနသငကကာ်းတဲဲ့သျီအ ို ျီ ရတွက ိုလည်း ရချ န ိုငခဲဲ့ ေါတယ။ ဥ မ္ ာ၊ ယရန ဲ့ တချိုှေ့ရကာလ ရတွမ္ှာသငကကာ်းရနဆဲသျီအ ို ျီ တစခိုက ရမ္ာရ ှ ( မ္ ို ်း ဇက ) က ငရတတျိုချ် ( သမ္မာကျမ္်း စာ ဲ ဲ့ ထမ္ ဆို်း ကျမ္ ်း အို ငေါ်း ရစာင ) က ို ရ ်း ခဲဲ့တာမ္ ခြစန ိုငဘူ်း ၊ ဘာလို ဲ့လဲဆိုရတာဲ့ သူ ဲ့ရခတမ္ ှ ာစာရ အရ ်း အသာ်း မ္ တျီထွငခဲဲ့ရသ်း ဘူ်း လို ဲ့ဆိုတယ။ ေေါရ မ္ ယဲ့ ရ ှ ်း ရဟာင်းသိုရတသျီရတွက Black Stele ဆိုတဲဲ့ စာရ မ္ ှ တ တမ္်းရကျာက ခ ာ်းက ို ှ ာရြွရတွှေ့ ှ ခဲဲ့ပ ျီ ခြစ ေါတယ။ “ ယင်း၏အရ ေါ် တွင သ ( ှ ညရသာသို်း ရထာငဲ့ ို ) ို သဏ္ဌာနအကခ ာမ္ျာ်း ှ ပ ျီ ်း ဟမ္မူ ာဘျီ၏အရသ်းစတ ဥ ရေဿမ္ျာ်း ေါ ှ သည။ ၎င်းမ္ှာ ရမ္ာရ ှ ရခတရနှာင်းရလာ ? မ္ ဟိုတ ေါ ! ရမ္ာရ ှ ရခတ မ္ တ ိုငမ္ှျီကခြစသည။ ထို ဲ့ထကမ္ က အာခြဟ ( ဘျီ စျီ ၂ဝဝဝ ) မ္ တ ိုငမ္ှျီက ငခြစသည။ ထိုမ္ှ အနည်းဆို်းသို်း ာစိုနှစ ရကျာလွနပ ျီ ်း ရမ္ ာရ ှ ၏စာမ္ ျာ်း သို ဲ့ရ ာကသည။ ” ၅ ရ ှ ်း ရဟာင်းသိုရတသနခ ို ချက က သမ္ မ ာကျမ္ ်း စာ ဲ ဲ့ သမ္ ို င်း ဆိုင ာတကျမ္ ှ နကနမ္ ှု ကို အစဉတစိုက အတညခ ို ရန ေါတယ ။ ရ ှ ှေ့ ဆက ရလဲ့လာမ္ှုအတွက၊ အဓကကျရသာရ ှ ်း ရဟာင်းသိုရတသနရတွှေ့ ှ ချက မ္ျာ်းတချိုှေ့က ို စာ င်းခ ို စိုထာ်းရသာ ဇယာ်းကွက တစခိုက ိုကကညဲ့ရှု န ဤရန ာက ိုနှ ေါ။ ၂။ သမ္မာကျမ္်းစာဟာ ကာလတရလ ာက ရခ ာင်း လဲခဲဲ့သလာ်း ၊ သို ဲ့မ္ ဟိုတ မ္ ူ င်းရ ်း သာ်းချက အတိုင်း ခြစရနတိုန်း ဲ လာ်း ?  ခ စဝငကျမ္်းမ္ျာ်း - တချိုှေ့လူရတွက သမ္မာကျ မ္ ်း စာဟာ “ အကက မ္ရ ေါင်းမ္ျာ်းစွာ ” ဘာသာခ နဆိုခဲဲ့ကကတဲဲ့အတွက ဘာသာခ နမ္ ှု အဆငဲ့ဆငဲ့မ္ ှ ာ ဲ မ္ ူ င်း အနကရ ျာက ျကသွာ်း ပ ျီ လို ဲ့ ယူဆတတ ကကတယ။ ဘာသာခ နချက ရတွဟာ အခခာ်းဘာသာခ နချက ရတွကရန လို တယဆို ငရတာဲ့ သူတို ဲ့ရခ ာတာမ္ ှ န ေါမ္ ယ။ ေေါရ မ္ ယဲ့ ဘာသာခ နချက ရတွ ဟာ တကယရတာဲ့ ရထာငနဲ ဲ့ချျီ တဲဲ့ရ ှ ်း ရဟာင်းလကရ ်း စာမ္ူရတွမ္ှာရတွှေ့ တဲဲ့ မ္ ူ င်းဂ ၊ ရဟပြဲ ( ဟျီဘရူ်း ) နဲ ဲ့ အာ မ္ အ င်းအခမ္စစာသာ်းရတွကရန ဲ တ ိုက ရိုက ခ နဆိုတာခြစ ေါတယ ။ ဓမ္ မ ရဟာင်း သမ္ မ ာကျမ္ ်း ဲ ဲ့ တကျမ္ ှ နကနမ္ ှု ကိုရတာဲ့ ယရန ဲ့အစစရ ်း န ိုငင ဲ ဲ့ ရနာကြကကမ္ ်း ရို်း တန်း ( West Bank) တရလ ာက မ္ှာ ၁၉၄၇ မ္ ှ ာရတွှေ့ ှ တဲဲ့ ရ ှ ်း ရဟာင်းသိုရတသနရတွှေ့ ှ ချက တစခိုက အတညခ ို ေါတယ ။ “ ငလယ ရသ စာလ မ္ ျာ်း ( The Dead Sea Scrolls)” က ကျရနာတို ဲ့မ္ ှ ာ ှ သမ္ လက ရ ်း စာမ္ူရတွထက က ို အနှစ ( ၁ဝဝဝ ) ို ရစာတဲဲ့ ဓမ္မရဟာင်းသမ္မာကျမ္်းဂန ေါ ှ ေါတယ ။ အနှစတစရထာင ို ရစာတဲဲ့ အဲေျီ ငလယရသစာလ ရတွနဲ ဲ့ ကျရနာတို ဲ့လက ှ စာမ္ူမ္ျာ်းက ို နှုင်းယှဉကကညဲ့ င အချနကာလနဲ ဲ့ တသကလို ဲ့ ကျရနာတို ဲ့ ၉၉ ၅ % သရဘာတူညျီမ္ှု ှ ေါတယ ။ ကျနတဲဲ့ ၅ % ခခာ်း နာ်း ချကရတွကရတာဲ့ အရသ်း အြွဲစာလို်း ရ ေါင်း သတ ို ခခာ်း နာ်း ချကရတွနဲ ဲ့ စာရကကာင်းအဓ ပ ာယ က ိုမ္ရခ ာင်းလဲ ရစတဲဲ့ စာရကကာင်းတညရဆာက ို ရလာက ဲ ခြစ ေါတယ ။ ဓမ္မသစကျမ္်းစာဟာဆို င လူသာ်း တစ လို်း ဲ ဲ့ စတ ချယ ိုကကည ဆို်းရသာ ရ ှ ်း ရဟာင်းမ္ှတ တမ္်းမ္ှတ ာ ဲ ခြစ ေါတယ ။ မ္ ူ င်း စာနဲ ဲ့ နျီ်းက စွာဇာစခမ္စကာလသတ မ္ှတ ထာ်းတဲဲ့ ရထာငနဲ ဲ့ချျီရသာဓမ္ မ သစသမ္ မ ာကျမ္ ်း ရစာငမ္ တ တ ူ ရတွကို ကျရနာ တို ဲ့ ို ငဆိုငထာ်း တာ ခြစ ေါတယ ။ အမ္ှနရခ ာ င၊ ရလတ ို ( သို ဲ့ ) အ စစတ ိုတယလ ( သို ဲ့ ) ဟိုမ္ ာ ဲ ဲ့ အျီလယကလို ဲ့ ကျရနာတို ဲ့သတမ္ ှ တထာ်း တဲဲ့စာရတွထကကို ဓမ္မသစကျမ္်းက ကျမ္ ်း ရ ်း သူမ္ ျာ်း မ္ ူ လရ ်း သာ်း ခဲဲ့တဲဲ့အတိုင်း ှ ရနဆဲ ေါ ဆိုတာ ို ရသချာ ေါတယ ။ အခခာ်း ရ ှ ်း ရဟာင်း စာရ မ္ ျာ်း နှငဲ့ ဓမ္မသစကျမ္်းအာ်းနှုင်းယှဉချက အတွက ဤရန ာ က ိုနှ ေါ။ ၃။ ရယရှုအရကကာင်း ခ စဝငကျမ္်းမ္ျာ်းက ို ယ ိုကကညစတ ချန ိုင ေါသလာ်း ?  ဓမ္မသစကျမ္်းရ ်း သူရလ်းရယာက က ရယရှု ဲ ဲ့ ဘဝဇာတရကကာင်း ကို တစဦ်းစျီ က ိုယ ို ငအတ ထ ို တ တ ရ ်း ခဲဲ့ကကတာ ေါ။ အဲေေါရတွက ို ခ စဝငကျမ္်းရလ်းဆူ၊ ဓမ္ မ သစကျမ္ ်း ဲ ဲ့ ထမ္ ရလ်း ရစာငလို ဲ့ ရခေါ် ေါတယ ။ ေျီ ရယရှု ဲ ဲ့ အတ ထ ို တ တ ရတွ တကျမ္ ှ နကနတယလို ဲ့ ကျရနာတို ဲ့ဘယလိုရသချာရခ ာန ိုင ေါသလဲ ? အတ ထ ို တ တ တစခို ယိုကကညစတချန ိုငသလာ်း လို ဲ့ သမ္ိုင်း ညာ ှ ငရတွ ဆန်းစစတဲဲ့အခေါ သူတို ဲ့က “ ေျီ ို ဂ္ိုလ အရကကာင်း တူညျီတဲဲ့အရသ်းစ အချက အလကက ို အခခာ်းအ င်းအခမ္စဘယရလာက မ္ျာ်းမ္ျာ်းက တငခ သလဲ ?” လို ဲ့ ရမ္်းကက ေါ တယ ။ ေေါကေျီလ ို ေါ။ သမ္ မ တဂျွ နအကြကရနေျီ ဲ ဲ့ အတ ထ ို တ တ ရတွကို သငစိုစည်း ရနတယဆို ေါစို ဲ့။ သူ ဲ့မ္ သာ်း စိုအရကကာင်း ၊ သူ ဲ့ ဲ ဲ့ သမ္ မ တ ာထူ်း ၊ ကျူ်းဘာ်းေ ို်းကျညအရ ်း က ို ဘယ လ ိုက ိုငတွယ တယ ဆိုတာရြာခ တဲဲ့ အတ ထ ို တ တ မ္ ျာ်း၊ ပ ျီ ်း ရတာဲ့ တူညျီတဲဲ့အချက ရတွတငခ တဲဲ့ အတ ထ ို တ တ ရတွအာ်းလ ို်းနျီ်း ေါ်းက ို သင ှ ာ မ္ ှ ာ ဲ ။ အတ ထ ို တ တ တစခိုက သူ ရတာငအာြ က မ္ ှ ာ ဘိုန်းရတာကကျီ်းတစ ေါ်းအခြစ ဆယနှစရနထိုငခဲဲ့တယလို ဲ့ တငခ တာ သငရတွှေ့ ခဲဲ့ ငရကာ ? ေေါရ မ္ ယဲ့ အခခာ်းအတ ထ ို တ တ ရတွက သူ ဲ့ဘဝတရလ ာကလို်း အရမ္ ကမ္ှာ ရနထိုငခဲဲ့တယလို ဲ့ ရခ ာမ္ယ ။ စဉ်း စာ်း ချငဲ့ချနတတတဲဲ့သမ္ ို င်း ညာ ှ င တစရယာကကရတာဲ့ တစခိုနဲ ဲ့တစခိုသရဘာတူကိုကညျီတဲဲ့ ခြစ ရတွက ို ဲ ယူမ္ှာခြစ ေါတယ ။ ရယရှုနဲ ဲ့ တသကလို ဲ့ သူ ဲ့ဘဝအရကကာင်း တူညျီတဲဲ့အချက အလက ရတွက ိုရ ်း တဲဲ့ အတ ထ ို တ တ ရတွ အမ္ျာ်းကကျီ်းရတွှေ့ သလာ်း ? ဟိုတ ကဲဲ့၊ ရတွှေ့ ေါတယ ။ ရအာက ေါဇယာ်းဟာ ရယရှု ဲ ဲ့ အချကအလကမ္ ျာ်း နမ္ ူ နာတစခိုခြစပ ျီ ်း အဲေျီအချက ရတွက ို သူတို ဲ့အတ ထ ို တ တ ရတွတစခိုစျီ ဲ ဲ့ ဘယ ရန ာမ္ှာရ ်း ထာ်းသလဲဆိုတာ ရတွှေ့ န ိုင ေါတယ ။ မ္ဿဲမ္ာကိုလိုကာရယာဟနရယရှု အ ျို စငတစဦ်း မ္ ှ ရမ္ ွ ်း ြွာ်း ခဲဲ့၁်း ၁၈ - ၂၅ - ၁်း၂၇၊ ၃၄ - ရယရှု ြကလငမ္ ှ ာရမ္ ွ ်း ြွာ်း ခဲဲ့၂်း ၁ - ၂်း၄ - နာဇ ကမ္ ှ ာရနထိုငခဲဲ့၂်း ၂၃၁်း ၉၊ ၂၄၂်း၅၁၊ ၄်း၁၆၁်း၄၅၊ ၄၆ရယရှု ြတ တ ဇဆ ာရယာဟနမ္ှာ နှစခခင်း ခခဲဲ့၃်း ၁ - ၁၅၁်း၄ - ၉၃်း၁ - ၂၂ - အနာပငမ္ ်း ခခင်း အဲ့ြွယအမ္ ှု မ္ ျာ်း ခ ို ခဲဲ့၄်း ၂၄ စသည၁်း၃၄ စသည၄်း၄ဝ စသည၉်း ၇ရ ရ ေါ် လမ္ ်း ရလ ာကခဲဲ့၁၄်း ၂၅၆်း ၄၈ - ၆်း၁၉လူငေါ်းရထာငက ို မ္ ို န ဲ့ငေါ်း လို်း နှငဲ့ငေါ်း နှစရကာငနှငဲ့ရကျွ ်း ရမ္ွ်း၁၄်း၇၆်း၃၈၉်း၁၃၆်း၉သာမ္နလူမ္ျာ်းက ို သွနသငမ္ှုခ ို ၅်း၁၄်း၂၅၊ ်း ၂၈၉်း ၁၁၁၈်း ၂ဝအသိုင်း အဝိုင်း မ္ ှ ယကျဉခ သူမ္ ျာ်း နှငဲ့ အချနယူ၉်း၁ဝ၊ ၂၁်း၃၁၂်း၁၅၊ ၁၆၅်း၂၉၊ ်း ၂၉၈်း၃ဘာသာရ ်း အာဏာ ို ငမ္ျာ်းက ို တ ာ်းချခ ၁၅်း၇ ်း ၆၁၂်း၅၆၈်း၁ - ၅၈ဘာသာရ ်း အာဏာ ို င်းမ္ျာ်းက သူ ဲ့ကိုသတ နအကွကချ၁၂်း ၁၄၃်း ၆၁၉်း ၄၇ ၁၁်း၄၅ - ၅၇သူတို ဲ့ရယရှုအာ်း ရ ာမ္အာဏာ ို ငမ္ျာ်းထ လွှဲရခ ာင်း၂ ်း ၁၊ ၂၁၅်း၁၂၃်း၁၁၈်း၂၈ရယရှု ကကာ ွ တခြငဲ့အရိုကနှကခ ၂ ်း ၂၆၁၅်း ၁၅ - ၁၉်း၁ရယရှု ကွ မ္ ျက ခ ၂ ်း ၂၆ - ၅ဝ၁၅်း၂၂ - ၃၇၂၃်း၃၃ - ၄၆၁၉်း၁၆ - ၃ဝဂူသခ္ျိုင်းတစခိုတွင ခမ္ ို နှ၂ ်း ၅၇ - ၆၁၁၅်း၄၃ - ၄၇၂၃်း၅ဝ - ၅၅၁၉်း၃၈ - ၄၂ရသခခင်းမ္ှ ှ ငခ နထရခမ္ာက ပ ျီ ်း တ ညဲ့ရတာမ္ျာ်းထခ နလာ၂၈်း၁ - ၂ဝ၁၆်း၁ - ၂ဝ၂၄်း၁ - ၅၃၂ဝ်း၁ - ၃၁ ခ စဝငကျမ္်းအတ ထ ို တ တ နှစရစာငက ို ရယရှုနဲ ဲ့ သို်းနှစရကျာကာလအတွင်း က ိုယ တိုငက ိုယ ကျသကျွမ္်းပ ျီ ်း အတူခ ျီ ်း သွာ်း လာခဲဲ့ကကတဲဲ့ ှ ငမ္ ဿဲနဲ ဲ့ ှ ငရယာဟနတို ဲ့က ရ ်း သာ်း ခဲဲ့တာခြစတယ။ အခခာ်းနှ စရစာငကိုရတာဲ့ ရယရှု ဲ ဲ့ တမ္ န ရတာမ္ ျာ်း ဲ ဲ့ လို ရြာကိုငြက မ္ တ ရဆွအ င်းအခခာမ္ျာ်းခြစတဲဲ့ ှ ငမ္ ာကိုနဲ ဲ့ ှ ငလိုကာတို ဲ့က ရ ်း သာ်း ခဲဲ့ ေါတယ။ ေျီ ကျမ္်းရ ်း သူရတွက သူတို ဲ့မ္ ှ တတမ္ ်း တငရနတဲဲ့ အချကရတွ ြို ဲ့ တိုကရိုကအခွငဲ့အလမ္ ်း ှ ခဲဲ့ကက ေါတယ။ ကနဦ်း အသင်းရတာက ေျီ ခ စဝငကျမ္်းရလ်းရစာ ငက ို လကခခဲဲ့ကကတယ၊ ဘာလို ဲ့လဲဆိုရတာဲ့ ရယရှု ဲ ဲ့ ဘဝဇတရကကာင်း လူသမ္ ျာ်း ပ ျီ ်း သာ်း အချကရတွနဲ ဲ့ ကိုကညျီရနလို ဲ့ ေါ ဲ ။ ရနာက ပ ျီ ်း ၊ ခ စဝငကျမ္်းရတွဟာ သတင်း ရ ်း ို ဲ့ ချကမ္ ျာ်း နဲ ဲ့တူပ ျီ ်း ၊ ရန ဲ့ ကအခြစအ ျကရတွ ဲ ဲ့ ခြစ မ္ ှ နမ္ှတ တမ္်း ရတွက ို သူတို ဲ့ကိုယ ို ငအခမ္ ငကိုယစျီအတိုင်း တငခ ကကတာခြစ ေါတယ ။ ကျမ္ ်း ရ ်း သူတစဦ်း စျီ ဲ ဲ့ ရြာခ ချက ရတွ တမ္ူထူ်းခခာ်းရနကကရ မ္ ယဲ့ အချကအလကရတွကရတာဲ့ သရဘာတူညျီမ္ှု ှ ကကတယ။ ခ စဝငကျမ္်းမ္ျာ်းဟာ သမ္ိုင်း သိုရတသျီမ္ ျာ်း နဲ ဲ့ ရ ှ ်း ရဟာင်းသိုရတသျီမ္ျာ်းက မ္ ှ နကနရကကာင်းအတညခ ို ကကတဲဲ့ တ ကျတဲဲ့ ထဝျီဝငအ မ္ ညနာမ္ မ္ ျာ်း နဲ ဲ့ ယဉရကျ်းမ္ှုဆိုင ာအရသ်းစ အချကရတွက ို ရ ်း ေါတယ ။ ခ စဝငကျမ္်းတစခိုမ္ှ နမ္ူနာတစခိုကကညဲ့ နအတွက၊ ဤရန ာက ိုနှ ေါ။ ၄။ သမ္မာကျမ္်းစာက ရယရှုအရကကာင်းရခ ာခ တာရတွက ို သမ္ိုင်းသိုရတသျီမ္ျာ်းက အတညခ ို ေါသလာ်း ?  သမ္မာကျမ္်းစာက အဲ့ြွယအမ္ ှု ရတွမ္ ျာ်း စွာခ ို လို ခဲဲ့တဲဲ့ နာ ဇ က ပမ္ိုှေ့သာ်းရယရှုဟာ ရ ာမ္ စစသာ်း ရတွ ဲ ဲ့ ကွ မ္ ျကခခင်း က ိုခ ပ ျီ ်း ရသ ာမ္ ှ ှ ငခ နထရခမ္ ာကခဲဲ့တယလို ဲ့ သတင်း ရ ်း ို ဲ့ ေါတယ။ ရ ှ ်း ယခငသမ္ိုင်း ညာ ှ ငရခမ္ာက မ္ျာ်းစွာက ရယရှုနဲ ဲ့သူ ဲ့ရနာကလိုကမ္ ျာ်း ဘဝအရကကာင်း သမ္ မ ာကျမ္ ်း စာ ဲ ဲ့ တငခ ချကကို ခိုငခိုငမ္ာမ္ာအတညခ ို ကက ေါတယ ။ ထမ္ ာစိုနှစ ရ ာမ္ ဲ ဲ့ သမ္ ို င်း ညာ ှ ငတစဦ်း ခြစသူ ရကာနဲလ ယ စတာဆျီ်းတိုစ ( ရအေျီ ၅၅ - ၁၂ဝ ) က ို ရ ှ ်း ရခတ ကမ္ဘာ အရကကာင်း အမ္ှနကနဆို်းသမ္ိုင်း ညာ ှ ငအခြစ ခယူ ေါတယ ။၆ တာဆျီ်း တိုစ ဲ ဲ့ ရကာကနှုတချကတစခိုမ္ ှ ာ ရ ာမ္ဘို ငနျီရိုက “ ခ စယာနမ္ျာ်းဟိုရခေါ်ရသာ ... လူတန ်းစာ်းတစ အရ ေါ် အကကမ္ ်း ကကို တဆို်း ရသာညင်း န်း နှ စကမ္ ှု မ္ ျာ်း ခ ို လို ခဲဲ့သည။ ခ စယာန၏နာမ္အ င်းခထွက ရ ေါ် ာ ခ စစတိုစ [ ခ စရတာ ] မ္ ှ ာမ္ူ တ ိုငရဘ်း ျီ ်း ယ စစို်းစစဉတွင ကျွ နရတာတို ဲ့၏ ခ ညသူ ဲ့တ ာ်း စျီ ငသူမ္ ျာ်း မ္ ှ တစဦ်း ခြစသူ ွ နတ ယိုစ လသိုစ ( လ မ္ င်း ) ... ၏လက ၌ အစွန်းရ ာက အခ စေဏက ို ခစာ်း ခဲဲ့ သည။ ” ၇ ဂျူ်းသမ္ိုင်း ညာ ှ ငတစဦ်းခြစသူ ြလာ်းြျီ်းယိုစဂျို်းဆဲြိုစ ( ရအေျီ ၃၈ - ၁ဝဝ ) က သူ ဲ့ ဲ ဲ့ ဂျို ်း ရ ှ ်း ရခတအရကကာင်း (Jewish Antiquities) မ္ ှ တ တမ္်းမ္ှာ ရယရှုအရကကာင်းက ို ရ ်း သာ်း ခဲဲ့ ေါတယ။ ဂျို်းဆဲြိုစဆျီက၊ “ ရယရှုသည အ ဲ့ြွယ ဘနန်းစွမ္်း ရဆာငမ္ှုမ္ျာ်း ခ ို လို ၊ လူမ္ျာ်းစွာက ိုသွနသင၊ ဂျို်း ( ယိုေ ) နှငဲ့ဂ လူမ္ ျို ်း မ္ ျာ်း မ္ ှ ရနာကလိုကမ္ ျာ်း စွာ ှ ခဲဲ့သညဲ့ ညာ ှ တစ ေါ်း ခြစသည၊ ရမ္ ှ ယဟို ယိုကကညခခဲဲ့ သူခြစသည၊ ဂျို်းဘာသာရ ်း ရခေါင်းရဆာငမ္ျာ်းမ္ှ စွဲချကတငခဲဲ့ကကသည၊ ကာ်းစင တငသတ ခခင်းခရစ န လ မ္ င်းမ္ှ စျီ ငချကချခဲဲ့ပ ျီ ်း ၊ ခ နလည ှ ငခ နထရခမ္ ာကခဲဲ့သညဟို ယ ိုကကညမ္ှတ ယူခ သူ ခြစသညဟို ကျွ နရတာတို ဲ့ရလဲ့လာ ေါသည ” ၈ လို ဲ့ မ္ ှ တတမ္ ်း တငခဲဲ့ ေါတယ။ ဆူတ ို်းနျီ်းယ စ၊ လိုငနျီသယန်း ဂေါ်း နဲ ဲ့ သာလိုစတို ဲ့ကလည်း ဓမ္ မ သစကျမ္ ်း ခြစစဉမ္ ျာ်း နဲ ဲ့ကိုကညျီတဲဲ့ ခ စယာနဝတ ခ ို က ို်း ကွယခခင်း နဲ ဲ့ ည င်း န်းနှ စက ခ ခခင်းမ္ျာ်းအရကကာင်းက ို ရ ်း ခဲဲ့ကက ေါတယ။ ဂျူ်းရ ှ ်း ရဟာင်းဓရလဲ့ထို်းတမ္်းဥရ ေကျမ္်းက င ရယရှုအရ ေါ် ဘက လ ိုက ခခင်းမ္ ှ ဘဲ သူ ဲ့ဘဝ ဲ ဲ့ အဓကအခြစသနစ မ္ ျာ်းအရကကာင်း သရဘာတူမ္ှတသာ်းထာ်း ေါတယ ။ ထိုကျမ္်းကရန၊ “ ရယရှုသည ထမ္ ်း ခမ္ ာ်း လကထ မ္ ှု အာ်း ခြငဲ့ မ္ ဟိုတ ဘဲ ရမ္ ွ ်း ြွာ်း ခဲဲ့သည၊ ရနာက လ ိုက သာဝကမ္ျာ်း ှ ခဲဲ့သည၊ သူ ဲ့ကိုယသူဘို ာ်း ခြစရကကာင်း ရ က်းရကကာမ္ှုမ္ျာ်း ခ ို ခဲဲ့သည၊ ထို ဲ့ခ င အ ဲ့ြွယ ခ ဋဟာမ္ျာ်း ခ ို လို ခဲဲ့သည၊ သို ဲ့ရသာ ထိုအ ဲ့ြွယ အမ္ှုမ္ျာ်းမ္ှာ ဘို ာ်းသခငမ္ှလာသညမ္ဟိုတ ဘဲ စိုန်းကရဝအတတမ္ှခြစသည ။ ” ၉ ရ ှ ်း အကျဆို်းသမ္ိုင်း ညာ ှ ငမ္ျာ်းဟာ ရ ာမ္ အင ေါယာ ဲ ဲ့ ရဝ်း လနယရခမ္ ရေသရတွဆျီက မ္ ထင ှ ာ်းတဲဲ့ ဂျူ်းဘာသာရ ်း ဆ ာ ဟူေျီမ္ျာ်းအရ ေါ် မ္ ှ ာမ္ဟိုတ ၊ န ိုငငရ ်း နဲ ဲ့စစရ ်း ရခေါင်း ရဆာငမ္ ျာ်း ရ ေါ် မ္ ှ ာသာ အာရိုစိုကမ္ ှ တသာ်း ခဲဲ့ကကတာကို ရထာက ရှု င ေေါဟာ ထူ်းခခာ်းတဲဲ့သတင်းအချက အလက ဲ ခြစ ေါတယ ။ သို ဲ့ရ မ္ ယဲ့ ရ ှ ်း ရဟာငသမ္ိုင်း ညာ ှ ငမ္ျာ်း ( ဂျူ်းမ္ျာ်း၊ ဂ မ္ ျာ်း နဲ ဲ့ ရ ာမ္မ္ျာ်း ) ကရတာဲ့ သူတို ဲ့ကိုယတိုငယိုကကညသူမ္ ျာ်း မ္ ဟိုတရတာင ဓမ္မသစကျမ္်းထဲမ္ှာတငခ ထာ်းတဲဲ့ အဓကအခြစအ ျက မ္ျာ်းက ို အတညခ ို ကက ေါတယ ။ ၅။ သမ္မာကျမ္်းစာထဲမ္ှာ ဝရ ာဓမ္ျာ်း ( ရ ှ ှေ့ ရနာက ကျ ို်းရကကာင်းမ္ညျီညွှတ ခခင်းမ္ျာ်း ) ေါ ှ ေါသလာ်း ?  သမ္မာကျမ္်းစာ၏သမ္ိုင်း - သမ္မာကျမ္်းစာဟာ ကျို်းရကကာင်းမ္ညျီညွှတ တဲဲ့အချက ရတွ ခ ညဲ့ရနတယလို ဲ့ တချိုှေ့ရခ ာဆိုကက တဲဲ့အခေါ ေေါဟာလ ို်းဝမ္မ္ှန ေါဘူ်း။ အခ င န်း အာ်း ခြငဲ့ကျို ်း ရကကာင်း မ္ ညျီညွှတသရယာင ှ တဲဲ့ အရ အတွက ဟာ သမ္မာ ကျမ္်း စာ ဲ ဲ့ အ ွ ယအစာ်း နဲ ဲ့ခခို ငိုတဲဲ့အတိုင်း အတာအတွက အမ္ှနတကယ သသသာသာက ို နည်း ေါ်း ေါတယ ။ အခ င န်း ကွာဟခခာ်းနာ်းချက ရတွ ှ ရနတာဟာ ရှု်း နမ္ ဲ့ ြို ဲ့အစာ်း စတ ဝငစာ်းစ ာ ဲ ို ရကာင်း ေါတယ ။ အဲေေါရတွက ဘယ အဓက အခြစအ ျက ( သို ဲ့ ) ဘယ ယ ိုကကညမ္ှုအရခခခတစခိုက ိုမ္ မ္ ထခိုက န ိုင ေါဘူ်း။ ကွဲလွဲချကလို ဲ့ရခေါ် ကကတဲဲ့ ဥ မ္ ာတစခိုကေျီလ ို ေါ။ လ မ္ င်းက ရယရှုက ိုတငထာ်းတဲဲ့လက ဝေါ်းကာ်းတ ိုငရ ေါ် မ္ ှ ာ အမ္ှတ ကမ္ဗည်းတစခို ချတဆွဲထာ်း မ္ ယလို ဲ့ အမ္ န ဲ့ထိုတတယ။ အဲေျီဆိုင်းဘိုတ ရ ေါ် မ္ ှ ာရ ်း ထာ်းတာက ို ခ စဝငကျမ္်းသို်းခိုက မ္ ှ တ တမ္်းတငထာ်း ေါတယ - ှ ငမ္ဿဲထဲမ္ှာ - “ ဤသူသည ယိုေ ှ ငဘို င၊ ရယရှုရ တည်း ” ှ ငမ္ာကိုထဲမ္ှာ - “ ယိုေ ှ ငဘို င ” ှ ငရယာဟနထဲမ္ှာ - “ ယိုေ ှ ငဘို င၊ နာဇ က ပမ္ိုှေ့သာ်းရယရှု ” အသို်းအနှုန်း မ္ တူညျီဘူ်း၊ ေေါရကကာငဲ့ အခ င န်းကွဲလွဲချက ှ ေါတယ ။ ေေါရ မ္ ယဲ့ သသာတဲဲ့အ ာကရတာဲ့ အဲေျီကျမ္်းရ ်း သူသို်းရယာက စလ ို်းက အဲေျီလိုအရသ်း စ နဲ ဲ့ အခြစအ ျက တစခိုထဲက ို ရြာခ ကကတာက -- ရယရှုကွ အဆို်း စျီ ငခခဲဲ့ တယ ဆိုတာ ေါ ဲ ။ အဲေျီအရ ေါ် မ္ ှ ာ အာ်းလ ို်းသရဘာတူညျီ ေါတယ ။ သူတို ဲ့က ကာ်းတ ိုငမ္ှာကမ္ဗည်းတစခိုထို်းထာ်းတယ ၊ ပ ျီ ်း ရတာဲ့ စာ ဲ ဲ့ အဓ ပ ာယလည်း သို်းကျမ္်းစလ ို်းမ္ှာအတူတူ ေါ ဲ ဆိုတာရတာင မ္ ှ တတမ္ ်း တငခဲဲ့ကကတာကလာ်း ! တ ကျတဲဲ့အသို်းအနှုန်းခ ဿနာကရကာ ? ခ စဝငကျမ္ ်း ရတွ ဲ ဲ့ မ္ ူ င်း ဂ ဘာသာမ္ ှ ာ သူတို ဲ့က ယရန ဲ့ကျရနာတို ဲ့ တ ိုက ရိုက က ို်းကာ်းချက ခ တဲဲ့အခေါသို်းသလ ို မ္ ျကရတာငအြွငဲ့အ တရတွ မ္ သို်းကက ေါဘူ်း။ ေေါရကကာငဲ့ ခ စဝငကျမ္်းရ ်း သူရတွ က စာ ို ေရတွထဲမ္ှာ မ္ သမ္သာကွာဟမ္ှုက ိုခြစရစတဲဲ့ သွယ ဝိုက က ို်းကာ်းချက က ို ဲ ရ ်း သာ်း ရြာခ ခဲဲ့ကကတာ ခြစ ေါတယ ။ ရနာက ထ အခ င န်းကွဲလွဲချက ဥ မ္ ာတစခိုကေျီလ ို ေါ။ ရယရှုဟာ သူ ှ ငခ နမ္ထရခမ္ာက မ္ှျီ ဂူသခ္ျိုင်းထဲမ္ှာ နှစညရန ခဲဲ့သလာ်း ( သို ဲ့ ) သို်း ညရနခဲဲ့ ေါသလာ်း ? ရယရှုက သူကာ်းစငတ ငသတ ခခင်းမ္ခ ခငမ္ှာ၊ “ ရယာနသည ငေါ်းကကျီ်းဝမ္်းထဲမ္ှာ သို်း က ( နှငဲ့သို်း ည ) ရန သကဲဲ့သို ဲ့၊ လူသာ်း [ သူ ] သည ရခမ္ကကျီ်းထဲမ္ှာ သို်း ကရန လတ တ ဲ့ ။ ( မ္ ဿဲ ၁၂်း၄ဝ )” လို ဲ့ ရခ ာခဲဲ့ တယ ။ ရယရှုရခ ာခဲဲ့တဲဲ့တခခာ်း မ္ န ဲ့ဆိုချကကို ှ ငမ္ာကိုက “ လူသာ်းသည ယဇ ို ရ ာဟ တ အကကျီ်း၊ ကျမ္ ်း ခ ို ဆ ာတို ဲ့ လကသို ဲ့ ရ ာကလမ္ ဲ့ မ္ ည။ ထိုသူတို ဲ့သည ရသခ စက ိုစျီ င၍ တစ ေါ်း အမ္ ျို ်း သာ်း တို ဲ့လကသို ဲ့ အ နှကကလမ္ ဲ့ မ္ ည။ သူတို ဲ့ သညလည်း လူသာ်းအာ်း ခ က ယ ခ ို ခခင်း၊ ရိုက ို တ ခခင်း၊ တရတွ်း နှငဲ့ရထွ်း ခခင်း ၊ အရသသတခခင်းက ို ခ ို ကကလမ္ ဲ့ မ္ ည။ သို်း ကရခမ္ ာကရသာရန ဲ့၌ ထရခမ္ ာကလမ္ ဲ့ မ္ ညဟူ၍ မ္ မ္ ကိုယ၌ရ ာကလတ တ ဲ့ ရသာ အမ္ ှု အ ာတို ဲ့ကို တ ညဲ့ရတာတို ဲ့ အာ်း မ္ န ဲ့ရတာမ္ ူ ၏။ ” ( မ္ ာကို ၁ဝ်း၃၃၊ ၃၄ ) ရယရှုဟာ ရသာကကာရန ဲ့မ္ ှ ာအသတခ ပ ျီ ်း ှ ငခ နထရခမ္ာကသွာ်းမ္ှန်း တနဂဂရနွရန ဲ့မ္ ှ ာ ရတွှေ့ ှ တာခြစတယ ။ ေေါဆို သခ္ျိုင်းဂူထဲမ္ှာ သို်း ကနဲ ဲ့သို်း ညရနတာ ဘယ ခြစန ိုငမ္လဲ ? အမ္ှန ရတာဲ့ ရန ဲ့တစရန ဲ့ ( သို ဲ့ ) ညတစည ဲ ဲ့ ဘယအ ို င်း ကို မ္ ဆို တစရန ဲ့တာနဲ ဲ့တစညတာအခ ညဲ့လို ဲ့ တွက ရလဲ့ ှ တာဟာ ရယရှုရခတ တိုန်းက ဂျူ ်း ရတွ ဲ ဲ့ ဓရလဲ့သို်း စကာ်း ို စတစခို ခြစ ေါတယ ။ ေေါရကကာငဲ့ ရသာကကာ၊ စရနနဲ ဲ့ တနဂဂရနွက ို ရယရှုတို ဲ့ ဲ ဲ့ ယဉရကျ်း မ္ ှု မ္ ှ ာ သို်း ကနဲ ဲ့သို်း ညလို ဲ့ ရခေါ် မ္ ယ ခြစ ေါတယ ။ ေျီရန ဲ့မ္ ှ ာလည်း ကျရနာတို ဲ့ အဲေျီနည်းအတ ိုင်း ရခ ာတတ ကကတယ -- လူတစရယာက က “ တစရန ဲ့လို်း ရ ်း ဝယ သွာ်းတယ ” လို ဲ့ရခ ာတယဆို င သူက ၂၄ နာ ျီ စလ ို်းက ို မ္ ဆိုလ ိုဘူ်းဆိုတာ ကျရနာတို ဲ့နာ်း လည ေါတယ။ ၆။ ဓမ္မသစကျမ္်းစာအို မ္ ျာ်း က ို ဘယလိုစျီစဉချမ္ ှ တခဲဲ့ကကသလဲ ? ဘာရကကာ ငဲ့ အရ ေါခ ြာ [ ကျမ္်း ယ ] ၊ ှ ငယိုေခ စ ဝငကျမ္်း ( သို ဲ့ ) ှ ငရသာမ္ခ စဝငကျမ္်းရတွက ို လက မ္ခ သလဲ ?  ကျမ္်း ယ - ှ ငရသာမ္ခ စဝငကျမ္်း - ယရန ဲ့ခမ္ င တဲဲ့ ဓမ္မသစကျမ္်းအို စာ င်းက ို ယ ိုကကညလက ခ တဲဲ့အရ ေါ် ခိုငမ္ာတဲဲ့ အရကကာင်း င်းရတွ ှ တယ ။ ကနဦ်းအသင်းရတာက ဓမ္မသစကျမ္်းအို မ္ ျာ်းက ို ရ ်း ပ ျီ ်း လ ငပ ျီ ်း ချင်းဆိုသလ ို လကခခဲဲ့ကက ေါတယ ။ ကျမ္်းရ ်း သူရတွဟာ ရယရှုက ိုယ တိုင ( သို ဲ့ ) သူ ဲ့ ဲ ဲ့ လတတရလာရနာကလိုကမ္ ျာ်း ဲ ဲ့ မ္ တ ရဆွမ္ျာ်းခြစပ ျီ ်း ၊ ရယရှုက ိုယ တိုင ကနဦ်း အသင်း ရတာ ဲ ဲ့ ရခေါင်း ရဆာငအခြစ စတချအ နှခဲဲ့တဲဲ့လူရတွ ဲ ခြစ ေါတယ။ ခ စဝငကျ မ္ ်း ရ ်း သူ ှ ငမ္ ဿဲနဲ ဲ့ ှ ငရယာဟနတို ဲ့ဟာ ရယရှု ဲ ဲ့ အနျီ်း က ဆို်း ရနာကလိုကသူမ္ ျာ်း ထဲမ္ ှ ာ ေါဝင ေါတယ။ ှ ငမ္ ာကိုနဲ ဲ့ ှ ငလိုကာတို ဲ့ဟာလည်း တမ္ နရတာရတွ ဲ ဲ့ အရြာရတွ ဲ ခြစပ ျီ ်း ၊ အဲေျီတမ္နရတာမ္ျာ်းထကရန ရယရှုသက ရတာစဉက ို သခွငဲ့ ခဲဲ့ကကတယ။ အခခာ်းဓမ္မသစကျမ္်းရ ်း သူရတွလည်း ရယရှုအရကကာ င်း တိုကရိုကသခွငဲ့ ခဲဲ့ကကသူရတွ ေါ - ှ ငယာကို နဲ ဲ့ ှ ငယိုေတို ဲ့ဟာ အစ ို င်းမ္ှာ ရယရှုကိုမ္ ယိုကကညခဲဲ့ကကတဲဲ့ ရယရှု ဲ ဲ့ အရမ္ တူအရြကွဲညျီအစကိုရတွခြစကကတယ။ ှ ငရ တရိုကရတာဲ့ တမ္နရတာဆယဲ့ နှစ ေါ်းထဲက တစ ေါ်း ေါ။ ှ ငရ ေါလိုလည်း ခ စယာနယ ိုကကညမ္ှုက ို ခ င်း ထနစွာဆန ဲ့ကျငခဲဲ့သူ တစရယာက အခြစ အစခ ို ခဲဲ့ပ ျီ ်း ဘာသာရ ်း အာဏာ ို င အတန ်းအစာ်းထဲက အြွဲှေ့ဝငတစရယာက ေါ၊ ေေါရ မ္ ယဲ့ ရယရှုရသခခင်း မ္ ှ ှ ငခ နခဲဲ့တာ သ တဲဲ့အတွက ရယရှု ဲ ဲ့ ရဇာသနတဲဲ့ရနာကလိုကတစရယာက ခြစလာ ေါတယ။ ဓမ္ မ သစကျမ္ ်း ဲ ဲ့ တငခ ချကရတွဟာ ရထာငနဲ ဲ့ချျီတဲဲ့ မ္ ျက ခမ္ငက ို ယရတွှေ့ ခမ္ ငရတွှေ့ ခဲဲ့တဲဲ့သူရတွ ဲ ဲ့ အဆိုရတွနဲ ဲ့ ဲ တန်းစျီရန တာခြစတယ ။ အခခာ်းစာအို ရတွ နှစ ာချျီကကာပ ျီ ်း မ္ ှ ရ ်း သာ်း ခဲဲ့တဲဲ့အခေါကျရတာဲ့ အသင်း ရတာအရနနဲ ဲ့ ေေါရတွဟာ အတိုအရယာငရတွ ဲ လို ဲ့ စာ်း မ္ ြို ဲ့ မ္ ခက ခဲ ေါဘူ်း။ ဥ မ္ ာ၊ ှ ငယိုေခ စဝငကျမ္်းဆို င ှ ငယိုေက ိုယ တိုင ရသဆို်းပ ျီ ်း မ္ ျာ်းစွာ အကကာ ရအေျီ ၁၃ဝ - ၁၇ဝ ဝန်းကျငမ္ှာ ရနာဲ့စတစဂိုဏ်း က ရ ်း ခဲဲ့တာခြစတယ။ ှ ငရသာမ္ခ စဝငကျမ္်းဟာ လည်း ရအေျီ ၁၄ဝ ရလာက မ္ှာ တမ္ နရတာတစဦ်း ဲ ဲ့ အမ္ ညကို မ္ မ္ ှ နမ္ကနသို်းထာ်းတဲဲ့ အတိုအရယာငစာတစရစာင ခြစတဲဲ့ အခခာ်းသာဓကတစခိုခြစ ေါတယ ။ အဲေျီခ စဝငကျမ္ ်း ရတွနဲ ဲ့ ရနာဲ့တစခ စဝငကျမ္ ်း ရတွဟာ ရယရှု ဲ ဲ့ ထင ှ ာ်း တဲဲ့ တ ာ်း ရတာရတွနဲ ဲ့ ဓမ္ မ ရဟာင်း ကျမ္ ်း တို ဲ့နဲ ဲ့ ဆန ဲ့ကျငကွဲလွဲပ ျီ ်း ၊ သမ္ ို င်း နဲ ဲ့ ထဝျီဝငဆိုင ာ အမ္ှာ်းမ္ျာ်းစွာ မ္ ကကာခဏ ေါ ှ ရန တာရတွှေ့ ေါတယ ။၁ဝ ရအေျီ ၃၆၇ မ္ ှ ာ၊ အသရန်း ှ စက ( ကျရနာတို ဲ့ ယရန ဲ့ ှ တဲဲ့စာ င်း လို ဲ ) ဓမ္မသစကျမ္်းအို ၂၇ အို က ို တ ာ်းဝငစာ င်း စျီစဉခ ို စိုခဲဲ့တယ။ မ္ ျာ်းမ္ကကာခင၊ ရဂျရိုမ္ ်း နဲ ဲ့ ကသဂတစတင်း တို ဲ့လည်း တူညျီတဲဲ့စာ င်းက ို ဲ ို နှ ထိုတရဝခဲဲ့ကကတယ။ ေေါရ မ္ ယဲ့ အဲေျီစာ င်းမ္ျာ်း ခ စယာနအမ္ျာ်းစိုအတွက လိုအ တဲဲ့အ ာရတာဲ့ မ္ ဟိုတ ေါဘူ်း။ ခခိုကကညဲ့ င အသင်းရတာ တစခိုလ ို်းက ခ စရတာအပ ျီ ်း ထမ္ ာစိုကတည်းက ေျီတူညျီတဲဲ့စာအို စာ င်းရတွက ို ဲ အသအမ္ှတ ခ ို ပ ျီ ်း အသို်း ခ ို ခဲဲ့ ကကတာခြစ ေါတယ ။ အသင်းရတာဟာ ဂ စကာ်းရခ ာရေသရတွက ို ရကျာလွနပ ျီ ်း ရတာဲ့ နှုတ က တ ရတာရတွက ို ဘာသာခ နဆိုြို ဲ့ လိုအ ခဲဲ့တဲဲ့အခေါ၊ ပ ျီ ်း ရတာဲ့ ခွဲထွက သွာ်းတဲဲ့ ဂိုဏဂဏရတွ ဲ ဲ့ က ိုယ တိုငရ ်း ကျမ္်းပ ို ငစာအို ရတွ ဆကတကရ ေါ် ထွကလာခဲဲ့အခေါ တ ကျတဲဲ့စာ င်းတစခို ှ ြို ဲ့ဆိုတာ ို အရ ်း ကကျီ်းလာတာခြစ ေါတယ ။ ၇။ ခ စဝငကျမ္ ်း ရတွရ ်း ြို ဲ့ နှစရ ေါင်း ၃ဝ မ္ ှ ၆ဝ မ္ ဘာရကကာငဲ့ကကာ ှ ညခဲဲ့ သလဲ ?  ခ စဝငကျမ္်းမ္ျာ်း - ရယရှုရသခခင်း နဲ ဲ့ ှ ငခ နထရခမ္ာက ပ ျီ ်း လ ငပ ျီ ်း ချင်း ခ စဝငကျမ္်းရတွ မ္ ရ ်း ခြစခဲဲ့တဲဲ့အဓက အရကကာင်း ကရတာဲ့ အဲေျီလိုရ ်း ြို ဲ့ သသာတဲဲ့လ ိုအ ချက မ္ ှ ခဲဲ့လို ဲ့ ေါ ဲ ။ အစ ို င်းမ္ှာ ဧဝဂလ တ ာ်းဟာ ရယရို ှ လငမ္ှာ နှုတစကာ်း အာ်း ခြငဲ့ ျှေ့ နှ ဲ့ခဲဲ့တယ။ ရယရှုဘဝအရကကာင်း စာအို တစအို ရ ်း ြို ဲ့ မ္ လိုအ ခဲဲ့ ေါဘူ်း ။ ဘာလို ဲ့လဲဆိုရတာဲ့ ရယရို ှ လင ရေသမ္ှာ ှ တဲဲ့လူရတွက ရယရှုကိုကိုယတိုငခမ္ ငရတွှေ့ ခဲဲ့ကကသူရတွခြစပ ျီ ်း သူ ဲ့ ဲ ဲ့ သာသနာလို ငန်း ကို ရကာင်း ရကာင်း သတထာ်း မ္ ခဲဲ့ကကတာ ေါ။၁၁ ေေါရ မ္ ယဲ့ ေျီဧဝရဂလ တ ာ်းဟာ ရယရို ှ လငကိုရကျာလွန ျှေ့ နှ ဲ့သွာ်း ပ ျီ ်း မ္ ျက ခမ္ငသကရသမ္ျာ်းက ို အလွယ တကူ မ္ ရတွှေ့ န ိုငရတာဲ့တဲဲ့ အချနမ္ ှ ာရတာဲ့ ရယရှု ဲ ဲ့ အသကတာနဲ ဲ့အမ္ ှု ရတာလို ငန်း အရကကာင်း အခခာ်း သူမ္ ျာ်း ကိုသရစြို ဲ့ စာမ္ှတ တမ္်းရတွ လ ိုအ လာ ေါတယ။ ညာ ှ ငမ္ျာ်းစွာက ေျီခ စဝငကျမ္်းရစာငရတွက ို ရယရှုရကာင်းကငတက ကပ ျီ ်း အနှစ ၃ဝ နဲ ဲ့ ၆ဝ ကကာ်း မ္ ှ ာရ ်း သာ်း ခဲဲ့တယလို ဲ့ သတ မ္ှတ ကကတယ။ ခ စဝငကျမ္်းအစမ္ှာ ှ ငလိုကာ က ဘာရကကာငဲ့ေေါကိုသူရ ်း ခဲဲ့သလဲဆိုတာ - “ ခမ္တ ရသာရသာြ လို၊ ငေါတို ဲ့၌ထင ှ ာ်း ခ ညဲ့စိုခဲဲ့ရသာအရကကာင်း အ ာမ္ ျာ်း ကို မ္ ူ လမ္ ျကခမ္ ငသကရသမ္ ျာ်း နှငဲ့ နှုတ က တ တ ာ်းရတာ၏အမ္ှုက ို ရဆာင ွ က ရသာသူတို ဲ့က ငေါတို ဲ့အာ်း ရဟာရခ ာခဲဲ့သညဲ့အတိုင်း စျီက ို်းရ ်း သာ်း န လူအမ္ ျာ်း တို ဲ့သည ကက ို်းစာ်းကကသညခြစ၍ အလ ို်း စိုတို ဲ့ကို အစမ္ှစ၍ ရသချာစွာစစစရလဲ့လာခဲဲ့ရသာငေါသညလည်း အသငသငယူခဲဲ့ပ ျီ ်း ရသာအရကကာင်း အ ာမ္ ျာ်း ဧကနအမ္ှနခြစရကကာင်း သ ှ ရစ န ၎င်း တို ဲ့ကိုအသငဲ့ထ အစဉလိုကရ ်း သာ်း သငဲ့သညဟို ထငမ္ှတ ေါ၏။ ” ( ခမ္ နမ္ ာဲ့စမ္ ျီ သမ္မာကျမ္်း ) ၁၂ ဓမ္မသစခ စဝငကျမ္်းမ္ျာ်းမ္ှ တစိုတ ာ သငြတခဲဲ့ြူ်း ေါသလာ်း ? ှ ငရယာဟန ဲ ဲ့ ခ စဝငကျမ္ ်း မ္ ှ ာ နမ္ူနာတစခိုက ိုြတ ရှု န ဤရန ာက ိုနှ ေါ။ ရယရှုအရကကာင်း ို မ္ ို သ ှ လ ို ေါက ဤရဆာင်း ေါ်း၌ ရယရှုအသက တာအရကကာင်း ထမ္တဲဲ့အနစချို က ို သငြတ ရှုန ိုင ေါတယ - မ္ ျက ကန်းယ ိုကကညမ္ှု၏အလွန ၈။ ခ စဝငကျမ္်းရတွမ္ှာ ရြာခ ထာ်းတဲဲ့အတိုင်း ရယရှုအမ္ှနတကယလို ရဆာင၊ ရဟာရခ ာခဲဲ့သလာ်း ဆိုတာ ဘာရကကာငဲ့အရ ်း ကကျီ်း ေါသလဲ ?  ခ စဝငကျမ္်းမ္ျာ်း - ဟိုတ ကဲဲ့။ ယ ိုကကညမ္ှုတစခို တနြို်း အမ္ ှ န ှ ြို ဲ့ ာအတွက ၎င်းဟာ အချက အလကမ္ှနရတွ ( သို ဲ့ ) စစမ္ှနမ္ှုအရ ေါ် မ္ ှ ာ အရခခခ ေါမ္ယ ။ ဘာရကကာ ငဲ့လဲဆိုရတာဲ့ ေျီလ ို ေါ။ သင လနေနသွာ်း တဲဲ့ရလယာဉကိုစျီ်း ရတာဲ့မ္ ယ ဆို င ရလယာဉဟာဆျီခြညဲ့ထာ်းတယ ၊ စက ို င်းဆိုင ာ စတ ချ တယ ၊ ရလယာဉမ္်းဟာ ရလဲ့ကျငဲ့ထာ်း တယ၊ ပ ျီ ်း ရတာဲ့ ရလယာဉရ ေါ် မ္ ှ ာ ဘယ အကျန်းြက သူမ္ှမ္ ေါဘူ်းဆိုတာ သငယ ိုကကညမ္ှု ှ ရကာင်း ှ မ္ ှ ာခြစတယ ။ ေေါရ မ္ ယဲ့ သငဲ့ယိုကကညမ္ ှု ဟာ လနေနက ိုဘာကသယ ရဆာငသွာ်းမ္လဲဆိုတာ မ္ ဟိုတ ေါဘူ်း။ ယိုကကညမ္ ှု ရကကာငဲ့ ရလယာဉရ ေါ် ရ ာက လာတာဟိုတ ေါတယ ။ လနေနကိုအမ္ ှ နတကယသယရဆာငသွာ်း တာကရတာဲ့ ရလယာဉ၊ ို င်း ရလာဲ့ စတာ ရတွအရ ေါ် သငဲ့ ဲ ဲ့ ယိုကကညမ္ ှု ဲ ခြစ ေါတယ ။ အ င ျသန်း မ္ ှု ရတွ ဲ ဲ့ အရတွှေ့အကက ိုအရ ေါ် သငမ္ှျီခိုရကာင်းမ္ှျီခိုန ိုငမ္ယ ။ ေေါရ မ္ ယဲ့ သငဲ့အရတွှေ့အကကို ရကာင်း က သငဲ့အာ်း အဲေျီရလယာဉ လနေနရ ာက ရအာင ို ဲ့ မ္ ရ ်း န ိုင ေါဘူ်း ။ အရ ်း ကကျီ်း တာက သငဲ့ယိုကကညမ္ ှု အ ာ -- အဲေေါစတ ချ ေါသလာ်း ? ဓမ္မသစကျမ္်းဟာ ရယရှုအရကကာင်း မ္ ှ နကနပ ျီ ်း စတ ချ တဲဲ့တငခ ချက ဟိုတ ေါသလာ်း ? ဟိုတ ကဲဲ့။ ဓမ္မသစကျမ္်းက ို သငစတ ချယ ိုကကညန ိုင ေါတယ ၊ ဘာခြစလို ဲ့လဲဆိုရတာဲ့ စတချန ိုငြို ဲ့အတွက မ္ ှ နကနတဲဲ့ရထာက ခချက မ္ျာ်းစွာ ရ ်း ရန ေါတယ ။ ေျီရဆာင်း ေါ်းက ေျီအချက ရတွက ို မ္ ျီ ်း ရမ္ ာင်း ထို်း ခ ခဲဲ့တာခြစ ေါတယ - သမ္ိုင်း ညာ ှ ငမ္ျာ်း၏သရဘာချင်း က ိုက ညျီ မ္ ှု ၊ ရ ှ ်း ရဟာင်းသိုရတသန၏ က ိုက ညျီမ္ှုမ္ျာ်း၊ အတ ထ ို တ တ ခ စဝငကျမ္်းရလ်းကျမ္်းလ ို်းက သရဘာတူညျီတယ ၊ မ္ ှ တ တမ္်းစာမ္ူရတွက ို ထန်း သမ္ ်း ခဲဲ့တာထူ်း ခခာ်း လှတယ၊ ပ ျီ ်း ရတာဲ့ ဘာသာခ နချက ရတွမ္ှာ မ္ ဟာတ ကျမ္ှနကနမ္ှု ှ ေါတယ။ ေျီအချက ရတွအာ်းလ ို်းက ကျရနာတို ဲ့ယရန ဲ့ြတရှုရနတဲဲ့အ ာဟာ မ္ ူ င်းကျမ္်းရ ်း သူရတွက ိုယတ ိုင လကရတွှေ့ ဘဝ တကယဲ့ရန ာရေသရတွမ္ှာ ကကို ရတွှေ့ရ ်း သာ်း ခဲဲ့ကကတဲဲ့ဟာခြစတယဆိုတာယိုကကညြို ဲ့ နအတွက ခိုငမ္ာတဲဲ့အရခခခ အိုတ ခမ္စက ို ခြစရ ေါ် ရစ ေါတယ ။ ကျမ္်းရ ်း သူတစဦ်းခြစတဲဲ့ ှ ငရယာဟနက ရကာင်းစွာရ ေါင်းရို်းသို်းသ ေါ တယ - “ ဤကျမ္ ်းစာ၌ရ ်း ၍မ္ထာ်းရသာ အခခာ်း နမ္ တလကခဏာအမ္ ျာ်း တို ဲ့ကိုလည်း ရယရှုသည တ ညဲ့ရတာတို ဲ့မ္ ျကရမ္ ှ ာက၌ ခ ရတာမ္ူ၏။ ရယရှုသည ခ စရတာတည်းဟူရသာ ဘို ာ်းသခင၏သာ်းရတာခြစရတာမ္ူသညက ို သငတို ဲ့သညယိုမ္ ညအရကကာင်း ၊ ထိုသို ဲ့ယို၍ နာမ္ ရတာအာ်း ခြငဲ့ အသက က ို မ္ ညအရကကာင်း၊ ဤမ္ ရလာက ရ ်း ထာ်း လျက ှ သတည်း။ ”